Mga Ginikanan​—Ano nga Palaabuton ang Luyag Ninyo sa Inyo mga Kabataan?

“Kamo nga mga pamatan-on nga lalaki kag kamo man nga mga ulay . . . Magdayaw sila sang ngalan ni Jehova.”​—SALMO 148:​12, 13.

1. Ano ang mga ginakabalak-an sang mga ginikanan sa ila mga kabataan?

SIN-O ayhan nga mga ginikanan ang wala gid nagakabalaka sa palaabuton sang ila mga kabataan? Kutob sa pagkabun-ag sang lapsag​—ukon bisan antes pa sini​—ginakabalak-an na sang mga ginikanan ang iya kaayuhan. Mangin mapagros ayhan sia? Mangin normal ayhan ang iya pagdaku? Samtang nagadaku ang bata, may dugang pa nga mga ginakabalak-an. Sa kabilugan, luyag lamang sang mga ginikanan ang labing maayo para sa ila mga kabataan.​—1 Samuel 1:​11, 27, 28; Salmo 127:3-5.

2. Ngaa madamong mga ginikanan karon ang pursigido gid nga ang ila mga kabataan makatigayon sing maayo nga kabuhi pagdaku nila?

² Apang, sa kalibutan karon isa gid ka hangkat para sa mga ginikanan nga iaman ang labing maayo sa ila mga kabataan. Naagihan sang madamong mga ginikanan ang mabudlay nga mga tion​—mga inaway, kinagubot sa politika, kapigaduhon, masakit nga inagihan sa pisikal kag emosyon, kag iban pa. Natural lang nga indi gid nila luyag nga maagihan man ini sang ila mga kabataan. Sa manggaranon nga mga pungsod, mahimo makita sang mga ginikanan nga nangin propesyonal kag nagatigayon sang daw madinalag-on nga pagkabuhi ang mga anak nga lalaki ukon babayi sang ila mga abyan kag mga himata. Busa, pursigido gid sila nga himuon ang tanan agod mapat-od nga ang ila man mga kabataan makatigayon sing komportable kag malig-on nga kabuhi​—isa ka maayo nga kabuhi​—pagdaku nila.​—Manugwali 3:13.

Pagpili sing Isa ka Maayo nga Kabuhi

3. Ano nga pagpili ang ginhimo sang mga Cristiano?

³ Subong mga sumulunod ni Jesucristo, ginpili sang mga Cristiano nga idedikar ang ila kabuhi kay Jehova. Ginsunod nila ang mga pinamulong ni Jesus: “Kon ang bisan sin-o maluyag sa pagsunod sa akon, isikway niya ang iya kaugalingon kag pas-anon ang iya usok sang pag-antos sa adlaw-adlaw kag magsunod sa akon sing padayon.” (Lucas 9:23; 14:27) Huo, ang kabuhi sang isa ka Cristiano may pagsakripisyo sa kaugalingon. Apang, indi ini pagkabuhi sa kapigaduhon kag pag-antos. Sa kabaliskaran, isa ini ka malipayon kag makaalayaw nga kabuhi​—isa ka maayo nga kabuhi​—bangod nagalakip ini sing paghatag, kag subong sang ginsiling ni Jesus, “may kapin nga kalipay sa paghatag sangsa pagbaton.”​—Binuhatan 20:35.

