Pagtipig sa Cristianong Paghiusa sa mga Relasyon sa Negosyo
“Yari karon! Daw ano kaayo kag daw ano katahom ang mag-ulutod nga magpuyo sing tingob sa paghiliusa.”—SALMO 133:1.
1. Ngaa ang Cristianong paghiusa halandumon gid?
SA PAGKAMATUOD, ‘daw ano kaayo kag daw ano katahom sang Cristianong mag-ulutod nga magpuyo sing tingob sa paghiliusa,’ labi na karon nga wala gid nahiusa ang kalibutan. Kon diin bugana ang matuod nga paghiusa, nangin butang ini nga matahom, nagaresulta sa suod nga higut sang utudnon nga gugma sa tunga sang katawhan, nagahimo nga kalipay ang makig-upod sa iban. Ang pagkadinahiusa, sa pihak nga bahin, malaw-ay kag nagaresulta sa kaugot, dumot, kag paghilayoay sa tunga sang mga magkaupod.
2. Paano mapauswag sang aton nahiusa nga pagtamod sa mga prinsipio sang Biblia ang aton utudnon nga paghiusa bisan sa negosyo?
2 Kon ang mga Cristiano naganegosyo upod sa mga alagad ni Jehova, ang ila nahiusa nga pagtamod sa mga prinsipio sang Biblia magapauswag sang ila utudnon nga paghiusa. Ang manugtatap sa isa ka kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova nagsiling: “Samtang ang kalibutan nangin kubos ka masaligan, makapapagsik mangabudlay upod sa masigka Cristiano nga may prinsipio. Indi kita kinahanglan nga ‘magbantay’ kada minuto. Ang matinlo, bunayag nga kaupdanan sa negosyo nangin malaka sa sining sistema. Daw ano katahom ang mangabudlay upod sa bunayag nga mga tawo nga wala nagapanigarilyo ukon nagapamuyayaw, mga tawo nga may pagpugong sa kaugalingon, nga ang panguna nga motibo indi amo ang materyal nga kakagud!”
3. (a) Ano ang pila ka relasyon sa negosyo nga nagadalahig sa mga masigkatumuluo? (b) Ano nga mga prinsipio ang dapat magatuytuy sa mga transaksion sa negosyo?
3 Ano ang pila sa mga relasyon sa negosyo ang mahimo magadalahig sa mga masigkatumuluo? Ang isa amo kon ang duha ukon kapin pa nga mga Cristiano magapamat-od nga magsosyo sa negosyo. Sa isa pa ka sahi, ang isa amo kag ang isa empleyado. Ang isa pa gid ka kahimtangan amo kon ang isa ka Cristiano magatanyag sing isa ka produkto ukon serbisyo sa isa pa ka tumuluo. Sa bisan diin sina nga transaksion sa negosyo, ang prinsipio tuhoy sa pagkabunayag kag integridad nga narekord sa inspirado nga Pulong ni Jehova dapat magatuytuy sang ila mga buhat. Sa sining paagi ang utudnon nga paghiusa kag ang kalipay sa pagpangabudlay sing tingob mapauswag.—1 Corinto 10:31.
4. Ano nga katalagman ang nagautwas sa mga Cristiano nga naganegosyo?
4 Apang, yara ang katalagman nga ayhan ang iban mapaslawan sa paghupot sang mataas nga Cristianong pagtamod. Ayhan magasugod sila sa paghunahuna sing labi sa ila kaugalingon nga intereses. (Filipos 2:4) Ayhan ang kuwarta mangin ang labi nga importante sang sa Cristianong paghiusa. Apang ang kakagud sa negosyo magahalit sa kaangtanan sang mag-ulutod kag sa kaangtanan sang isa kay Jehova. Indi gid naton luyag nga matabo ina!—Juan 13:34, 35; Hebreo 13:5; 1 Timoteo 3:2, 3; 1 Juan 3:16; 4:20, 21.
