Ngaa Ginhingabot ni Saulo ang mga Cristiano?

‘NAGHUNAHUNA GID AKO NGA DAPAT AKO maghimo sing madamong buhat sang pagpamatok batok sa ngalan ni Jesus nga Nazaretnon; nga, sa katunayan, ginhimo ko sa Jerusalem. Madamo sa mga balaan ang gintakpan ko sa mga bilangguan, suno sa pagbulut-an nga ginbaton ko gikan sa puno nga mga saserdote. Kon ang mga disipulo pagapatyon, ginahatag ko ang akon panangdo batok sa ila. Paagi sa pagsilot sa ila sing masunson sa tanan nga sinagoga, ginpilit ko sila sa pagpanghiwala. Sanglit daku ang akon kasingkal batok sa ila, ginhingabot ko sila bisan tubtob sa iban nga mga siudad.’—Binuhatan 26:9-11.

GINSILING ini ni Saulo sang Tarsus, nga kilala man subong apostol Pablo. Sang ginasiling niya ini, sa pagkamatuod, nagbag-o na sia. Indi na manugpamatok sang Cristianismo, isa na sia karon sang labing makugi nga mga sumalakdag sini. Apang ano anay ang nagtulod kay Pablo nga hingabuton ang mga Cristiano? Ngaa naghunahuna sia nga ‘dapat niya himuon’ yadtong mga buhat? Kag may makuha bala kita nga leksion gikan sa iya sugilanon?

Ang Pagbato kay Esteban

Una nga ginsambit si Saulo sa rekord sang Biblia subong isa sa mga nagpatay kay Esteban. “Sang gindala nila [si Esteban] sa guwa sang siudad, ginbato nila sia. Kag ginbutang sang mga saksi ang ila mga panapton sa tiilan sang pamatan-on nga ginhingalanan si Saulo.” “Si Saulo, sa iya bahin, nag-ugyon sa pagpatay sa iya.” (Binuhatan 7:58; 8:1) Ano ang nagdul-ong sa sinang pag-atake? Ang mga Judiyo, lakip ang pila sa Cilicia, nakigsuay kay Esteban apang wala sila sing mahimo sa iya. Wala ginsambit kon bala si Saulo, nga gikan man sa Cilicia, nalakip sa ila. Walay sapayan, naggamit sila sing butig nga mga saksi sa pagsumbong kay Esteban sa sala nga pagpasipala kag gindala sia sa Sanhedrin. (Binuhatan 6:9-14) Ina nga sinapol, nga ginadumalahan sang mataas nga saserdote, nagapanghikot subong mataas nga korte sang mga Judiyo. Subong pinakamataas nga relihiosong awtoridad, ginaamligan man sang mga katapo sini ang ila ginapatihan nga kaputli sang ila doktrina. Sa ila pagtamod si Esteban takus sang kamatayon. Nangahas sia nga isumbong sila nga wala nagatuman sang Kasuguan, indi bala? (Binuhatan 7:53) Sa pagbato sa iya tubtob mapatay, ginpakita nila sa iya nga ginatuman nila ang Kasuguan sing maid-id!

Ang pag-ugyon ni Saulo sa sini nga ideya bunga lamang sang iya mabaskog nga mga pagpati. Isa sia ka Fariseo. Ining gamhanan nga sekta nagapatuman sing estrikto nga pagsunod sa kasuguan kag sa tradisyon. Ang Cristianismo gintamod nga kabaliskaran sadtong mga pagpati, nga nagatudlo sing bag-o nga paagi sang kaluwasan paagi kay Jesus. Ang unang-siglo nga mga Judiyo nagpaabot sa Mesias subong isa ka mahimayaon nga Hari nga magahilway sa ila gikan sa ginakaugtan nga gota sang Romanong pagginahom. Sa amo supak gid, di-kalahamut-an, kag makangilil-ad sa ila panghunahuna nga ang isa nga ginkondenar sang Dakung Sanhedrin sa kaso sang pagpasipala kag sang ulihi ginlansang sa usok sang pag-antos kaangay sang ginpakamalaut nga kriminal amo ang Mesias.

