Ang Dios, ang Estado, kag Ikaw
“Nagaengkwentrohanay ang Simbahan kag ang Estado sa Referendum Tuhoy sa Diborsio sa Irlandiya”
INING ulong-dinalan sa The New York Times nagailustrar kon paano ang mga tawo karon mahimo ginapapili sa ulot sang ginapatuman sang Estado kag sang ginatudlo sang ila simbahan.
Ang artikulo nagsiling: “Sa kubos sa isa ka bulan na lang nga nabilin antes ang referendum tuhoy sa kon bala dulaon ang pagdumili sang konstitusyon sa diborsio, ang laban sing Romano Katoliko nga Irlandiya nagasaksi sing isa ka talagsa lang nagakatabo nga banggianay sa ulot sang mga lider sang Panguluhan sini kag sang mga lider sang simbahan sini.” Ginapanugda sang Estado nga dulaon ang pagdumili sa diborsio, samtang ang Iglesia Katolika mabaskog nga nagapamatok sa diborsio kag pagminyo liwat. Ang Irlandes nga mga Katoliko dapat magpili sa ulot sang Simbahan kag sang Estado. Ang resulta, nagdaug ang Estado sa diutay lamang nga kalabawon.
Sing kapin pa ka dramatiko, sa sulod sang madamo nga tinuig ang katawhan sa Naaminhan nga Irlandiya ginaatubang sang mapintas nga pag-ilinaway tuhoy sa pungsudnon nga pagkasoberano. Madamo ang ginapatay. Ang mga Romano Katoliko kag mga Protestante may nagasumpakilay nga mga pagtamod sa kon diin nga Estado ang sundon: ang nagapadayon pa nga paggahom sang Britanya sa Naaminhan nga Irlandiya ukon ang sentralisado nga panguluhan para sa bug-os nga Irlandiya.
Sing kaanggid, sa anay Yugoslavia, ginaobligar sang nagagahom nga awtoridad ang mga katapo sang nanuhaytuhay nga relihion, lakip ang mga Katoliko kag mga Ortodokso, nga magpakig-away para sa teritoryo. Para sa kinaandan nga mga banwahanon, sin-o ang unahon nila? Sundon bala nila ang mga nagapangangkon nga nagatiglawas sa Estado, ukon tumanon bala nila ang Dios, nga nagasiling: “Dili ka magpatay . . . Higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon”?—Roma 13:9.
Ayhan hunahunaon mo nga ini nga sahi sang kahimtangan indi gid mag-apektar sa imo. Apang mahimo ini matabo. Sa katunayan, mahimo gani nga nagaapektar ini sa imo karon. Sa iya libro nga The State in the New Testament, ang teologo nga si Oscar Cullmann nagahambal tuhoy sa “mga butang nga nagakahulugan sing kabuhi kag kamatayon nga dapat desisyunan ukon ginapadesisyunan sa modernong mga Cristiano sa daw walay paglaum nga mga kahimtangan kon ginapahog sang totalitaryan nga mga panguluhan.” Apang, nagahambal man sia tuhoy sa “matuod man kag importante nga salabton sang tagsa ka Cristiano—subong man sang Cristiano nga nagakabuhi sa idalom sang ginatawag nga ‘normal,’ ‘adlaw-adlaw’ nga mga kahimtangan—nga atubangon kag sabton ang isa ka mabug-at nga problema nga nagaatubang sa iya bangod lamang sia isa ka Cristiano.”
Gani dapat bala mangin interesado ang mga Cristiano karon sa kaangtanan sang relihion kag sang Estado? Dapat gid sa pagkamatuod. Kutob sang una pa nga panahon, gintinguhaan sang mga Cristiano nga tamdon sing timbang ang sekular nga mga awtoridad. Ang ila Lider, si Jesucristo, ginhukman, ginpakamalaut, kag ginpatay sang Romanong Estado. Gintinguhaan sang iya mga disipulo nga indi magsumpakilay ang ila Cristianong mga obligasyon sa ila mga katungdanan sa Romanong Emperyo. Busa, ang pagrepaso sang ila kaangtanan sa mga awtoridad magahatag sing mga panuytoy para sa mga Cristiano karon.
[Credit Line sang retrato sa pahina 3]
Tom Haley/Sipa Press