Mahimo Mo Madaug ang Imo Utod
“Kadto ka kag isugid ang iya sala sa tunga ninyo lamang. Kon magpamati sia sa imo, nadaug mo ang imo utod.”—MATEO 18:15.
1, 2. Anong praktikal nga laygay ang ginhatag ni Jesus tuhoy sa paghusay sa mga kasaypanan?
MAY kubos sa isa ka tuig na lang nga nabilin sa iya ministeryo, si Jesus naghatag sing importante nga mga leksion sa iya mga disipulo. Mabasa mo ini sa Mateo kapitulo 18. Ang isa amo ang pagkaimportante sang aton pagkamapainubuson, kaangay sang mga bata. Masunod niya nga ginpadaku nga dapat naton likawan nga masandad ang “isa sining mga magamay” kag dapat naton tinguhaan nga ipasag-uli ang nagtalang nga “mga magamay” agod indi sila malaglag. Nian gindugang ni Jesus ang hamili, praktikal nga laygay sa paghusay sa mga di-paghangpanay sa ulot sang mga Cristiano.
2 Ayhan madumduman mo ang iya pinamulong: “Kon ang imo utod makahimo sing sala, kadto ka kag isugid ang iya sala sa tunga ninyo lamang. Kon magpamati sia sa imo, nadaug mo ang imo utod. Apang kon indi sia magpamati, mag-upod ka sing isa ukon duha pa, agod nga sa baba sang duha ukon tatlo ka saksi ang tagsa ka butang mapalig-on. Kon indi sia magpamati sa ila, isugid mo sa kongregasyon. Kon indi sia magpamati bisan sa kongregasyon, bilangon mo sia nga subong sang tawo sang mga pungsod kag subong sang manugsukot sang buhis.” (Mateo 18:15-17) San-o naton dapat iaplikar ini nga laygay, kag ano dapat ang mangin panimuot naton sa paghimo sini?
3. Anong kinaandan nga paagi ang dapat naton himuon sa mga kasaypanan sang iban?
3 Ginpadaku sang nauna nga artikulo nga sanglit kita tanan di-himpit kag nahuyog sa paghimo sing mga kasaypanan, dapat kita magpangabudlay nga mangin mapinatawaron. Ilabi na gid nga amo sini kon nasaklaw kita tungod sa ginhambal ukon ginhimo sang masigka-Cristiano. (1 Pedro 4:8) Sa masami labing maayo nga paligaron na lang ang sala—ang magpatawad kag kalimtan ini. Matamod naton ang paghimo sini subong isa ka bulig sa paghidait sang Cristianong kongregasyon. (Salmo 133:1; Hulubaton 19:11) Apang, ayhan may okasyon nga mahimo ka magbatyag nga dapat mo husayon ang problema upod sa imo utod nga lalaki ukon babayi nga nakasaklaw sa imo. Sa sini nga hitabo, ang pinamulong ni Jesus sa ibabaw nagahatag sing panuytoy.
4. Sa prinsipio, paano naton maaplikar ang Mateo 18:15 sa mga kasaypanan sang iban?
4 Si Jesus naglaygay nga “isugid [mo] ang iya sala sa tunga ninyo lamang.” Maalamon ina. Ang iban nga Aleman nga mga badbad nagapabutyag sini, ipakita ang iya sala “sa apat ka mata,” buot silingon ang imo kag ang iya mga mata. Kon mainayuhon nga hambalan ninyo ang problema sing pribado, masami nga mas madali ini mahusay. Ang utod nga naghimo ukon naghambal sing masakit ukon makasalaklaw nga butang mas madali nga magabaton sang sala sa imo lamang. Kon may iban nga nagapamati, ang kinaugali sang di-himpit nga tawo mahimo magpahulag sa iya nga ipanghiwala nga sia ang may sala ukon magtinguha nga pakamatarungon ang ginhimo niya. Apang samtang ginahambalan ninyo ang problema “sa apat ka mata,” masapwan ninyo nga di-paghangpanay lang gali ini sa baylo nga isa ka sala ukon hungod nga sayop. Sa tion nga mahangpan ninyo nga wala lang gali kamo maghangpanay, sarang ninyo ini mahusay, nga wala nagatugot sang diutay nga butang nga magdaku kag maghalit sang inyo kaangtanan. Gani, ang prinsipio sa Mateo 18:15 sarang maaplikar bisan sa magagmay nga mga kasaypanan sa matag-adlaw nga pagkabuhi.