4. Ano ang ginpalig-on ni Jesus sa iya mga sumulunod nga panikasugan?

⁴ Ang mga katawhan sang panahon ni Jesus nagakabuhi sa mabudlay gid nga mga kahimtangan. Magluwas sa pagpangita sing palangabuhian, dapat man nila batason ang mapintas nga paggahom sang mga Romano kag ang mapiguson nga lulan sang salimpapaw nga mga relihionista sadtong panahon. (Mateo 23:2-4) Walay sapayan, madamo sang nakabati nahanungod kay Jesus ang malipayon nga nagbiya sang ila personal nga mga handum​—mga karera pa gani​—kag nangin mga sumulunod niya. (Mateo 4:18-22; 9:9; Colosas 4:14) Nagrisgo bala yadtong mga disipulo kag ginbutang sa katalagman ang ila palaabuton? Talupangda ang mga pinamulong ni Jesus: “Ang tagsatagsa nga nagbiya sing mga balay ukon mga utod nga lalaki ukon mga utod nga babayi ukon amay ukon iloy ukon mga anak ukon mga duta tungod sa akon ngalan magabaton sing mas madamo pa kag magapanubli sing kabuhi nga walay katapusan.” (Mateo 19:29) Ginpasalig ni Jesus ang iya mga sumulunod nga nahibaluan sang langitnon nga Amay ang ila mga kinahanglanon. Busa, ginpalig-on niya sila: “Padayon, nian, nga pangitaa anay ang ginharian kag ang iya pagkamatarong, kag ining tanan iban pa nga mga butang idugang sa inyo.”​—Mateo 6:31-33.

5. Ano ang ginabatyag sang pila ka ginikanan tuhoy sa pasalig ni Jesus nga atipanon sang Dios ang iya mga alagad?

⁵ Amo man ang kahimtangan karon. Nahibaluan ni Jehova ang aton mga kinahanglanon, kag ang mga nagauna sang intereses sang Ginharian sa ila kabuhi, ilabi na ang mga nagapanikasog sa bug-os tion nga ministeryo, makasalig man nga atipanon niya. (Malaquias 3:​6, 16; 1 Pedro 5:7) Apang, ang iban nga mga ginikanan nagaduhaduha sa sining bahin. Luyag nila makita ang ila mga kabataan nga nagauswag sa pag-alagad kay Jehova, ayhan magasulod sa ulihi sa bug-os tion nga ministeryo. Sa pihak nga bahin, bangod sang mapiot nga pangabuhi karon kag mabudlay makakita sing trabaho, importante sa kabataan nga makatigayon anay sing maayo nga edukasyon agod nga mabaton sila sa maayo nga obra ukon may masandigan sila sa ulihi. Para sa sining mga ginikanan, ang maayo nga edukasyon masami nga nagakahulugan sing mas mataas nga edukasyon.

Paghanda Para sa Palaabuton

6. Ano ang ginapatuhuyan sang termino nga “mas mataas nga edukasyon” sa sini nga artikulo?

⁶ Indi pareho ang sistema sang edukasyon sa kada pungsod. Halimbawa, sa Estados Unidos, 12 ka tuig ang sadsaran nga edukasyon sa publiko nga mga eskwelahan. Pagkatapos sini, mahimo luyag sang mga estudyante nga mag-eskwela sa unibersidad ukon sa kolehiyo sing apat ukon kapin pa ka tuig, agod makakuha sing bachelor’s degree ukon dugangan pa ini agod makatigayon sing kurso sa medisina, abogasiya, pagkaenhinyero, kag iban pa. Ini nga edukasyon sa unibersidad ang ginapatuhuyan kon ginagamit ang termino nga “mas mataas nga edukasyon” sa sini nga artikulo. Sa pihak nga bahin, may teknikal kag bokasyonal nga mga eskwelahan, nga nagahatag sing sertipikasyon ukon diploma para sa malip-ot lang nga mga kurso.

7. Sa ano nga mga pag-ipit nadayag ang mga estudyante sa hayskul?

⁷ Kinaandan na karon sa sekondarya nga mga eskwelahan ukon hayskul nga ihanda ang ila mga estudyante para sa mas mataas nga edukasyon. Agod malab-ot ini nga tulumuron, ang kalabanan nga hayskul nagahatag sing mas daku nga importansia sa akademiko nga mga asignatura agod buligan ang mga estudyante nga makapasar sa mga eksaminasyon sa kolehiyo sa baylo sang mga kurso nga makabulig sa mga estudyante nga makatrabaho. Ang mga estudyante sa hayskul karon mabaskog nga ginaipit sang mga manunudlo, mga manuglaygay, kag mga masigkaestudyante, nga maghimakas gid nga makasulod sa pinakamaayo nga mga unibersidad, nga nagalaum nga makatigayon sing mga kurso nga magabulig sa ila nga makatigayon sing mataas sing sueldo nga obra.

