Ang Pagpahamuot kay Jehova Amo ang Akon Una nga Ginakabalak-an
Panugiron Ni Theodoros Neros
Nagbukas ang puwertahan sang akon selda, kag ang isa ka opisyal nagsinggit: “Sin-o si Neros?” Sang nagpakilala ako, nagsiling sia: “Tindog dira. Patyon ka na namon.” Natabo yadto sa isa ka kampo militar sa Corinto, Gresya, sang 1952. Ngaa yara sa ital-ital nga kahimtangan ang akon kabuhi? Antes ko ipaathag ina, tuguti ako sa pagsugid sa inyo tuhoy sa akon ginhalinan.
SANG mga 1925, nasugilanon sang mga Estudyante sang Biblia (subong amo anay ang pagkilala sa mga Saksi ni Jehova) ang akon amay. Wala magdugay nangin isa sia sa ila kag ginpaalinton niya ang iya pagtuluuhan sa iya walo ka utod, kag ginbaton nila tanan ang kamatuoran sang Biblia. Amo man ang iya mga ginikanan. Pagkatapos sadto, nagpangasawa sia, kag natawo ako sang 1929 sa Agrinio, Gresya.
Grabe gid sadto nga mga tinuig sa Gresya! Una amo ang mapintas nga pagkadiktador ni Heneral Metaxas. Nian, sang 1939, nagdabdab ang Inaway Kalibutanon II, kag wala magdugay pagkatapos sadto ginsakop sang mga Nazi ang pungsod. Nagduging ang mga balatian kag gutom. Ang nagapalanghabok nga mga bangkay ginakarga sa gamay nga mga wheelbarrow. Ginapakita sang maathag nga kalautan sa kalibutan nga kinahanglan gid naton ang Ginharian sang Dios.
Isa ka Kabuhi sang Dedikado nga Pag-alagad
Sang Agosto 20, 1942, samtang nagatipon ang amon grupo sa isa ka miting sa guwa sang Tesalonica, gintudlo sang amon nagadumala nga manugtatap ang mga eroplano sa inaway sang Britanya nga nagapanghulog sing bomba sa siudad kag ginpadaku niya kon paano kami naamligan bangod sa pagtuman sa sugo nga ‘indi pagpabay-an ang aton pagtilipon sing tingob.’ (Hebreo 10:25) Sa sadto nga okasyon, nagtipon kami sa higad sang baybay, kag isa ako sang mga ginbawtismuhan. Sang pagbutwa namon sa tubig, naglinya kami, kag nagkanta ang amon Cristianong mga kauturan nga nagadayaw sa amon bangod sang desisyon nga amon ginhimo. Indi ko gid malipatan yadto nga adlaw!
Wala magdugay pagkatapos sadto, samtang ako kag ang isa pa ka bata nga lalaki nagapamalaybalay sa mga tawo, gindakop kami sang mga pulis kag gindala kami sa estasyon sang pulisiya. Agod ipadaku nga ginakabig kami nga mga Komunista kag nga ang amon pagbantala nga hilikuton ginadumilian, ginkastigo kami kag ginsilingan: “Si Jehova pareho lang ni Stalin, mga ungo kamo!”
Nagasandukot sadto ang inaway sibil sa Gresya, kag ang kainit batok sa Komunismo nagasilabo. Sang masunod nga adlaw ginparada kami nga nagalabay sa amon mga puluy-an nga napusasan ang amon mga kamot, subong nga daw mga kriminal kami. Apang indi lamang amo yadto ang mga pagtilaw sa akon.
Mga Pagtilaw sang Pagtuo sa Eskwelahan
Sang maaga nga bahin sang 1944, nagaeskwela pa ako, kag sakop gihapon sang mga Nazi ang Tesalonica. Sang isa ka adlaw sa eskwelahan, ginsilingan ako sang isa ka Griegong Ortodokso nga pari, ang amon propesor sa relihion, nga pagatilawan ako sa leksion sa amo nga adlaw. “Indi sia Ortodokso nga Cristiano,” siling sang iban nga kabataan.
“Ano sia?” pamangkot sang propesor.
“Isa ako sang mga Saksi ni Jehova,” sabat ko.
“Isa ka lobo sa tunga sang mga karnero,” singgit niya, dungan liab kag tampa sa akon.
‘Paano nangin posible,’ hunahuna ko, ‘nga kadton sang isa ka karnero ang isa ka lobo?’
