Pagbuyagyag sa Man-ug
“Karon may adlaw sang nag-abot ang mga lalaking anak sang Dios sa pag-atubang kay Jehova, kag si Satanas man nag-abot sa tunga nila.”—JOB 1:6.
1. (a) Ano ang ginhalinan kag kahulugan sang ngalan nga Satanas? (b) Pila ka beses makita ang “Satanas” sa Kasulatan, kag anong mga pamangkot ang nagautwas?
ANO ang ginhalinan sang ngalan nga Satanas? Ano ang kahulugan sini? Sa Biblia, naghalin ini sa tatlo ka Hebreo nga karakter ש (Sin), ט (Tehth), kag נ (Nun). Upod sa vowel points sini, ining mga letra nagahuman sang tinaga “Satanas,” nga, suno sa eskolar nga si Edward Langton, “naghalin sa isa ka tinaga nga nagakahulugan sing ‘pagpamatok,’ ukon ‘mangin ukon maghulag subong kaaway.’ ” (Ipaanggid ang 1 Pedro 5:8.) Bisan pa nga ang Satanas makita sing kapin sa 50 ka beses sa Biblia, makita ini sing 18 lamang ka beses sa Hebreong Kasulatan kag nian sa mga tolon-an lamang sang 1 Cronica, Job, kag Zacarias. Gani nagautwas ang pamangkot, San-o natalupangdan sang tawo ang pagrebelde kag pagpanghikot ni Satanas? San-o una nga ginbuyagyag sing maathag si Satanas sa Hebreong Kasulatan?
2. Anong pamangkot ang wala masabat sa gilayon sa tapos magrebelde si Adan kag si Eva?
2 Ang Biblia nagapaathag sa simple apang maathag nga mga pulong kon paano ang sala kag pagrebelde natabo sa duta, sa isa anay ka paraiso nga katamnan sa Natungang Sidlangan. (Tan-awa ang Genesis, kapitulo 2 kag 3.) Bisan pa nga ang promotor sang paglapas ni Adan kag ni Eva ginpakilala subong isa ka man-ug, wala sing ginhatag nga pinakamalapit nga ideya sa kon sin-o gid ang gahom kag intelihensia sa likod sang tingog nga ginbungat sang man-ug. Apang, si Adan may malawig nga tion sa pagbinagbinag sa mga hitabo sa Eden nga nagdul-ong sa pagtabog sa iya gikan sa paraiso nga parke.—Genesis 3:17, 18, 23; 5:5.
3. Bisan wala paglimbungi, paano si Adan nakasala, kag ano ang resulta sa katawhan?
3 Sing maathag, nahibaluan ni Adan nga ang mga sapat wala nagahambal upod ang intelihensia sang tawo. Nahibaluan man niya nga ang Dios wala makighambal sa iya paagi sa sapat antes sang pagsulay kay Eva. Gani sin-o ang nagsiling sa iya asawa nga lapason ang Dios? Si Pablo nagsiling nga bisan pa nga ang babayi ginlimbungan, si Adan wala ginlimbungan. (Genesis 3:11-13, 17; 1 Timoteo 2:14) Ayhan nahibaluan ni Adan nga ang iban sang dikitaon nga tinuga nagatanyag sing tal-us sa pagkamatinumanon sa Dios. Apang, bisan pa nga wala sia mismo masugilanon sang man-ug, ginpakamaayo niya nga buylugan ang iya asawa sa paglapas. Ang hungod kag kinabubut-on nga buhat ni Adan sa paglapas nagguba sa hurmahan sang pagkahimpit, nagpakilala sa mantsa sang sala, kag nagdul-ong sa gintagna nga pagtagudili sa kamatayon. Kag busa, nagagamit sa ahensia sang man-ug, si Satanas amo ang nangin orihinal nga manugpatay sang tawo.—Juan 8:44; Roma 5:12, 14.
4, 5. (a) Anong matagnaon nga paghukom ang ginhatag batok sa man-ug? (b) Anong mga tanhaga ang ginalakip sa sina nga tagna?