Ang Importansia sang Pormal nga Kasugtanan
5. Paano ginapakita sang eksperiensia ni Abraham sa pagbakal sing lote ang balor sang pormal nga kasugtanan?
5 Agod likawan ang dipaghangpanay sa negosyo, binagbinaga kon paano nagbakal sing lote si Abraham. “Gintimbang [niya] kay Efron ang pilak nga namitlang niya sa igdulungog sang mga anak ni Het, apat ka gatos ka siklo nga pilak, suno sa mga timbang nga ginagamit sang mga manugbaligya. Gani ang latagon ni Efron nga yara sa Macpela, . . . ginpalig-on nga kaugalingon ni Abraham sa atubangan sang mga anak ni Het kag sa atubangan sang tanan nga nagsulod sa gawang sang iya siudad.” Indi ini tago nga kasugtanan sang duha. Isa ini ka pormal nga kasugtanan, nga ginpalig-on sa atubangan sang mga saksi. Wala sing dipaghangpanay nahanungod sa kon ano ang ginbakal kag ang eksakto nga bili.—Genesis 23:2-4, 14-18.
6. Paano ginahimo nga pormal sang mga Cristiano ang importante nga mga transaksion sa negosyo?
6 Sing kaanggid, maalamon para sa mga Cristiano nga himuon nga pormal ang importante nga mga transaksion. Kon ang transaksion nagadalahig sang pagbaligya sa isa ka butang, mahimo nga isulat sang mga partido kon ano ang ginbaligya, ang bili, ang metodo sang pagbayad, san-o kag kon paano himuon ang pag-deliver, kag iban pa nga kondisyon nga ginkasugtan. Kon nagadalahig ini sang serbisyo nga dapat himuon, mahimo isulat sang mga partido ang hilikuton nga himuon, kon san-o matapos, ang bili, kag iban pa nga butang. Ini nga dokumento dapat butangan sing petsa kag pirmahan, kag ang duha ka partido magatago sang tig-isa ka kopya. Inang nasulat nga kasugtanan importante gid sa pagsosyohanay sa negosyo. Nagabulig ini sa duha nga mahangpan ang ila kaangtanan sing maathag kag nagabulig sa ila nga magkabuhi nahisuno sa laygay ni Jesus: “Ang imo Huo mangin Huo, ang imo Indi, Indi.” (Mateo 5:37) Sa labi ka komplikado nga mga butang, ginapanugda nga mangabay sing propesyal nga bulig kon nagahimo sing nasulat nga kasugtanan.
7. (a) Ano pa ang dapat binagbinagon nahanungod sa nasulat nga mga kasugtanan? (b) Sa anong espiritu dapat himuon sang mga Cristiano ang negosyo?
7 Kon nagahimo sing nasulat nga mga kasugtanan, dapat dumdumon sang mga partido indi lamang ang tulumuron kundi ang posible man nga resulta, subong sang kon paano tapuson ang kasugtanan en kaso nga kinahanglan ini. (Hulubaton 21:5) Ang tanan nga negosyo may risgo, kag wala sing dokumento ang makahatag sang tagsa ka hitabo nga magautwas. Kon magbag-o gid man ang kahimtangan, ang kasugtanan dapat liwaton kag hambalan liwat. Sa ulihi ayhan mahisayran sang isa ka tawo nga dimaalamon sia nga nagsulod sa negosyo kag ayhan magauntat na sia sa dungganon nga paagi. Apang, dapat nga indi lamang ini isa ka paagi sa pagpalagyo sa balayran nga mga utang bangod sang pagkagastador ukon sayop nga pagdumala. Dapat ini hambalan agod tan-awon kon bala tapuson ang kasugtanan kag kon paano himuon ang pagbayad, kon may yara. Apang, ang mahunahunaon nga tawo magahimo gid sang tanan nga masarangan niya sa pagkilala sa ginkontratahan nga obligasyon, bisan pa nga dapat niya bag-uhon ang iya estilo sang pagkabuhi sa makadali. (2 Tesalonica 3:12) Kon ang isa ka Cristiano maluyag sa paglakat nga walay sayop kag sa paghimo sing pagkamatarong, tumanon niya ang iya mga obligasyon sa kasugtanan bisan pa nga indi ini sa iya labing maayo nga interes, kundi himuon niya ini agod mahuptan ang kahamuot ni Jehova. “Nagasumpa sia sa iya kaugalingon nga kasamaran, kag wala nagabaylo.” (Salmo 15:1-4) Sa sina tanan nga paagi, ang mga alagad ni Jehova dapat ‘magahimo sang tanan sa gugma.’—1 Corinto 16:14.