Pagligad sang pila ka adlaw, nagapungko kami nga mga 350 sa amon lamisa agod magpanyaga. Ang superbisor nagsiling: “Si Neros ang magapangadi.” Ginsulit ko ang ginatawag nga ‘Amay Namon,’ ang pangamuyo nga gintudlo ni Jesus sa iya mga sumulunod, nga narekord sa Mateo 6:9-13. Wala ini maluyagan sang superbisor, gani akig nga ginpamangkot niya ako gikan sa iya ginapungkuan sa lamisa: “Ngaa amo sina ang imo pagpangadi?”
“Bangod isa ako sang mga Saksi ni Jehova,” siling ko. Bangod sadto ginliab man niya ako kag gintampuyong. Sang ulihi sadto man nga adlaw ginpatawag ako sang isa pa ka manunudlo sa iya opisina kag ginsilingan ako: “Maayo gid, Neros, tindugi ang imo ginapatihan, kag indi mag-untat.” Sadto nga gab-i, ginpalig-on ako sang akon amay paagi sa sining pinamulong ni apostol Pablo: “Ang tanan nga luyag magkabuhi nga may diosnon nga debosyon may kaangtanan kay Cristo Jesus pagahingabuton man.”—2 Timoteo 3:12.
Sang nakatapos ako sa hayskul, dapat ako magpili sing karera nga kuhaon. Bangod sang inaway sibil sa Gresya, wala ko man malikawan ang problema tuhoy sa Cristianong neutralidad. (Isaias 2:4; Mateo 26:52) Sang ulihi, sang maaga nga bahin sang 1952, ginpamatbatan ako sing 20 ka tuig nga pagkabilanggo bangod nangindi ako nga mag-uyat sing armas sa tion sadtong mabudlay nga panahon sa kasaysayan sang Gresya.
Ang Akon Cristianong Neutralidad Gintilawan
Samtang ginahunong ako sa kampo militar sa Mesolóngion kag Corinto, nakahigayon ako sa pagpaathag sa mga kumander sang militar nga ang akon nahanas-sa-Biblia nga konsiensia indi magtugot sa akon nga mangin isa ka soldado sa pagsakdag sa politikal nga mga kausa. “Soldado na ako ni Jesus,” paathag ko, nga ginapatuhuyan ang 2 Timoteo 2:3. Sang ginsilingan ako nga binagbinagon ini liwat, nagsiling ako nga wala ko ginhimo ang akon desisyon sing padalidali kundi ginhimo ini sa tapos sang serioso nga pagbinagbinag kag bangod sang akon dedikasyon sa Dios nga himuon ang iya kabubut-on.
Subong resulta, ginpatrabaho ako sing pilit, wala sing pagkaon kada lang-at isa ka adlaw sa sulod sang 20 ka adlaw, kag nagatulog sa semento nga salog sang selda nga nagalapad sing kubos diutay sa uno por dos metros. Kag kaupod ko sa sini nga selda ang duha pa ka Saksi! Sa amo sadto nga tion, samtang didto ako sa kampo sang Corinto, nga gintawag ako sa akon selda agod patyon.
Samtang nagapadulong kami sa duog-palatyan, ang opisyal namangkot, “Wala ka bala sing ihambal?”
“Wala,” sabat ko.
“Indi ka bala magsulat sa imo pamilya?”
“Indi,” sabat ko liwat. “Nahibaluan na nila nga mahimo ako patyon diri.”
Nakalab-ot na kami sa ugsaran, kag ginmanduan ako nga magsandig sa pader. Nian, sa baylo nga manduan ang mga soldado sa pagtiro, ang opisyal nagmando, “Dalha sia sa sulod.” Isa lamang yadto ka pamahog nga pagpatay, agod tilawan ang akon pamat-od.
Sang ulihi, ginpadala ako sa isla sang Makrónisos, diin gindilian ako sa pagtigayon sing bisan ano nga literatura luwas lamang sa isa ka Biblia. Trese ka Saksi ang ginbutang sa isa ka gamay nga balay nga napain gikan sa halos 500 ka kriminal nga mga bilanggo. Apang, sa pila ka paagi nakalusot sa amon ang mga literatura. Halimbawa, isa ka adlaw ginpadalhan ako sing isa ka kahon sang loukoúmia (isa ka bantog nga dulse). Nalangkag gid ang mga inspektor nga makatilaw sing loukoúmia amo nga wala nila mamutiki ang Lalantawan nga magasin nga natago sa idalom. “Ginkaon sang mga soldado ang loukoúmia, apang ‘ginkaon’ namon Ang Lalantawan!” siling sang isa ka Saksi.
