“Gusto Ko Gid nga Patas ang Pagtratar sa Tanan”

Natawo ako sang Abril 1951, sa Nairobi, Kenya. Ang akon mga ginikanan halin sa India kag Sikh ang ila relihion. Duha ang asawa ni Tatay, kay ginpangasawa niya ang iya nabalo nga bayaw nga nangin iya ikaduha nga asawa. Ang iya una nga asawa nga akon nanay, wala gid sing mahimo sa desisyon ni Tatay. Si Nanay kag ang amon stepmother halos dungandungan magpamata. Gani damo kami nga mag-ulutod. Apat kami nga puro nga mag-ulutod kag may ara kami duha ka utod sa tatay kag may ara pa gid kami pakaisa, nga bata sang amon tiyo nga napatay. Gani pito kami tanan nga dulungan nga nagdaku. Sang 1964, sang 13 ang akon edad, napatay si Tatay.

Pagpangita sang Hustisya

Samtang nagadaku ako, madamo ako sang nasaksihan nga indi pag-intiendihanay, inaway, kag indi patas nga pagtratar sa mga tawo. Sang ulihi, narealisar ko nga ang amon pamilya daw pareho sa pamilya ni Lea kag ni Raquel nga narekord sa Biblia. Nakita ko man ang pagmaltrato sang akon pamilya sa amon mga timbang nga taga-Kenya, kay gintudluan kami nga tamdon sila nga mas manubo sangsa amon. Dugang pa, ginsilingan kami ni Tatay nga makig-abyan kami sa amon tupad balay nga mga European kay siling niya madamo kami sing matun-an sa ila. Pero siling niya indi kami magpakig-upod sa mga Aprikano kay wala kami kuno sing matun-an sa ila. Ginsilingan niya man kami nga indi kami magpakig-abyan sa mga Pakistani, kay kontra kuno sila namon. Pero nagapati ako nga indi insakto ang gintudlo ni Tatay kag halin sang gamay ako, gusto ko gid nga patas ang pagtratar sa tanan.

Ang Sikhism gintukod ni Guru Nānak sang dali na lang matapos ang ika-15 nga siglo. Ginpatihan ko ang mga panudlo ni Nānak, pati na ang pagpati nga may ara sang isa ka matuod nga Dios. Pero nakita ko ang mga inhustisya sa komunidad sang mga Sikh, gani nakapamensar ako nga basi may sala gid sa amon relihion.

Indi lang amo ’na ang ginakabalak-an ko. Kay man, ang Sikhism pila pa lang ka gatos ka tuig nga nagsugod, gani pirme ko ginapamensar: ‘Ano ayhan ang relihion antes sina? Ano gid ang pinakauna nga paagi sang pagsimba nga ginabaton sang Dios?’ Sa amon balay, may mga kalendaryo nga may mga drowing sang pulo ka lider sang relihion sang Sikh. Pero nakapamensar ako: ‘Paano ta mabal-an kon ano gid ang ila hitsura? Ngaa ginasimba sang akon pamilya kag sang iban nga mga tawo ang mga imahen sini nga mga lider, kay ginatudlo man sini nga mga lider nga simbahon ang isa ka matuod nga Dios?’

Sang 1965, sang 14 ang akon edad, nagsaylo ang amon pamilya sa India. Mabudlay gid ang kabuhi didto kay pigado kami. Pagligad sang mga isa ka tuig, ginsugdan namon ang pagsaylo sa England. Pero tagduhaduha lang sa amon ang nagasaylo kay amo lang ina ang masarangan namon. Sa England, nag-istar kami sa Leicester.

