Sugilanon sang Kabuhi

Gingamit ang Nagabag-obag-o nga Sirkunstansia Agod Makapanaksi sa Nanuhaytuhay nga Lugar

PANUGIRON NI RICARDO MALICSI

Sang ginpahalin ako sa akon obra bangod sang akon Cristianong neutralidad, ginpangabay namon sang akon pamilya ang bulig ni Jehova sa pagplano sang amon palaabuton. Ginpabutyag namon sa pangamuyo ang amon handum nga pasangkaron ang amon ministeryo. Wala madugay pagkatapos sadto, nagsaylo-saylo kami sa walo ka pungsod sa duha ka kontinente. Gani, nahimo namon ang amon ministeryo sa malayo nga mga lugar.

NATAWO ako sa Pilipinas sang 1933 sa pamilya nga katapo sang Philippine Independent Church. Katapo sini nga simbahan ang tanan nga 14 ka miembro sang amon pamilya. Sang 12 anyos ako, nangamuyo ako sa Dios nga tuytuyan ako sa matuod nga pagtuo. Ginpalista ako sang isa ko ka maestro sa isa ka klase sa relihion, kag nangin debotado ako nga Katoliko. Nagapangumpisar gid ako kada Sabado ukon nagatambong sa Misa kada Domingo. Apang amat-amat ako nga nangduhaduha kag nangin di-kontento. Natublag ako sang mga pamangkot tuhoy sa kon ano ang nagakatabo sa tawo kon mapatay sila kag tuhoy sa kalayuhon nga impierno kag Trinidad. Ang mga sabat sang relihioso nga mga lider manabaw kag indi makaalayaw.

Nakasapo sing Makaalayaw nga mga Sabat

Samtang nagaeskwela ako sa kolehiyo, nag-entra ako sa praternidad amo nga nabuyo ako sa inaway, sugal, sigarilyo, kag iban pa nga bisyo. Isa ka gab-i, nakilala ko ang iloy sang isa ko ka kaklase. Saksi ni Jehova sia. Ginpamangkot ko man sia sang mga pamangkot ko sa akon mga manunudlo sa relihion. Ginsabat niya ang tanan ko nga pamangkot gikan sa Biblia, kag kumbinsido ako nga ang ginhambal niya amo ang kamatuoran.

Nagbakal ako sing Biblia kag gintun-an ini upod sa mga Saksi. Wala magdugay nagatambong na ako sa tanan nga miting sang mga Saksi ni Jehova. Ginsunod ko ang maalamon nga laygay sang Biblia nga “ang malain nga kaupdanan nagadunot sang mapuslanon nga mga batasan,” kag naglikaw ako sa akon imoral nga mga abyan. (1 Corinto 15:33) Nagbulig ini agod mag-uswag ako sa akon pagtuon sa Biblia kag sang ulihi sa pagdedikar sang akon kaugalingon kay Jehova. Sa tapos ako nabawtismuhan sang 1951, nag-alagad ako sing bug-os tion nga ministro (payunir) sa makadali. Nian sang Disiembre 1953, ginpangasawa ko si Aurea Mendoza Cruz, nga nangin bug-os kabuhi ko nga kaupod kag matutom nga masigkamanugpangabudlay sa ministeryo.

Sabat sa Amon mga Pangamuyo

Luyag gid namon mag-alagad subong mga payunir. Apang, wala gilayon natuman ang handum namon nga alagaron si Jehova sing labi pa. Bisan pa sini, wala kami nag-untat sa pagpangabay kay Jehova nga hatagan kami sing mga kahigayunan sa pag-alagad sa iya. Apang, pigado ang amon pangabuhi. Sa gihapon, ginadumdom namon ang amon espirituwal nga mga tulumuron kag sang 25 anyos ako, gintangdo ako nga alagad sa kongregasyon, nga amo ang nagadumala nga manugtatap sa isa ka kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova.

Samtang nagauswag ang akon ihibalo sa Biblia kag nahangpan sing mas maayo ang mga prinsipio ni Jehova, narealisar ko nga ang akon obra nagasupak sa akon tindog subong isa ka walay nadampigan nga Cristiano. (Isaias 2:​2-4) Nagdesisyon ako nga maghalin. Nangin isa gid ini ka pagtilaw sa amon pagtuo. Paano ko saguron ang akon pamilya? Ginpalapitan namon liwat si Jehova nga Dios sa pangamuyo. (Salmo 65:2) Ginsugid namon sa iya ang amon mga kabalaka kag kahadlok apang ginpabutyag man sa iya ang amon handum nga mag-alagad kon diin mas kinahanglan ang mga manugbantala sang Ginharian. (Filipos 4:​6, 7) Wala gid kami makahibalo nga madamo sing kahigayunan ang magabukas para sa amon!

