Watchtower ONLINE NGA LIBRARY
Watchtower
ONLINE NGA LIBRARY
Hiligaynon
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • MITING
  • Kabay nga Indi Gid Kita Mag-isol Padulong sa Kalaglagan!
    Ang Lalantawan—1999 | Disiembre 15
    • Kabay nga Indi Gid Kita Mag-isol Padulong sa Kalaglagan!

      “Indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan.” —HEBREO 10:39.

      1. Anong mga kahimtangan ang nagdul-ong nga nadaug sang kahadlok si apostol Pedro?

      ANG mga apostoles mahimo nakibot sang ginsilingan sila sang ila hinigugma nga Agalon, si Jesus, nga tanan sila magaalaplaag kag magabiya sa iya. Paano ini nga butang mahanabo—sa sini, sa iya nga tion sang labing daku nga kinahanglanon? Si Pedro nag-insister: “Bisan pa ang tanan nga iban masandad, apang ako indi.” Ang matuod, si Pedro isa ka maisog kag masidla nga tawo. Apang sang ginluiban kag gindakop si Jesus, ang mga apostoles—lakip na si Pedro—nag-alaplaag. Sang ulihi, samtang ginausisa si Jesus sa balay sang Mataas nga Saserdote nga si Caifas, si Pedro nagdayandayan sing indi mahim-os sa luwang. Samtang nagalipas ang matugnaw nga kagab-ihon, si Pedro mahimo nahangawa nga basi si Jesus kag ang bisan sin-o nga nagapakig-upod sa iya pagapatyon. Sang makilal-an si Pedro sang pila ka miron subong isa sang suod nga mga kaupdanan ni Jesus, hinadlukan sia. Tatlo ka beses nga wala niya pagbatuna ang iya kaangtanan kay Jesus. Ginpanghiwala pa gani ni Pedro nga kilala niya sia!—Marcos 14:27-31, 66-72.

      2. (a) Ngaa ang mahinadlukon nga paggawi ni Pedro sang gab-i nga gindakop si Jesus wala maghimo sa iya nga “ang sahi nga nagaisol”? (b) Ano ang dapat nga mangin determinasyon naton?

      2 Amo yadto ang makapaluya nga tion sa kabuhi ni Pedro, isa ka tion nga pat-od gid nga ginhinulsulan niya sa nabilin nga bahin sang iya kabuhi. Apang ang paggawi ni Pedro sadto nga gab-i naghimo bala sa iya nga matalaw? Naghimo bala ini sa iya nga isa sang “sahi” nga ginlaragway sang ulihi ni apostol Pablo sang nagsulat sia: “Karon indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan”? (Hebreo 10:39) Ang kalabanan sa aton mahimo magaugyon nga ang pinamulong ni Pablo wala naaplikar kay Pedro. Ngaa? Bangod ang kahadlok ni Pedro umalagi lamang, ang makadali nga kasaypanan sa isa ka kabuhi nga may tumalagsahon nga kaisog kag pagtuo. Sing kaanggid, madamo sa aton ang may mga tion sa aton nagligad nga madumduman naton nga may kahuya, mga tion nga nadaug kita sang kahadlok nga wala makapangaman kag wala makapanindugan sing masidla sa kamatuoran subong sang luyag naton. (Ipaanggid ang Roma 7:21-23.) Makapat-od kita nga ining makadali nga mga kasaypanan wala nagahimo sa aton nga isa ka sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan. Apang, dapat kita mangin determinado nga indi gid kita mangin amo sina nga sahi. Ngaa? Kag paano naton malikawan nga mangin subong sina nga tawo?

      Kon Ano ang Kahulugan sang Pag-isol Padulong sa Kalaglagan

      3. Paano nadaug sang kahadlok sanday manalagna Elias kag Jonas?

      3 Sang nagsulat si Pablo tuhoy sa “sahi nga nagaisol,” wala niya ginapatuhuyan ang mga umalagi nga pagkadula sing kaisog. Pat-od gid nga nahibaluan ni Pablo ang natabo kay Pedro kag ang iban pa kaanggid nga mga hitabo. Si Elias, isa ka masidla kag prangka nga manalagna, nadaug anay sang kahadlok kag nagpalagyo bangod sang pamahog nga patyon sia sang malauton nga si Reyna Jesebel. (1 Hari 19:1-4) Si manalagna Jonas hinadlukan man sing daku. Ginsugo sia ni Jehova sa pagkadto sa masingki kag malaut gid nga siudad sang Ninive. Gilayon nga nagsakay si Jonas sa isa ka sakayan padulong sa Tarsis—3,500 kilometros sa pihak nga direksion! (Jonas 1:1-3) Apang, ining matutom nga mga manalagna ni si apostol Pedro indi malaragway sing makatarunganon subong ang sahi nga nagaisol. Ngaa indi?

