“Ang Imo Mahigugmaon nga Kaayo Maayo Pa sa Kabuhi”
Panugiron ni Calvin H. Holmes
Bulan sadto sang Disiembre 1930, kag bag-o ko lang magatasan ang mga baka sang mag-abot si Tatay sa balay gikan sa pagduaw sa isa ka kaingod. “Amo ini ang libro nga ginpahulam sa akon ni Wyman,” siling niya samtang ginakuot niya ang asul nga publikasyon sa iya bulsa. May tig-ulo ini nga Deliverance, nga ginbalhag sang Watch Tower Bible and Tract Society. Si Tatay, nga talagsa lang nagabasa, nagbasa sadto nga libro tubtob sa tungang gab-i.
SANG ulihi, naghulam si Tatay sing iban pa nga mga libro, nga may mga tig-ulo subong sang Light kag Reconciliation, gikan sa pareho man nga mga manugbalhag. Nakit-an niya ang daan nga Biblia ni Nanay kag nagpulaw sa pagbasa nga nagagamit sing kingki. Daku gid ang ginbag-o ni Tatay. Sadtong tigtulugnaw ginsugilanon niya kami sa sulod sang pila ka oras—ang akon iloy, ang akon tatlo ka manghod nga babayi, kag ako—samtang nagatipon kami sa palibot sang amon ginagatungan sing kahoy nga dapog.
Ginsiling ni Tatay nga ang mga tawo nga nagabalhag sining mga libro ginatawag nga mga Estudyante sang Biblia kag, suno sa ila, nagapuyo kita sa “katapusan nga mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1-5) Ginpaathag niya nga ang duta indi malaglag sa tion sang katapusan sang kalibutan kundi nga sa idalom sang Ginharian sang Dios mangin isa ini ka paraiso. (2 Pedro 3:5-7, 13; Bugna 21:3, 4) Nangin interesado gid ako sa sini.
Ginasugilanon ako ni Tatay samtang magkaupod kami nga nagatrabaho. Madumduman ko pa nga nagapamanit kami sadto sang mais sang ginpaathag niya sa akon nga ang ngalan sang Dios amo si Jehova. (Salmo 83:18) Gani sadtong tigpamulak sang 1931, sang 14-anyos pa lamang ako, nagtindog ako dampig kay Jehova kag sa iya Ginharian. Nangamuyo ako kay Jehova sa daan nga talamnan sang mansanas sa likod sang balay kag hanuot nga nangako nga magaalagad ako sa iya sing dayon. Ang akon tagipusuon napahulag sang mahigugmaon nga kaayo sang aton makadalayaw nga Dios.—Salmo 63:3.
Nagapuyo kami sadto sa isa ka uma mga 30 kilometros gikan sa St. Joseph, Missouri, E.U.A., kag kulangkulang 65 kilometros halin sa Kansas City. Natawo si Tatay sa gamay nga balay nga human sa tablon nga ginpatindog sang akon lolo sa uma sang maaga nga bahin sang ika-19 nga siglo.
Paghanas Para sa Ministeryo
Sang tig-ilinit sang 1931, nabatian sang amon pamilya sa radyo ang pamulongpulong publiko nga “Ang Ginharian, ang Paglaum Sang Kalibutan,” nga ginhatag ni Joseph Rutherford, presidente sadto sang Watch Tower Society, sa isa ka kombension sa Columbus, Ohio. Napahulag sini ang akon tagipusuon, kag malipayon ako nga nag-upod kay Tatay sa pagpanagtag sa amon mga kakilala sing pulyeto nga nagaunod sining importante nga pamulongpulong.
Sang tigpamulak sang 1932, nagtambong ako sa una nga tion sa miting sang mga Saksi ni Jehova. Ang amon kaingod nag-agda sa amon ni Tatay nga mamati sa pamulongpulong sa St. Joseph nga ginhatag ni George Draper, isa ka nagalakbay nga manugtatap sang mga Saksi ni Jehova. Sang pag-abot namon, halos tungatunga na ang miting, kag nagpungko ako sa likod sang mabukod, malapad nga likod ni J. D. Dreyer, nga magtungod sing importante nga papel sa akon kabuhi.