Nakalab-ot sa amon ang isa ka kopya sang bag-o lang napaguwa sadto nga libro nga What Has Religion Done for Mankind?, kag ginbadbad ini sang isa ka Saksi nga bilanggo nga makahibalo sing Ingles. Ginatun-an man namon Ang Lalantawan sing tingob, nga ginahiwat ang amon mga miting sing patago. Ginkabig namon ang prisuhan nga isa ka eskwelahan, nga isa ka kahigayunan sa pagpalig-on sang amon espirituwalidad. Labaw sa tanan, nalipay kami bangod nahibaluan namon nga ang amon paghupot sing integridad kalahamut-an kay Jehova.
Ang katapusan nga prisuhan diin ginbilanggo ako amo ang sa Týrintha sa nasidlangan nga Pelopónnisos. Natalupangdan ko didto ang isa ka guardia nga nagapanilag sing maayo samtang nagadumala ako sing pagtuon sa Biblia upod sa kaupod nga bilanggo. Nakibot gid ako sang makita ko yadto nga guardia pagligad sang pila ka tuig sa Tesalonica! Isa na sia sadto ka Saksi. Sang ulihi, gindala sa prisuhan ang isa sang iya mga anak, indi agod magguardia kundi subong isa ka bilanggo. Ginbilanggo sia sa amo man nga rason nga ginbilanggo ako.
Pagpanghikot Liwat sa Tapos Makaguwa
Nabilanggo lamang ako sing tatlo ka tuig sa baylo sang 20 ka tuig kuntani nga sentensia. Sang makaguwa ako namat-od ako nga magpuyo sa Atenas. Apang, wala magdugay nagmasakit ako sing isa ka sahi sang pleurisy kag napilitan nga magbalik sa Tesalonica. Duha ka bulan nga nagparumatay ako sa higdaan. Sang ulihi nakilala ko ang isa ka maanyag nga lin-ay nga si Koula, kag nagpakasal kami sang Disiembre 1959. Sang 1962 nangin isa sia ka payunir, nga amo ang pagtawag sa bug-os tion nga mga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Tatlo ka tuig sang ulihi nagbuylog ako sa iya sa pagpayunir.
Sang Enero 1965, gintangdo kami sa sirkito nga hilikuton, nga nagaduaw sa mga kongregasyon agod palig-unon sila sa espirituwal. Sadto nga tig-ilinit may pribilehiyo man kami nga makatambong sa amon una daku nga distrito nga kombension, sa Vienna, Austria. Tuhay ini sa ginhiwat namon sadto sa Gresya diin patago kami nga nagatipon sa kagulangan bangod gindumilian ang amon hilikuton. Sang talipuspusan sang 1965, gin-agda kami nga magtrabaho sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Atenas. Apang, bangod nagmasakit ang pila ko ka himata, nagbalik kami sa Tesalonica sang 1967.
Samtang ginaatipan namon ang amon mga responsabilidad sa pamilya, masako gihapon kami sa ebanghelyo nga hilikuton. Isa ka bes, sang nagapakighambal ako sa akon pakaisa nga si Kostas, ginlarawan ko sa iya ang katahom sang organisasyon sang Dios kag ang gugma, paghiusa, kag pagkamatinumanon sa Dios nga nagaluntad sa sini. Sia nagsiling, “Maayo gid ini nga mga butang kon nagaluntad lamang ang Dios.” Ginbaton niya ang akon pangagda nga usisaon kon bala nagaluntad ang Dios ukon wala. Ginsambit ko nga magatambong kami sa isa ka internasyonal nga kombension sang mga Saksi ni Jehova sa Nuremberg, Alemanya, sa Agosto 1969. Namangkot sia kon puwede sia makaupod, kag luyag man mag-upod ang iya abyan nga si Alekos, nga nagatuon man sing Biblia upod sa amon.
Ang kombension sadto sa Nuremberg isa gid ka tumalagsahon nga talan-awon! Ginhiwat ang kombension sa daku nga istadyum diin ginsaulog ni Hitler ang iya mga kadalag-an sa militar. Kapin sa 150,000 ang pinakadamo nga nagtambong, kag ang espiritu ni Jehova napadayag sa tanan nga natabo. Wala magdugay pagkatapos sadto nabawtismuhan sanday Kostas kag Alekos. Nagaalagad sila karon subong Cristianong mga gulang, kag mga Saksi naman ang ila pamilya.