4 Ang pagrebelde sa Eden nagresulta sa matagnaon nga paghukom gikan sa Dios. Ina nga paghukom naglakip sa “balaan nga tinago” sa bagay nga magakinahanglan ini sing ginatos ka tuig agod mabuksan sing bug-os. Siling sang Dios sa man-ug: “Butangan ko sing kaawayon sa tunga mo kag sang babayi kag sa tunga sang imo binhi kag sang iya binhi. Sia magadugmok sang imo ulo kag dugmukon mo ang iya tikod.”—Efeso 5:32; Genesis 3:15.
5 Ining importante nga tagna nagalakip sa madamo nga pamangkot. Sin-o gid ang buot silingon sa “babayi”? Si Eva bala, ukon isa bala ini ka simbuliko nga babayi nga mas importante sang sa kay Eva? Subong man, ano ang kahulugan sang ‘binhi sang babayi’ kag sang ‘binhi sang man-ug’? Kag sin-o gid ang man-ug nga ang binhi may kaawayon sa binhi sang babayi? Subong sang hambalan naton sa dili madugay, maathag nga ginapakita ni Jehova nga ining mga pamangkot pagasabton sing bug-os sa gintalana niya nga tion.—Ipaanggid ang Daniel 12:4 kag Colosas 1:25, 26.
Dugang nga Pamatuod sang Pagrebelde sa mga Langit
6. Anong pagpakita sang pagrebelde sa mga langit ang nakita antes sang Anaw?
6 Sa pagligad sang maragtas sa Biblia, ang isa pa ka pagpakita sing pagrebelde sa mas mataas nga nibel sang kabuhi sang sa iya sang mga tawo ginbuyagyag antes lamang sang Anaw, mga 1,500 ka tuig pagkatapos sang pagkahulog sang tawo sa sala. Ang kasaysayan sa Biblia nagasugid sa aton nga “ang lalaki nga mga anak sang Dios nakakita sang babayi nga mga anak sang mga tawo nga maayoayo sila; kag nagpangasawa sila sang tanan nga ila napilian.” Ang mestiso nga mga anak sining dikinaugali nga pag-asawahay nakilal-an subong “Nefilim,” “gamhanan nga mga lalaki nga kutob sa dumaan, mga lalaki nga bantog.” (Genesis 6:1-4; ipaanggid ang Job 1:6 para sa pagkilala sa “mga anak nga lalaki sang matuod nga Dios.”) Mga 2,400 ka tuig sang ulihi si Judas nagkomento sing malip-ot nahanungod sini nga hitabo sang magsulat sia: “Kag ang mga anghel nga . . . nagbiya sang ila nagakaigo nga puluy-an iya gintigana sa mga gapus nga dayon sa mangitongito nga kadudulman tubtob sa paghukom sang daku nga adlaw.”—Judas 6; 2 Pedro 2:4, 5.
7. Walay sapayan sang kalautan sang tawo, anong makatilingala nga indi paglakip ang makita naton sa madamong maragtason nga tolon-an sang Biblia?
7 Sa sining punto antes sang Anaw “ang pagkamalaut sang tawo daku sa duta kag nga ang tagsa ka painoino sang mga hunahuna sang iya tagipusuon malaut gid sing dalayon.” Apang, si Satanas wala ginpakilala sing ispisipiko sa inspirado nga tolon-an sang Genesis subong ang makusog nga impluensia sa likod sang pagrebelde sang anghel kag sang pagkamalaut sang tawo. (Genesis 6:5) Sa pagkamatuod, sa bug-os nga maragtas sang mga pungsod sang Israel kag Juda, upod ang ila dalayon nga pagkahulog sa idolatriya kag dimatuod nga pagsimba, si Satanas wala gid paghingadli sa inspirado nga mga tolon-an sang Mga Hukom, Samuel, kag Mga Hari sa Biblia subong ang dikitaon nga impluensia sa likod sining mga hitabo—walay sapayan ini sa kaugalingon nga pagbaton ni Satanas nga sia ‘nagalibotlibot sa duta.’—Job 1:7; 2:2.