      4, 5. (a) Paano kita ginabuligan sang konteksto nga mahibaluan ang buot silingon ni Pablo sang “kalaglagan” sa Hebreo 10:​39? (b) Ano ang buot silingon ni Pablo sang nagsiling sia: “Indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan”?

      4 Talupangda ang bug-os nga dinalan nga gingamit ni Pablo: “Karon indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan.” Ano ang buot niya silingon sa “kalaglagan”? Ang Griegong tinaga nga gingamit niya nagapatuhoy kon kaisa sa walay katapusan nga kalaglagan. Ini nga kahulugan nagahisanto sa konteksto. Si Pablo bag-o lang nagpaandam: “Kon kinabubut-on kita nga maghimo sing sala sa tapos nga mabaton ang sibu nga ihibalo sang kamatuoran, wala na sing bisan ano man nga halad tungod sa mga sala nga nabilin, kundi may makahaladlok nga paghulat sang paghukom kag may kalayuhon nga kaimon nga magalamon sa mga nagapamatok.”—Hebreo 10:26,27.

      5 Gani sang nagsiling si Pablo sa iya mga masigkatumuluo, “Indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan,” ang buot niya silingon amo nga sia kag ang iya matutom nga Cristianong mga bumalasa determinado nga indi gid magtalikod kay Jehova kag mag-untat sa pag-alagad sa iya. Ang paghimo sini mahimo lamang nga magdul-ong sa dayon nga kalaglagan. Si Judas Iscariote isa nga nag-isol anay padulong sa sining kalaglagan, kaangay sang iban pa nga mga kaaway sang kamatuoran nga kinabubut-on nga nagpamatok sa espiritu ni Jehova. (Juan 17:12; 2 Tesalonica 2:3) Ini nga mga indibiduwal nalakip sa mga “matalaw” nga nag-agom sing dayon nga kalaglagan sa simbuliko nga linaw sang kalayo. (Bugna 21:8) Indi, indi gid naton luyag nga mangin amo sina nga sahi!

      6. Ano nga paggawi ang luyag ni Satanas nga Yawa nga himuon naton?

      6 Luyag ni Satanas nga Yawa nga mag-isol kita padulong sa kalaglagan. Bangod sampaton sa “malimbungon nga mga buhat,” nakahibalo sia nga ining malaglagon nga dalanon masunson nga nagasugod sa magagmay nga mga paagi. (Efeso 6:11, footnote) Kon indi matigayon sang direkta nga paghingabot ang iya mga katuyuan, ginatinguhaan niya nga paluyahon ang pagtuo sang matuod nga mga Cristiano paagi sa mas malimbungon nga mga paagi. Luyag niya pahipuson ang masidla kag makugi nga mga Saksi ni Jehova. Tan-awon naton kon ano nga mga taktika ang gingamit niya anay batok sa Hebreong mga Cristiano nga ginsulatan ni Pablo.

      Kon Paano ang mga Cristiano Gin-ipit nga Mag-isol

      7. (a) Ano anay ang maragtas sang kongregasyon sa Jerusalem? (b) Anong espirituwal nga mga kahimtangan ang nagluntad sa kaso sang pila sang mga bumalasa ni Pablo?

      7 Ginapakita sang pamatuod nga ginhimo ni Pablo ang iya sulat sa mga Hebreo sang mga 61 C.E. Ang kongregasyon sa Jerusalem may magamo nga maragtas. Sang mapatay si Jesus, nag-abot ang masingki nga paghingabot, nga nagtiklod sa madamong Cristiano sa siudad nga mag-alaplaag. Apang, nagsunod ang tion sang kalinong kag ang mga Cristiano nagmuad. (Binuhatan 8:4; 9:31) Samtang nagalipas ang mga tinuig, may iban pa nga mga paghingabot kag mga kabudlayan sa pulupanag-on. Sang ginsulatan ni Pablo ang mga Hebreo, ang kongregasyon daw nagaagom liwat sing paghidait. Apang, may mga pag-ipit. Halos tatlo ka dekada na ang naglipas sugod sang gintagna ni Jesus ang kalaglagan sang Jerusalem. Ayhan ang iban nagbatyag nga ang katapusan ginpalantang sing di-makatarunganon kag mahimo nga indi na magaabot sa tion sang ila pagkabuhi. Ang iban naman, ilabi na ang mga bag-uhan sa pagtuo, wala pa matilawan paagi sa daku nga paghingabot kag diutay lamang ang nahibaluan tuhoy sa pagkinahanglan sing pagbatas sa idalom sang pagtilaw. (Hebreo 12:4) Pat-od gid nga gintinguhaan ni Satanas nga hingalitan ining mga kahimtangan. Anong “malimbungon nga mga buhat” ang gin­gamit niya?