Sang Septiembre 1933, nagtambong ako sa isa ka asambleya upod kay Tatay sa Kansas City, diin nakigbahin ako sa publiko nga pagbantala sa una nga tion. Ginhatagan ako ni Tatay sing tatlo ka pulyeto kag gintudluan ako nga magsiling: “Isa ako sang mga Saksi ni Jehova nga nagabantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios. Pat-od nga nabatian na ninyo sa radyo si Hukom Rutherford. Ang iya mga pamulongpulong ginapalayag sang kapin sa 300 ka estasyon sang radyo kada semana.” Nian ginatanyag ko ang isa ka pulyeto. Sadto nga gab-i, samtang ginagatasan ko ang mga baka sa uma, nabatyagan ko nga amo yadto ang indi gid malipatan nga adlaw sa akon kabuhi.
Wala madugay nag-abot ang tigtulugnaw, kag limitado ang amon pagbiyahe. Apang nagduaw sanday Utod Dreyer kag ang iya asawa kag ginpamangkot ako kon luyag ko mamasyar sa ila puluy-an sa Sabado sang gab-i kag didto magtulog. Ang 10 ka kilometro nga paglakat pakadto sa balay sang mga Dreyer takus sa panikasog bangod nakaupod ako sa ila sa ministeryo sang masunod nga adlaw kag nakatambong sa Pagtinuon sa Lalantawan sa St. Joseph. Kutob sadto, talagsa lang ako makapalya sa pagpakigbahin sa ministeryo kada Domingo. Ang paghanas kag laygay ni Utod Dreyer nangin mapuslanon gid.
Sang Septiembre 2, 1935, nasimbuluhan ko gid man ang akon pagdedikar kay Jehova paagi sa pagpabawtismo sa tubig sa isa ka asambleya sa Kansas City.
Panugod sang Tubtob-Buhi nga Karera
Sang maaga nga bahin sang 1936, nagpalista ako agod mag-alagad subong payunir, ukon bug-os tion nga ministro, kag ginbutang ako sa listahan sadtong nagapangita sing kaupod nga payunir. Wala madugay pagkatapos sadto nakabaton ako sing sulat gikan kay Edward Stead nga taga-Arvada, Wyoming. Ginpaathag niya nga yara sia sa wheelchair kag nagakinahanglan sing bulig agod makapayunir. Ginbaton ko gilayon ang iya tanyag kag gintangdo subong payunir sang Abril 18, 1936.
Antes ako maghalin agod magbuylog kay Utod Stead, ginsugilanon ako sing pribado sang akon iloy. “Anak, sigurado ka bala nga amo sini ang luyag mo himuon?” pamangkot niya.
“Mangin wala sing pulos ang akon kabuhi kon indi ko paghimuon ini,” sabat ko. Nagpati ako nga ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova mas importante sangsa bisan ano nga butang.
Ang pagpayunir upod kay Ted, subong amo ang pagtawag namon kay Utod Stead, isa gid ka maayo nga paghanas. Makugi gid sia kag maayo magpresentar sing mensahe sang Ginharian. Apang ang mahimo lamang ni Ted amo ang magsulat kag maghambal; ang tanan niya nga lutalutahan naparalisado bangod sang arthritis. Nagabugtaw ako sing temprano agod paliguan kag barbasan sia, nagahanda sing pamahaw, kag ginapakaon sia. Nian ginailisan ko sia sing bayo kag ginahanda sia sa pag-alagad. Sadto nga tig-ilinit nagpayunir kami sa Wyoming kag sa Montana, nga naga-camping sa kagab-ihon. Si Ted nagatulog sa pinasahi nga katre nga ginhimo sa iya pickup nga salakyan, kag ako naman nagatulog sa sleeping bag sa duta. Sang ulihi nga bahin sadto nga tuig nagsaylo ako sa bagatnan agod magpayunir sa Tennessee, sa Arkansas, kag sa Mississippi.
Sang Septiembre 1937, sa una nga tion nagtambong ako sa daku nga kombension sa Columbus, Ohio. Didto ginhimo ang mga kahimusan nga mangin una sa paggamit sing ponograpo sa pagbantala nga hilikuton. Gintawag namon nga setup ang tagsa ka tion nga may isa ka tagbalay nga mamati sa ponograpo. Sa sulod sang isa ka bulan nakatigayon ako sing kapin sa 500 ka setup, kag kapin sa 800 ka tawo ang nakapamati. Pagkatapos makapanaksi sa madamo nga kabanwahanan sang nasidlangan nga Tennessee, sa Virginia, kag sa Nakatundan nga Virginia, gin-agda ako nga mag-alagad subong espesyal nga payunir, nagapanghikot upod sa alagad sang sona, subong amo anay ang pagtawag sa nagalakbay nga mga manugtatap.