8. Nakahibalo bala primero si Job sang papel ni Satanas sa pag-antos niya? Paano naton nahibal-an?
8 Bisan pa kon binagbinagon naton ang importante nga kasaysayan ni Job kag sang mga pagtilaw sa iya, makita naton nga wala gid ginpabangod ni Job ang mga pagtilaw sa iya sa kaaway, si Satanas. Sing maathag, wala sia makahibalo sadto nga tion sang hulusayon nga nagahulat sa resulta sang iya pagginawi. (Job 1:6-12) Wala sia makahibalo nga ginpautwas ni Satanas ang krisis paagi sa paghangkat sa integridad ni Job sa atubangan ni Jehova. Busa, sang ginsabdong si Job sang iya asawa paagi sa mga pulong: “Ginahuptan pa bala nimo sing malig-on ang imo pagkatarong? Sikwaya ang Dios kag panginmatay!” nagsabat sia: “Batunon bala naton ang maayo sa kamot sang Dios kag indi naton pagbatunon ang malaut?” Walay hinalung-ong sa matuod nga hinhalinan sang mga pagtilaw sa iya, maathag nga gintamod niya ini subong naghalin sa Dios kag busa butang nga dapat batunon. Busa, nangin isa ini ka daku nga pagtilaw sa integridad ni Job.—Job 1:21; 2:9, 10.
9. Anong makatarunganon nga pamangkot ang sarang mapautwas nahanungod kay Moises?
9 Karon nagautwas ang isa ka pamangkot. Kon, subong sang pagpati naton, ginsulat ni Moises ang tolon-an ni Job kag busa nakahibalo nga si Satanas nagalibotlibot sa duta, ngaa wala niya ginpatuhuyan si Satanas sa ngalan sa mga tolon-an sang Pentateuch, nga ginsulat man niya? Huo, ngaa malaka lang ginsambit si Satanas sa Hebreong Kasulatan?*
Ang Limitado nga Pagbuyagyag kay Satanas
10. Paano ginhatagan si Satanas sing limitado nga pagbuyagyag sa Hebreong Kasulatan?
10 Bisan pa ginapakamalaut ang ginapukaw sang demonyo nga mga hilikuton, maathag nga si Jehova sa iya kaalam may maayong mga rason sa pagpat-od nga ang iya Kaaway, si Satanas, dapat lamang hatagan sing limitado nga pagbuyagyag sa Hebreong Kasulatan. (Levitico 17:7; Deuteronomio 18:10-13; 32:16, 17; 2 Cronica 11:15) Busa, bisan pa nga ang Hebreong mga manunulat may ihibalo tuhoy kay Satanas kag sa iya rebelyuso nga papel sa mga langit, inspirado lamang sila sa pagsaysay kag sa pagbuyagyag sa mga sala sang katawhan sang Dios kag sang mga pungsod sa palibot nila kag sa paglaygay batok sa ila kalautan. (Exodo 20:1-17; Deuteronomio 18:9-13) Ang ngalan ni Satanas malaka lang ginsambit.
11, 12. Paano naton nahibaluan nga ang mga Hebreo nga manunulat sang Biblia indi ignorante kay Satanas kag sa iya impluensia?
11 Bangod sang mga hitabo sa Eden, ang kahuluy-an sang “mga anak sang matuod nga Dios,” kag sang rekord sa tolon-an ni Job, ang inspirado nga Hebreong mga manunulat sang Biblia indi ignorante sa malaut, labaw sa kinaugali nga impluensia ni Satanas. Si manalagna Zacarias, nga nagsulat sang talipuspusan sang ikaanum ka siglo B.C.E., may palanan-awon tuhoy sa mataas nga saserdote nga si Josue upod “si Satanas nga nagatindog sa iya tuo nga iya kasumpong. Nian ang anghel ni Jehova nagsiling kay Satanas: ‘Si Jehova nagasabdong sa imo, O Satanas, huo, si Jehova nagasabdong sa imo.’” (Zacarias 3:1, 2) Subong man, ang escriba nga si Esdras, nagsulat sang maragtas sang Israel kag Juda sang ikalima ka siglo B.C.E., nagsiling nga “si Satanas nagtindog batok sa Israel kag nagsugyot kay David sa pag-isip sang Israel.”—1 Cronica 21:1.
