Nahibaluan Mo Bala?

Paano ang mga tawo sang una makabiyahe paagi sa barko?

SANG panahon ni Pablo, wala pa sing depasahero nga barko. Para makabiyahe ang mga tawo, kinahanglan mangita sila sang mga barko nga pangkargamento nga makadto sa ila kaladtuan kag magpasugot sa pagpasakay sa ila. (Binu. 21:2, 3) Kon lain ang kadtuan sang barko, nagapanaug ang mga pasahero sa ginaiskalahan sang barko. Dayon mangita naman sila sang iban nga barko nga magabiyahe malapit sa ila kaladtuan.—Binu. 27:1-6.

Wala sing iskedyul ang biyahe sang mga barko sang una kay nagadepende ini sa panahon. Magluwas sa malain nga tiempo, indi magbiyahe ang mga marinero nga nagapati sa disparatis kon makakita sila sing malain nga mga panimad-on, pareho sang magahod nga uwak nga ara sa layag, ukon naguba nga barko nga naanod sa higad sang baybay. Ginahingalitan sang mga marinero ang maayo nga tiempo, gani kon pabor sa ila ang direksion sang hangin, nagabiyahe sila. Kon makakita na ang pasahero sing masakyan nga barko, kinahanglan sia magkadto sa pantalan nga dala ang iya bagahe kag maghulat sang pahibalo kon san-o malakat ang barko.

Suno sa istoryador nga si Lionel Casson, may ginhimo ang siudad sang Roma para mahapos makakita sing masakyan nga barko ang mga pasahero. Nagsiling sia: “Ang pantalan makita sa gibwangan sang Tiber. Sa malapit nga banwa sang Ostia, may daku nga plasa nga ginapalibutan sang mga opisina. Madamo sa sini ang ginapanag-iyahan sang mga negosyante nga may mga barko nga pangkargamento nga nagabiyahe sa nagkalainlain nga mga lugar: ang isa iya sang Narbonne [France subong], ang isa naman iya sang Carthage [Tunisia subong], . . . kag iban pa. Ang nagapangita sing masakyan mahimo magpamangkot sa opisina nga may barko nga nagabiyahe sa siudad nga malapit sa iya kaladtuan.”

Mas madasig magbiyahe paagi sa barko, pero delikado man ini. Sang nagalakbay si Pablo bilang misyonero, pila ka beses nga naeksperiensiahan niya nga magub-an sang barko.—2 Cor. 11:25.