8. Ano nga mga pililian ang ginaatubang sang Cristianong mga ginikanan?

⁸ Ano nian ang himuon sang Cristianong mga ginikanan? Sa pagkamatuod, luyag nila nga ang ila mga kabataan mangin maayo sa eskwelahan kag magtuon sing nagakaigo nga mga kalantip agod masakdag ang ila kaugalingon sa mga inadlaw nga magaabot. (Hulubaton 22:29) Apang tugutan lamang bala nila ang ila mga kabataan nga maimpluwensiahan sang espiritu sang pagpaindis-indis para sa materyal nga pag-uswag kag kadalag-an? Ano nga sahi sang mga tulumuron ang ginapalig-on nila sa ila mga kabataan sa pulong man ukon sa personal nga halimbawa? Ang pila ka mga ginikanan nagapangabudlay gid sing lakas kag nagasupot sing kuarta agod nga mapaeskwela nila ang ila mga kabataan sa mga unibersidad ukon kolehiyo kon tion na nga mag-eskwela sila. Handa ang iban nga mangutang para sa sini nga katuyuan. Apang, ang bili sini nga desisyon indi matakus sang kuarta. Ano ang bili sang pagtinguha sing mas mataas nga edukasyon karon?​—Lucas 14:28-33.

Ang Bili sang Pagtinguha sing Mas Mataas nga Edukasyon

9. Ano ang masiling sa bili sang mas mataas nga edukasyon karon?

⁹ Kon hunahunaon naton ang bili, masami naton ginahunahuna ang mga kagastuhanan. Sa pila ka pungsod, ginaisponsoran sang gobierno ang mas mataas nga edukasyon kag indi na kinahanglan nga magbayad ang kalipikado nga mga estudyante. Apang, sa kalabanan nga mga duog ang mas mataas nga edukasyon mahal kag nagamahal pa gid. Ang artikulo sa New York Times Op-Ed nagsiling: “Ang mas mataas nga edukasyon ginakabig anay subong amo ang nagabukas sing mga kahigayunan. Sa karon amo ini ang nagapakilala kon sin-o ang manggaranon kag ang indi tanto ka manggaranon.” Sa iban nga hambal, ang de-kalidad nga mas mataas nga edukasyon nangin para lang sa mga manggaranon kag impluwensiado, nga nagapaeskwela sa ila mga kabataan agod pat-uron nga sila man mangin manggaranon kag impluwensiado sa sining katilingban. Dapat bala pilion sang Cristianong mga ginikanan ini nga tulumuron sa ila mga kabataan?​—Filipos 3:​7, 8; Santiago 4:4.

10. Paano ang mas mataas nga edukasyon naangot gid sa pagpauswag sa presente nga sistema?

¹⁰ Bisan pa sa mga duog nga libre ang mas mataas nga edukasyon, may mga responsibilidad gihapon nga nadalahig. Halimbawa, ang The Wall Street Journal nagreport nga sa isa ka pungsod sa Nabagatnan-sidlangan nga Asia, ang gobierno may “estilo-piramid nga kahimusan sang eskwelahan nga nagaimpluwensia gid sa pinakamaayo nga mga estudyante nga mangin numero uno.” Ang “mangin numero uno” nagakahulugan sing pagsulod sa pinakakilala nga mga institusyon sa kalibutan​—Oxford kag Cambridge sa Inglaterra, Ivy League nga mga eskwelahan sa Estados Unidos, kag iban pa. Ngaa nagatanyag ang gobierno sining malawig nga programa? “Agod pabaskugon ang ekonomiya sang pungsod,” suno sa report. Mahimo nga halos libre ang edukasyon, apang ang ibayad sang mga estudyante amo ang kabuhi nga ginahugod sa pagpauswag sa presente nga sistema. Bisan pa nga ining paagi sang pagkabuhi ginapanikasugan gid sa kalibutan, amo bala sini ang luyag sang Cristianong mga ginikanan para sa ila kabataan?​—Juan 15:19; 1 Juan 2:15-17.

11. Ano ang ginpakita sang mga report tuhoy sa pag-abuso sa alkohol kag seksuwal nga imoralidad sa tunga sang mga estudyante sang unibersidad?