Pagsugod Sang Amon Paglakbay

Sang Abril 1965, ginbaton ko ang obra bilang superbisor sang mga tagsalbar sa Vientiane International Airport sa Laos, kag nagsaylo kami didto. May 24 ka Saksi sa siudad sang Vientiane, kag nalipay kami magbantala upod sa mga misyonero kag pila ka kauturan sa amo nga lugar. Sang ulihi, ginsaylo ako sa Udon Thani Airport sa Thailand. Wala sing mga Saksi sa Udon Thani. Gani, kami lang sang akon pamilya ang nagahiwat sang tanan nga semanal nga miting. Nagbantala kami sa balay kag balay, naghimo sing mga pagduaw liwat, kag nagsugod sing mga pagtuon sa Biblia.

Gindumdom namon ang sugo ni Jesus sa iya mga disipulo nga dapat sila ‘mamunga sing madamo.’ (Juan 15:8) Gani nagpanikasog kami nga sundon ang ila halimbawa kag nagpadayon sa pagbantala sing maayong balita. Sang ulihi naagom namon ang mga resulta. Ang isa ka pamatan-on nga babayi nga taga-Thailand nagbaton sing kamatuoran kag nangin espirituwal nga utod namon. Ginbaton sang duha ka taga-Aminhan nga Amerika ang kamatuoran kag sang ulihi nangin mga Cristianong gulang. Nagbantala kami sing maayong balita sa naaminhan nga Thailand sa kapin sa napulo ka tuig. Nalipay gid kami nga may kongregasyon na karon sa Udon Thani! Nagapamunga gihapon ang pila ka binhi sang kamatuoran nga gintanom namon.

Apang, nasubuan kami kay dapat naman kami magsaylo, kag nangamuyo kami sa “Agalon sang alanyon” nga buligan kami nga makapadayon sa pagbantala. (Mateo 9:38) Ginsaylo kami sa Tehran, ang kapital sang Iran. Sa tion ini sang paggahom sang Shah.

Pagbantala sa Mabudlay nga mga Teritoryo

Pag-abot namon sa Tehran, nasalapuan gilayon namon ang amon espirituwal nga mga kauturan. Nakig-upod kami sa isa ka gamay nga grupo sang mga Saksi nga may 13 ka nasyonalidad. Dapat kami maghimo sing mga pagbag-o agod makabantala sing maayong balita sa Iran. Bisan pa wala kami nakasumalang sing direkta nga pagpamatok, kinahanglan maghalong kami.

Bangod sa iskedyul sa trabaho sang mga interesado, nagahiwat kami kon kaisa sing mga pagtuon sa Biblia sa tungang gab-i ukon tubtob sa kaagahon na. Apang nalipay gid kami nga makita ang bunga sina nga pagpangabudlay! Ginbaton sang pila ka Filipino kag Koreano nga pamilya ang Cristianong kamatuoran kag nagdedikar kay Jehova.

Ang masunod ko nga obra didto naman sa Dhaka, Bangladesh. Nag-abot kami didto sang Disiembre 1977. Mabudlay man ang amon pagbantala sa sini nga pungsod. Apang ginadumdom namon pirme nga dapat kami mangin aktibo. Paagi sa pagtuytoy sang espiritu ni Jehova, nasalapuan namon ang madamo nga pamilya nga nagapangangkon nga Cristiano. Ang iban sa ila ginauhaw sa makapaumpaw nga tubig sang kamatuoran nga masapwan sa Balaan nga Kasulatan. (Isaias 55:1) Subong resulta, nakasugod kami sing madamo nga pagtuon sa Biblia.

Ginadumdom namon nga ang kabubut-on sang Dios amo nga “ang tanan nga sahi sang mga tawo maluwas.” (1 Timoteo 2:4) Sing makalilipay, wala sing nag-upang sa amon. Agod malandas ang pag-ihig-ihig, ginpat-od namon nga mainabyanon gid ang amon pagpalapit. Kaangay ni apostol Pablo, gintinguhaan namon nga ‘mangin tanan nga butang sa tanan nga sahi sang tawo.’ (1 Corinto 9:22) Kon pamangkuton gani kami kon ngaa nagduaw kami, mainayuhon kami nga nagapaathag, kag nasapwan namon nga ang kalabanan mainabyanon gid.

Nasalapuan namon sa Dhaka ang isa ka Saksi kag ginpalig-on namon sia nga magbuylog sa amon sa Cristianong mga miting kag sang ulihi sa pagbantala. Nian, gintun-an sang akon asawa sa Biblia ang isa ka pamilya kag gin-agda sila sa amon mga miting. Bangod sang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova, ang bug-os nga pamilya nagsulod sa kamatuoran. Sang ulihi, nagbulig sa pagbadbad sing mga literatura sa Biblia sa Bengali nga lenguahe ang duha nila ka anak nga babayi, kag madamo nga paryente nila ang nakakilala kay Jehova. Madamo pa nga nagatuon sa Biblia ang nagbaton sing kamatuoran. Kalabanan sa ila mga gulang ukon payunir na karon.

