Isa ka Masangkad nga Dalan nga May Diutay nga Kahilwayan

Isa ka pamilya nga may tatlo ka miembro​—⁠amay, iloy, kag magamay nga bata nga babayi⁠—⁠ang yara sa ila puluy-an sa Syd­ney, Aus­tralia, sang nasunog ang balay. Gintinguhaan nila nga maglumpat sa bintana apang may mga rehas ini. Bangod sang pangamlig nga mga rehas, indi sila maluwas sang mga bombero. Napatay ang amay kag iloy bangod sang aso kag kalayo. Ang anak nga babayi napatay sang ulihi sa ospital.

DAW ano kasubo nga napatay ining pamilya bangod sang mga ginpahamtang nga pangamlig nga amo tani ang mag-amlig sa ila! Ginasiling sa aton tion nga ining pamilya wala nagaisahanon sa pagbutang sa ila balay sing pangamlig nga mga rehas kag mga kandado. Madamo man sang mga kaingod nga may amo nga pamakod sa ila mga puluy-an kag mga pro­piedad. Ngaa? Nagapangita sila sing kasiguruhan kag kalinong sang hunahuna. Daw ano nga kalugaw-an sa “hilway” nga katilingban kon ang mga tawo nagabatyag nga hilway lamang kon daw ginabilanggo sa ila kaugalingon nga puluy-an! Bangod sang nagadugang nga kadamuon sang kaingod, indi na makahampang sing hilway ang mga kabataan sa malapit nga parke ukon magkadto sa eskwelahan nga wala ginaupdan sang ginikanan ukon sang iban nga hamtong. Sa madamong bahin sang kabuhi, ang kahilwayan madali nga nagakadula kaangay sa tun-og sang kaagahon.

Nagbag-o nga Pagkabuhi

Tuhay ang mga adlaw sang aton mga katigulangan. Sang mga kabataan pa sila, masami nga makahampang sila nga walay kahadlok sa bisan diin nga luyag nila. Subong mga adulto, wala sila nagahandum sing mga kandado kag mga rehas. Nagbatyag sila nga hilway, kag sa pila ka kasangkaron hilway sila. Apang nakita sang aton katigulangan ang pagbag-o sa espiritu sang katilingban sa ila tion. Nagbugnaw ini, nangin mas makagod; sa madamong duog ang gugma sa kaingod ginbuslan sang kahadlok sa kaingod, nga gintunaan sang makahalanusbo nga hitabo nga ginsambit sa ibabaw. Upod sining nagauswag nga kakulang sang kahilwayan amo ang padayon nga pagkalusod sang moral nga mga talaksan. Nabuyok gid ang katilingban sa “bag-o nga moralidad,” apang sa katunayan, nalab-ot na ang kahimtangan diin ang moralidad halos indi na makita.

Ang isa ka manugpamulongpulong anay sa edukasyon sa Unibersidad sang Queens­land, si Dr. Rupert Good­man, nagsulat: “Ang lamharon nga mga tawo napadayag na karon sa tuhay, hedonistiko . . . nga estilo sang pagkabuhi diin ang ‘kaugalingon’ amo ang sentro: pagpatuyang sang kaugalingon, pagkilala sang kaugalingon, kaugalingon nga katigayunan, kaugalingon nga kaayuhan.” Nagasiling man sia: “Ang maayong mga kinaiya subong sang pagpugong sang kaugalingon, pagdingot sa kaugalingon, lakas nga pagpangabudlay, pag-inot, pagtahod sa awtoridad, gugma kag pagtahod sa mga ginikanan . . . dipamilyar nga mga ideya sa madamo.”

Sa Pagkamatuod Isa ka Masangkad nga Dalan

Yadtong pamilyar sa tagna sang Biblia wala nagakatingala sa sining lapnag nga pagkamaiyaiyahon, kay ginpaandaman ni Jesucristo ang iya tagpalamati: “Masangkad kag malapad ang dalan nga nagapadulong sa kalaglagan, kag madamo ang nagasulod sa sini; samtang makitid ang gawang kag masipot ang dalan nga nagapadulong sa kabuhi, kag pila lamang ang nakatultol sa sini.” (Mateo 7:​13, 14) Ang una nga dalan nga may bastante nga lugar para sa madamo nga manuglakbay, “masangkad” bangod wala ini ginalatiran sang mga prinsipio sang Biblia nga nagatuytoy sa moralidad kag adlaw-adlaw nga pagkabuhi. Makagalanyat ini sa mga maluyag maghunahuna sang kon ano ang nagapahamuot sa ila kag himuon ang kon ano ang luyag nila​—⁠wala sing mga pagsulundan, wala sing mga tulumanon.