      8. Ano ang panimuot sang madamo nga Judiyo sa bag-o kag indi eksperiensiado nga Cristianong kongregasyon?

      8 Gintamay sang Judiyong komunidad sa Jerusalem kag Judea ang bag-o kag indi eksperiensiado nga Cristianong kongregasyon. Pasad sa kaundan sang sulat ni Pablo, makakuha kita sing pila ka ideya tuhoy sa mga yaguta nga ginhimo sang matinaastaason nga Judiyong relihioso nga mga lider kag sang ila mga sumulunod sa mga Cristiano. Ayhan nagsiling sila: ‘May daku kami nga templo sa Jerusalem, nga siniglo na nga nagatindog! May dungganon kami nga mataas nga saserdote nga nagapanghikot didto, upod ang iya kabulig nga mga saserdote. Ang mga halad adlaw-adlaw nga ginadulot didto. May Kasuguan kami, nga ginpaalinton sang mga anghel kay Moises kag naghatag sing dalagku nga mga tanda sa Bukid Sinai. Ining hinali lang nag-ulhot nga sekta, ining mga Cristiano, nga nag-apostata gikan sa Judaismo, wala sila sing bisan isa sini nga mga butang!’ May epekto bala ini nga mga uligyat? Ang pila ka Hebreong mga Cristiano maathag nga naapektuhan sang mga pagyaguta. Ang sulat ni Pablo nakabulig sa ila sa husto gid nga tion.

      Kon Ngaa Indi Gid Sila Dapat Mag-isol Padulong sa Kalaglagan

      9. (a) Ano nga tema ang nangibabaw sa sulat sa mga Hebreo? (b) Sa anong kahulugan ang mga Cristiano nag-alagad sa mas maayo nga templo sangsa isa nga sa Jerusalem?

      9 Usisaon naton ang duha ka rason nga ginhatag ni Pablo sa iya mga kauturan didto sa Judea sa indi gid pag-isol padulong sa kalaglagan. Una—ang kalabawon sang Cristianong sistema sang pagsimba—nagapangibabaw sa sulat sa mga Hebreo. Sa iya bug-os nga sulat, ginpatalupangod ni Pablo ini nga tema. Ang templo sa Jerusalem isa lamang ka kopya sang daku pa nga katunayan, ang espirituwal nga templo ni Jehova, ang tinukod nga “wala ginhimo sang mga kamot.” (Hebreo 9:11) Yadto nga mga Cristiano may pribilehiyo nga mag-alagad sa sadtong espirituwal nga kahimusan para sa putli nga pagsimba. Nag-alagad sila sa idalom sang mas maayo nga katipan, ang madugay-na-ginsaad nga bag-ong katipan, nga may Manugpatunga nga labaw pa kay Moises, si Jesucristo.—Jeremias 31:31-34.

      10, 11. (a) Ngaa ang kaliwat ni Jesus wala magdula sang iya kinamatarong sa iya pag-alagad subong Mataas nga Saserdote sa espirituwal nga templo? (b) Sa anong mga paagi si Jesus isa ka Mataas nga Saserdote nga labaw sa isa nga nagaalagad sa templo sa Jerusalem?

      10 Yadto nga mga Cristiano may mas maayo man nga Mataas nga Saserdote, si Jesucristo. Wala sia maggikan kay Aaron. Sa baylo, Mataas nga Saserdote sia “suno sa paagi ni Melquisedec.” (Salmo 110:4) Si Melquisedec, nga ang iya kaliwatan wala marekord, hari anay kag mataas nga saserdote man sang dumaan nga Salem. Sa amo isa sia ka nagakaigo nga matagnaon nga larawan ni Jesus, nga ang iya pagkasaserdote nasandig, indi sa bisan anong di-himpit tawhanon nga kaliwatan, kundi sa butang nga daku pa—sa pangako mismo ni Jehova nga Dios. Kaangay ni Melquisedec, si Jesus wala lamang mag-alagad subong Mataas nga Saserdote kundi subong Hari man, isa nga indi gid mapatay.—Hebreo 7:11-21.