Bangod madamo gid sing pumuluyo ang siudad sang Dhaka, gin-agda namon ang iban namon nga paryente nga magbulig sa pagbantala. Ang pila nagsugot kag nagbuylog sa amon sa Bangladesh. Malipayon kag mapinasalamaton gid kami kay Jehova sa kahigayunan nga makapakigbahin sa pagbantala sing maayong balita sa sining pungsod! Gikan sa diutay nga panugod nga isa ka tawo, may duha na karon ka kongregasyon sa Bangladesh.

Sang Hulyo 1982, dapat naman kami magbiya sa Bangladesh. Naghalin kami nga nagahibi. Wala madugay, nakaobra ako sa Entebbe International Airport, sa Uganda, sa diin nagtener kami sing apat ka tuig kag pito ka bulan. Paano namon mapadunggan ang halangdon nga ngalan ni Jehova sa sining pungsod?

Pag-alagad kay Jehova sa Sidlangan nga Aprika

Pag-abot namon sa Entebbe International Airport, gindul-ong kami sang akon asawa sang isa ka drayber sa amon dalayunan. Pagbiya namon sa erport, ginbantalaan ko gilayon ang drayber tuhoy sa Ginharian sang Dios. Ginpamangkot niya ako: “Saksi ka ni Jehova?” Sang nag-ugyon ako, nagsiling ang drayber: “May utod kamo nga nagaobra sa control tower.” Nagpadul-ong dayon ako didto. Nagkitaay kami sang utod, nga nalipay gid nga makita kami kag ginhimo ang kahimusan para sa mga miting kag pag-alagad sa latagon.

May 228 lamang ka manugbantala sing Ginharian sa Uganda sadto. Ginhugod namon ang una nga tuig sa pagtanom sing mga binhi sang kamatuoran upod sa duha ka utod nga lalaki sa Entebbe. Bangod palabasa ang mga tawo didto, nakapahamtang kami sing madamo nga literatura, lakip na sang ginatos ka magasin. Gin-agda namon ang mga kauturan sa Kampala, ang kapital, agod buligan kami nga magbantala sa mga teritoryo sa Entebbe sa mga talipuspusan sang semana. Sa una ko nga pamulongpulong publiko, lima ang nagtambong lakip sa akon.

Sa masunod nga tatlo ka tuig, naeksperiensiahan namon ang pila sa labing malipayon nga tion sa amon kabuhi, nga amon makita nga ang mga gintudluan namon naghulag kag nag-uswag sing madasig. (3 Juan 4) Sa isa ka sirkito nga asambleya, anom ka gintudluan namon sa Biblia ang nabawtismuhan. Madamo sa ila ang nagsiling nga napalig-on sila nga tinguhaan ang bug-os tion nga pag-alagad bangod nakita nila kami nga nagapayunir bisan pa may bug-os tion kami nga obra.

Narealisar namon nga mahimo man mangin mabungahon nga teritoryo ang amon ulubrahan. Isa ka bes, ginpalapitan ko ang isa ka bombero sang erport kag ginpaambit sa iya ang pasad sa Biblia nga paglaum nga kabuhi sa paraiso nga duta. Ginpakita ko sa iya paagi sa iya mismo Biblia nga ang matinumanon nga katawhan magakabuhi nga may paghidait kag paghiusa, wala nagaantos sing kaimulon, kakulang sing puluy-an, inaway, balatian, ukon kamatayon. (Salmo 46:9; Isaias 33:24; 65:​21, 22; Bugna 21:​3, 4) Napukaw ang iya interes sang nabasa niya ini sa iya mismo Biblia. Nasugdan gilayon ang isa ka pagtuon sa Biblia. Nagtambong sia sa tanan nga miting. Wala magdugay, gindedikar niya ang iya kabuhi kay Jehova kag nagpabawtismo. Sang ulihi nagbuylog sia sa amon sa bug-os tion nga ministeryo.

Duha ka beses nga nag-inaway sibil sa Uganda samtang didto kami, apang wala sini napauntat ang amon espirituwal nga mga hilikuton. Ginbalhin sa Nairobi, Kenya, ang pamilya sang mga nagaobra sa internasyonal nga mga ahensia sing anom ka bulan. Kami nga nabilin sa Uganda nagpadayon sing amon Cristianong mga miting kag pagbantala apang dapat kami mangin mainandamon kag mahalungon.

Sang Abril 1988, natapos ang akon obra kag nagsaylo kami liwat. Nagbiya kami sa Kongregasyon sang Entebbe nga nagabatyag sing daku nga kaayawan sa espirituwal nga mga pag-uswag didto. Sang Hulyo 1997, nakahigayon kami nga magduaw liwat sa Entebbe. Sa sining tion, mga gulang na ang iban nga gintudluan namon sa Biblia sadto. Nakunyag gid kami kay 106 ang nagtambong sa Miting Publiko!