¹¹ Nian ang isa pa ka butang nga binagbinagon amo ang palibot. Ang mga kampus sa unibersidad kag kolehiyo kilala sa malaut nga paggawi​—droga kag pag-abuso sa alkohol, imoralidad, pagkadibunayag, hazing, kag iban pa kaanggid nga mga paggawi. Binagbinaga ang pag-abuso sa alkohol. Nagareport tuhoy sa mapatuyangon nga pag-inom, nga amo ang pag-inom agod mahubog, ang New Scientist nga magasin nagsiling: “Mga 44 porsiento ang nagapatuyang sa pag-inom sa dimagkubos makaisa sa duha ka semana.” Kinaandan man ini nga problema sa mga pamatan-on sa Australia, Britanya, Rusya, kag bisan diin. Kon tuhoy sa seksuwal nga imoralidad, ang ginaistoryahan sang mga estudyante karon amo ang “hooking up,” nga suno sa report sang Newsweek, “nagalaragway sa isa ka bes nga paghirupay—halin sa paghalukay tubtob sa seksuwal nga paghuliray—sang mga kilalahay nga wala gid sing plano nga maghambalanay pagkatapos.” Ginapakita sang pagtuon nga mga 60 tubtob 80 porsiento sang mga estudyante ang nagahimo sini nga buhat. “Kon normal ka nga estudyante sa kolehiyo,” siling sang isa ka manugpanalawsaw, “ginahimo mo ini.”​—1 Corinto 5:11; 6:​9, 10.

12. Sa ano nga mga pag-ipit nadayag ang mga estudyante sa kolehiyo?

¹² Dugang pa sa sining malaut nga palibot, yara pa ang pag-ipit sa mga ulubrahon sa eskwelahan kag mga eksaminasyon. Natural lang nga kinahanglan sang mga estudyante nga magtuon kag maghimo sang ila mga homework agod makapasar sa mga eksam. Ang iban kinahanglan man nga mag-obra sing part-time samtang nagaeskwela. Tanan ini nagakinahanglan sing daku nila nga tion kag enerhiya. Nian, may mabilin pa bala nga tion kag enerhiya para sa espirituwal nga mga hilikuton? Kon magdugang ang mga pag-ipit, ano ang buhinan? Mauna bala sa gihapon ang intereses sa Ginharian, ukon mapahigad ini? (Mateo 6:33) Ginapalig-on sang Biblia ang mga Cristiano: “Magpadayon kamo sa pagbantay sing maayo nga ang inyo paglakat indi subong sang di-maalam kundi subong sang mga tawo nga maalamon, nga ginabakal ang nagakaigo nga tion para sa inyo kaugalingon, bangod nga ang mga adlaw malaut.” (Efeso 5:​15, 16) Masubo gid nga ang iban nagbiya sa pagtuo bangod nadaug sila sang sobra nga kasakuon kag kakapoy ukon nasiod sang di-Makasulatanhon nga buhat sa kolehiyo!

13. Ano nga mga pamangkot ang dapat binagbinagon sang Cristianong mga ginikanan?

¹³ Sa pagkamatuod, ang imoralidad, malaut nga paggawi, kag mga pag-ipit indi lamang sa mga kampus sa kolehiyo ukon sa unibersidad nagakatabo. Apang, ginatamod ini sang madamo nga kalibutanon nga pamatan-on subong bahin lamang sang edukasyon, kag ginakabig nila nga ordinaryo kag kinaandan lang ini. Dapat bala nga ipadayag sing hungod sang Cristianong mga ginikanan ang ila mga kabataan sa sining palibot sa sulod sang apat ukon kapin pa nga mga tinuig? (Hulubaton 22:3; 2 Timoteo 2:22) Ang risgo bala nga nadalahig makatrespaser sa benepisyo nga mabaton sang mga pamatan-on? Kag labing importante, ano ang matun-an sang mga pamatan-on nahanungod sa mga butang nga dapat mangin una sa ila kabuhi?a (Filipos 1:10; 1 Tesalonica 5:21) Dapat serioso kag mapinangamuyuon nga binagbinagon sang mga ginikanan ining mga pamangkot, kag subong man ang mga katalagman sa pagpaeskwela sa ila mga kabataan sa malayo nga eskwelahan sa iban nga siudad ukon iban nga pungsod.