Ano ang Iya Buot Silingon?
5, 6. Sa konteksto, ano nga sahi sang mga sala ang ginpatalupangod sang Mateo 18:15, kag ano ang nagapakita sina?
5 Sa estrikto nga hambal, ang ginlaygay ni Jesus nagahilabot sa mas mabug-at nga mga problema. Si Jesus nagsiling: “Kon ang imo utod makahimo sing sala.” Sa masangkad nga kahulugan, ang “sala” mahimo nga bisan ano man nga kasaypanan ukon kakulangan. (Job 2:10; Hulubaton 21:4; Santiago 4:17) Apang, ginapahangop sang konteksto nga ang sala nga buot silingon ni Jesus mahimo nga mabug-at. Mabug-at gid ini amo nga mahimo ini magresulta nga bilangon ang nakasala “subong sang tawo sang mga pungsod kag subong sang manugsukot sang buhis.” Ano ang ginapahangop sina nga dinalan?
6 Nahibaluan sang mga disipulo ni Jesus nga nakabati sadto nga pinamulong nga ang ila mga kasimanwa indi makig-upod sa mga Gentil. (Juan 4:9; 18:28; Binuhatan 10:28) Kag ginalikawan gid nila ang mga manugsukot sang buhis, ang mga tawo nga Judiyo sing kaliwat apang nangin abusado sa mga tawo. Gani ang matuod, ang ginapatuhuyan sa Mateo 18:15-17 amo ang mabug-at nga mga sala, indi ang mga paglain sing buot ukon mga paghinakit nga sarang mo mapatawad kag kalimtan na lang.—Mateo 18:21, 22.a
7, 8. (a) Ano nga sahi sang mga sala ang dapat uyatan sang mga gulang? (b) Ano nga sahi sang mga sala ang mahimo mahusay sa ulot sang duha ka Cristiano, nahisanto sa Mateo 18:15-17?
7 Sa idalom sang Kasuguan, indi lamang pagpatawad gikan sa tawo nga ginhimuan sing sala ang kinahanglan sang iban nga mga sala. Ang pasipala, apostasya, idolatriya, kag ang seksuwal nga mga kasal-anan sang pakighilawas, panghilahi, kag homoseksuwalidad dapat isugid kag usisaon sang mga gulang (ukon mga saserdote). Amo man karon sa Cristianong kongregasyon. (Levitico 5:1; 20:10-13; Numeros 5:30; 35:12; Deuteronomio 17:9; 19:16-19; Hulubaton 29:24) Apang, talupangda nga ang sahi sang mga sala nga ginhambalan diri ni Jesus mahimo mahusay sa ulot sang duha ka tawo. Subong mga halimbawa: Bangod sang kaakig ukon kahisa, ang isa ka tawo nagapasipala sang iya isigkatawo. Ang isa ka Cristiano nakigkontrata nga himuon ang trabaho nga nagagamit sing partikular nga mga materyales kag tapuson ini sa isa ka pat-od nga petsa. Ang isa pa ka Cristiano nagaugyon nga magabayad sia suno sa iskedyul ukon sa espesipiko nga petsa. Ang isa pa ka tawo nagapangako nga kon hanason sia sang iya amo, indi sia (bisan pa naglain na ang mga trabaho) makigkompetensia ukon magtinguha nga agawon ang mga kliyente sang iya amo sa panag-on nga ginkasugtan ukon sa espesipiko nga lugar.b Kon ang isa ka utod wala nagatuman sang iya pangako kag wala nagahinulsol sa sini nga mga kasaypanan, mabug-at gid ini. (Bugna 21:8) Apang ini nga mga kasaypanan mahimo mahusay sa ulot sang duha nga nadalahig.
8 Apang, paano ninyo himuon ang paghusay sa problema? Ang mga pinamulong ni Jesus masunson nga gintamod sa tatlo ka tikang. Binagbinagon naton ang kada isa. Sa baylo nga tamdon ini subong indi mabag-o, legal nga mga paagi, tinguhai nga hangpon ang kahulugan sang pinamulong ni Jesus, nga wala ginakalimtan ang inyo mahigugmaon nga tulumuron.
