Ang Pagtamod sang Biblia

Pagpautang kag Pagpangutang sang mga Mag-abyanay

“ANG MALAUTON NAGAHULAM KAG WALA NAGABAYAD, APANG ANG MATARONG NAGAPAKITA SING PABOR KAG NAGAHATAG SING MGA DULOT.”—SALMO 37:21.

“INDI mangutang, ukon magpautang; kay sa masami bangod sang pagpangutang ang kuwarta nagakadula kag ang pag-abyanay nagakaguba.” Ginsulat ini sang Ingles nga manunulat sing mga drama sa entablado nga si William Shakespeare, nga ginasulit ang isa ka madugay na nga kaalam. Sa pagkamatuod, ang paghulam ukon pagpahulam sing kuwarta mahimo nga may makatalagam nga epekto sa tawhanon nga mga relasyon. Bisan may pinakamaayo nga mga plano kag sinsero gid nga mga tinutuyo, ang mga nagakatabo indi pirme suno sa ginapaabot.—Manugwali 9:11, 12.

Mahimo mag-utwas ang mga sirkunstansia nga nagapabudlay ukon nagapaimposible nga makabayad ang nangutang. Ukon mahimo nga ginakinahanglan na sang nagpautang ang kuwarta nga iya ginpautang. Kon amo sini ang matabo, subong sang ginpakita ni Shakespeare, ang mga pag-abyanay kag mga relasyon mahimo mabutang sa katalagman.

Sa pagkamatuod, mahimo nga ang isa ka indibiduwal may nagakaigo nga mga rason sa paghulam sing kuwarta. Bangod sang problema sa pinansial nga resulta sang isa ka malubha nga aksidente ukon pagkadula sing palamugnan, mahimo amo na lang gid ini ang iya paagi. Ang Biblia nagapalig-on sa mga may ikasarang nga buligan ang mga nagakinahanglan. (Hulubaton 3:17) Mahimo ini maglakip sang pagpahulam sing kuwarta. Apang, paano dapat tamdon sang mga Cristiano nga nagsulod sa sini nga kasugtanan ang ila mga obligasyon?

Mga Prinsipio nga Dapat Binagbinagon

Ang Biblia indi isa ka tulun-an tuhoy sa pinansial. Wala ini nagasugid sang tanan nga detalye nga ginakinahanglan sa pag-utang ukon sa pagpautang. Ang mga problema subong sang kon bala magpasaka ukon indi kag kon pila ang ipasaka pamat-uran sang nadalahig nga mga indibiduwal.a Apang, ang Biblia nagaaman sing maathag, mahigugmaon nga mga prinsipio nga magatuytoy sa panimuot kag paggawi sang bisan sin-o nga nagapangutang ukon nagapautang.

Binagbinaga ang mga prinsipio nga naaplikar sa nagapangutang. Si apostol Pablo naglaygay sa mga Cristiano nga indi “mag-utang bisan kay sin-o sang bisan ano nga butang, luwas sang paghigugmaanay.” (Roma 13:8) Bisan pa isa ka prinsipio nga may masangkad nga aplikasyon ang ginhambal diri ni Pablo, ang iya laygay dapat hangpon subong isa ka pangandam batok sa pagpangutang. Kon kaisa maayo pa nga mawad-an sangsa manghulam sing kuwarta sa iban. Ngaa? Ang Hulubaton 22:7 nagapaathag nga “ang nagahulam alagad sang tawo nga nagapahulam.” Dapat mahibaluan sang nagpangutang nga tubtob indi makabayad, may yara sia obligasyon. Sa prinsipio, ang tanan niya nga pagkabutang indi iya. Ang pagbayad sang iya utang suno sa mga termino nga ginkasugtan dapat niya unahon sa iya kabuhi, kay kon indi mahimo mag-utwas ang mga problema.

Halimbawa, samtang nagalakat ang tion nga wala nagabayad sing husto, ang nagpautang mahimo maakig. Ang mga butang nga ginahimo sang nagpangutang kaangay sang pagbakal sing panapton, pagkaon sa mga restawran, kag pagbakasyon mahimo suspetsahan sang nagpautang. Ang kaakig mahimo magtubo. Ang kaangtanan sa ulot nila kag bisan sa ulot sang ila mga pamilya mahimo maglas-ay ukon maglain pa. Amo sina ang mahimo masubo nga matabo kon ang nagapangutang wala nagatuman sang iya hinambalan.—Mateo 5:37.