8. Ngaa maayo nga isipon anay ang bili sa wala pa magsulod sa relasyon sa negosyo?
8 Bangod sini, sa wala pa magsulod sa relasyon sa negosyo, maayo anay nga isipon ang bili. (Lucas 14:28-30) Ayhan ang iban magalayag sa dagat sang komersio nga may masanag nga palaabuton apang nagakalunod sa iya natago nga mga bato. Halimbawa, ayhan ang iban nagabatyag nga ang ganansia nga natigayon sang ila mga amo mahimo kuntani nga ila kon may amo man sila sina nga negosyo. Apang wala nila marealisar nga ang pagdumala sang negosyo indi mahapos sa sining kalibutan sang makusog nga kompetinsiahanay. Kada tuig napulo ka libo ka negosyo ang nagakapaslawan sa bug-os nga kalibutan. Gani, sa tapos maeksperiensiahan ang mapait nga mga kapaslawan sang komersio, madamong mga Cristiano ang naumpawan nga mangin empleyado liwat nga may dalayon nga sueldo.
Pagpadungog sa mga Relasyon sa Negosyo
9. Ano ang iban nga paagi nga mapakita sang mga Cristiano ang kadungganan sa isa kag isa sa trabaho?
9 “Magpanguna sa pagpakita sing kadungganan sa iban,” siling sang Roma 12:10. Ang Cristianong mga amo nga nagahimo sini indi magapamentaha sa ila empleyado bangod isa sia ka Saksi, nagaadoptar sang panimuot sang kalibutan nga sanglit maagwanta ini sang empleyado, pasapayanan na lamang niya ang kakulangan sang iya amo. Sa baylo, dapat sila magpakita sing kadungganan sa ila amo bangod sang ila panimuot kag mapisan nga pagtrabaho. (1 Timoteo 6:2) Ang Cristianong mga amo dapat man magpakita sing kadungganan sa masigka Saksi nga empleyado paagi sa ila pagpakighambal sa ila kag pagpakig-angot sa ila. Ang manug-empleo indi gid magbatyag nga mas mataas sia sa masigkatumuluo nga nagatrabaho sa iya kundi dapat magadumdum nga lunsay sila mga ulipon ni Jehova, nga palareho sa Iya panulok. (Efeso 6:9) Dapat man dumdumon sang amo kag sang empleyado ini nga laygay sang Galacia 6:10: “Magbuhat kita sing maayo ayon sa tanan nga tawo, kag labi na gid sa mga tagapanimalay sang pagtuo.”
10. Paano ang pagkamapainubuson nagabulig sa pagpakita sing kadungganan sa isa kag isa?
10 Ang kadungganan indi mabudlay ipakita kon bugana ang pagkamapainubuson. Halimbawa, ang mapainubuson nga gulang sa Cristianong kongregasyon indi mabudlayan sa pagpasakop sang iya kaugalingon sa negosyo sa panuytuy sang isa ka masigka Cristiano nga wala sing kaanggid nga pribilehiyo sa kongregasyon. Kag ang mapainubuson nga amo indi mabudlayan sa pagpasakop sang iya kaugalingon sa iya empleyado, nga isa ka gulang, sa mga hilikuton sa kongregasyon. Ang pagkamapinaubuson magapugong man sa ila nga mangin sobra ka mamulayon ukon nagapaabot sing kahimpitan sa iban, kay “ang tanan nagpakasala kag nakulangan sang himaya sang Dios.”—Roma 3:23; 12:3.
