Kon Matabo ang Kinaugali nga mga Kalamidad

Accra, Ghana, Hulyo 4, 1995: Ang pinakamabunok nga ulan sa sulod sang halos 60 ka tuig nagtuga sing daku nga baha. Mga 200,000 ang nadulaan sing tanan nga pagkabutang, 500,000 ang nadulaan sing puluy-an, kag 22 ang napatay.

San Angelo, Texas, E.U.A., Mayo 28, 1995: Ang buhawi kag pag-ulan sing yelo naghapay sining siudad nga may 90,000 ka pumuluyo, nagtuga sing ginbulubanta nga $120 milyones (U.S.) nga kahalitan.

Kobe, Japan, Enero 17, 1995: Ang isa ka linog nga naglawig lamang sing 20 segundos nagpatay sing linibo, naghalit sa tignapulo ka libo, kag ginatos ka libo ang nadulaan sing puluy-an.

NAGAKABUHI kita sa matawag nga dag-on sang mga kalamidad. Ginapakita sang isa ka report sang Nasyones Unidas nga sa sulod sang 30-ka-tuig nga panahon kutob sang 1963-92, ang kadamuon sang mga tawo nga napatay, nahalitan, ukon nadulaan sing puluy-an bangod sang kalamidad nagdugang sing 6 porsiento nga promedyo kada tuig. Bangod sining masubo nga kahimtangan ginpatuhuyan sang Nasyones Unidas ang dekada 1990 subong “In­ter­na­tional De­cade for Nat­u­ral Di­sas­ter Re­duc­tion.”

Sa pagkamatuod, ang puwersa sang kinaugali​—⁠subong sang bagyo, paglupok sang bulkan, ukon linog​—⁠wala pirme nagadala sing kalamidad. Ginatos ang nagakatabo kada tuig nga wala nagahalit sa mga tawo. Apang kon may daku ini nga kahalitan sa kabuhi kag pagkabutang, nagakaigo nga tawgon ini nga isa ka kalamidad.

Ang pagdugang sang kinaugali nga mga kalamidad daw indi gid malikawan. Ang libro nga Natural Disasters​—⁠Acts of God or Acts of Man? nagsiling: “Ginabag-o sang mga tawo ang ila palibot sa paagi nga madali ini mahalitan sang kalamidad, kag nagagawi nga madali sila mabiktima sang mga kalamidad.” Ginapakita sang libro ang isa ka posible nga halimbawa: “Ang mahina nga linog sa isa ka banwa nga may madamo nga pamalay nga human sa tisa sa kilid sang madalom nga pil-as magaresulta gid sa kalamidad kon tuhoy sa kamatayon kag pag-antos sang tawo. Apang ang kalamidad bala resulta gid sang pag-uyog sang duta ukon sang katunayan nga ang mga tawo nagapuyo sa sinang mahuyang nga mga balay sa makatalagam nga duog?”

Para sa mga estudyante sang Biblia, may isa pa ka rason kon ngaa ang pagdugang sang kinaugali nga mga kalamidad indi makapakibot. Halos 2,000 ka tuig na ang nagligad, gintagna ni Jesucristo nga “ang katapusan sang sistema sang mga butang” pagatandaan sang, lakip sa iban pa nga butang, “kakulang sing pagkaon kag mga linog sa nagakalainlain nga mga duog.” (Mateo 24:​3, 6-8) Gintagna man sang Biblia nga sa “katapusan nga mga adlaw,” ang mga tawo mangin mahigugmaon sang kaugalingon, mahigugmaon sang kuwarta, wala sing kinaugali nga gugma, kag wala sing gugma sa kaayuhan.a (2 Timoteo 3:​1-5) Ining mga panimuot masami nga ginatunaan sang pagpanghikot sang tawo batok sa iya palibot, nagahimo sa tawo nga madali mahalitan sang kinaugali nga mga puwersa. Ang tuga-sang-tawo nga mga kalamidad resulta man sang walay gugma nga katilingban diin nagakabuhi ang kalabanan.

Samtang labi nga nagadamo ang populasyon sang aton planeta, samtang ang panimuot sang tawo nagabutang sa katawhan sa mas makatalagam nga kahimtangan, kag samtang ang mga manggad sang duta dugang nga ginaabusuhan, ang kalamidad padayon nga magasalot sa tawo. Ang pag-aman sing mga bulig nagahatag sing mga hangkat, subong ipakita sang masunod nga artikulo.

[Footnote]

[Credit Line sang retrato sa pahina 3]

Ibabaw: Information Services Department, Ghana; tuo: San Angelo Standard Times

[Credit Line sang retrato sa pahina 2]

PANGHAPIN: Maxie Roberts/Sa maayong kabubut-on sang THE STATE