Ginsugdan ko ang pagtuon sa isa ka interesado nga babayi. Ang iya bana nagsiling nga luyag niya usisaon ang amon pagtuluuhan, kag wala magdugay pagkatapos sadto ginpahibalo niya ako nga gin-agda niya si G. Sakkos, isa ka teologo sang Griegong Ortodokso, para sa isa ka debate. Luyag sang bana mamangkot sing pila ka pakiana sa amon nga duha. Nag-abot si G. Sakkos upod ang isa ka pari. Ang tawo nga ginaduaw namon nagsugod sa pagsiling, “Una, luyag ko nga sabton ni G. Sakkos ang tatlo ka pamangkot.”
Ginauyatan ang badbad sang Biblia nga ginagamit namon sa paghinun-anon, ang tawo namangkot, “Una nga pamangkot: Matuod gid bala ini nga Biblia, ukon Biblia lamang ini sang mga Saksi?” Nagsabat si G. Sakkos nga isa ini ka awtorisado nga badbad, kag ginlaragway man niya ang mga Saksi ni Jehova subong “mga mahigugmaon sa Biblia.”
Sa pagpadayon, namangkot ang tawo, “Ikaduha nga pamangkot: May maayo bala nga moralidad ang mga Saksi ni Jehova?” Ang matuod, luyag niya mahibaluan kon ano nga sahi sang mga tawo ang ginapakig-updan sang iya asawa. Nagsabat ang teologo nga may maayo gid sila sing moralidad nga mga tawo.
“Ang ikatlo nga pamangkot,” padayon sang tawo, “Ginaswelduhan bala ang mga Saksi ni Jehova?” “Wala,” sabat sang teologo.
“Nasabat na ang akon mga pamangkot, kag nakapamat-od na ako,” hinakop sang tawo. Pagkatapos sadto ginpadayon niya ang iya pagtuon sa Biblia kag wala magdugay nabawtismuhan subong isa sang mga Saksi ni Jehova.
Isa ka Makalilipay, Makapaladya nga Kabuhi
Nangin isa ako liwat ka manugtatap sa sirkito sang Enero 1976. Mga anom ka tuig sang ulihi, pribilehiyo ko nga makapakigbahin sa pagpanguna sa bag-o nga porma sang pagbantala sa Gresya—pagpanaksi sa kalye. Nian, sang Oktubre 1991, nangin espesyal payunir kami sang akon asawa. Pagligad sang pila ka bulan, napaidalom ako sa quadruple bypass nga operasyon sa tagipusuon, nga ginapasalamatan ko nga nangin madinalag-on. Maayuayo na karon ang akon panglawas, kag nakabalik ako sa bug-os tion nga pagbantala nga hilikuton. Nangin isa man ako ka gulang sa isa sang mga kongregasyon sa Tesalonica, subong man nagapanghikot sa lokal nga Hospital Liaison Committee agod buligan ang mga nagakinahanglan sing bulig sa pagpabulong.
Samtang ginahinumdom ko ang akon kabuhi, narealisar ko kon daw ano ka makaalayaw ang paghimo sing mga butang nga nagapahamuot sa aton langitnon nga Amay. Nalipay ako nga ginbaton ko sang una ang iya makagalanyat nga pangagda: “Magmaalam ka, anak ko, kag pasadyaha ang akon tagipusuon, agod nga masabat ko sia nga nagayaguta sa akon.” (Hulubaton 27:11) Nagapahalipay gid sa akon nga makita ang pagdamo sang sinsero nga mga tawo sa bug-os nga kalibutan nga nagasulod sa organisasyon ni Jehova. Isa gid ka pribilehiyo ang makigbahin sa paghilway sa mga tawo paagi sa kamatuoran sang Biblia kag sa amo ginabuksan sa ila ang paglaum nga kabuhi nga dayon sa isa ka matarong nga bag-ong kalibutan!—Juan 8:32; 2 Pedro 3:13.
Pirme namon ginapalig-on ang lamharon nga mga alagad ni Jehova nga himuon nga ila tulumuron ang bug-os tion nga ministeryo, nga ihugod ang ila tion kag kusog sa iya. Sa pagkamatuod, ang pagsalig kay Jehova kag pagtigayon sing kalipay sa pagpasadya sang iya tagipusuon amo ang labing makaalayaw nga kabuhi nga maeksperiensiahan sang isa!—Hulubaton 3:5; Manugwali 12:1.
[Mga retrato sa pahina 21]
(Halin sa wala patuo)
Nagaalagad sa kusina sang Bethel sang 1965
Nagapamulongpulong sang 1970 sang ginadumilian ang amon hilikuton
Upod sa akon asawa sang 1959
[Retrato sa pahina 23]
Upod sa akon asawa, si Koula