Nahibaluan Mo Bala?

Paano napamatud-an sang mga tisa nga nakutkutan sa lugar sang Babilonia sang una kag sang paagi sa paghimo sa sini nga mga tisa nga husto ang Biblia?

MAY nakutkutan ang mga archaeologist nga madamo katama nga mga tisa sa lugar sang Babilonia sang una nga gingamit sa pagpatindog sa sini nga siudad. Suno sa archaeologist nga si Robert Koldewey, ginhimo ini nga mga tisa sa mga hurno nga ara sa “gua sang banwa diin may maayo nga klase sang daga kag madamo sang puede igatong.”

May nakita nga ebidensia ang mga archaeologist nga gingamit man sang mga opisyal sang Babilonia ini nga mga hurno para maghimo sang grabe kalain nga mga butang. Si Paul-Alain Beaulieu, nga isa ka propesor sa University of Toronto kag eksperto sa kasaysayan kag lenguahe sang Asiria, nagsiling: “Ginapakita sang pila ka sinulatan sa Babilonia nga nagsugo ang hari nga dapat sunugon ang tanan nga wala nagatuman sa iya kag ang tanan nga nagapakalain sa mga dios sang Babilonia.” Halimbawa, amo ini ang mabasa sa isa ka sinulatan sang tion ni Hari Nabocodonosor: “Laglaga sila, sunuga sila, idap-ong sila, . . . sa pugon . . . asta nga magtub-ok ang ila mga aso, patya sila paagi sa pagsunog sa ila.”

May madumduman sa sini ang mga pamilyar sa isa ka kasaysayan sa Biblia nga mabasa sa Daniel kapitulo 3. Mabasa naton sa sini nga nagpatindog si Hari Nabocodonosor sang daku nga estatwa nga bulawan sa gua sang siudad sang Babilonia sa kapatagan sang Dura. Bangod wala nagyaub sa sini ang tatlo ka pamatan-on nga Hebreo nga sanday Sadrac, Mesac, kag Abednego, naakig si Nabocodonosor. Gani nagmando sia nga painiton ang hurno sing “pito pa ka pilo,” kag “ihaboy sila sa nagadabadaba nga hurno.” Pero ginluwas sila sang isa ka gamhanan nga anghel.—Dan. 3:1-6, 19-28.

Isa ka tisa nga may ngalan ni Nabocodonosor

Ginapamatud-an man sang mga tisa nga nakutkutan sa Babilonia nga husto ang Biblia. Madamo sa sini nga mga tisa ang may nakasulat nga mga tinaga nga nagadayaw sa hari. Amo ini ang nakasulat sa isa ka tisa: “Ako si Nabocodonosor, Hari sang Babilonia . . . Ang palasyo nga ginpatindog ko bilang Daku nga Hari . . . Kabay pa nga padayon nga maggahom sa sini ang akon mga kaliwat.” Halos pareho ini sa mabasa sa Daniel 4:30. Suno sa sini nga teksto, nagsiling si Nabocodonosor: “Indi bala nga amo ini ang Babilonia nga Daku nga akon ginhimo nga harianon nga puluy-an paagi sa akon kusog kag gahom kag para sa akon daku nga kadungganan?”