      11 Dugang pa, indi kaangay sa mataas nga saserdote sa templo sa Jerusalem, si Jesus indi kinahanglan nga maghalad tuig-tuig. Ang iya halad amo mismo ang iya himpit nga kabuhi, nga ginhalad niya sing makaisa lamang. (Hebreo 7:27) Ang tanan nga halad nga gindulot anay sa templo mga landong lamang, mga larawan sang gindulot ni Jesus. Ang iya himpit nga halad nag-aman sing matuod nga kapatawaran sa mga kasal-anan sang tanan nga nagpakita sing pagtuo. Makalilipay, man, ang mga komento ni Pablo nga nagapakita nga ining Mataas nga Saserdote amo man ang wala nagabag-o nga si Jesus nga nakilala sang mga Cristiano sa Jerusalem. Mapainubuson sia, mainayuhon, kag isa nga “mahanuklog sa aton mga kaluyahon.” (Hebreo 4:15; 13:8) Yadtong hinaplas nga mga Cristiano may paglaum nga mag-alagad subong kabulig nga mga saserdote ni Cristo! Paano pa nila mahunahuna nga mag-isol padulong sa “maluya kag imol” nga mga butang sang garok nga Judaismo?—Galacia 4:9.

      12, 13. (a) Anong ikaduha nga rason sang indi pag-isol ang ginhatag ni Pablo? (b) Ngaa ang ila nagligad nga rekord sang pagbatas nagpalig-on sa Hebreong mga Cristiano nga indi gid mag-isol padulong sa kalaglagan?

      12 Subong daw indi pa tuman, ginhatag ni Pablo sa mga Hebreo ang ikaduha nga rason sang indi gid pag-isol padulong sa kalaglagan—ang ila mismo rekord sang pagbatas. Sia nagsulat: “Padayon ninyo nga panumduma ang nagligad nga mga adlaw diin, sa tapos nga kamo masanagan, nagbatas kamo sing daku nga pagpakig-away sa idalom sang mga pag-antos.” Ginpahanumdom sila ni Pablo nga “nadayag [sila] subong nga sa teatro” sa mga pasipala kag mga kapipit-an. Ang iban nabilanggo; ang iban naman nahanuklog kag nagsakdag sa mga nabilanggo. Huo, nagpakita sila sing huwaran nga pagtuo kag pagkadi-mationg. (Hebreo 10:32-34) Apang, ngaa ginpangabay sila ni Pablo nga ‘padayon nga panumdumon’ ining masakit nga mga eksperiensia? Indi bala ina makapaluya sa buot?

      13 Sa kabaliskaran, ang ‘pagdumdom sa nagligad nga mga adlaw’ magapahanumdom sa mga Hebreo kon paano sila ginsakdag ni Jehova sa idalom sang pagtilaw. Paagi sa iya bulig, nabatuan na nila ang madamo sa mga pagsalakay ni Satanas. Si Pablo nagsulat: “Ang Dios indi di-matarong nga malimot sang inyo binuhatan kag sang gugma nga ginpakita ninyo tungod sa iya ngalan.” (Hebreo 6:10) Huo, nadumduman ni Jehova ang ila tanan matutom nga mga buhat, ginatago ini sa iya walay latid nga memorya. Ginapahanumdom kita sang laygay ni Jesus nga magtipon sing mga bahandi sa langit. Indi makawat sang mga kawatan ining mga bahandi; indi ini maut-ot sang sapatsapat ukon sang tuktok. (Mateo 6:19-21) Sa katunayan, ining mga bahandi sarang lamang madula kon mag-isol ang isa ka Cristiano padulong sa kalaglagan. Magauyang ina sang bisan ano man nga bahandi nga gintipon niya sa langit. Isa gid ka mabaskog nga rason ang ginhatag ni Pablo sa Hebreong mga Cristiano sa indi gid paglakat sa sina nga dalanon! Ngaa pa uyangan ang ila bug-os nga tinuig sang matutom nga pag-alagad? Husto kag maayo gid nga magpadayon sa pagbatas.