Ginduaw ko ang mga kongregasyon kag ang nabaw-ing nga mga grupo sa Katundan nga Virginia—nagahinguyang sing duha tubtob apat ka semana sa kada isa—kag ginpangunahan ang ministeryo sa latagon. Nian, sang Enero 1941, gintangdo ako subong alagad sang sona. Sadto nga tion si Nanay kag ang akon tatlo ka manghod nga babayi—si Clara, si Lois, kag si Ruth—nagtindog dampig sa Ginharian. Gani ang bug-os namon nga pamilya nagtambong sa daku nga kombension sa St. Louis sadto nga tig-ilinit.
Wala madugay pagkatapos sang kombension, ang mga alagad sang sona ginpahibalo nga ang hilikuton sa sona pagauntaton sa talipuspusan sang Nobiembre 1941. Sang masunod nga bulan ang Estados Unidos nag-entra sa Inaway Kalibutanon II. Gintangdo ako sa pag-alagad subong espesyal payunir, nga nagakinahanglan sing paghinguyang sing 175 ka oras kada bulan sa ministeryo.
Mga Pinasahi nga Pribilehiyo sang Pag-alagad
Sang Hulyo 1942 nakabaton ako sing isa ka sulat nga nagapamangkot kon bala handa ako mag-alagad sa iban nga pungsod. Pagkatapos makasabat sing positibo, gin-agda ako sa Bethel, ang bug-os kalibutan nga ulong talatapan sang mga Saksi ni Jehova, sa Brooklyn, New York. Mga 20 ka soltero nga utod ang dungan nga gintawag para sa pinasahi nga paghanas.
Ginpaathag ni Nathan H. Knorr, presidente sadto sang Watch Tower Society, nga nagluya ang pagbantala nga hilikuton amo nga pagahanason kami agod palig-unon sa espirituwal ang mga kongregasyon. “Indi lamang namon luyag mahibaluan kon ano ang mga problema sang kongregasyon,” siling niya, “kundi kon ano ang inyo ginhimo sa sini.”
Samtang didto kami sa Bethel, si Fred Franz, nga nagbulos kay Utod Knorr subong presidente sang 1977, nagpamulongpulong diin nagsiling sia: “Ang Inaway Kalibutanon II matapos, kag isa ka daku nga pagbantala nga hilikuton ang mabuksan. Pat-od nga minilyon pa ang matipon pasulod sa organisasyon ni Jehova!” Ginbag-o sing lubos sadto nga pamulongpulong ang akon pagtamod. Sang ginhatag ang mga asaynment, sadto ko nahibaluan nga ang duluawon ko nga mga kongregasyon amo ang sa mga estado sang Tennessee kag Kentucky. Gintawag kami subong mga alagad sa mga kauturan, ang termino nga gin-islan sing manugtatap sang sirkito.
Nagsugod ako sa pag-alagad sa mga kongregasyon sang Oktubre 1, 1942, sa edad nga 25 lamang. Sadto nga tion ang lamang nga paagi nga makadtuan ang pila ka kongregasyon amo ang paglakat ukon pagsakay sa kabayo. Kon kaisa nagatulog ako sa isa ka kuwarto upod sa pamilya nga akon ginadayunan.
Sang nagaalagad ako sa Kongregasyon sang Greeneville sa Tennessee sang Hulyo 1943, nakabaton ako sang imbitasyon nga magtambong sa ikaduha nga klase sang Watchtower Bible School of Gilead. Sa Gilead, natun-an ko kon ano gid ang buot silingon sang “magpakita sing kapin pa sa kinaandan nga pagtalupangod sa mga butang nga aton nabatian” kag “madamo pirme sing ginahimo sa hilikuton sang Ginuo.” (Hebreo 2:1; 1 Corinto 15:58) Ang lima ka bulan nga pag-eskwela madasig nga natapos, kag ang gradwasyon ginhiwat sang Enero 31, 1944.
Sa Canada Dayon sa Belgium
Gintangdo ang pila sa amon sa Canada, diin bag-o lang ginkuha ang pagdumili sa hilikuton sang mga Saksi ni Jehova. Gintangdo ako sa nagalakbay nga hilikuton, nga nagkinahanglan sing pagbiyahe sa malayo nga distansia sa ulot sang mga kongregasyon. Samtang nagabiyahe ako, makalilipay ang magpamati sa mga eksperiensia kon paano nagpadayon ang amon pagbantala nga hilikuton sa tion sang pagdumili sa Canada. (Binuhatan 5:29) Madamo ang nagsugid tuhoy sa ginasiling nga blitz sang tion nga ang halos tanan nga kabalayan halin sa isa ka pamusod tubtob sa isa pa ka pamusod sang Canada napahamtangan sing pulyeto sa isa lamang ka gab-i. Makalilipay gid mabalitaan sang Mayo 1945 nga natapos na ang inaway sa Europa!
