“Padayon nga Dauga ang Malaut” Paagi sa Pagkontrol sang Imo Kaakig

“Indi kamo magtimalos, mga hinigugma, . . . kundi padayon nga dauga ang malaut paagi sa maayo.”—ROMA 12:19, 21.

1, 2. Anong maayo nga halimbawa ang ginpakita sang mga Saksi nga nagbiyahe?

SANG nagabiyahe ang 34 ka Saksi ni Jehova agod magtambong sa dedikasyon sang isa ka sanga talatapan, naaberiya ang makina sang eroplano nga ila ginasakyan amo nga naatrasar sila. Mapatughong lang sila kuntani sing isa ka oras, apang nakalab-ot sa 44 ka oras ang ila pagpenitensia sa nabaw-ing nga erport nga wala sing bastante nga pagkaon, tubig, kag nagakaigo nga kasilyas. Madamo nga pasahero ang naakig kag nagpamahog sa staff sang erport. Apang ang mga kauturan nagpabilin nga kalmado.

² Sang ulihi, nakalab-ot gid man ang mga Saksi sa ila destinasyon kag naabtan ang katapusan nga bahin sang programa sa dedikasyon. Bisan pa kapoy sila, nagpabilin sila agod magpakig-upod sa mga kauturan didto. Sang ulihi, nahibaluan nila nga ang ila ginpakita nga pagpailob kag pagpugong sa kaugalingon may maayo gali nga resulta. Ang isa sa mga pasahero nagsugid sa staff sang eroplano, “Kon indi lang bangod sa 34 ka Cristiano nga kaupod namon sa eroplano, sigurado nga nag-riot gid sa erport.”

Pagkabuhi sa Kalibutan nga Puno sang Kaakig

3, 4. (a) Paano naapektuhan sang masingki nga kaakig ang mga tawo, kag san-o ini nagsugod? (b) Puede bala makontrol ni Cain ang iya kaakig? Ipaathag.

³ Bangod sang mga problema sa sining malaut nga sistema, ang mga tawo nangin maakigon. (Man. 7:7) Ining kaakig masami nga nagaresulta sa dumot kag kasingki. Ang mga pungsod nagailinaway, amo man ang mga tawo sa sini. Ang mga katapo sang pamilya nagailinaway man. Ang kaakig kag kasingki nagsugod na halin pa sa una nga pamilya sang tawo. Si Cain, ang una nga anak nanday Adan kag Eva, nagpatay sa iya manghod nga si Abel bangod sa kaakig nga resulta sang kahisa. Ginhimo ni Cain ining malaut nga buhat bisan pa ginlaygayan sia ni Jehova nga kontrolon ang iya balatyagon kag ginsaaran nga pakamaayuhon sia kon himuon niya ini.—Basaha ang Genesis 4:6-8.

⁴ Bisan pa si Cain nakapanubli sang pagkadihimpit, may kahilwayan gihapon sia sa pagpili kon ano ang iya himuon. Puede niya makontrol ang iya kaakig. Amo sini kon ngaa may salabton gid sia sa iya ginhimo. Bangod sang aton pagkadihimpit, nabudlayan kita sa pagkontrol sang kaakig ukon kon kaisa makasakit kita sa balatyagon sang iban. Luwas sa sini, may iban pa nga mabug-at nga problema nga nagadugang sang aton kahuol sa sining “makahalanguyos nga mga tion.” (2 Tim. 3:1) Halimbawa, ang mga problema sa palangabuhian ginatunaan sang mga indi paghangpanay. Ang mga pulis kag mga organisasyon nga nagabulig sa pamilya nagasiling nga ang kapigaduhon amo sa masami ang kabangdanan sang mga inaway sa pamilya.

5, 6. Ano nga panimuot sang kalibutan tuhoy sa kaakig ang mahimo makaimpluwensia sa aton?