Ang Kasuguan nagasiling nga ang isa ka tawo nga ginbitay sa usok isa ka “ginpakamalaut sang Dios.” (Deuteronomio 21:22, 23; Galacia 3:13) Sa pagtamod ni Saulo, “ining mga pulong maathag nga naaplikar kay Jesus,” komento ni Frederick F. Bruce. “Napatay sia sa idalom sang pagpakamalaut sang Dios, kag busa indi mahimo nga amo ang Mesias, nga sa iya, suno sa Judiyong tradisyon, yara ang walay-tupong nga pagpakamaayo sang Dios. Busa, ang pagpangangkon nga si Jesus amo ang Mesias isa ka pasipala; ang nagahimo sining binuang nga pangangkon takus silutan subong isa ka mapasipalahon.” Subong sang ginbaton ni Saulo sang ulihi, ang ideya nga ang “Cristo ginlansang isa ka kasandaran para sa mga Judiyo.”—1 Corinto 1:23.

Ang reaksion ni Saulo sa sining panudlo amo ang hingabuton ini sing tuman. Bisan pa maggamit sing kapintas agod matapna lamang ini. Napat-od niya nga amo gid ini ang luyag sang Dios. Sa paglaragway sang panimuot nga iya ginpalambo, si Saulo nagsiling: “Nahanungod sa kakugi, ginhingabot [ko] ang kongregasyon; nahanungod sa pagkamatarong nga paagi sa kasuguan, isa nga nagapamatuod sa iya kaugalingon nga putli.” “Ginhingabot ko sing lakas ang kongregasyon sang Dios kag gintinguhaan ang paglaglag sini, kag daku ang akon pag-uswag sa Judaismo sangsa akon katubotubo sa akon rasa, kay mas makugi ako sa mga tradisyon sang akon katigulangan.”—Filipos 3:6; Galacia 1:13, 14.

Nagapanguna sa Paghingabot

Pagkatapos sang kamatayon ni Esteban, indi na lamang isa ka kahimbon sa paghingabot si Saulo kundi amo ang nagapanguna sa sini. Bangod sina, mahimo nga nagbantog sia sa kalainan, sanglit bisan nakumbertir na sia, sang magtinguha sia nga mag-upod sa mga disipulo, “sila tanan nahadlok sa iya, kay wala sila magpati nga sia isa ka disipulo.” Sang nangin maathag nga matuod gid nga isa sia ka Cristiano, ang iya pagkumbertir gintunaan sang pagkalipay kag pagpasalamat sang mga disipulo, nga nakabati, nga indi kon sin-o lamang nga manugpamatok anay ang nagbag-o sing tagipusuon, kundi sa baylo “ang tawo nga sang una naghingabot sa aton nagawali na karon sing maayong balita tuhoy sa pagtuo nga iya anay ginlaglag.”—Binuhatan 9:26; Galacia 1:23,24.

Ang Damasco nahamtang mga 220 ka kilometro—isa ka pito ukon walo ka adlaw nga lalakton—gikan sa Jerusalem. Apang, “nagasambo pa sa pagpahog kag pagpamatay batok sa mga disipulo,” nagkadto si Saulo sa mataas nga saserdote kag nagpangayo sa iya sing mga sulat sa mga sinagoga sa Damasco. Ngaa? Agod madala nga nagapos ni Saulo sa Jerusalem ang bisan sin-o nga makita niya nga iya sang “Dalan.” May opisyal nga pahanugot, ‘ginpaantos [niya] sing lakas ang kongregasyon, nga nagapamalaybalay, kag ginpangguyod ang mga lalaki kag mga babayi agod bilangguon sila.’ Ang iban ‘ginpamunal [niya] sa mga sinagoga,’ kag ‘ginhatag [niya] ang iya panangdo’ (sing literal, ang iya “bato sa panangdo”) pabor sa pagpatay sa ila.—Binuhatan 8:3; 9:1, 2, 14; 22:5, 19; 26:10, footnote.