      Kon Ngaa Indi Gid Kita Dapat Mag-isol Padulong sa Kalaglagan

      14. Anong mga hangkat ang ginaatubang naton nga kaanggid sa gin-atubang anay sang unang-siglo nga mga Cristiano?

      14 Ang matuod nga mga Cristiano karon may mabaskog man nga rason agod indi mag-isol. Una, dumdumon naton kon daw ano nga pagpakamaayo para sa aton ang putli nga dagway sang pagsimba nga ginhatag ni Jehova sa aton. Kaangay sang nahaunang-siglo nga mga Cristiano, nagakabuhi kita sa isa ka tion nga ang mga miembro sang mas popular nga mga relihion nagauliga sa aton kag nagayubit sa aton, matinaastaason nga ginatudlo ang ila dalagku nga mga simbahan kag ang ila antigo nga mga tradisyon. Apang, ginapasalig kita ni Jehova nga nahamuot sia sa aton dagway sang pagsimba. Sa katunayan, ginaagom naton karon ang mga pagpakamaayo nga wala anay maagom sang unang-siglo nga mga Cristiano. Mahimo ka mamangkot, ‘Paano ina natabo?’ Ti, nagkabuhi sila sang ang espirituwal nga templo nagpanghikot. Si Cristo nangin ang Mataas nga Saserdote sini sang ginbawtismuhan sia sang 29 C. E. Nakita sang iban sa ila ang nagahimo-sing-milagro nga Anak sang Dios. Bisan sang patay na sia, may madamo pa nga milagro. Apang, subong sang gintagna, ini nga mga dulot nadula sang ulihi.—1 Corinto 13:8.

      15. Ang matuod nga mga Cristiano karon nagakabuhi sa tion sang katumanan sang anong tagna, kag ano ang kahulugan sina para sa aton?

      15 Apang, nagakabuhi kita sa tion sang importante nga katumanan sang tul-id nga tagna tuhoy sa templo sang Ezequiel kapitulo 40-48.a Sa amo, nakita naton ang pagpasag-uli sang kahimusan sang Dios para sa putli nga pagsimba. Ina nga espirituwal nga templo gintinluan gikan sa tanan nga dagway sang relihioso nga kahigkuan kag idolatriya. (Ezequiel 43:9; Malaquias 3:1-5) Binagbinaga ang mga bentaha nga nahatag sa aton sining pagpaninlo.

      16. Anong makapaluya-sing-buot nga huyog ang gin-atubang sang unang-siglo nga mga Cristiano?

      16 Sadtong unang siglo, madulom ang palaabuton para sa organisado nga Cristianong kongregasyon. Nagtagna si Jesus nga mangin daw subong ini sa isa ka bag-ong gintamnan nga triguhan nga ginsab-ugan man sing mga gamhon, amo nga sang ulihi indi makilala ang mga trigo gikan sa mga gamhon. (Mateo 13:24-30) Kag amo sini anay ang natabo. Sang talipuspusan sang unang siglo, sang ang tigulang nga si apostol Juan nagpanghikot subong katapusan nga pugong batok sa kagarukan, ang apostasya nagauswag na. (2 Tesalonica 2:6; 1 Juan 2:18) Wala madugay nga napatay ang mga apostoles, ang tuhay nga klero nga klase nagluntad, nagpigos sa panong kag nagsuksok sing lain nga panapton. Ang apostasya naglapnag subong sang gangrena. Daw ano gid ka makapaluya-sing-buot para sa matutom nga mga Cristiano! Nakita nila ang bag-o natukod nga kahimusan para sa matuod nga pagsimba nga nadaug sang isa ka nadagtaan nga dagway. Natabo ini wala pa isa ka siglo sa tapos gintukod ni Cristo ang kongregasyon.

      17. Sa anong kahulugan nalabawan sang modernong-adlaw nga Cristianong kongregasyon ang unang-siglo nga katumbas sini?

      17 Karon, binagbinaga ang kinatuhayan. Sa karon, ang putli nga pagsimba nagluntad na sing mas madugay sangsa tion tubtob napatay ang mga apostoles. Kutob sang ginbalhag ang nahauna nga guwa sini nga balasahon sadtong 1879, ginpakamaayo kita ni Jehova sang ginputli sing labi pa nga pagsimba. Si Jehova kag si Cristo Jesus nagsulod sa espirituwal nga templo sang 1918 sa tuyo nga tinluan ini. (Malaquias 3:1-5) Sugod sang 1919, ang kahimusan para sa pagsimba kay Jehova nga Dios amat-amat nga ginputli. Ang aton paghangop sa mga tagna kag mga prinsipio sang Biblia nangin mas maathag. (Hulubaton 4:18) Kay sin-o ini kadayawan? Indi sa di-himpit lamang nga mga tawo. Si Jehova lamang, kag ang iya Anak subong Ulo sang kongregasyon, ang makaamlig sang Iya katawhan gikan sa kagarukan sa sining malain nga tion. Kon amo, indi gid naton pagkalimtan nga pasalamatan si Jehova tungod sa pagtugot sa aton nga makapakigbahin sa putli nga pagsimba karon. Kag mamat-od kita sing malig-on nga indi gid mag-isol padulong sa kalaglagan!

