Kahadlok—Kinaandan Karon Apang Indi sing Dayon!
ANG mga estudyante sang Pulong sang Dios wala makibot nga ang kahadlok kinaandan katama. Subong sang ginabantala sing lapnag sang mga Saksi ni Jehova sa ila ministeryo, may buganang ebidensia nga nagapuyo kita sa isa ka gintandaan nga tion sa maragtas sang tawo. Nahibaluan mo nga ginatandaan ini sang lapnag nga kahadlok. Apang sang nagligad gintandaan, ukon gintudlo, ni Jesus ang aton tion. Ginsabat niya ang mga pamangkot sang mga apostoles nahanungod sa iya presensia kag sa konklusion sang sistema sang mga butang, ukon ‘sa katapusan sang kalibutan.’—Mateo 24:3.
Yari ang bahin sang kon ano ang gintagna ni Jesus:
“Ang pungsod magatindog batok sa pungsod; kag ang ginharian batok sa ginharian; kag may mabaskog nga mga linog, kag sa nagakalainlain nga mga duog mga kamatay kag mga kakulang sing pagkaon; kag may makakulugmat nga mga talan-awon kag dalagku nga talandaan sa langit.”—Lucas 21:10, 11.
Natalupangdan bala ninyo ang iya komento nahanungod sa “makakulugmat nga mga talan-awon”? Sang ulihi sa sina man nga sabat, si Jesus naghatag sing isa pa ka talalupangdon nga obserbasyon nahanungod sa kahadlok nga mahimo direkta ukon pat-od nga mag-apektar sa imo kag sa imo mga hinigugma. Apang antes hatagan sing igtalupangod ina, repasuhon naton sa makadali ang pila sang dugang pa nga ebidensia nga nagapuyo kita sa katapusan nga mga adlaw.—2 Timoteo 3:1.
Makatarunganon nga Pagkahadlok sa Inaway
Ang mga inaway militar naghapay sang madamo nga bahin sang duta. Halimbawa, gintawag sang magasin nga Geo ang mga bubon sang langis nga ginbilin nga nagadabdab pagkatapos sining karon lang nga inaway sa Natung-an nga Sidlangan nga “ang labing daku nga kapahamakan sa palibot nga ginhimo sang tawhanon nga kamot.” Ang mga inaway nagpatay ukon nagsamad sa linaksa ka tawo. Labaw sa milyones ka militar kag sibilyan nga napatay sa Inaway Kalibutanon I, 55 milyones ang napatay sang Inaway Kalibutanon II. Dumduma nga subong bahin sang tanda nga ang katapusan sang kalibutan malapit na, si Jesus nagsiling nga “ang pungsod magatindog batok sa pungsod; kag ang ginharian batok sa ginharian.”
Indi man naton mapasapayanan ang mga paninguha sang tawo sa genocide—paglaglag sa bug-os nga mga rasa ukon mga tawo. Ang pagkapatay sang minilyon ka taga-Armenia, taga-Cambodia, Judiyo, taga-Rwanda, taga-Ukraine, kag iban pa nagdugang sa daku nga kasal-anan sa dugo sang katawhan sa ika-20 nga siglo. Ang pagpamatay nagapadayon sa mga kadutaan diin ang etniko nga mga dumot ginpalig-on sang relihiosong mga ekstremista. Huo, ang mga inaway nagahulom gihapon sang duta sa tawhanon nga dugo.
Ang modernong mga inaway nagkutol sing mga biktima bisan nga natapos na ang inaway. Halimbawa, binagbinaga ang patarasak nga paglubong sing mga bomba sa duta. Suno sa isa ka report sang nagapanalawsaw nga organisasyon nga Human Rights Watch, “mga 100 milyones ka bomba sa bug-os nga kalibutan ang nagabutang sa katalagman sa mga sibilyan.” Ina nga mga bomba padayon nga makatalagam sa inosente nga mga lalaki, mga babayi, kag mga kabataan bisan madugay na nga natapos ang inaway nga gingamitan sini. Ginasiling nga kada bulan linibo ang ginabalda ukon ginapatay sang mga bomba sa duta sa kapin sa 60 ka pungsod. Ngaa wala pagkuhaa sing sistematiko ining mga bomba nga mahimo makapatay ukon makasamad sing grabe? Ang The New York Times nagsiling: “Madamo pa nga bomba ang ginalubong kada adlaw sangsa ginapatay sa mga operasyon sa pagpanguha sang mga bomba, amo nga ang kadamuon sang mga napatay ukon nasamaran padayon nga nagadugang.”