Sa pagpatalupangod sa edukasyon nga ginbaton ni Saulo kay Gamaliel kag sa mga gahom nga iya karon ginaangkon, ang iban nga mga iskolar nagapati nga nag-uswag sia gikan sa pagka-estudyante sang Kasuguan tubtob sa punto nga nagapanghikot nga may daku nga awtoridad sa Judaismo. Halimbawa, ang isa ka awtor nagpati, nga si Saulo mahimo nga nangin isa ka manunudlo sa isa ka sinagoga sa Jerusalem. Apang, kon ano ang kahulugan sang ‘paghatag [ni Saulo] sang iya panangdo’—bilang katapo sang korte ukon isa nga nagapabutyag sang iya moral nga pagsakdag para sa pagpatay sa mga Cristiano—indi naton mapat-od.a

Sanglit sang primero ang tanan nga Cristiano mga Judiyo ukon Judiyong mga proselita, sa amo nahangpan ni Saulo nga ang Cristianismo isa ka apostata nga hublag sa sulod sang Judaismo, kag ginkabig niya nga responsabilidad sang opisyal nga Judaismo nga tadlungon ang iya mga sumulunod. “Indi mahimo,” siling sang iskolar nga si Arland J. Hultgren, “nga pamatukan ni Pablo nga manughingabot ang Cristianismo bangod nakita niya nga kompetensia ini nga relihion sa guwa sang Judaismo. Mahimo nakita niya kag sang iban pa nga ang Cristianong hublag sakop gihapon sang Judiyong awtoridad.” Ang iya katuyuan amo ang pagpilit sa balingag nga mga Judiyo sa paghalin kag magbalik sa Judaismo, nga ginagamit ang tanan nga paagi. (Binuhatan 26:11) Ang isa ka paagi nga bukas sa iya amo ang pagbilanggo. Ang isa pa amo ang pagpamunal sa mga sinagoga, isa ka kinaandan nga paagi sang pagdisiplina subong isa ka silot bangod sang pagkadimatinumanon sa rabiniko nga awtoridad sa bisan ano nga lokal nga korte nga may tatlo ka hukom.

Ang pagpakita ni Jesus kay Saulo sa dalan pa Damasco, sa pagkamatuod, nagpauntat sinang tanan. Gikan sa mabangis nga kaaway sang Cristianismo, si Saulo gilayon nga nangin isa ka maukod nga sumalakdag sini, kag wala magdugay ang mga Judiyo sa Damasco luyag nga patyon sia. (Binuhatan 9:​1-23) Daw indi mapatihan, subong isa ka Cristiano, magaantos si Saulo sang mga butang nga iya anay ginpanghimo subong isa ka manughingabot, amo nga mga tinuig sang ulihi nakasiling sia: “Sa mga Judiyo makalima ako nakabaton sing kap-atan ka lapdos kulang isa.”—2 Corinto 11:24.

Ang Kakugi Mahimo Mangin Dinagakaigo

“Ako mapasipalahon kag manughingabot kag manugtampalas nga tawo sang una,” sulat ni Saulo pagkatapos sang iya pagkumbertir, sang nakilal-an na sia sing maayo subong si Pablo. “Walay sapayan, ginpakitaan ako sing kaluoy, bangod sang akon pagkaignorante kag sang kakulang sang pagtuo.” (1 Timoteo 1:13) Busa, ang pagkasinsero kag pagkaaktibo sang isa sa iya relihion indi garantiya agod matigayon niya ang kahamuot sang Dios. Si Saulo makugi kag naghikot suno sa iya konsiensia, apang wala yadto naghimo sa iya nga husto. Ang iya nagadabadaba nga kakugi indi nagakaigo. (Ipaanggid ang Roma 10:2,3.) Dapat ina magpahunahuna sa aton.

Madamo sa karon ang nagapati gid nga ang luyag sang Dios amo nga mangin maayo lamang sila nga mga tawo. Apang amo bala? Maayo nga ang tagsatagsa mamati sa laygay ni Pablo: “Pat-ura ang tanan nga butang; hupti kon ano ang maayo.” (1 Tesalonica 5:21) Nagakahulugan ini sang paghinguyang sing tion sa pagkuha sang sibu nga ihibalo sa Pulong sang Dios sang kamatuoran kag magkabuhi nahisuno sa sini. Kon makita naton paagi sa pag-usisa sa Biblia nga kinahanglanon naton ang mga pagbag-o, dapat gid naton himuon ini gilayon. Ayhan ang pila sa aton mapasipalahon anay, manughingabot, ukon manugtampalas nga mga tawo sa kasangkaron nga kaangay ni Saulo sadto. Walay sapayan, paagi lamang sa paghikot nahisuno sa pagtuo kag sa sibu nga ihibalo mahimo naton, kaangay niya, matigayon ang kahamuot sang Dios.—Juan 17:3,17.

[Footnote]