      18. Ano ang aton rason sa indi gid pag-isol padulong sa kalaglagan?

      18 Kaangay anay sang Hebreong mga Cristiano, may yara kita ikaduha nga rason agod sikwayon ang matalaw, nagaisol nga dalanon—ang aton mismo rekord sang pagbatas. Nagsugod man kita sa pag-alagad kay Jehova sining karon lang nga tinuig ukon mga dekada na nga nagahimo sini sing matutom, nakatukod na kita sing isa ka rekord sang Cristianong mga binuhatan. Madamo sa aton ang nag-antos sing paghingabot, ayhan ini man pagkabilanggo, pagdumili, kapintas, ukon pagkadula sing propiedad. Madamo pa ang nag-atubang sing pagpamatok sang pamilya, pagyaguta, pag-uligyat, kag di-pagsapak. Kita tanan nagbatas, nagpadayon sa aton matutom nga pag-alagad kay Jehova walay sapayan sang mga kabudlayan kag mga pagtilaw sa kabuhi. Paagi sa paghimo sini, nakatukod kita sing isa ka rekord sang pagkadi-mationg nga indi malipatan ni Jehova, isa ka tambubo sang mga bahandi sa langit. Pat-od gid, nian, nga indi ini ang tion sa pag-isol padulong sa garok nga daan nga kalibutan nga gintalikdan naton! Ngaa himuon naton ang aton tanan nga lakas nga pinangabudlayan nga walay pulos? Matuod ini ilabi na karon, nga “diutay na lamang nga tion” ang nabilin sa wala pa ang katapusan.—Hebreo 10:37.

      19. Ano ang binagbinagon sa amon masunod nga artikulo?

      19 Huo, mamat-od kita nga “indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan”! Sa baylo, kita mangin ang “sahi nga may pagtuo.” (Hebreo 10:39) Paano kita makapat-od nga nagakabagay kita sa sina nga paglaragway, kag paano naton mabuligan ang mga masigka-Cristiano sa paghimo man sini? Binagbinagon ini sang amon masunod nga artikulo.

  • Kabay nga Kita Mangin ang Sahi nga May Pagtuo
    Ang Lalantawan—1999 | Disiembre 15
    • Kabay nga Kita Mangin ang Sahi nga May Pagtuo

      “Kita . . . ang sahi nga may pagtuo padulong sa pagtipig nga buhi sa kalag.”—HEBREO 10:39.

      1. Ngaa masiling nga ang pagtuo sang tagsa ka mainunungon nga alagad ni Jehova hamili?

      SA MASUNOD nga tion nga yara kamo sa Kingdom Hall nga puno sang mga sumilimba ni Jehova, magdulog anay kag tan-awa ang mga yara sa palibot ninyo. Pamalandungi ang madamong paagi nga nagpakita sila sing pagtuo. Mahimo ninyo makita ang mga tigulang nga nag-alagad sa Dios sing mga dekada, ang mga pamatan-on nga adlaw-adlaw nga nagapakig-away sa pag-ipit sang mga katubotubo, kag ang mga ginikanan nga nagapangabudlay sing lakas sa pagpadaku sa mahinadlukon-sa-Dios nga mga kabataan. Yara ang mga gulang kag ministeryal nga mga alagad sang kongregasyon, nga nagaabaga sing madamong responsabilidad. Huo, mahimo ninyo makita ang espirituwal nga mga kauturan sang tanan nga pangidaron nga naglandas sang tanan nga balagbag agod maalagad si Jehova. Daw ano ka hamili ang pagtuo sang kada isa!—1 Pedro 1:7.