Panikasugi nga Madaug ang Imo Utod
9. Ano ang dapat naton dumdumon tuhoy sa pag-aplikar sa Mateo 18:15?
9 Si Jesus nagsugod: “Kon ang imo utod makahimo sing sala, kadto ka kag isugid ang iya sala sa tunga ninyo lamang. Kon magpamati sia sa imo, nadaug mo ang imo utod.” Sing maathag, indi ini isa ka tikang nga ginbasi lamang sa suspetsa. Dapat may yara ikaw ebidensia ukon espesipiko nga impormasyon nga sarang mo magamit agod buligan ang imo utod nga makita nga nakahimo sia sing sala kag dapat husayon ang problema. Maayo nga maghulag sa gilayon, nga wala ginapabay-an ang problema nga magdaku ukon ginapabay-an ang iya panimuot nga maglala. Kag indi pagkalimti nga ang mabinalak-on nga pagpamensar tuhoy sini makahalit man sa imo. Sanglit ang paghambalanay dapat nga sa tunga lamang ninyo nga duha, indi anay ini pag-isugid sa iban agod makakuha sing simpatiya ukon mapatahom ang imo tindog. (Hulubaton 12:25; 17:9) Ngaa? Bangod sang imo tulumuron.
10. Ano ang magabulig sa aton agod madaug ang aton utod?
10 Ang imo tulumuron dapat nga amo ang pagdaug sa imo utod, indi ang pagsilot, pagpakahuya, ukon paghalit sa iya. Kon nakasala gid man sia, ang iya kaangtanan kay Jehova yara sa katalagman. Pat-od nga luyag mo nga magpabilin sia subong imo Cristianong utod. Ang posibilidad nga magmadinalag-on mapauswag kon sa pribado nga paghambalanay nagapabilin ka nga matawhay, nagalikaw sang maparas nga mga pulong ukon nagasumbong nga tuno. Sa sining mahigugmaon nga pag-atubangay, dumduma nga kamo nga duha mga tawo nga di-himpit kag makasasala. (Roma 3:23,24) Kon mahibaluan niya nga wala mo sia ginpamaba kag nakita nga luyag mo gid makabulig, ang solusyon mahimo nga mahapos matigayon. Ining mainayuhon, maathag nga paagi ilabi na nga nagapabanaag sing kaalam kon kamo nga duha ang may sala ukon ang di-paghangpanay amo gid ang gamot sang problema.—Hulubaton 25:9,10; 26:20; Santiago 3:5, 6.
11. Bisan pa ang nakasala indi magpamati sa aton, ano ang mahimo naton himuon?
11 Kon napahangop mo sa iya nga may sala nga natabo kag nga ini mabug-at, mahimo sia mapahulag sa paghinulsol. Apang, sa pagkamatuod, ang bugal mahimo mangin balagbag. (Hulubaton 16:18; 17:19) Gani bisan pa nga sa primero wala niya pagbatuna ang sala kag maghinulsol, mahimo ka maghulat antes husayon liwat ang problema. Wala magsiling si Jesus nga ‘kadto sing makaisa lamang kag isugid ang iya sala.’ Sanglit isa ini ka sala nga sarang ninyo mahusay, binagbinaga ang pagpalapit liwat sa iya sa espiritu sang Galacia 6:1 kag “sa apat ka mata.” Mahimo ka magmadinalag-on. (Ipaanggid ang Judas 22, 23.) Apang, ano abi kon kumbinsido ka nga may sala nga natabo kag nga indi sia maghulag?
Pagtigayon sing Hamtong nga Bulig
12, 13. (a) Anong ikaduha nga tikang ang ginbalay ni Jesus sa pagtatap sa mga kasaypanan? (b) Ano ang nagakaigo nga mga pangandam sa pag-aplikar sini nga tikang?