Matuod, madamo sang nagpili sa masangkad nga dalan ang nagasiling nga natigayon nila ang kahilwayan. Apang kalabanan sa ila ginapahulag sang nagapangibabaw nga espiritu sang kakagod. Ginasiling sang Biblia nga ginagamhan sila sang ‘espiritu nga karon nagapanghikot sa mga anak nga dimasinulundon.’ Ginapahulag sila sining espiritu sa pagkabuhi “nahisuno sa . . . unod, ginahimo ang mga butang nga ginahandum sang unod,” imoralidad man ini, pag-abuso sa droga, ukon paghimakas nga makamanggad, kabantugan, ukon gahom.​—⁠Efeso 2:​2, 3.

Ang Masangkad nga Dalan Nagadul-ong sa Kalaglagan

Talupangda nga yadtong nagalakbay sa masangkad nga dalan ginapahulag sa paghimo “sing mga butang nga ginahandum sang unod.” Nagapakita ini nga indi gid sila hilway​—⁠may agalon sila. Mga ulipon sila sang unod. Kag ang pag-alagad sa sining agalon makadul-ong sa madamo nga problema​—⁠paglapnag sing mga balatian nga ginaliton paagi sa sekso, pagbinulagay sang pamilya, nagabalatian nga lawas kag hunahuna bangod sang pag-abuso sa droga kag alkohol, sa paghinambit lamang sang pila ka resulta. Bisan gani ang mga buhat sang kasingki, pagpangawat, kag paglugos naggikan sa nasentro sa kaugalingon nga panghunahuna nga ginapalambo sa sining matinuguton nga masangkad nga dalan. Kag, samtang ining “dalan nga nagapadulong sa kalaglagan” padayon nga nagaluntad, ang mga bunga sini mangin mas masakit pa.​—⁠Hulubaton 1:​22, 23; Galacia 5:​19-21; 6:⁠7.

Binagbinaga ang duha ka matuod sa kabuhi nga halimbawa gikan sa Aus­tralia. Nagpadala si Mary sa pagsulay, nag-abuso sa makapagiyan nga mga droga kag naghimo sing imoralidad.a Apang wala niya matigayon ang kalipay nga iya ginapangita. Bisan pa may duha na sia ka anak, ang iya kabuhi daw wala sing kahulugan. Bug-os nga nadulaan sing paglaum ang iya kabuhi sang nahibal-an niya nga may AIDS sia.

Si Tom nasakitan sa tuhay nga paagi. “Nagdaku ako sa relihioso nga establisimiento sa aminhan nga Queens­land,” sulat niya. “Sa edad nga 16, ginsugdan ko ang pag-inom sing lakas. Ang akon amay, mga tiyo kag mga abyan tanan lakas nga palainom sing alak, gani daw kinaandan nga butang ini nga himuon. Naglab-ot ako sa punto nga ginainom ko ang bisan ano, halin sa beer tubtob sa sinala nga meth­anol. Ginsugdan ko ­man ang pagtaya sa mga kabayo, nagakapierde kon kaisa sing halos tanan nga kinitaan gi­kan sa lakas nga pagpangabudlay. Daku ini nga ­kantidad sang kuwarta, kay daku ang ­ginabayad sa akon trabaho nga pagpanapas sing tubo.

“Nian nagpangasawa ako kag nakatigayon kami sing mga anak. Sa baylo nga atubangon ang akon mga responsabilidad, ginhimo ko ang ginhimo sang akon mga abyan​—⁠mag-inom, magsugal, kag manggamo. Pirme ako ginbilanggo sa lokal nga bilangguan. Apang ini man wala sing epekto sa akon. Ang akon kabuhi nagakalusod. Puno ini sing mga problema.”

Huo, bangod sang pagpadala sa sayop nga mga handum, ginhalitan nanday Tom kag Mary indi lamang ang ila kaugalingon kundi ang ila man mga pamilya. Sing makapasubo, madamo iban pa lamharon nga tawo ang may huyog nga maganyat sang liberal, napatalang nga espiritu sang kahilwayan nga ginatanyag sa masangkad nga dalan. Kon mahantop lamang kuntani sang mga lamharon ang malimbungon nga dagway sining kahilwayan. Kon ila lamang makita ang mga katunayan sang masangkad nga dalan​—⁠ang masakit nga mga resulta nga dapat gid bayaran sang tanan nga nagaagi sa sini. Matuod, malapad ini kag mahapos ang magsulod. Apang ang kalaparon sini amo ang makahalalit. Ang dalanon sang kaalam amo ang pagbaton sing serioso sa dimapanghiwala nga kamatuoran nga “sia nga nagasab-ug sa iya kaugalingon nga unod maga­ani sing kaduluntan gikan sa iya unod.”​—⁠Galacia 6:⁠8.

Apang, may mas maayo nga pagpili. Amo ini ang makitid nga dalan. Apang daw ano ka madumilion, daw ano kasipot kag kakitid ining dalan? Kag diin ini nagapadulong?

[Footnote]