⁵ Dugang pa, makasumalang kita pirme sang mga tawo nga “mahigugmaon sa kaugalingon,” “matinaastaason,” kag “mabangis.” Ini nga mga kinaiya mahimo makaimpluwensia ukon makapaakig sa aton. (2 Tim. 3:2-5) Sa masami ang mga pelikula kag mga programa sa TV nagapakita nga husto ang pagtimalos kag ang kasingki amo ang solusyon sa problema. Kinaandan na nga ginapaabot sang mga tumalan-aw nga “mapierde” ang traidor—sa masami, paagi sa pagpatay sa iya sang bida.

⁶ Ina nga propaganda wala nagapasanyog sang dalanon sang Dios, kundi ginapasanyog sini “ang espiritu sang kalibutan” kag ang espiritu sang maakigon nga gumalahom sini, si Satanas. (1 Cor. 2:12; Efe. 2:2; Bug. 12:12) Ini nga espiritu nagapaayon sa aton di-himpit nga unod kag supak gid sa balaan nga espiritu sang Dios kag sa mga bunga sini. Sa pagkamatuod, ang panguna nga panudlo sang Cristianismo amo nga indi kita dapat magbalos kon ginapaakig kita. (Basaha ang Mateo 5:39, 44, 45.) Kon amo, paano naton maaplikar sing bug-os ang mga panudlo ni Jesus?

Ang Maayo kag Malain nga Halimbawa

7. Ano ang natabo sang wala ginkontrol nanday Simeon kag Levi ang ila kaakig?

⁷ Ang Biblia nagaunod sang madamo nga laygay tuhoy sa pagkontrol sa kaakig. Nagaunod man ini sing praktikal nga mga halimbawa kon ano ang matabo kon kontrolon naton ang aton kaakig kag kon pasugtan naton ini. Binagbinaga ang natabo sang ang mga anak ni Jacob nga sanday Simeon kag Levi nagtimalos kay Siquem bangod sa paglugos sini sa ila utod nga si Dina. ‘Nasaklaw kag naakig gid sila.’ (Gen. 34:7, NW) Dayon, ginsalakay sang iban pa nga anak ni Jacob ang siudad sang Siquem kag nian ginkawatan nila ini kag ginbihag nila ang mga babayi kag kabataan. Ginhimo nila ini indi lamang bangod kay Dina kundi bangod natandog man ang ila bugal. Para sa ila, ginpakahuy-an sila ni Siquem kag amo man ang ila amay nga si Jacob. Apang, paano gintamod ni Jacob ang ila ginhimo?

8. Ano ang matun-an naton sa ginhimo nanday Simeon kag Levi nga pagtimalos?

⁸ Mahimo nasubuan gid si Jacob sa natabo kay Dina, apang ginpakamalaut niya ang pagtimalos nga ginhimo sang iya mga anak nga lalaki. Gintinguhaan ni Simeon kag ni Levi nga pakamatarungon ang ila ginhimo paagi sa pagsiling: “Dapat bala tratuhon ni bisan sin-o ang amon utod kaangay sa isa ka babayi nga makihilawason?” (Gen. 34:31, NW) Walay sapayan sini, wala gid nahamuot si Jehova sa ila ginhimo. Pagligad sang mga tinuig, gintagna ni Jacob nga magalapta ang mga kaliwat nanday Simeon kag Levi sa mga tribo sang Israel bangod sang kasingki nga ila ginhimo nga resulta sang ila kaakig. (Basaha ang Genesis 49:5-7.) Huo, bangod sang ila walay kontrol nga kaakig nadula nila ang kahamuot sang Dios kag sang ila amay.

9. Sa ano nga hitabo diutayan lang si David magpadala sa iya kaakig?

⁹ Tuhay naman ang natabo kay Hari David. Bisan madamo sia sing kahigayunan nga magtimalos, wala niya ini ginhimo. (1 Sam. 24:3-7) Apang isa ka bes, diutayan lang sia magpadala sa kaakig. Ginyaguta kag ginsinggitan sang isa ka manggaranon nga tawo nga si Nabal ang mga tinawo ni David, bisan pa gin-amligan nila ang mga panong kag mga tinawo ni Nabal. Bangod nasaklaw gid si David sa ginhimo sa iya mga tinawo, luyag niya nga magbalos. Sang nagapakadto na si David kag ang iya mga tinawo agod salakayon si Nabal kag ang panimalay sini, ginpahibalo sang isa ka pamatan-on si Abigail, ang mahinantupon nga asawa ni Nabal, tuhoy sa natabo kag ginpangabay sia nga maghulag gilayon. Nian, nagdalidali sia sa pagdala sing madamo nga regalo para sugataon si David. Mapainubuson sia nga nangayo sing pasaylo sa ginhimo ni Nabal kag ginpahanumdom niya si David nga magkahadlok kay Jehova. Nakamarasmas si David kag nagsiling: “Bulahan ikaw, nga nagpugung sa akon sining adlaw gikan sa pagpakasala sa dugo.”—1 Sam. 25:2-35.