12 Luyag mo bala nga mangampo dayon ang iban sa imo kon nakahimo ka sing mabug-at nga sala? Indi. Sing nahisuno, ginpakita ni Jesus nga pagkatapos sang nahauna nga tikang, indi ka dapat magpangampo nga madaug ang imo utod, nga huptan sia nga nahiusa sa imo kag sa iban pa sa pagsimba sa Dios sing kalahamut-an. Ginbalay ni Jesus ang ikaduha nga tikang: “Kon indi sia magpamati, mag-upod ka sing isa ukon duha pa, agod nga sa baba sang duha ukon tatlo ka saksi ang tagsa ka butang mapalig-on.”
13 Nagsiling sia nga mag-upod sing “isa ukon duha pa.” Wala sia magsiling nga pagkatapos sang nahauna nga tikang, hilway ka na sa pagsugid sang problema sa madamo pa nga iban, sa pagpakighambal sa nagalakbay nga manugtatap, ukon sa pagsulat sa mga kauturan tuhoy sa problema. Bisan pa nga kumbinsido ka sa sala, wala pa ini bug-os nga napamatud-an. Indi mo luyag magpalapnag sing sayop nga impormasyon nga mahimo mangin pagpasipala sa imo bahin. (Hulubaton 16:28; 18:8) Apang nagsiling si Jesus nga mag-upod sing isa ukon duha pa. Ngaa? Kag sin-o sila?
14. Sin-o ang mahimo naton updon para sa ikaduha nga tikang?
14 Ginatinguhaan mo nga madaug ang imo utod paagi sa pagkumbinsi sa iya nga may nahimo nga sala kag paagi sa pagpahulag sa iya nga maghinulsol agod makighidait sa imo kag sa Dios. Agod mahimo ina, ang maayo nga kahimtangan amo kon ang “isa ukon duha” mga saksi sa sala. Ayhan didto sila sang natabo ini, ukon may malig-on sila nga impormasyon tuhoy sa ginhimo (ukon wala ginhimo) may kaangtanan sa negosyo. Kon wala sing amo sini nga mga testigo nga matigayon, ang mga gin-upod mo mahimo nga nakaeksperiensia na sini nga problema kag gani makapamatuod kon bala sala gid ang natabo. Isa pa, kon kinahanglanon sa ulihi, mahimo sila mangin saksi sa kon ano ang ginsiling, nagapamatuod sa mga katunayan nga ginpresentar kag sa panikasog nga ginhimo. (Numeros 35:30; Deuteronomio 17:6) Gani indi lamang sila wala sing ginadampigan nga mga tawo, mga manugtambag; apang, ang ila presensia amo ang pagbulig nga madaug ang imo kag ang ila utod.
15. Ngaa ang Cristianong mga gulang mahimo gid makabulig kon himuon naton ang ikaduha nga tikang?
15 Indi kinahanglan nga ang mga tawo nga updon mo dapat mga gulang sa kongregasyon. Apang, ang hamtong nga mga lalaki nga mga gulang mahimo makabulig bangod sang ila espirituwal nga mga kalipikasyon. Ini nga mga gulang “subong sang palalipdan sa hangin kag palanaguan sa unos, subong sang mga ilig sang tubig sa duog nga kigas, subong sang landong sang daku nga igang sa duta nga lamgod.” (Isaias 32:1,2) May eksperiensia sila sa pagpangatarungan kag sa pagpasibu sa mga kauturan nga lalaki kag babayi. Kag ang nakasala may maayo nga rason para magsalig sa sining “mga dulot nga mga lalaki.”c (Efeso 4:8,11,12) Ang pagbinagbinag sa problema sa atubangan sang subong sining mga hamtong kag ang pagpangamuyo upod sa ila makapaluntad sing bag-ong atmospera kag makahusay sang butang nga daw indi mahusay.—Ipaanggid ang Santiago 5:14,15.
Ang Katapusan nga Panikasog sa Pagdaug sa Iya
16. Ano ang ikatlo nga tikang nga ginbalay ni Jesus?
16 Kon ang ikaduha nga tikang wala makahusay sang problema, ang mga manugtatap sang kongregasyon pat-od gid nga nadalahig sa ikatlo nga tikang. “Kon indi sia magpamati sa [isa ukon duha], isugid mo sa kongregasyon. Kon indi sia magpamati bisan sa kongregasyon, bilangon mo sia nga subong sang tawo sang mga pungsod kag subong sang manugsukot sang buhis.” Ano ang kahulugan sini?