Yadtong 1993 nga artikulo sa pamantalaan nagreport nga ang pagbaligya sining mga bomba nangin isa ka negosyo nga “nagabili sing tubtob sa $200 milyones kada tuig.” Nagadalahig ini sa “mga 100 ka kompaniya kag mga ahensia sang gobierno sa 48 ka pungsod” nga “nagaeksportar sing 340 ka nanuhaytuhay nga sahi” sang mga bomba. Sing malain, ang iban nga mga bomba ginadesinyo nga mangin kaangay sang mga hampanganan tan-awon agod mangin makagalanyat ini sa mga kabataan! Abaw, hungod nga pagpuntariya sa inosente nga mga kabataan para piangon ukon patyon! Ang editoryal nga natig-uluhan sing “100 Milyones ka Nagalupok nga Makina” nagsiling nga ang mga bomba “nagpatay ukon nagpiang sing mas madamo nga tawo sangsa inaway sa kemika, biolohiya kag nuklear.”
Apang ang mga bomba sa duta indi lamang ang makamamatay nga butang nga ginabaligya sa mga merkado sang kalibutan. Ang mahamkunon nga mga manugbaligya sing armas nagapatikang sing multibilyones-dolyares nga negosyo sa bug-os nga duta. Ang The Defense Monitor, nga ginbalhag sang Center for Defense Information, nagareport: “Sang nagligad nga dekada [ang isa ka nagapanguna nga pungsod] nag-eksportar sing mga armas nga nagabili sing $135 Bilyones.” Ining gamhanan man nga pungsod “nag-awtorisar sang pagbaligya sing makahalawhaw nga $63 Bilyones nga bili sang mga armas, konstruksion militar, kag paghanas sa 142 ka pungsod.” Busa ang mga binhi ginsab-ug para sa palaabuton nga inaway kag tawhanon nga pag-antos. Suno sa The Defense Monitor, sang “1990 lamang, 5 milyones ka tawo ang ginhanas sa paggamit sing mga armas sa pagpakig-away sa mga inaway,” nagabili sing kapin sa $50 Bilyones, kag nagpatay sang 250,000 ka tawo, ang kalabanan sa ila mga sibilyan.” Pat-od nga mahunahuna mo ang madamong inaway nga gin-away sugod sadto nga tuig, nga nagdala sing kahadlok kag kamatayon sa minilyon pa!
Dugang pa nga Paglaglag sang Duta kag sang Kabuhi Sini
Si Propesor Barry Commoner nagapaandam: “Nagapati ako nga ang padayon nga pagdagta sa duta, kon indi mapunggan, magaguba sa ulihi sang pagkanagakaigo sining planeta subong isa ka duog para sa tawhanon nga kabuhi.” Nagapadayon sia sa pagsiling nga ang problema indi pagkawalay hinalung-ong kundi hungod nga kakagod. Sa banta mo pabayaan bala sing dayon sang aton makatarunganon kag mahigugmaon nga Dios ining kahimtangan, nagapadayag sa aton sa dugang nga kahadlok sa polusyon? Ang paghalit sa duta nagakinahanglan sing pagpakighusay sa mga nagahalit kag nian sing pagpasag-uli sang Dios sa planeta. Bahin ina sang ginhinun-anunan ni Jesus sa iya sabat sa mga apostoles nahanungod ‘sa katapusan sang kalibutan.’
Antes naton binagbinagon kon paano makighusay ang Dios, usisaon naton sing dugang pa ang rekord sang tawo. Bisan ang bahin nga listahan sang mga pagpanghalit sang tawo makahalanusbo: asido nga ulan kag makagod nga pagtroso nga nagalaglag sang bug-os nga mga kagulangan; patarasak nga paghaboy sang nuklear nga basura, makahililo nga mga kemikal, kag raw sewage; pagnipis sang nagaamlig nga ozone layer; kag patarasak nga paggamit sing mga herbisidyo kag mga pestisidyo.