Ang Pagtamod sang Cristiano

10. Dapat bala magtimalos ang mga Cristiano?

¹⁰ Ginapakita sang natabo kanday Simeon kag Levi, David kag Abigail nga ginapamatukan gid ni Jehova ang walay kontrol nga kaakig kag kasingki, apang ginapakamaayo niya ang mga nagapakighidait. “Kon mahimo, tubtob sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo,” sulat ni apostol Pablo. “Indi kamo magtimalos, mga hinigugma, kundi pabay-i ini sa kasingkal sang Dios; kay nasulat na: ‘Akon ang pagtimalos; ako ang magabalos, siling ni Jehova.’ Apang, ‘kon ang imo kaaway ginagutom, pakauna sia; kon ginauhaw sia, hatagi sia sang mainom; kay sa paghimo sini mapahumok mo ang katig-a sang iya tagipusuon, subong bala nga nagatumpi ka sang masingkal nga mga baga sa iya ulo.’ Indi ka magpadaug sa malaut, kundi padayon nga dauga ang malaut paagi sa maayo.”—Roma 12:18-21.a

11. Paano natun-an sang isa ka utod nga kontrolon ang iya kaakig?

¹¹ Sarang naton maaplikar ina nga laygay. Halimbawa, ang isa ka utod nga babayi nagreklamo sa isa ka gulang tuhoy sa iya bag-o nga manedyer. Ang utod nagsiling nga ang iya manedyer indi makatarunganon kag matigdas. Nainit gid sia sa iya manedyer amo nga luyag na niya maghalin sa iya trabaho. Ginlaygayan sia sang gulang nga indi magpadasudaso. Nahantop sang gulang nga ang reaksion sang utod sa ginhimo sang manedyer nagpalala lamang sa sitwasyon. (Tito 3:1-3) Nagsiling ang gulang nga bisan magsaylo sia sing trabaho, makasalapo gihapon sia sing amo nga problema kon indi niya pagbag-uhon ang iya panimuot. Ginlaygayan sia sang gulang nga tumanon ang ginsiling ni Jesus, nga pakig-angutan ang manedyer sa paagi nga luyag niya nga himuon man sa iya. (Basaha ang Lucas 6:31.) Nagsiling ang utod nga tinguhaan niya ini nga himuon. Ano ang nangin resulta? Wala magdugay, nagbag-o ang panimuot sang manedyer, kag ginpasalamatan pa gani niya ang utod sa iya trabaho.

12. Ngaa mas masakit kon ang isa ka Cristiano amo ang makasaklaw sa aton?

¹² Wala kita nagakakibot kon ini nga mga problema matabo sa gua sang Cristianong kongregasyon. Nakahibalo kita nga ang mga tawo sa sistema ni Satanas masami nga indi makatarunganon kag ginalikawan naton nga maakig sa ila. (Sal. 37:1-11; Man. 8:12, 13; 12:13, 14) Apang, mas masakit kon ang aton espirituwal nga utod amo mismo ang makasaklaw sa aton. Ang isa ka Saksi nagsiling: “Ang isa sa pinakamabudlay nga pagtilaw nga akon nasumalang sang nagsulod ako sa kamatuoran amo ang pagbaton nga ang katawhan ni Jehova indi himpit.” Naghalin na kita sa kalibutan nga wala sing gugma amo nga nagalaum kita nga ang tanan sa kongregasyon magapakig-angot sa isa kag isa sing mainayuhon. Gani, kon ang isa ka masigka-Cristiano, ilabi na gid yadtong yara sa pribilehiyo, maghimo sing mga buhat nga indi nagakaigo sa isa ka Cristiano, madali lang kita masaklaw kag maakig. Mahimo mamangkot kita, ‘Paano ina nahimo sang isa ka Saksi?’ Ang matuod, ina nga mga butang nagakatabo bisan sa tunga sang hinaplas nga mga Cristiano sang panahon sang mga apostoles. (Gal. 2:11-14; 5:15; Sant. 3:14, 15) Ano dapat ang aton himuon kon naapektuhan kita?