17, 18. (a) Anong sulundan ang magabulig sa aton nga mahangpan ang kahulugan sang ‘pagsugid sa kongregasyon’? (b) Paano naton maaplikar ini nga tikang sa karon?
17 Wala naton ini ginahangop subong isa ka sugo agod binagbinagon ang sala ukon sayop sa regular ukon espesyal nga miting sang bug-os nga kongregasyon. Mahibaluan naton ang nagakaigo nga paagi gikan sa Pulong sang Dios. Tan-awa kon ano anay ang ginhimo sa dumaan nga Israel sa kaso sang pagkamabinatuon, pagkahakugan, kag pagpahubog: “Kon ang isa ka lalaki may anak nga batinggilan kag mabinatuon, sia nga wala nagapamati sa tingog sang iya amay ukon sa tingog sang iya iloy, kag gintadlong nila sia apang indi sia magpamati sa ila, uyatan man sia sang iya amay kag sang iya iloy kag dalhon sia sa tigulang nga mga lalaki sang iya siudad kag sa gawang sang iya duog, kag magasiling sila sa tigulang nga mga lalaki sang iya siudad, ‘Ining amon anak batinggilan kag mabinatuon; wala sia nagapamati sa amon tingog, kay hakugan sia kag palahubog.’ Nian ang tanan nga lalaki sang iya siudad maghaboy sa iya sing mga bato.”—Deuteronomio 21:18-21.
18 Ang mga sala sang tawo wala ginpamatian kag ginhukman sang bug-os nga pungsod ukon sang tanan sa iya mismo tribo. Sa baylo, ang kilala nga “tigulang nga mga lalaki” naghusay sini subong mga tiglawas sang kongregasyon. (Ipaanggid ang Deuteronomio 19:16,17 tuhoy sa isa ka kaso nga gin-uyatan sang ‘mga saserdote kag mga hukom nga nagpanghikot sadto nga mga adlaw.’) Kaangay man sa karon, kon kinahanglan nga himuon ang ikatlo nga tikang, ang mga gulang, nga nagatiglawas sa kongregasyon, nagauyat sang problema. Ang ila tulumuron pareho man, agod madaug ang Cristiano nga utod kon mahimo pa lang. Ginapakita nila ini paagi sa pagpakita sing pagkawalay pinasulabi, nga wala nagahukom nga daan sang kaso ukon may ginadampigan.
19. Ano ang panikasugan nga himuon sang mga gulang nga gintangdo sa pagpamati sa problema?
19 Panikasugan nila nga tulutimbangon ang mga katunayan kag pamatian ang mga saksi nga kinahanglanon agod pamatud-an kon bala may sala gid nga nahimo (ukon padayon nga ginahimo). Luyag nila amligan ang kongregasyon gikan sa kalautan kag dulaon ang espiritu sang kalibutan. (1 Corinto 2:12; 5:7) Nahisanto sa ila Makasulatanhon nga mga kalipikasyon, magapanikasog sila “sa paglaygay paagi sa panudlo nga makapapagros kag sa pagsaway sa mga nagasumpakil.” (Tito 1:9) Ginalauman nga ang nakasala indi mangin kaangay sa mga Israelinhon nga ginsulatan sang manalagna ni Jehova: “Nanawag ako, apang wala kamo magsabat; naghambal ako, apang wala kamo magpamati; kag padayon ninyo nga ginhimo ang malain sa akon mga mata, kag ang butang nga wala ko nahamut-an ginpili ninyo.”—Isaias 65:12.
20. Ano ang ginsiling ni Jesus nga matabo kon ang makasasala indi magpamati kag maghinulsol?
20 Apang, sa pila ka hitabo, ang nakasala nagapakita sing amo man nga panimuot. Kon may amo sia sini nga panimuot, ang sugo ni Jesus maathag: “Bilangon mo sia nga subong sang tawo sang mga pungsod kag subong sang manugsukot sang buhis.” Ang Ginuo wala magrekomendar nga mangin mapintas ukon maghandum nga makasaklaw. Apang, maathag ang sugo ni apostol Pablo nga sikwayon ang di-mahinulsulon nga mga makasasala gikan sa kongregasyon. (1 Corinto 5:11-13) Bisan ini mahimo magresulta sa ulihi sa tulumuron nga madaug ang makasasala.