Apang paano kon ang nagpangutang hinali nga indi makatuman sang iya panug-an bangod sang sirkunstansia nga indi niya makontrol? Panason bala sini ang utang? Indi. Ang salmista nagsiling nga ang matarong nga tawo “nagasumpa sang kon ano ang malain sa iya kaugalingon, apang wala sia nagabaylo.” (Salmo 15:4) Sa sina nga kaso, ang mahigugmaon kag maalamon nga himuon sang nagpangutang amo nga ipaathag ang kahimtangan sa nagpautang sa gilayon. Nian makahimo sila sing lain nga mga kasugtanan. Mapat-od sini ang paghidait, kag magapahamuot ini kay Jehova nga Dios.—Salmo 133:1; 2 Corinto 13:11.

Sa pagkamatuod, mapakita sang isa kon sin-o gid sia sa kon paano niya ginabayaran ang iya utang. Ang pasapayan nga panimuot sa pagbayad nagapakita sing kakulang sing pag-ulikid sa iban. Busa, ang tawo nga may amo sina nga panimuot nagapakita sing kakagod—ang iya luyag kag handum amo ang ginauna. (Filipos 2:4) Ang isa ka Cristiano nga nakahibalo kag hungod nga wala nagabayad sang iya utang nagabutang sa katalagman sang iya tindog sa atubangan sang Dios, kag ang iya mga ginahimo nagapakita sing isa ka makagod, malaut nga tagipusuon.—Salmo 37:21.

Ang Nagapautang

Samtang ang daku nga salabton yara sa nagapangutang, may mga prinsipio man nga naaplikar sa nagapautang. Ginapakita sang Biblia nga kon may yara kita ikasarang sa pagbulig sa nagakinahanglan, dapat naton ini himuon. (Santiago 2:14-16) Apang wala ini nagakahulugan nga obligado ang isa sa pagpahulam sing kuwarta, bisan pa utod sa espirituwal ang nagapangabay. “Maalamon ang isa nga nakakita sang kalamidad kag nagapadayon sa pagpanago,” siling sang Biblia.—Hulubaton 22:3.

Bangod nakahibalo kag nakahangop sang matuodtuod nga mga siod sang pagpautang kag pagpangutang, ang mahinantupon nga tawo mahalungon gid nga nagabinagbinag sang bisan ano nga mga pangabay nga makautang. Makatarunganon bala ang pangabay? Nabinagbinag gid bala ini sing maayo sining tawo nga nagautang? Organisado bala kag maayo ang reputasyon sining manugpangutang? Handa bala sia magpirma sa mga papeles nga nagabalay sang kondisyon sang kasugtanan? (Ipaanggid ang Jeremias 32:8-14.) Handa gid bala sia sa pagbayad?

Wala ini nagapahangop nga ang isa ka Cristiano dapat magbalibad sa isa ka indibiduwal nga nagapangutang nga posible nga indi makabayad. Ang personal nga obligasyon sang isa ka Cristiano sa iban labaw pa sangsa maayo nga mga buhat sa negosyo. “Ang bisan sin-o nga may pangabuhian sining kalibutan kag nakita niya ang iya utod nga nagakinahanglan apang nagatakop sang ganhaan sang iya mapinalanggaon nga pagkaluoy sa iya, sa ano bala nga paagi nga ang gugma sang Dios nagapabilin sa iya?” pamangkot ni apostol Juan. Huo, ang mga Cristiano dapat magpakita sing ‘gugma, indi sa pulong ukon sa dila man, kundi sa buhat kag kamatuoran.’—1 Juan 3:17, 18.

Sa iban nga kaso ang indibiduwal mahimo magdesisyon nga indi pagpautangon ang nagakinahanglan nga utod. Mahimo niya pakamaayuhon nga regaluhan sia ukon tanyagan sing iban nga sahi sang bulig. Sa kaanggid nga panimuot, kon mag-utwas ang mga problema sa pag-utangay, mahimo pakamaayuhon sang nagapautang nga mangin maluluy-on. Mahimo hatagan niya sing konsiderasyon ang nagbaylo nga kahimtangan sang nag-utang kag palawigon ang plaso, buhinan ini, ukon panason na lang sing bug-os ang utang. Personal ini nga mga desisyon nga dapat himuon sang kada indibiduwal.

Dapat dumdumon sang isa ka Cristiano nga ang Dios nagatan-aw sa tanan nga mga butang kag manabat kita sa kon paano kita nagagawi kag kon paano naton ginagamit ang aton manggad. (Hebreo 4:13) Ang laygay sang Biblia nga kabay nga ‘ang tanan nga ginahimo naton pagahimuon sa gugma’ naaplikar gid sa pagpautang kag pagpangutang sa ulot sang mga mag-abyanay.—1 Corinto 16:14.

[Footnote]

[Laragway sa pahina 20]

“Ang Manugbaylo Kuwarta kag ang Iya Asawa” (1514), ni Quentin Massys

[Kapsion]

Scala/Art Resource, NY