      2. Ngaa ang laygay ni Pablo sa Hebreo kapitulo 10 kag 11 mapuslanon sa aton karon?

      2 Pila lamang ka di-himpit nga mga tawo, kon may yara gid man, ang nakahangop sing mas maayo sang kahulugan sang pagtuo sangsa kay apostol Pablo. Sa katunayan, ginpatalupangod niya nga ang matuod nga pagtuo nagadul-ong sa “pagtipig nga buhi sa kalag.” (Hebreo 10:39) Apang, nahibaluan ni Pablo nga ang pagtuo salakayon kag paluyahon sining walay pagtuo nga kalibutan. Nabalaka gid sia sa Hebreong mga Cristiano sa Jerusalem kag Judea, nga nagpanikasog sing daku nga tipigan ang ila pagtuo. Samtang ginausisa naton ang mga bahin sang Hebreo kapitulo 10 kag 11, talupangdon naton ang mga paagi nga gingamit ni Pablo agod pabakuron ang ila pagtuo. Samtang ginahimo naton ini, tan-awon naton kon paano naton matukod ang mas mabakod nga pagtuo sa aton kaugalingon kag sa mga yara sa palibot naton.

      Ipabutyag ang Pagsalig sa Isa kag Isa

      3. Paano ginapakita sang pinamulong ni Pablo sa Hebreo 10:​39 nga may pagsalig sia sa iya mga kauturan sa pagtuo?

      3 Ang una nga butang nga mahimo naton matalupangdan amo ang positibo nga panimuot ni Pablo sa iya tagpalamati. Sia nagsulat: “Karon indi kita ang sahi nga nagaisol padulong sa kalaglagan, kundi ang sahi nga may pagtuo padulong sa pagtipig nga buhi sa kalag.” (Hebreo 10:39) Ginhunahuna ni Pablo ang pinakamaayo, indi ang pinakamalain, sa iya matutom nga mga masigka-Cristiano. Talupangda, man, nga gingamit niya ang tinaga nga “kita.” Si Pablo matarong nga tawo. Apang, wala niya ginpakanubo ang iya tagpalamati, subong nga daw yara sia sa mataas nga patag sang pagkamatarong nga labaw sa ila. (Ipaanggid ang Manugwali 7:16.) Sa baylo, ginlakip niya ang iya kaugalingon sa ila. Ginpabutyag niya ang tinagipusuon nga pagsalig nga sia kag ang iya matutom nga Cristianong mga bumalasa magaatubang tanan sing makapaluya-sing-buot nga mga balagbag nga yara sa atubangan nila, nga maisugon sila nga magadumili sa pag-isol padulong sa kalaglagan, kag pamatud-an nila nga sila ang sahi nga may pagtuo.

      4. Tungod sa anong mga rason may pagsalig si Pablo sa iya mga masigkatumuluo?

      4 Paano makasalig sing amo sini si Pablo? Bulag bala sia sa mga kasaypanan sang Hebreong mga Cristiano? Sa kabaliskaran, ginhatagan niya sila sing espesipiko nga laygay agod buligan sila nga madaug ang ila espirituwal nga mga kakulangan. (Hebreo 3:12; 5:12-14; 6:4-6; 10:26, 27; 12:5) Apang, si Pablo may yara di-magkubos duha ka maayong rason agod magsalig sa iya mga kauturan. (1) Subong manug-ilog ni Jehova, ginpanikasugan ni Pablo nga tan-awon ang katawhan sang Dios subong sang pagtan-aw ni Jehova sa ila. Indi lamang ini pasad sa ila mga kasaypanan kundi pasad sa ila maayong mga kinaiya kag sa posible nga pagpili nila sa paghimo sing maayo sa palaabuton. (Salmo 130:3; Efeso 5:1) (2) Si Pablo may bug-os nga pagtuo sa gahom sang balaan nga espiritu. Nakahibalo sia nga wala sing mga balagbag, wala sing tawhanon nga mga kaluyahon, ang makapugong kay Jehova nga ipaambit ang “gahom nga labaw sa kinaandan” kay bisan sin-o nga Cristiano nga nagapanikasog nga alagaron Sia sing matutom. (2 Corinto 4:7; Filipos 4:13) Gani ang pagsalig ni Pablo sa iya mga kauturan nagakaigo, realistiko, ukon malaumon. Napasad ini sing malig-on kag natukod sing Makasulatanhon.

      5. Paano naton mailog ang pagsalig ni Pablo, kag ano ang mahimo nga resulta?

      5 Pat-od gid nga ang pagsalig nga ginpakita ni Pablo makalalaton. Importante gid sa mga kongregasyon sa Jerusalem kag Judea nga si Pablo naghambal sing tuman ka makapalig-on sa ila. Walay sapayan sang malaglagon nga pag-uligyat kag matinaastaason nga indi pagsapak sang ila Judiyong mga manugpamatok, ang Hebreong mga Cristiano ginbuligan sining mga ekspresyon agod makapamat-od sa ila mga tagipusuon nga mangin ang sahi nga may pagtuo. Mahimo man bala naton ini para sa isa kag isa karon? Mahapos gid makita sa iban ang malaba lamang nga listahan sang mga kasaypanan kag mga kinatuhayan sa personalidad. (Mateo 7:1-5) Apang, mabuligan naton ang isa kag isa sing labi pa kon talupangdon kag pakabahandion naton ang pinasahi nga pagtuo nga ginapanag-iyahan sang kada isa. Paagi sa sini nga pagpalig-on, ang pagtuo mahimo gid nga magabakod.—Roma 1:11,12.