12 Busa, sang panahon ni Zacarias, ginpahanugotan sang balaan nga espiritu ang papel ni Satanas nga mag-athag sing labi sa Kasulatan. Apang lima pa ka siglo ang magaligad antes ining malaut nga tinuga bug-os nga mabuyagyag sa Pulong sang Dios. Sa sadsaran sang Biblia, ano nga rason ang sarang naton mahinakop sa sining pagtiempo sa bug-os nga pagbuyagyag kay Satanas?
Ang Yabi sa Tanhaga
13-15. (a) Anong sadsaran nga mga kamatuoran ang yabi sa paghangop kon ngaa ginhatagan si Satanas sing limitado nga pagbuyagyag sa Hebreong Kasulatan? (b) Sa pagkari ni Jesus, paano ginbuyagyag si Satanas?
13 Para sa Cristiano nga may pagtuo sa Pulong sang Dios, ang sadsaran nga yabi sa sini kag sa nagligad nga mga pamangkot nga ginpautwas naton indi makita sa higher criticism, subong bala nga ang Biblia daw isa lamang ka obra-maestra sa literatura, produkto lamang sang kaalam sang tawo. Ang yabi ginbuyagyag sa duha ka sadsaran nga kamatuoran sa Biblia. Una, subong sang ginsulat ni Hari Solomon: “Ang banas sang matarong subong sang nagapamanagbanag nga kapawa nga nagasilak sing labi kag labi tubtob sa himpit nga adlaw.” (Hulubaton 4:18; ipaanggid ang Daniel 12:4; 2 Pedro 1:19-21.) Ang kamatuoran amat-amat nga ginbuyagyag sa Pulong sang Dios sa panahon sang Dios, nahisuno sa kinahanglanon kag sa ikasarang sang iya mga alagad sa pagbaton sina nga kamatuoran.—Juan 16:12, 13; ipaanggid ang 6:48-69.
14 Ang ikaduhang sadsaran nga kamatuoran ginlakip sa ginsulat ni apostol Pablo sa Cristianong disipulo nga si Timoteo: “Ang bug-os nga Kasulatan inspirado sang Dios kag mapuslanon sa pagpanudlo, . . . agod nga ang tawo sang Dios mahimpit, nga masangkapan nga sa tagsa ka maayong buhat.” (2 Timoteo 3:16, 17) Ibuyagyag ni Jesus, nga Anak sang Dios, si Satanas, kag irekord ini sa Kasulatan, busa nagasangkap sa Cristianong kongregasyon nga magtindog nga malig-on batok kay Satanas bilang pagsakdag sa pagkasoberano ni Jehova.—Juan 12:28-31; 14:30.
15 Sa sining mga kabangdanan ang tanhaga sa Genesis 3:15 amat-amat nga nabuksan. Sa idalom sang pagtuytoy sang balaan nga espiritu, ukon aktibo nga kusog sang Dios, ang Hebreong Kasulatan nagahatag sing mga pag-iwag sang kapawa sa nagapakari nga Mesias, ukon Binhi. (Isaias 9:6, 7; 53:1-12) Kaanggid sa sini, naglakip ini sa malip-ot nga pag-iwag sang kapawa sa papel ni Satanas subong Kaaway sang Dios kag kaaway sang katawhan. Apang paagi sa pagkari ni Jesus, si Satanas bug-os nga nabuyagyag sang maghimo sia sing maathag kag direkta nga buhat batok sa ginsaad nga Binhi, si Jesucristo. Sa mga hitabo sadtong unang siglo sang Cristianong dag-on, ang mga papel sang “babayi,” ang langitnon nga espiritung organisasyon ni Jehova, kag sang Binhi, si Jesucristo, gin-athag sa Cristianong Griegong Kasulatan. Sa amo man nga tion, ang papel ni Satanas, “ang orihinal nga man-ug,” ginbuyagyag sing labi pa.—Bugna 12:1-9; Mateo 4:1-11; Galacia 3:16; 4:26.