Sang 16 ako, nagbaton ako sang sarisari nga mabug-at nga mga obra kag kon gab-i nagaeskwela ako para mapadayon ang akon edukasyon. Pero, grabe ang diskriminasyon sa amon ulubrahan. Halimbawa, daku ang sueldo sang mga trabahador nga taga-England sangsa mga immigrant. Bangod sini, nag-entra ako sa unyon sang mga pamatan-on nga trabahador nga aktibista. Ako ang nag-organisar sang strike kag upod ko ang immigrant nga mga babayi kay gusto namon nga mangin patas ang amon sueldo sa mga trabahador nga taga-England. Gusto ko gid nga mangin patas ang pagtratar sa tanan nga tawo.

Pagpangita sang Solusyon

Una ko nga nakilala ang mga Saksi ni Jehova sang 1968 sang may duha ka lalaki nga Saksi nga nanuktok sa amon puertahan. Nanamian gid ako dayon sang promisa nga kon maggahom na ang Ginharian mangin patas na ang pagtratar sa tanan nga tawo. Ang isa sa ila nagbalik upod sa iya asawa kag nag-Bible study kami upod sa akon manghod nga babayi nga si Jaswinder kag sa akon half sister nga si Chani. Bisan anom pa lang ka leksion ang amon natun-an, kumbinsido na kami nga si Jehova ang matuod nga Dios, nga ang Biblia amo ang iya Pulong, kag ang Ginharian lang ang makahatag sang matuod nga hustisya sa tanan.

Pero, ginkontra kami sang amon pamilya kay nagpa-Bible study kami. Sang napatay ang akon tatay, ang akon half brother ang nangin ulo sang amon pamilya. Bangod sang sulsol sang amon stepmother, ginhingabot kami ni Manong. Ginakastigo niya si Jaswinder kag si Chani, kag ginasipa sang iya steel-toe nga sapatos. Pero wala niya ako ginakastigo kay 18 na ang akon edad kag puede ko sia ireport sa mga awtoridad. Gani ang duha ko ka manghod ang iya ginakastigo pirme. Isa ka bes, ginkuha niya ang Biblia, ginsindihan ini, kag ginpalapit ini sa ila mga guya kag nagsiling, “Hambala si Jehova ninyo nga patyon niya ang kalayo!” Sina nga tion, pila pa lang ka miting ang amon natambungan kag ginahimo namon ini sing sekreto. Pero, gusto gid namon simbahon ang matuod nga Dios nga si Jehova. Galing daw imposible gid ina matabo bangod sang amon sitwasyon. Gani nagplano kami nga maghalin sa balay kag magkadto sa iban nga lugar. Pero paano namon ina himuon?

Sekreto namon nga ginsupot ang amon kuarta para sa panyaga kag plete pati man ang nabilin sa akon sueldo, kay ang iban sini ginahatag ko sa amon stepmother. Nagbakal kami sang tatlo ka maleta kag gintago namon ini sa lain nga lugar kag amat-amat namon ini nga ginsudlan sang amon mga bayo. Sang Mayo 1972, sang manug-18 na si Jaswinder, nakasupot na kami sing 100 pounds ($260 U.S.). Dayon nagsakay kami sa tren pakadto sa Penzance sa southwest sang England. Pag-abot namon sa Penzance, gintawgan namon ang mga Saksi didto sa isa ka phone booth. Gin-welcome gid kami sang mga kauturan. Nakakita kami sang sarisari nga obra, pati na ang pagkuha sang tinai sang mga isda, para lang may inugbayad kami sa arkila sang amon ginaistaran.

Ginpadayon namon ang amon pag-Bible study. Isa ka tigulang nga mag-asawa ang naga-Bible study sa amon nga sanday Harry kag Betty Briggs. Sang Septiembre 1972, samtang nagapanago kami halin sa amon pamilya, nabawtismuhan kami sa isa ka gamay nga pool nga ara sa idalom sang stage sang Kingdom Hall sa Truro. Dayon nagpayunir si Chani, kag kami ni Jaswinder ang nagasuporta sa iya sa pinansial.