13. Ngaa dapat kita manikasog nga lubaron ang mga di-paghangpanay kag paano naton ini himuon?

¹³ “Natun-an ko nga ipangamuyo ang mga nakasaklaw sa akon,” siling sang isa ka utod nga ginsambit kaina. “Daku gid ang nabulig sini.” Nabasa naton kaina nga gintudluan kita ni Jesus nga ipangamuyo yadtong mga nagahingabot sa aton. (Mat. 5:44) Indi bala nga mas labi pa nga dapat naton ipangamuyo ang aton mga kauturan? Luyag sang isa ka amay nga maghigugmaanay ang iya mga kabataan, gani luyag man ni Jehova nga maghigugmaanay ang iya mga alagad. Nagalaum kita nga magkabuhi sing walay katapusan upod sa aton mga kauturan sing mahidaiton kag malipayon, kag karon pa lang ginatudluan na kita ni Jehova nga himuon ina. Luyag ni Jehova nga magkooperar kita sa iya sa paghimo sang iya daku nga hilikuton. Gani, dapat naton husayon ang mga problema ukon indi gani ‘pasayluhon’ na lang ang sala sang iban kag kalimtan ini. (Basaha ang Hulubaton 19:11.) Kon may mag-utwas gid man nga mga problema, indi naton paglikawan ang aton mga kauturan, kundi dapat naton buligan ang isa kag isa nga makapabilin nga nahiusa subong katawhan sang Dios, nga naamligan sa iya ‘mga butkon sing dayon.’—Deut. 33:27.

Ang Pagpakita sing Kalulo May Maayo nga mga Resulta

14. Paano naton mabatuan ang mga impluwensia ni Satanas nga nagatuga sing pagbinahinbahin?

¹⁴ Luyag ni Satanas kag sang iya mga demonyo nga upangan ang pagpalapnag sang maayong balita, amo nga ginatinguhaan nila nga dulaon ang kalipay sang mga pamilya kag mga kongregasyon. Ginatinguhaan nila nga magtuga sing mga pagbinahinbahin, kay nakahibalo sila nga daku nga halit ang mahimo sini. (Mat. 12:25) Agod mapamatukan ang ila malain nga impluwensia, maayo gid nga sundon naton ang laygay ni Pablo: “Ang ulipon sang Ginuo indi kinahanglan makig-away, kundi kinahanglan mangin malulo sa tanan.” (2 Tim. 2:24) Dumduma nga ang aton pagpakig-away, “indi batok sa dugo kag unod, kundi . . . batok sa malaut nga mga puersa nga espiritu.” Agod magmadinalag-on kita sa sining pagpakig-away, dapat kita magsuksok sing espirituwal nga hinganib nga ang isa sa sini amo ang “pagbantala sing maayong balita sang paghidait.”—Efe. 6:12-18.

15. Ano dapat ang aton reaksion kon salakayon kita sang mga indi Saksi?

¹⁵ Mapintas nga ginasalakay sang mga kaaway ni Jehova ang iya mahidaiton nga katawhan. Ang pila sa sining mga kaaway nagapanakit sa mga Saksi ni Jehova. Ang iban nagapasipala sa aton paagi sa media ukon sa mga korte. Apang, ginsilingan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga mapaabot nila ini. (Mat. 5:11, 12) Gani, ano dapat ang aton reaksion? Indi kita dapat “magbalos sang malaut sa malaut,” sa pulong man ukon sa buhat.—Roma 12:17; basaha ang 1 Pedro 3:16.