Balaan nga Tinago Ginbuyagyag
16, 17. Anong “balaan nga tinago ni Cristo” ang nadalahig?
16 Si apostol Pablo madamo sing ginsulat nahanungod sa “balaan nga tinago ni Cristo.” (Efeso 3:2-4; Roma 11:25; 16:25) Ining balaan nga tinago may kaangtanan sa matuod nga “binhi” nga sa ulihi magadugmok sa orihinal nga man-ug, si Satanas nga Yawa. (Bugna 20:1-3, 10) Ang tinago nagalakip sa katunayan nga si Jesus amo ang una kag panguna nga katapo sina nga “binhi” apang buylugan sia sang iban, “mga masigkamanunubli,” una gikan sa mga Judiyo kag ugaling gikan sa mga Samariahanon kag mga Gentil, agod makompleto ang kadamuon sina nga “binhi.”—Roma 8:17; Galacia 3:16, 19, 26-29; Bugna 7:4; 14:1.
17 Si Pablo nagapaathag: “Sa iban nga mga kaliwatan wala mapakilala sa mga anak sang mga tawo subong nga napahayag karon sa iya balaan nga mga apostoles kag mga manalagna paagi sa espiritu.” Kag ano ina nga tinago? “Nga amo, kon paano nga ang katawhan sang mga pungsod mga masigkamanunubli kag mga bahin sang among lawas, kag mga masigkaumalambit sang saad kay Cristo Jesus paagi sa maayong balita.”—Efeso 3:5, 6; Colosas 1:25-27.
18. (a) Paano ginapakita ni Pablo nga kinahanglan ang tion sa pagbuyagyag sa kahulugan sang “balaan nga tinago”? (b) Paano ini nga pagbuyagyag magaapektar sa paghangop nahanungod sa “dumaan nga man-ug”?
18 Nahamuot si Pablo nga sa tanan nga tawo sia ang gamiton sa pagwali sa “maayong balita sa dimatungkad nga kamanggaran ni Cristo kag sa pagpakita sa tanan nga tawo kon paano pahanabuon ang balaan nga tinago nga sa katuigan natago sa Dios nga nagtuga sang tanan nga butang.” Ukon subong sang ginsulat niya sa mga taga-Colosas: “Ang balaan nga tinago nga nalipdan sa mga katuigan kag mga kaliwatan apang karon napahayag sa iya mga balaan.” Sing makatarunganon, kon ang tinago nahanungod sa “binhi” ibuyagyag sa ulihi, nagalakip man ini sa bug-os nga pagbuyagyag sa dakung Kaaway, “ang dumaan nga man-ug.” Sing maathag, wala ginhimo ni Jehova ang hulusayon tuhoy kay Satanas nga labing importante tubtob magkari ang Mesias. Kag sin-o ang magabuyagyag sing maayo pa kay Satanas sang sa Binhi, si Cristo Jesus mismo?—Efeso 3:8, 9; Colosas 1:26.