Ano ang mga Alternatibo?

14, 15. (a) Walay sapayan sang opinyon sang kalabanan nga mga tawo, ano nga laygay sa Biblia ang naaplikar karon? (b) Ano nga mga pamangkot ang mapamangkot sang mga pamatan-on sa ila kaugalingon?

¹⁴ Sa karon, ang popular nga opinyon amo nga agod magmadinalag-on ang mga pamatan-on, ang lamang nga himuon nila amo ang pagtigayon sing edukasyon sa unibersidad. Apang, sa baylo nga sundon kon ano ang ginahimo sang kalabanan, ginasunod sang mga Cristiano ang laygay sang Biblia: “Indi na kamo magpadihon suno sa sining sistema sang mga butang, kundi magbalhin kamo paagi sa pagbag-o sang inyo painuino, agod nga mapamatud-an ninyo sa inyo kaugalingon ang maayo kag kalahamut-an kag himpit nga kabubut-on sang Dios.” (Roma 12:2) Ano ang kabubut-on sang Dios para sa iya katawhan, pamatan-on man kag tigulang, sa sining nagahingapos nga tion sang katapusan? Ginpalig-on ni Pablo si Timoteo: “Magmaligdong ka sa tanan nga butang, batasa ang kalainan, himua ang hilikuton sang isa ka ebanghelisador, tumana sing bug-os ang imo ministeryo.” Ining mga pinamulong pat-od nga naaplikar gid sa aton tanan sa karon.​—2 Timoteo 4:5.

¹⁵ Sa baylo nga mabuyo sa materyalistiko nga espiritu sang kalibutan, tanan kita kinahanglan nga ‘magmaligdong’​—sa aton espirituwal nga direksion. Kon ikaw isa ka pamatan-on, pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ginahimo ko bala ang akon labing masarangan nga “matuman ang akon ministeryo,” agod mangin kalipikado nga ministro sang Pulong sang Dios? Ano ang akon mga plano agod padayon nga matuman ko ang akon ministeryo sing “bug-os”? Nabinagbinag ko na bala ang bug-os tion nga pag-alagad subong akon karera?’ Mabudlay ining mga pamangkot, ilabi na kon makita mo ang iban nga mga pamatan-on nga naghugod sang ila kaugalingon sa maiyaiyahon nga mga handum, “nagapangita sing dalagku nga mga butang” nga ginahunahuna nila nga magadul-ong sa isa ka masanag nga palaabuton. (Jeremias 45:5) Busa, ang Cristianong mga ginikanan maalamon nga nagaaman sa ila mga kabataan halin sa pagkalapsag sing nagakaigo nga sahi sang espirituwal nga palibot kag paghanas.​—Hulubaton 22:6; Manugwali 12:1; 2 Timoteo 3:​14, 15.

16. Paano ang Cristianong mga ginikanan maalamon nga makaaman sing nagakaigo nga sahi sang espirituwal nga palibot para sa ila mga kabataan?

¹⁶ “Ginabantayan gid sang amon iloy kon sin-o ang amon mga kaupdanan,” hinumdom sang kamagulangan sa tatlo ka lalaki sa isa ka pamilya diin ang iloy madugay na nga isa ka bug-os tion nga ministro. “Wala kami nagapakig-upod sa amon mga kaeskwela kundi sa mga yara lamang sa kongregasyon nga may maayong espirituwal nga batasan. Pirme man niya ginaagda ang mga yara sa bug-os tion nga pag-alagad​—mga misyonero, mga nagalakbay nga manugtatap, mga Bethelite, kag mga payunir​—sa amon balay agod makaupod namon sila. Ang pagpamati sa ila mga eksperiensia kag makita ang ila kalipay nakabulig nga mapatudok sa amon mga tagipusuon ang handum sa bug-os tion nga pag-alagad.” Makalilipay gid makita karon ining tatlo ka anak nga lalaki nga yara sa bug-os tion nga ministeryo​—ang isa nagaalagad sa Bethel, ang isa nakaeskwela sa Ministerial Training School, kag ang isa pa gid nagapayunir!