16, 17. Ano nga pagtilaw ang gin-atubang sang isa ka kongregasyon?

¹⁶ Ano man nga pagsalakay ang himuon sang Yawa sa aton, makahatag kita sing maayo nga panaksi kon ‘daugon naton ang malaut paagi sa maayo.’ Halimbawa, ang isa ka kongregasyon sa isa ka isla sang Pasipiko nag-arkila sang isa ka tilipunan para sa Memoryal. Sang nahibaluan ini sang mga opisyal sang isa ka simbahan, ginsilingan nila ang ila mga miembro nga magtipon sa sina nga tilipunan sa amo man nga iskedyul. Apang, ang hepe sang mga pulis nagmando sa mga opisyal sang simbahan nga bakantehon ang lugar para sa mga Saksi ni Jehova sa sina nga oras. Sang nag-abot na ang tion, ang tilipunan puno gihapon sang mga miembro sang simbahan kag ginsugdan nila ang ila misa.

¹⁷ Sang nagahanda na ang mga pulis nga puersahon nga pahalinon ang mga tawo sa tilipunan, ang presidente sang simbahan nagpalapit sa mga gulang kag nagsiling: “May espesyal kamo gali nga okasyon nga ginaplano sa sini nga gab-i?” Ginsilingan sia sang utod tuhoy sa Memoryal, nian ang tawo nagsiling: “Ay gali? Wala ‘ko kahibalo!” Sang nabatian ini sang pulis, ginsinggitan sia: “Indi bala nga ginsilingan namon kamo kaina sang aga?” Ini nga tawo nag-atubang sa gulang, nagyuhom sing hilaw, kag nagsiling: “Ti, ano ang himuon n’yo? Ang tilipunan halos puno pa sing tawo. Ipatabog n’yo kami sa mga pulis?” Ginpadihutan niya sing maayo para maggua nga ang mga Saksi amo pa ang nagapanghingabot! Ano ang ginhimo sang mga kauturan?

18. Ano ang reaksion sang mga kauturan sang nag-atubang sila sang mabudlay nga kahimtangan, kag ano ang nangin resulta?

¹⁸ Nagsiling ang mga Saksi nga mahimo nila ipadayon ang ila misa sa sulod sang tunga sa oras, kag pagkatapos sina, magahiwat ang mga kauturan sang Memoryal. Ang misa naglampas sa oras, apang sang nakahalin na sila, nag-umpisa gilayon ang Memoryal. Sang masunod nga adlaw, ang mga opisyal sang gobierno nagpatawag sing miting para usisaon ang natabo. Pagkatapos nila ini mabinagbinag, ginsugo sang mga opisyal ang simbahan nga ipahibalo nga ang kabangdanan sang problema, indi ang mga Saksi, kundi ang presidente sang simbahan. Ginpasalamatan man sang mga opisyal ang mga Saksi ni Jehova bangod sang ila pagpailob sa sining mabudlay nga kahimtangan. Ang panikasog sang mga Saksi nga “magpakighidait sa tanan nga tawo” may maayo nga resulta.

19. Ano pa ang isa ka yabi para sa mahidaiton nga kaangtanan?

¹⁹ Ang isa pa ka yabi agod mahuptan ang mahidaiton nga kaangtanan sa iban amo ang paggamit sing mainayuhon nga pulong. Binagbinagon sa masunod nga artikulo kon ano ang mainayuhon nga pulong kag kon paano naton ini mapalambo kag magamit.

[Nota]

Mapaathag Mo Bala?

• Ngaa ang mga tawo sa kalibutan karon maakigon?

• Ano nga mga halimbawa sa Biblia ang nagapakita sang epekto sang pagkontrol ukon di-pagkontrol sang aton kaakig?

• Ano ang aton himuon kon masaklaw kita sang isa ka masigka-Cristiano?

• Ano ang aton himuon kon salakayon kita sang mga indi Saksi?

[Retrato sa pahina 16]

Sanday Simeon kag Levi nagpauli—apang sa tapos na sila magpadala sa ila kaakig

[Retrato sa pahina 18]

Ang pagpakita sing kalulo makapahumok sa panimuot sang iban