Pag-alagad sa Lugar Diin Mas Daku ang Kinahanglanon

Si Harry kag si Betty, nga lapit na magnobenta ang edad, pirme nagakadto sa Isles of Scilly, malapit sa southwest nga baybayon sang England para magbantala. Gusto gid namon nga ilugon ang ila halimbawa. Gani, sang 1973, pagkatapos sang amon pag-istoryahanay ni Brother Skinner, nga ginsambit sa umpisa, kabalo na kami sang amon himuon.

Sang Enero 1974, nagbakal kami sang mga ticket pakadto sa New Delhi, India. Pag-abot namon, temporaryo kami nga ginpadayon ni Brother Dick Cotterill sa isa ka missionary home. Si Chani nagapayunir samtang kami ni Jaswinder pirme man nagabantala.

Pagligad sang pila ka bulan, ginpasaylo kami sa Punjab, nga isa ka lugar malapit sa northwest sang India. Sa umpisa, nagdayon kami sa isa ka missionary home sa siudad sang Chandigarh kag sang ulihi nag-arkila kami sa isa ka apartment. Nagpayunir ako sang Septiembre 1974 kag gin-agda ako nga mangin isa ka espesyal payunir sang 1975. Bangod pirme ako nagabantala, nakita ko nga kinahanglan gid ang mga literatura sa Punjabi nga lenguahe para mas madamo nga tawo ang makatuon sa gugma kag hustisya ni Jehova. Sang 1976, gin-agda kami nga tatlo sa branch sa India nga magbulig sa pag-translate sang mga literatura sa Punjabi. Pero mabudlay gid ini nga obra, kay wala kami sang magamit sadto nga mga typewriter ukon computer. Kinahanglan namon nga manomano nga isulat, i-check, kag i-proofread ang amon translation. Dayon nagakadto kami sa imprintahan nga may daan nga mga makina sa pag-imprinta, kag isaisa namon nga ginaplastar ang mga letra.

Malipayon Gihapon Bisan May Ginabatyag sa Lawas

Gulpi nga nagbag-o ang amon sitwasyon. May nakilala si Jaswinder nga brother nga napamana niya, kag nagsaylo sila sa Canada. Dayon may nagbisita sa amon nga German nga brother halin sa United States. Ginpangasawa niya si Chani kag nagsaylo sila sa United States. Ako naman, nagmasakit sing grabe kag nagbalik sa England sang Oktubre 1976. Si Nanay kag ang akon utod nga lalaki nga wala nagapamatok sa amon relihion, nagpasugot nga sa ila ako maistar sa Leicester. Na-diagnose ako nga may Evans syndrome, nga isa ka talagsahon nga autoimmune disorder nga nagaguba sang mga blood cells. Kinahanglan ko ang sarisari nga paagi sa pagbulong, kag kinahanglan man kuhaon ang akon spleen. Gani, nag-untat ako sa pagpayunir.

Grabe gid ang akon pagpangamuyo kay Jehova kag nagsiling ako nga kon mag-ayo ako, magabalik ako sa pagpayunir. Kag nakapayunir gid man ako liwat! Bisan pa kon kaisa nagalain gihapon ang akon pamatyag, nagsaylo ako sa Wolverhampton sang 1978, kag nagpayunir sa isa ka lugar nga ang kalabanan nagahambal sang Punjabi. Ginasulat namon sing manomano ang mga imbitasyon para sa miting kag ginapakopya ini sa isa ka shop. Ginapanagtag namon ini sa mga nagahambal sang Punjabi, nga ginaagda sila sa isa ka pamulongpulong publiko. Subong, may lima na ka kongregasyon kag tatlo ka group nga nagahambal sang Punjabi sa Britain.

Kabalo ang branch sa Britain nga nangin translator ako sang Punjabi nga lenguahe sa India. Gani ginkontak ako sang branch office sa ulihi nga mga tinuig sang dekada ’80. Sugod sadto, nagabiyahe ako pakadto sa London Bethel. Ang akon asaynment amo ang paghanda sang mga font kag software kag ang paghimo sang mga standard kon paano gamiton ang Gurmukhi script sa aton mga publikasyon. Grabe gid sa akon kasako kay kinahanglan ko mag-obra, atipanon si Nanay nga ara sa malayo, kag magbiyahe pakadto sa Bethel. Pero nalipay gid ako nga makabulig sa mga hilikuton sa Bethel.