17. Paano matuytuyan sang mga ginikanan ang mga pamatan-on sa ila pagpili sing mga asignatura sa eskwelahan kag bokasyon? (Tan-awa ang kahon sa pahina 29.)

¹⁷ Magluwas sa pag-aman sing isa ka mabakod nga espirituwal nga palibot, dapat man nga iaman sang mga ginikanan sa ila kabataan, sing mas temprano kon posible, ang nagakaigo nga panuytoy sa ila pagpili sing mga asignatura sa eskwelahan kag sing bokasyonal nga mga tulumuron. Isa pa ka pamatan-on nga lalaki, nga nagaalagad na karon sa Bethel, ang nagsiling: “Ang akon mga ginikanan mga payunir na antes kag pagkatapos sila nag-asawahay kag ginhimo gid nila ang ila labi nga masarangan agod maliton ang espiritu sang pagpayunir sa bug-os nga pamilya. Kon nagapili kami sing mga asignatura sa eskwelahan ukon nagadesisyon nga magaapektar sa amon palaabuton, pirme nila kami ginapalig-on nga pilion ang magahatag sa amon sing pinakamaayo nga kahigayunan nga makaobra sing part-time kag makapayunir.” Sa baylo nga pilion ang akademiko nga mga asignatura nga gintuyo para nga padayunon sa unibersidad, dapat binagbinagon sang mga ginikanan kag mga kabataan ang mga kurso nga magamit sa bug-os tion nga pag-alagad.b

18. Ano nga mga trabaho ang mahimo binagbinagon sang mga pamatan-on?

¹⁸ Ginapakita sang mga surbe nga sa madamo nga mga pungsod, kinahanglanon gid, indi ang mga nakagradwar sa unibersidad, kundi ang mga may manwal nga mga ikasarang kag mga serbisyo. Ang USA Today nagareport nga “70 porsiento sang mga trabahador sa masunod nga mga dekada ang indi magakinahanglan sing apat ka tuig nga kurso sa kolehiyo, kundi sa baylo, duha ka tuig nga kurso sa kolehiyo ukon pila ka sahi sang bokasyonal nga kurso.” Madamo sining mga institusyon ang nagatanyag sing malip-ot lang nga mga kurso nga pang-opisina, mekaniko, pagkay-o sing kompyuter, plumbing, hairdressing, kag iban pa nga mga trabaho. Maayo bala ini nga mga trabaho? Pat-od gid! Ayhan indi ini makagalanyat subong sang mahimo hunahunaon sang iban, apang sa sini nga mga palangitan-an, ikaw ang nagadesisyon kon sig-ano kag kon san-o ka magtrabaho nga amo ang kinahanglan sang isa nga ang matuod nga bokasyon amo ang pag-alagad kay Jehova.​—2 Tesalonica 3:8.

19. Ano ang pat-od gid nga padulong sa kabuhi nga may kalipay kag kaayawan?

¹⁹ “Kamo nga mga pamatan-on nga lalaki kag kamo man nga mga ulay,” siling sang Biblia, “magdayaw sila sang ngalan ni Jehova, kay ang iya ngalan lamang ang di-malab-ot sa kataason. Ang iya dignidad yara sa ibabaw sang duta kag langit.” (Salmo 148:​12, 13) Kon ipaanggid sa mga ranggo kag mga padya nga ginatanyag sang kalibutan, ang pagsulod sa bug-os tion nga pag-alagad kay Jehova indi maduhaduhaan nga amo gid ang pat-od nga padulong sa kabuhi nga may kalipay kag kaayawan. Tandai gid ang pasalig sang Biblia: “Ang pagpakamaayo ni Jehova​—amo ina ang nagapamanggad, kag wala sia nagadugang sing kasakit sa sini.”​—Hulubaton 10:22.

[Mga nota]

Mapaathag Mo Bala?

• Sa ano nagasalig ang mga Cristiano para sa isa ka malig-on nga palaabuton?

• Ano nga mga hangkat ang ginaatubang sang Cristianong mga ginikanan tuhoy sa palaabuton sang ila mga kabataan?

• Ano ang dapat binagbinagon kon ginaisip ang bili sang pagtigayon sing mas mataas nga edukasyon?

• Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila mga kabataan nga himuon nga karera ang pag-alagad kay Jehova?

[Kahon sa pahina 29]

Ano ang Balor sang Mas Mataas nga Edukasyon?

Ang kalabanan nga mga tawo nga nagaeskwela sa unibersidad nagalaum nga makakuha sing kurso agod makatigayon sing mataas sing sueldo kag permanente nga mga trabaho. Apang, ginapakita sang mga report sang gobierno, nga mga 25 porsiento lamang sang mga nakakolehiyo ang nakatigayon sing kurso sa sulod sang anom ka tuig​—isa ka makahalanusbo nga kadamuon. Bisan pa amo sini, sigurado gid bala nga makatigayon sing maayo nga obra ang may kurso? Talupangda ang ginsiling sang mga panalawsaw kag mga surbe karon.

“Ang pag-eskwela sa mga unibersidad sang Harvard ukon Duke wala nagakahulugan nga makatigayon ka gilayon sing maayo nga obra kag mataas nga sueldo . . . Indi maayo kilala sang mga kompanya ang pamatan-on nga mga aplikante. Ang isa ka diploma mahimo dalayawon. Apang sa ulihi, mas importante kon ano ang masarangan ukon indi masarangan himuon sang isa.”​—Newsweek, Nobiembre 1, 1999.

“Bisan pa nagakinahanglan karon ang ordinaryo nga mga obra sing kapin nga mga kalantip sangsa nagligad . . . , ang mga kalantip nga kinahanglanon sa sining mga trabaho amo ang mga kalantip nga natun-an sa hayskul​—matematika, pagbasa, kag pagsulat . . . , indi ang mga kalantip nga natigayon sa kolehiyo. . . . Indi kinahanglan nga mag-eskwela sa kolehiyo ang mga estudyante agod makatigayon sing maayo nga obra, apang kinahanglan nga matun-an nila ang mga kalantip nga ginatudlo sa hayskul.”​—American Educator, Spring 2004.

“Wala gid ginabinagbinag sang kalabanan nga mga kolehiyo ang nagakatabo sa kalibutan karon sa ila paghanda sa mga estudyante agod nga makatigayon sila sing trabaho kon makatapos na sila sa kolehiyo. Ang bokasyonal nga mga eskwelahan . . . nagadamo. Nagdamo ang mga estudyante sini sing 48 porsiento sugod sang 1996 tubtob 2000. . . . Samtang, ang mga magasto kag makonsumo sing tion nga mga kurso nangin walay pulos gid.”​—Time, Enero 24, 2005.

“Ang mga pagbulubanta sang U.S. Department of Labor sa tuig 2005 nagalaragway sing isa ka makatulublag nga sitwasyon nga mga ikatlo nga bahin sang tanan nga mga gradwado sa apat-ka-tuig nga kurso sa kolehiyo ang indi makakita sing obra nga bagay sa ila mga kurso.”​—The Futurist, Hulyo/Agosto 2000.

Bangod sini, dugang kag dugang pa nga mga edukador ang nagaduhaduha gid tuhoy sa balor sang mataas nga edukasyon karon. “Ginaedukar naton ang mga tawo sa sayop nga mga tulumuron,” panganduhoy sang report sa Futurist. Sa kabaliskaran, talupangda kon ano ang ginasiling sang Biblia tuhoy sa Dios: “Ako, si Jehova, amo ang imo Dios, ang Isa nga nagatudlo sa imo agod makabenepisyo ka, ang Isa nga nagatuytoy sa imo sa dalanon nga dapat mo laktan. O kon talupangdon mo lamang ang akon mga sugo! Nian ang imo paghidait mangin subong sang suba, kag ang imo pagkamatarong subong sang mga balod sang dagat.”​—Isaias 48:​17, 18.

[Retrato sa pahina 26]

Ginpahigad nila ang ila personal nga mga handum kag nagsunod kay Jesus

[Retrato sa pahina 31]

Ang Cristianong mga ginikanan maalamon nga nagaaman sa ila mga kabataan halin sa pagkalapsag sing isa ka mabakod nga espirituwal nga palibot