11. Paano mapakita sang mga Cristiano ang pagkamakatarunganon sa negosyo?
11 Ang Biblia nagasugo man: “Ang inyo pagkamakatarunganon ipakilala sa tanan nga tawo.” (Filipos 4:5) Indi makatarunganon para sa isa ka Cristiano ang magpaabot sing pinasahi nga pabor ukon mataas nga trabaho ukon pirme pinakamanubo nga bili bangod lamang nagapakig-angot sia sa masigkatumuluo. Ang isa ka Cristiano, subong kinamatarong, indi makapaabot sing time off ukon iban pa nga pribilehiyo, subong sang paggamit sang makina ukon salakyan, bangod kay ang iya amo isa ka masigkatumuluo. Ang pabor, mataas nga trabaho, manubo nga bili, ukon time off mahimo magaabot apang indi dapat pangayuon. Ang dimakatarunganon nga mga pagpaabot makatuga sing kaakig sa ulot sang mga Cristiano, nagahalit sang ila relasyon.—Hulubaton 18:19.
12. Nahanungod sa pagpanaksi sa Ginharian, ano nga paghalong ang dapat himuon sa duog nga ginaobrahan?
12 Bisan pa nga ang mga Cristiano maluyag sa pagbantala sang maayong balita sang Ginharian sang Dios sa mga ditumuluo, sa lugar nga ginatrabahoan dapat sila maghalong nga inang pagpanaksi sa Ginharian ginahimo sa nagakaigo nga tion. (Manugwali 3:1, 7) Kon ginahimo ini sa tion sang pagtrabaho, dapat nga may pagpasugot ini sang amo. Kon indi, ayhan maakig sa sini ang amo, kag magadala ini sing pasipala kay Jehova kag sa Iya katawhan. (1 Timoteo 6:1) May iban pa nga tion, halimbawa kon tigpalanyaga ukon tigpalahuway sa adlaw sang trabaho, nga mahimo ina nga pagpanaksi. Kon madamo sing mga Saksi sa trabaho, indi man nila ihinguyang ang tion sa pagsugilanonay nahanungod sa teokratikong mga bagay kon dapat sila nga magtrabaho.
Pag-andam sa mga Motibo sa Negosyo
13. Paano gintamod ni Pablo kag sang iya tagbalay sa Corinto ang ila sekular nga trabaho?
13 Samtang didto sa Corinto, si apostol Pablo nakigsosyo sa negosyo sa iya Cristianong tagbalay, nga sanday Aquila kag Priscilla. (Binuhatan 18:1-3) Nagtrabaho sila agod maaman ang mga kinahanglanon sa kabuhi, apang ikaduha lamang ini sa ila panguna nga tulumuron—ang pagpauswag sang pagsimba kay Jehova. Indi gid sila masumbong nga “nagahunahuna nga ang diosnon nga debosyon isa ka paagi sang [materyal] nga daug.” (1 Timoteo 6:5) Sila nga tatlo ginpakamaayo sing bugana kag sing kalahamut-an ni Jehova nga ginsambit sa Biblia.—Roma 16:3-5.
14. (a) Ngaa maayo usisaon ang mga motibo sa wala pa magsosyo sa negosyo? (b) Paano ginlubad sang tatlo ka Saksi ang ila problema?
14 Paagi sa pag-usisa sing maayo sang mga motibo sa wala pa magsosyo sa negosyo, malikawan sang isa ka Cristiano ang madamong kabudlayan. Halimbawa, ayhan luyag sang isa ka Cristiano ang dugang nga tion sa pagpauswag sang mga interes sang Ginharian, samtang luyag sang kasosyo nga pauswagon ang iya estilo sang pagkabuhi. Ayhan luyag sang isa nga gamiton ang ganansia sa pagpauswag sang negosyo, apang handa ang isa nga kasosyo nga magbayad sing daku nga buhis kag indi paggamiton ang ganansia agod malikawan ang dugang nga pagkanadalahig. Sa isa ka pungsod, tatlo ka Saksi nga magparyentehanay ang nagsosyo sa negosyo. Apang sang ulihi naglainlain ang ila pagtamod sa kon tubtub diin ang tagsa maluyag nga madalahig sa negosyo. Ang ila solusyon amo ang ginkasugtan nga pamat-od nga ibulag ang ila interes sa negosyo kag tungaon nila ang ila mga kliyente. Sa sining paagi natipigan nila ang ila kaangtanan sa espirituwal kag sa panimalay. Ginpamatian nila ang laygay sang Biblia nga “sundon ang nagahimo nga sa paghidait kag sa pagpalig-on sa isa kag isa.”—Roma 14:19.