Pagsaylo sa Wala Pa Mapanghikutan nga Teritoryo

Makatigayon bala kami sing bag-o nga mga kahigayunan? Huo, sa Mogadishu International Airport sa Somalia naman ang masunod ko nga obra. Determinado kami nga gamiton ining bag-o nga kahigayunan agod mag-alagad sa wala pa mapanghikutan nga teritoryo.

Ang amon pagbantala halos nasentro lamang sa talapuanan sang embahada, mga trabahador nga Filipino, kag iban pa nga dumuluong. Masami namon sila masugilanon sa merkado. Nagaduaw man kami sa ila puluy-an. Paagi sa kalantip, pagkamapahituon, pagkamainandamon, kag bug-os nga pagsalig kay Jehova, napaambit namon sa iban ang kamatuoran sa Biblia, kag namunga ini sa mga tawo nga nanuhaytuhay ang nasyonalidad. Pagligad sang duha ka tuig, nagbiya kami sa Mogadishu​​—antes lang gid nagdabdab ang inaway didto.

Gin-asayn naman ako sang International Civil Aviation Organization sa Yangon, Myanmar. May maayong kahigayunan na naman kami nga mabuligan ang mga bunayag sing tagipusuon nga makatuon tuhoy sa mga katuyuan sang Dios. Pagkatapos sa Myanmar, gindestino kami sa Dar es Salaam, Tanzania. Mas mahapos magbantala sing maayong balita sa pamalay sa Dar es Salaam kay may nagahambal sing Ingles nga komunidad.

Sa tanan nga pungsod nga gin-obrahan namon, halos wala kami sing problema sa amon ministeryo, bisan pa masami nga may mga pagdumili sa hilikuton sang mga Saksi ni Jehova. Bangod ang akon obra masami nga konektado sa gobierno ukon sa internasyonal nga mga ahensia, wala sing nagduhaduha sa amon mga hilikuton.

Ang akon obra nagkinahanglan nga ako kag ang akon asawa magsaylo-saylo sa sulod sang tatlo ka dekada. Apang gintamod lamang namon ang akon obra subong isa ka paagi nga matigayon ang isa ka panguna nga tulumuron. Ang una namon nga tulumuron amo pirme ang pagpasanyog sang intereses sang Ginharian sang Dios. Ginapasalamatan namon si Jehova sa pagbulig sa amon nga mapanginpuslan ang amon nagabulubag-o nga mga kahimtangan kag maagom ang dalayawon nga pribilehiyo nga ipalapnag ang maayong balita sa nanuhaytuhay nga lugar.

Pagbalik Kon Diin Kami Nagsugod

Sa edad nga 58, nagdesisyon ako nga magretiro sing temprano kag magbalik sa Pilipinas. Pagbalik namon, nangamuyo kami kay Jehova nga tuytuyan kami. Nag-alagad kami sa isa ka kongregasyon sa Trece Martires City, sa probinsia sang Cavite. Pag-abot namon didto, 19 lamang ang manugbantala sang Ginharian sang Dios. Gin-organisar ang adlaw-adlaw nga pagbantala kag madamo nga pagtuon sa Biblia ang nasugdan. Nagsugod sa pag-uswag ang kongregasyon. Sang isa ka tion, ang akon asawa may 19 ka pagtuon sa Biblia, kag ako 14.

Sang ulihi gutok na kami sa Kingdom Hall. Ginpangamuyo namon ini kay Jehova. Ang isa ka espirituwal nga utod kag ang iya asawa nagdonar sing isa ka lote, kag gin-aprobahan sang sanga talatapan ang loan para tukuron ang isa ka bag-o nga Kingdom Hall. Daku ang epekto sang bag-o nga tinukod sa pagbantala, kag nagdamo ang tumalambong kada semana. Sa karon, nagabiyahe kami sing kapin sa isa ka oras sa pagbulig sa isa pa ka kongregasyon nga may 17 ka manugbantala.

Ginapakahamili gid namon nga mag-asawa ang pribilehiyo namon sa pag-alagad sa nanuhaytuhay nga pungsod. Sa paghinumdom sa amon pagsaylosaylo, naayawan gid kami kay nahibaluan namon nga gingamit ini sa pinakamaayo nga paagi​​—sa pagbulig sa iban nga makatuon tuhoy kay Jehova!

[Mapa sa pahina 24, 25]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

TANZANIA

UGANDA

SOMALIA

IRAN

BANGLADESH

MYANMAR

LAOS

THAILAND

PHILIPPINES

[Retrato sa pahina 23]

Upod sa akon asawa, si Aurea