21. Ano nga posibilidad ang nagapabilin nga bukas sa isa nga ginpaguwa sa kongregasyon?
21 Makita naton ina nga posibilidad gikan sa parabola ni Jesus tuhoy sa buhaha nga anak. Subong sang gin-ilustrar, pagligad sang isa ka panag-on sang pagpabilin sa guwa sang mahigugmaon nga paghiliupod sa balay sang iya amay, yadto nga makasasala ‘nakamaradmad.’ (Lucas 15:11-18) Ginsambit ni Pablo kay Timoteo nga ang iban nga mga makasasala magahinulsol sa ulihi kag “makamaradmad sila sing nagakaigo gikan sa siod sang Yawa.” (2 Timoteo 2:24-26) Makalaum gid kita nga mabatyagan sang bisan sin-o man nga di-mahinulsulon nga nagpakasala kag dapat paguwaon sa kongregasyon ang ila kadulaan—ang kahamuot sang Dios kag ang mainit nga paghiliupod kag pagpakig-angot sa mainunungon nga mga Cristiano—kag nian makamaradmad sila.
22. Paano pa naton mahimo madaug ang aton utod?
22 Wala ginkabig ni Jesus ang mga tawo sang mga pungsod kag mga manugsukot sang buhis subong indi na matubos. Ang isa sa naulihi, si Mateo Levi, naghinulsol, hanuot nga ‘nagsunod kay Jesus,’ kag napili pa gani subong isa ka apostol. (Marcos 2:15; Lucas 15:1) Gani, kon ang isa ka makasasala sa karon ‘indi magpamati bisan sa kongregasyon’ kag ginpaguwa sa sini, makahulat kita nga makita kon sia, sa ulihi, magahinulsol kag magalakat sing tadlong. Kon himuon niya ini kag katapo liwat sia sang kongregasyon, nian malipay kita nga nadaug naton sia pabalik sa panong sang matuod nga pagsimba.
[Mga footnote]
a Ang McClintock and Strong’s Cyclopedia nagasiling: “Ang mga publican [mga manugsukot sang buhis] sang Bag-ong Test[amento] ginkabig subong mga traidor kag mga apostata, nadagtaan bangod sang ila masunson nga pagpakig-upod sa mga pagano, kinabubut-on nga mga kasangkapan sang manugpigos. Ginklase sila upod sa mga makasasala . . . Bangod nahamulag, ang desente nga mga tawo wala nagapakig-upod sa ila, ang ila lamang mga abyan ukon mga kaupdanan amo yadtong, kaangay nila, mga sinikway.”
b Ang mga problema tuhoy sa negosyo ukon kuwarta nga may paglimbong, pagdaya, ukon pagtonto sarang malakip sa sahi sang sala nga buot silingon ni Jesus. Subong pagpakita, sa tapos mahatag ang sugo nga narekord sa Mateo 18:15-17, si Jesus naghatag sang ilustrasyon tuhoy sa mga ulipon (mga empleyado) nga nakautang kag wala makabayad.
c Ang isa ka iskolar sang Biblia nagkomento: “Nagakatabo kon kaisa nga ang nakasala mas handa sa pagbinagbinag sa laygay sang duha ukon tatlo (ilabi na kon mga tawo sila nga takus sang pagtahod) sangsa isa lamang, ilabi na kon ang isa nga ina amo ang tawo nga magkatuhay sila anay sing opinyon.”
Madumduman Mo Bala?
◻ Una, sa ano nga sahi sang sala naaplikar ang Mateo 18:15-17?
◻ Ano ang dapat naton dumdumon kon himuon naton ang nahauna nga tikang?
◻ Sin-o ang mahimo makabulig kon dapat naton himuon ang ikaduha nga tikang?
◻ Sin-o ang nadalahig sa paghimo sang ikatlo nga tikang, kag paano pa naton mahimo madaug ang aton utod?
[Laragway sa pahina 18]
Ang mga Judiyo nagalikaw sa mga manugsukot sang buhis. Si Mateo nagbag-o kag nagsunod kay Jesus
[Laragway sa pahina 20]
Masunson naton mahusay ang problema “sa apat ka mata”