Sadto nga tig-ilinit, samtang nagaalagad sa isa ka kongregasyon sa gamay nga banwa sang Osage, Saskatchewan, nakabaton ako sing isa ka sulat halin kay Utod Knorr, nga mabasa: “Ginahatagan ko ikaw sang pribilehiyo nga magkadto sa Belgium. . . . Daku ang hilikuton sa sina nga pungsod. May inaway sa sini nga pungsod, kag ang aton mga kauturan nagakinahanglan sing bulig, kag daw nagakaigo ang magpadala sing isa nga halin sa Amerika agod hatagan sila sing nagakaigo nga bulig kag lugpay nga ila ginakinahanglan.” Gilayon ako nga nagbalos, nga nagabaton sa asaynment.
Sang Nobiembre 1945, didto ako sa Bethel sa Brooklyn nga nagatuon sing Pranses upod kay Charles Eicher, isa ka may edad na nga Alsasyano nga utod. Nakabaton man ako sing madasig nga paghanas sa pagpalakat sa sanga. Antes magkadto sa Europa, ginduaw ko sing makadali ang akon pamilya kag mga abyan sa St. Joseph, Missouri.
Sang Disiembre 11, naghalin ako sa New York sakay sa Queen Elizabeth, kag apat ka adlaw sang ulihi nakadangat ako sa Southampton, Inglaterra. Nagtener ako sing isa ka bulan sa sanga sa Britanya, diin nakabaton ako sing dugang pa nga paghanas. Pagkatapos sadto, sang Enero 15, 1946, nagtabok ako sa English Channel kag nagpanaug sa Ostend, Belgium. Gikan didto nagsakay ako sa tren padulong sa Brussels, diin ginsug-alaw ako sang bug-os nga pamilya Bethel sa estasyon sang tren.
Nagpagsik nga Hilikuton Pagkatapos Sang Inaway
Ang akon asaynment amo ang pagtatap sa hilikuton sang Ginharian sa Belgium, apang indi gani ako makahibalo maghambal sang ila lenguahe. Sa sulod sang mga anom ka bulan, natun-an ko ang maghambal sing simple nga Pranses. Isa gid ka pribilehiyo ang manghikot upod sa iban nga nagrisgo sang ila kabuhi agod padayunon ang pagbantala nga hilikuton sa tion sang lima ka tuig nga pagpanakop sang mga Nazi. Ang iban sa ila bag-o lang makaguwa sa mga kampo konsentrasyon.
Nalangkag gid ang mga kauturan nga maorganisar ang hilikuton kag mapakaon yadtong ginagutom sa kamatuoran sang Biblia. Gani ginhimo ang mga kahimusan nga maghiwat sing mga asambleya kag magduaw ang nagalakbay nga mga manugtatap sa mga kongregasyon. Makapalig-on nga ginduaw man kami nanday Nathan Knorr, Milton Henschel, Fred Franz, Grant Suiter, kag ni John Booth—tanan mga tiglawas gikan sa ulong talatapan sa Brooklyn. Sadtong maaga nga mga adlaw, nag-alagad ako subong manugtatap sa sirkito, manugtatap sa distrito, kag manugtatap sa sanga. Sang Disiembre 6, 1952, pagkatapos sing mga pito ka tuig nga pag-alagad sa Belgium, ginpangasawa ko si Emilia Vanopslaugh, nga nagaalagad man sa sanga sang Belgium.
Pila ka bulan sang ulihi, sang Abril 11, 1953, ginpatawag ako sang lokal nga estasyon sang pulis kag ginpahibalo nga ang akon presensia isa ka katalagman sa seguridad sang Belgium. Nagkadto ako sa Luxembourg agod maghulat samtang ginpasaka ang apelasyon sang akon kaso sa Konseho sang Estado.