Ang komersial nga mga interes nagahigko sang duta sa iban pa nga mga paagi agod makaganansia. Tonelada nga mga basura ang ginahaboy adlaw-adlaw sa mga suba, kadagatan, hangin, kag duta. Ginahigkuan sang mga sientipiko ang kalangitan sing basura sa kahawaan, nga wala nagapaninlo pagkatapos, kon sa aton pa. Ang duta madasig nga nangin ginapalibutan sang nagalinupad nga basura sa kahawaan. Kon indi tungod sa kinaugali nga proseso nga ginhimo sang Dios agod mapasag-uli sang duta ang iya kaugalingon, ang aton dutan-on nga puluy-an indi kuntani makasakdag sang kabuhi, kag ang tawo mahimo nga madugay na nalumos sang iya kaugalingon nga basura.
Ginadagtaan sang tawo bisan ang iya kaugalingon. Binagbinaga, halimbawa, ang tabako kag iban pa nga pag-abuso sa droga. Sa Estados Unidos, ina nga mga pag-abuso gintawag nga “ang numero uno nga problema sa ikaayong-lawas sang pungsod.” Nagbili ini sing $238 bilyones tuig-tuig sa sina nga pungsod, ang $34 bilyones sini ginagasto sa “dikinahanglanon [kon sayuron, malikawan] nga pag-atipan sa kapagros.” Ano sa banta mo ang bili sang tabako sa kuwarta kag kabuhi sa pungsod nga ginapuy-an mo?
Ang matinuguton kag dikalahamut-an nga mga estilo sang pagkabuhi, nga ginapilit sang madamo subong isa ka kinamatarong, nagpatubas sing makahaladlok nga bunga sang makamamatay nga mga balatian nga ginaliton paagi sa sekso, nagadul-ong sa madamo sa maaga nga kamatayon. Napanilagan na nga ang mga kolumna sa dalagku nga mga pamantalaan sang siudad nga nagapahibalo sang mga napatay nagapakita karon sing nagadugang nga kadamuon sang nagakapatay sa ila trientahon kag kuwarentahon nga edad. Ngaa? Sing masami bangod nalutos sila sang ulihi sang makamamatay nga mga resulta sang ila bisyo. Inang masubo nga pagdugang sang seksuwal kag iban pa nga mga balatian nagakaigo man sa tagna ni Jesus, kay nagsiling sia nga sa “nagakalainlain nga mga duog [may] mga kamatay.”
Apang, ang pinakamalala nga pagdagta amo ang sa hunahuna kag espiritu, ukon panimuot, sang tawo. Kon repasuhon mo ang tanan nga porma sang paghigko nga ginsambit naton tubtob karon, indi bala matuod nga ang kalabanan sini resulta sang nadagtaan nga mga hunahuna? Binagbinaga ang halit nga ginatuga sang dimaligdong nga hunahuna sa porma sang mga pagpatay, panglugos, pangawat, kag iban pa nga sahi sang kasingki nga ginhimo sang isa ka tawo sa iban. Nahangpan man sang madamo nga ang minilyon ka aborsion nga ginhimo tuig-tuig isa ka tanda sang paghigko sa hunahuna kag espiritu.
Madamo kita sing makita sa panimuot sang mga pamatan-on. Ang dipagtahod sa awtoridad sang mga ginikanan kag sang iban nagaamot sa pagkalusod sang pamilya kag sa paglapas sa kasuguan kag kahim-ong. Ining kakulang sing mapagros nga pagkahadlok sa awtoridad ginaangot sing direkta sa kakulang sing espirituwalidad sang pamatan-on. Busa, yadtong nagatudlo sang ebolusyon, ateismo, kag iban pa nagalaglag sing pagtuo nga mga teoriya may daku nga kasal-anan. Nakasala man ang madamong relihiosong mga edukador, nga, sa panikasog nila nga batunon subong moderno kag “husto,” nagtalikod sila sa Pulong sang Dios. Sila kag ang iban pa nga puno sang kaalam sang kalibutan nagatudlo sing nagasumpakil nga mga pilosopiya sang tawo.
Ang mga resulta karon maathag. Ang mga tawo ginapahulag, indi sang gugma sa Dios kag sa isigkatawo, kundi sang kakagod kag pagdumot. Ang malain nga bunga amo ang lapnag nga imoralidad, kasingki, kag pagkawalay paglaum. Sing makahalanusbo, nagatuga ini sing kahadlok sa bunayag nga mga tawo, lakip ang kahadlok nga laglagon sang tawo ang iya kaugalingon kag ang planeta.
Ini Bala Magalain Ukon Magaayo Pa?