15. Ngaa dapat kita mag-andam sang aton motibo may kahilabtanan sa kuwarta?
15 Ang pinasahi nga paghalong dapat himuon sa pag-andam sa motibo sang isa may kahilabtanan sa kuwarta. “Ang tawo nga matutom,” pasalig sang Biblia sa aton, “mabuganaan sing pagpakamaayo, apang ang nagadali nga magmanggaranon indi makaluwas sa silot.” (Hulubaton 28:20) Paagi sa ‘pagdali nga magmanggaranon,’ ang Cristiano mahimo mangin bulag sa butang nga labi pa ka hamili—ang iya Cristianong paghiliutod. Makatuga ini sing pagkadinahiusa sa kongregasyon, kay ang iban mahimo nga indi maluyag nga unahon niya ang kuwarta sang sa mga interes sang Ginharian. Busa ang Biblia nagapaandam: “Ang mga buot magmanggaranon nagakahulog sa panulay kag sa siod kag sa madamong kailigbon nga binuang kag makahalalit nga nagtugdang sang mga tawo sa kadulaan kag kalaglagan. Kay ang gugma sa kuwarta amo ang gamut sang tanan nga kalainan, kag paagi sa sining mainit nga handum ang iban nagtalang gikan sa pagtuo kag nagsuntok sang ila mga tagipusuon sing madamong kasakitan.”—1 Timoteo 6:9, 10.
16. Paano himuon ang tanan nga bagay sa negosyo?
16 Ang isa ka paagi nga mapatalang sang “gugma sang kuwarta” ang isa ka Cristiano amo ang paagi sa pagsulay sa iya nga himuon ang mga buhat sa negosyo nga malaw-ay ukon talangkod nga dibunayag. Kon ang isa ka masigka Cristiano nakig-upod sa sina nga tawo, ang pagkadinahiusa magaresulta. Kag ina nga mga buhat magabutang sa katalagman sang kaangtanan sang isa kay Jehova. Agod ang relasyon sa negosyo magmaayo, importante dumdumon nga ang pagdaya sa negosyo “butang nga kalangil-aran kay Jehova.” (Hulubaton 11:1; 20:23) Sa baylo, luyag sang mga Cristianong nga makasiling sila, subong sang ginsiling ni apostol Pablo: “Ginasaligan namon nga may bunayag kami nga konsiensia, nga nagahandum sa pagpangabuhi sing bunayag sa tanan nga butang.”—Hebreo 13:18.
Paglubad sa mga Problema sa Negosyo
17. Paano malubad ang pila ka magagmay nga problema sa negosyo?
17 Sa bisan anong relasyon sa negosyo sa tunga sang mga utod, ang mga problema mahimo mag-utwas. Ang iban sang magagmay nga mga problema sarang malubad paagi lamang sa pag-aplikar sa prinsipio sang 1 Pedro 4:8, nga nagasiling: “Labaw sa tanan magmainit kamo sa inyo paghigugmaanay, kay ang gugma nagatabon sang kadam-an nga mga sala.” Kon ang mga problema indi malubad sa sinang paagi, indi nila ini pagtugotan nga magdaku kag maglala. Magaresulta ini sa pagkadula sing pagtahod sa duha kag sa paghilayoay. Ang solusyon masami nasandig sa malulo, prangka nga komunikasyon sa wala pa maglain ang kahimtangan. Ang Pulong sang Dios nagalaygay sa aton nga husayon dayon ang binaisay.—Mateo 5:23-25; Efeso 4:26, 27.
