Footnote
a Sa orihinal nga Hebreo sa Isaias 44:6, wala sing definite article sa mga tinaga nga “nahauna” kag “katapusan,” samtang sa paglaragway ni Jesus sang iya kaugalingon sa orihinal nga Griego sa Bugna 1:17, may yara definite article. Gani, nahisuno sa gramatika, ang Bugna 1:17 nagapakita sing titulo, samtang ang Isaias 44:6 nagalaragway sang pagka-Dios ni Jehova.
3 Si Jesus sa pagkamatuod amo “ang Nahauna” nga tawo nga ginbanhaw padulong sa dimamalatyon nga kabuhi subong espiritu. (Colosas 1:18) Dugang pa, sia “ang Katapusan” nga ginbanhaw ni Jehova sing personal. Sa amo, sia “ang nagakabuhi . . . nagakabuhi tubtob sa walay katubtuban.” Indi sia mamalatyon. Sa sini, kaangay sia sang iya dimamalatyon nga Amay, nga gintawag “Dios nga buhi.” (Bugna 7:2; Salmo 42:2) Para sa tanan nga nabilin sa katawhan, si Jesus amo “ang pagkabanhaw kag ang kabuhi.” (Juan 11:25) Nahisanto sa sini, sia nagsiling kay Juan: “Napatay ako, apang, yari karon! nagakabuhi ako tubtob sa walay katubtuban, kag yari sa akon ang mga yabi sang kamatayon kag Hades.” (Bugna 1:18b) Ginhatagan sia ni Jehova sing awtoridad sa pagbanhaw sa patay. Gani makasiling si Jesus nga yara sa iya ang mga yabi sa pagbukas sang mga gawang para sa mga ginbilanggo sang kamatayon kag Hades (lulubngan).—Ipaanggid ang Mateo 16:18.
4 Ginasulit diri ni Jesus ang iya sugo nga irekord ang palanan-awon, nga nagasugo kay Juan: “Isulat mo ang imo nakita, kag ang mga butang nga amo karon kag ang mga butang nga mahanabo sa ulihi.” (Bugna 1:19) Ano pa nga mga butang nga makakulunyag ang ipakilala ni Juan sa pagtudlo sa aton?
Ang mga Bituon kag ang mga Kandelero
5 Nakita ni Juan si Jesus sa tunga sang pito ka bulawan nga kandelero nga may pito ka bituon sa iya kamot nga too. (Bugna 1:12, 13, 16) Nagpaathag karon si Jesus: “Nahanungod sa tinago sang pito ka bituon nga imo nakita sa akon kamot nga too, kag ang pito ka kandelero nga bulawan: Ang pito ka bituon amo ang mga anghel sang pito ka kongregasyon, kag ang pito ka kandelero amo ang pito ka kongregasyon.”—Bugna 1:20.
6 Ang “mga bituon” amo “ang mga anghel sang pito ka kongregasyon.” Sa Bugna, ang mga bituon kon kaisa nagasimbulo sa literal nga mga anghel, apang indi paggamiton ni Jesus ang tawo nga manunulat sa pagsulat sa dimakita nga mga espiritu. Gani ang mga “bituon” mahimo gid nga amo ang tawhanon nga mga manugtatap, ukon mga gulang, sa mga kongregasyon, nga ginatamod subong mga mensahero ni Jesus. Ang mga mensahe ginpatuhoy sa mga bituon, kay amo ini sila ang may salabton sa pagtatap sa panong ni Jehova.—Binuhatan 20:28.