Ano ang ginatigana sang malapit nga palaabuton kon tuhoy sa kahadlok? Padayon bala nga magadugang ang kahadlok, ukon malandas bala ini? Talupangdon naton liwat kon ano ang ginsiling ni Jesus sa iya mga apostoles.
Gintudlo niya ang butang nga mahanabo sa malapit nga palaabuton—sa dakung kapipit-an. Yari ang iya pinamulong: “Sa gilayon sa tapos ang kapipit-an sadtong mga adlaw ang adlaw padulmon, kag ang bulan indi maghatag sang iya kapawa, kag ang mga bituon magakalahulog gikan sa langit, kag ang mga kagamhanan sang mga langit uyugon. Kag nian magapahayag ang tanda sang Anak sang tawo sa langit, kag nian magakasubo ang tanan nga kabikahan sa duta, kag makita nila nga magakari ang Anak sang tawo sa ibabaw sang mga panganod sa langit nga may gahom kag daku nga himaya.”—Mateo 24:29, 30.
Gani mapaabot naton nga ang dakung kapipit-an magasugod sa dili madugay. Ang iban nga mga tagna sang Biblia nagapakita nga ang nahaunang bahin sini amo ang pagpanimalos sa butig nga relihion sa bug-os nga globo. Nian mahanabo ang makakilibang nga mga hitabo nga bag-o lang ginbalikwat, lakip ang pila ka sahi sang katingalahan sa langit. Ano ang mangin epekto sa minilyon ka katawhan?
Ti, binagbinaga ang kaanggid nga rekord sang sabat ni Jesus, diin makita naton ang masangkad nga matagnaon nga mga komento:
“May mga tanda sa adlaw kag sa bulan kag sa mga bituon, kag sa duta kalisang sang kapungsuran, nga wala makahibalo sang himuon bangod sang dinaguhob sang dagat kag sang mga balud, samtang ang mga tawo nagakapunaw bangod sa kahadlok kag sa pagpaabot sa mga butang nga mahanabo sa napuy-an nga duta; kay ang mga kagamhanan sang mga langit uyugon.”—Lucas 21:25, 26.
Amo ina ang sa unahan naton. Apang indi tanan nga mga tawo ang magakahadlok sing subong sina amo nga mapunaw sila. Sa kabaliskaran, si Jesus nagsiling: “Kon ining mga butang magsugod sa pagkahanabo, maghangad kamo kag bayawa ang inyo mga ulo, kay ang pagtubos sa inyo nagapalapit.”—Lucas 21:28.
Ginpamulong niya yadtong makapalig-on nga mga pulong sa iya matuod nga mga sumulunod. Sa baylo nga mapunaw ukon maparalisar sa kahadlok, may rason sila nga ihangad ang ila mga ulo nga walay kahadlok, bisan pa nakahibalo nga ang talipuspusan sang dakung kapipit-an nagahilapit. Ngaa walay kahadlok?
Bangod ang Biblia maathag nga nagasiling nga may mga makalampuwas sa sining bug-os nga “dakung kapipit-an.” (Bugna 7:14) Ang rekord nga nagasaad sini nagasiling nga kon malakip kita sa mga makalampuwas, maagom naton ang dimapaanggid nga mga kabulahanan gikan sa kamot sang Dios. Nagahinakop ini paagi sa pagpasalig nga si Jesus “magabantay sa ila, kag magatuytoy sa ila sa mga tuburan sang tubig sang kabuhi. Kag ang Dios magapahid sang tagsa ka luha sa ila mga mata.”—Bugna 7:16, 17.
Yadtong—kag mahimo kita malakip—nagaagom sinang mga kabulahanan wala sing mga kahadlok nga nagatublag sa mga tawo karon. Apang, wala ina nagakahulugan nga wala na gid sila sing kahadlok, kay ginapakita sang Biblia nga may yara maayo kag mapagros nga kahadlok. Binagbinagon sang masunod nga artikulo kon ano ini kag kon paano ini dapat magaapektar sa aton.
[Retrato sa pahina 8]
Ang mga sumilimba ni Jehova malipayon nga nagahulat sang nagahilapit nga bag-ong kalibutan
[Retrato sa pahina 8]
Polusyon: Retrato: Godo-Foto; rocket: Retrato sang U.S. Army; nasunog nga mga kahoy: Richard Bierregaard, Smithsonian Institution