Ginabuyagyag ni Jesus ang Kaaway
19. Paano ginbuyagyag ni Jesus ang Kaaway?
19 Sa temprano sang iya ministeryo, ginbuyagyag sing bug-os ni Jesus ang Manunulay paagi sa mga pulong: “Palayo ka, Satanas! Kay nasulat na, ‘Magsimba ka kay Jehova nga imo Dios, kag sa iya lamang mag-alagad ka.’ ” (Mateo 4:3, 10) Sa tuhay nga okasyon, ginbuyagyag ni Jesus ang iya mapasipalahon nga relihiosong mga kaaway nga may tuyo sa pagpatay sa iya paagi sa pagpakamalaut sa ila promotor kag sa pagbuyagyag sa iya subong ang gahom sa likod sang man-ug sa Eden, nga nagasiling: “Kamo iya sang inyo amay nga Yawa, kag buot ninyo himuon ang mga kailigbon sang inyo amay. Sia manugpatay kutob sa ginsuguran, kag wala nagtindog sa kamatuoran, bangod nga walay kamatuoran sa iya. Kon nagabutig sia, nagapamulong sia suno sa iya kinaugali, kay butigon sia kag amay sang kabutigan.”—Juan 8:44.
20. Ano ang sadsaran ni Jesus sa pagbuyagyag kay Satanas?
20 Paano makapat-od si Jesus sa iya pagpakamalaut kay Satanas? Paano niya sia nakilala sing maayo? Bangod nagluntad sia anay kaupod ni Satanas sa mga langit! Bisan sa wala pa inang bugalon nagrebelde batok sa Soberanong Ginuong si Jehova, kilala na sia ni Jesus, subong ang Pulong. (Juan 1:1-3; Colosas 1:15, 16) Nakita niya ang iya malimbungon nga mga buhat paagi sa man-ug sa Eden. Nakita niya ang iya malimbungon nga impluensia sa manugpatay sang iya utod nga si Cain. (Genesis 4:3-8; 1 Juan 3:12) Sang ulihi, yara si Jesus sa langitnon nga luwang ni Jehova “sang nag-abot ang mga lalaking anak sang Dios . . . , kag si Satanas nag-abot man sa tunga nila.” (Job 1:6; 2:1) Aba, huo, kilala gid sia sing maayo ni Jesus kag handa sia sa pagbuyagyag sa iya kon ano gid sia—butigon, manugpatay, manugpasipala, kag kaaway sang Dios!—Hulubaton 8:22-31; Juan 8:58.
21. Anong mga pamangkot ang nagapabilin nga sabton?
21 Upod sinang gamhanan nga kaaway nga nagaimpluensia sa katawhan kag sa maragtas sini, ang mga pamangkot karon amo: Tubtob diin ginbuyagyag si Satanas sa Cristianong Griegong Kasulatan? Kag paano naton mabatuan ang iya malimbungon nga mga padugi kag mahuptan ang aton Cristianong integridad?—Efeso 6:11, Kingdom Interlinear.
[Footnote]
Si Propesor Russell nagsiling sa iya libro nga The Devil—Perceptions of Evil From Antiquity to Primitive Christianity: “Ang kamatuoran nga ang Yawa wala pa mahambali sing bug-os sa Daan nga Testamento indi rason nga sikwayon ang pagluntad niya sa modernong Judiyo kag Cristiano nga teolohiya. Genetiko ina nga sayop: ang pagsigahom nga ang kamatuoran sang isa ka tinaga—ukon paghangop—makita sa pinakauna nga dagway sini. Sa baylo, ang maragtason nga kamatuoran amo ang mga hitabo sa bug-os nga tion.”—Pahina 174.
Madumduman Mo Bala?
◻ Anong mga tanhaga may kahilabtanan sa Genesis 3:15 ang kinahanglan nga ipaathag?
◻ Anong pamatuod tuhoy sa pagrebelde sa mga langit ang yara sa Hebreong Kasulatan?
◻ Anong duha ka kamatuoran ang magabulig sa aton sa paghangop kon ngaa si Satanas malaka lang ginsambit sa Hebreong Kasulatan?
◻ Ano ang labot sang “balaan nga tinago ni Cristo” sa pagbuyagyag kay Satanas kag sa iya papel?
[Laragway sa pahina 9]
Ang impluensia ni Satanas maathag nga mapamatud-an sa tunga sang katawhan sa wala pa ang Anaw nga kalibutan
[Laragway sa pahina 10]
Si Satanas—isa ka matuod nga persona—ang naghangkat sa Dios tuhoy sa integridad ni Job