Sang Septiembre 1991, gin-agda ako nga mangin miembro sang pamilya Bethel kag gin-asayn ako sa pag-translate sang mga literatura nga nabase sa Biblia sa Punjabi. Wala ko gid ini ginpaabot. Pamatyag ko indi ako kalipikado, may balatian pa ako, kag lapaw na ako sa edad sang mga ginapasulod sa Bethel. Pero, ginhatag sa akon ni Jehova ining manami gid nga pribilehiyo. Malipayon ako nga nagaalagad sa Bethel, pero nagabalikbalik gihapon ang akon sakit. Madamo nga beses nga naatubang ko ang problema parte sa dugo kay kinahanglan ko magpa-chemotherapy kag sang iban pa nga klase sang pagpabulong. Pero naka-recover ako, kag nagdayaw gid sa sini ang mga doktor. Gani gin-agda nila ako sa isa ka seminar nga may ara mga 40 ka medical professional sa isa ka daku nga ospital sa London. Ginhatagan nila ako sing tsansa nga makahambal sing 10 ka minuto parte sa rason kon ngaa wala ako nagpatughong sing dugo. Dayon, may porsyon nga puede makapamangkot ang mga nag-attend kag isa ka brother halin sa Hospital Information Desk ang nagsabat sang mga pamangkot.

Sa sining mabudlay nga mga tion, wala gid ako ginpabay-an sang akon manghod nga si Jaswinder kag si Chani. Ginapasalamatan ko man ang suporta kag kaayo sang pamilya Bethel kag sang iban ko nga mga abyan. Bisan sa tanan ko nga inagyan, ginpabakod gid ako ni Jehova para makapadayon ako sa akon asaynment.—Salmo 73:26.

Ang Pagpakamaayo ni Jehova Amo ang Nagapamanggad sa Tawo

Nagaalagad ako sa Bethel sa sulod na sang 33 ka tuig kag ‘natilawan ko gid kag nakita nga si Jehova maayo.’ (Salmo 34:8; Hulubaton 10:22) Napalig-on gid ako sa matutom nga halimbawa sang mga tigulang nga utod. Kon dumdumon ko ang akon inagyan, nalipay gid ako kay madamo sa akon mga Bible study nga Punjabi ang nangin matutom nga mga alagad ni Jehova. Maayo man ang akon relasyon sa akon pamilya. Si Nanay kag ang akon utod nga lalaki indi mga Saksi. Pero, pirme nagasiling si Nanay, “Matutom ka gid sa Dios.” Kag sang nagsiling ako nga magua na lang ako sa Bethel para maatipan sing maayo si Nanay, ang akon utod nga lalaki nagsiling: “Nalipay gid kami sa imo ginahimo. Indi ka na maghalin dira.” Bisan si Nanay ara sa isa ka nursing home nga malayo sa Bethel, ginabisitahan ko gid sia pirme.

Kon makaeksperiensia ako sang kabudlayan sa akon kabuhi, ginasilingan ko ang akon kaugalingon: ‘Indi ka magkahadlok, Kamal. Si Jehova ang imo taming. Mangin daku gid ang imo padya.’ (Genesis 15:1) Ginapasalamatan ko gid si Jehova, ang “Dios sang hustisya,” kay gintalupangod niya ako sang gamay pa ako kag ginhatagan niya ako sang makalilipay nga asaynment sa bilog ko nga kabuhi. (Isaias 30:18) Gusto ko na gid mag-abot ang tion nga “wala sing pumuluyo nga magasiling: ‘Nagamasakit ako.’”—Isaias 33:24.