Sang Pebrero 1954 ginsakdag sang Konseho sang Estado sang Belgium ang sugo nga ang akon presensia isa matuod ka katalagman sa pungsod. Ang ginhatag nga pamatuod amo nga kutob sang akon pag-abot sa Belgium, ang kadamuon sang mga Saksi sa pungsod nag-uswag sing daku—kutob sa 804 sang 1946 tubtob sa 3,304 sang 1953—kag subong resulta, nabutang sa peligro ang kasiguruhan sang Belgium bangod madamong pamatan-on nga Saksi ang malig-on nga nagatindog dampig sa Cristianong neutralidad. Sa amo, ginpadala kami ni Emilia sa Switzerland, diin nag-alagad kami sa sirkito nga hilikuton sa nagahambal sang Pranses nga teritoryo.
Ang Kingdom Ministry School—ang eskwelahan nga nagahatag sing abanse nga paghanas para sa Cristianong mga gulang—gintukod sang 1959 sa South Lansing, New York. Gin-agda ako didto agod magbaton sing paghanas sa pagtudlo sa mga klase sining eskwelahan sa Europa. Samtang didto ako sa Estados Unidos, ginduaw ko ang akon pamilya sa St. Joseph Missouri. Didto nakita ko sa ulihi nga tion ang akon palangga nga iloy. Napatay sia sang Enero 1962; si Tatay sang Hunyo 1955.
Ang Kingdom Ministry School sa Paris, Pransia, nagsugod sang Marso 1961, kag gin-updan ako ni Emilia. Ang mga manugtatap sa distrito, manugtatap sa sirkito, mga manugtatap sa kongregasyon, kag mga espesyal payunir halin sa Pransia, Belgium, kag Switzerland, nagakadto agod mag-eskwela sa sini. Sang masunod nga 14 ka bulan, nakadumala ako sing 12 ka klase sining apat ka semana nga pagtuon. Sang ulihi, sang Abril 1962, nahibaluan namon nga nagabusong gali si Emilia.
Pagpasibu sa mga Kahimtangan
Nagbalik kami sa Geneva, Switzerland, diin nakatigayon kami sing permanente nga mga permiso sa pagpuyo. Apang, mabudlay ang magpangita sing ilistaran, bangod kulang gid ang duog nga mabalayan. Mabudlay man ang magpangita sing trabaho. Sang ulihi nakakita gid man ako sing trabaho sa isa ka daku nga department store sa sentro sang Geneva.
Nakahinguyang ako sing 26 ka tuig sa bug-os tion nga ministeryo, gani ang pagbag-o sang amon mga kahimtangan nagkinahanglan sing daku nga pagpasibu. Sa sulod sang 22 ka tuig nga pagtrabaho ko sa department store kag pagbulig sa pagpadaku sa amon duha ka kabataan nga babayi, sanday Lois kag Eunice, pirme ginauna sang amon pamilya ang mga intereses sang Ginharian. (Mateo 6:33) Sang magretiro ako sa sekular nga trabaho sang 1985, nag-alagad ako subong tal-us nga manugtatap sa sirkito.
Nagluya sing tuman ang panglawas ni Emilia, apang ginahimo niya ang iya masarangan sa ministeryo. Si Lois nag-alagad subong payunir sing halos napulo ka tuig. Daw ano ka makalilipay sa espirituwal nga makaupod sia sa pagtambong sa sadtong makadalayaw internasyonal nga kombension sa Moscow sang tig-ilinit sang 1993! Wala madugay sang ulihi, sa isa ka bakasyon sa Senegal, Aprika, napatay si Lois samtang nagapaligo sa dagat. Ang gugma kag kaayo sang amon mga kauturan kag mga misyonero sa Aprika isa gid ka daku nga lugpay para sa akon sang magkadto ako sa Senegal agod asikasuhon ang lubong. Ginakahidlawan ko gid nga makita si Lois sa pagkabanhaw!—Juan 5:28, 29.
Nagapasalamat ako nga sa kapin sa apat ka dekada mainunungon nga ginsakdag ako sang isa ka mahigugmaon nga kaupod. Sa pagkamatuod, walay sapayan sang akon kasakit kag mga problema, ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova maayo kag naghimo sa kabuhi nga mapuslanon. Ang akon tagipusuon napahulag sa pagsiling tuhoy sa aton Dios, si Jehova, paagi sa mga pinamulong sang salmista: “Bangod ang imo mahigugmaon nga kaayo maayo pa sa kabuhi, ang akon mga bibig magadayaw sa imo.”—Salmo 63:3.
[Retrato sa pahina 26]
Kami ang una gid nga naggamit sing ponograpo sa pagbantala nga hilikuton
[Retrato sa pahina 26]
Ang akon mga ginikanan sang 1936
[Retrato sa pahina 26]
Pagpanaksi sa kalye sang Belgium sang 1948