18. Ano ang himuon sang Cristiano kon nagapati sia nga ang masigka Cristiano nakahimo sang mabug-at nga sala sa iya?
18 Apang, kon ang isa ka Cristiano nagapati nga ang masigkatumuluo nga kasosyo nakasala sing mabug-at sa iya, ang mga tikang nga ginbalay sa Mateo 18:15-17 dapat sundon sing maayo. Ang una nga tikang ukon ikaduha dapat maglubad sang bagay. Kon indi, ang ikatlo nga tikang amo ang para sa gintangdo nga mga gulang nga tatapon ini. Kon matabo ini, ang mga gulang makusog gid nga magalaygay sa mga utod nga indi ini magdangat sa pagdemandahay sa isa kag isa. Ang demanda batok sa masigkatumuluo magakahulugan, subong sang ginsiling ni Pablo, “ina isa na ka kakulangan sa inyo.” Nagdugang sia: “Ngaa bala wala ninyo hinonoo pag-antusa ang sayop? Ngaa indi kamo hinonoo magpatikas?” (1 Corinto 6:1-8) Mas maayo ang mag-antos sing pinansial nga kapierdehan sang sa maghatag sing pasipala sa ngalan ni Jehova subong man sa kongregasyon kag sa pagtublag sa aton paghiusa paagi sa pagdemanda sa isa ka tumuluo. Sa pagkamatuod, bisan pa wala sing demanda, ang iban nga dagway sang aksion sang kongregasyon mahimo nga kinahanglanon kon nadalahig ang pagkadibunayag.
19. Anong ekselente nga mga halimbawa sa Biblia ang matudlo sang mga gulang kon nagalaygay sang mga problema sa negosyo?
19 Kon nagalaygay sa mga may problema sa negosyo, matudlo sang mga gulang ang dimakagud nga halimbawa nga ginpahamtang ni Abraham sang ang iya kaangtanan kay Lot nabutang sa katalagman. Bisan pa mas magulang, si Abraham malulo nga naghatag kay Lot sang iya pinili nga lote sa baylo nga mahalitan ang ila kaangtanan. (Genesis 13:5-11) Matudlo man sang mga gulang ang maayong halimbawa ni Zaqueo. Handa sia sa paghatag sang katunga sang iya pagkabutang sa imol kag sang katunga sa pag-uli sang apat ka pilo sang ginlimbong niya sa ila paagi sa sayop nga pagsumbong.—Lucas 19:1-10; tan-awa man ang 1 Corinto 10:24.
20, 21. Ano ang dapat nga dumdumon nahanungod sa sekular nga hilikuton?
20 Daw ano kaayo kon lubaron sing maayo sang mga Cristiano ang ila mga problema paagi sa mahalungon nga pagsunod sang laygay sang Biblia! Sa sining paagi nagapabilin sila nga nahiusa bisan pa nga wala magmadinalag-on ang negosyo. Amo ina ang malipayon nga resulta kon huptan naton pirme sa aton hunahuna nga, para sa mga Cristiano, ang sekular nga hilikuton ikaduha sa mga interes sang Ginharian kag sa utudnon nga paghiusa. Maayo man kon ang mga interes sa negosyo maareglo agod magpahanugot sing dugang nga tion para sa mas importante nga mga butang may kahilabtanan sa hilikuton sang Ginharian.—Mateo 6:33; ipaanggid ang Filipos 1:9, 10.
21 Gani, ang importante gid sa aton kabuhi amo ang aton kaangtanan kay Jehova kag sa aton Cristianong paghiliutod. (Mateo 22:36-39) Indi gid naton luyag nga maupangan ini sang impluensia sang kalibutan ukon sang negosyo, kay wala gid sing mapaanggid sa aton kaangtanan kay Jehova ukon makatumbas sa katahom sang aton nahiusa nga paghiliutod!
Mga Pamangkot nga Repasuhon
◻ Paano ginapauswag sang pagtuman sa Pulong sang Dios ang relasyon sa negosyo?
◻ Ngaa maalamon himuon nga pormal ang importante nga mga transaksion?
◻ Paano mapakita sang mga Cristiano ang kadungganan sa isa kag isa sa trabaho?
◻ Ngaa dapat naton usisaon ang aton mga motibo sa negosyo?
◻ Ano nga panimuot ang dapat naton ipakita sa paglubad sa mga problema sa negosyo?
[Laragway sa pahina 16]
Ginpalig-on ni Abraham ang nabakal nga lote paagi sa pormal nga kasugtanan upod kay Efron
[Laragway sa pahina 18]
Ang pagpangabudlay agod maaman ang palangabuhian ikaduha sing importansia kay Pablo, Aquila, kag Priscilla