      Nagakaigo nga Paggamit sang Pulong sang Dios

      6. Gikan sa anong ginhalinan nagbalikwat si Pablo sang ginsulat niya ang mga pinamulong nga narekord sa Hebreo 10:​38?

      6 Nagtukod man si Pablo sing pagtuo sa iya mga masigkatumuluo paagi sa iya malantipon nga paggamit sang Kasulatan. Halimbawa, sia nagsulat: “ ‘Apang ang akon isa nga matarong magakabuhi bangod sa pagtuo,’ kag, ‘kon mag-isol sia, ang akon kalag walay kahamuot sa iya.’ ” (Hebreo 10:38) Ginbalikwat diri ni Pablo si manalagna Habacuc.a Ini nga pinamulong mahimo nga pamilyar sa mga bumalasa ni Pablo, sa Hebreong mga Cristiano nga bantog sa ila ang matagnaon nga mga tulun-an. Nagabinagbinag sang iya tulumuron—nga pabakuron ang pagtuo sang mga Cristiano sa Jerusalem kag malapit sa sini sang mga tuig 61 C.E.—ang halimbawa ni Habacuc nagakaigo gid nga pagpili. Ngaa?

      7. San-o ginrekord ni Habacuc ang iya tagna, kag ano sadto ang mga kahimtangan sa Juda?

      7 Maathag nga ginsulat ni Habacuc ang iya tulun-an mga duha ka dekada lamang antes ginlaglag ang Jerusalem sang 607 B.C.E. Sa palanan-awon, nakita sang manalagna ang mga Caldeanhon (ukon, mga Babilonianhon), isa ka “pungsod nga mapait kag masupog,” nga naghapay sang Juda kag naglaglag sang Jerusalem, naghalunhon sang katawhan kag kapungsuran sa sini nga tion. (Habacuc 1:5-11) Apang yadto nga kalaglagan gintagna na kutob sang panahon ni Isaias, kapin sa isa ka siglo antes sini. Sang panahon ni Habacuc, ginbuslan ni Joaquim ang mabuot nga si Hari Josias, kag ang kalautan liwat nga nagbuad sa Juda. Ginhingabot kag ginpatay pa gani ni Joaquim ang mga nagapamulong sa ngalan ni Jehova. (2 Cronica 36:5; Jeremias 22:17; 26:20-24) Indi katingalahan nga ang nalisdan nga si manalagna Habacuc nagsinggit: “Tubtob san-o, O Jehova?”—Habacuc 1:2.

      8. Ngaa ang halimbawa ni Habacuc napamatud-an nga mapuslanon sa mga Cristiano sang unang siglo kag sa karon?

      8 Wala makahibalo si Habacuc kon daw ano na kalapit ang kalaglagan sang Jerusalem. Sing kaanggid, ang unang-siglo nga mga Cristiano wala makahibalo kon san-o matapos ang Judiyong sistema sang mga butang. Ni nahibaluan naton karon ang “adlaw kag oras” kon san-o magaabot ang paghukom ni Jehova batok sa sining malauton nga sistema. (Mateo 24:36) Tandaan naton, kon amo, ang duha-sing-bahin nga sabat ni Jehova kay Habacuc. Una, ginpasalig niya ang manalagna nga ang katapusan magaabot sa husto nga tion. “Indi ini magpalantang,” siling sang Dios, bisan pa nga sa punto-de-vista sang tawo, mahimo nga daw napalantang ini. (Habacuc 2:3) Ikaduha, ginpahanumdom ni Jehova si Habacuc: “Tuhoy sa matarong, paagi sa iya katutom magapabilin sia nga buhi.” (Habacuc 2:4) Daw ano katahom kag simple nga mga kamatuoran! Ang labing importante gid amo, indi kon san-o magaabot ang katapusan, kundi kon bala padayon kita nga magakabuhi nga may pagtuo.

      9. Paano nagpabilin nga buhi ang matinumanon nga mga alagad ni Jehova bangod sang ila katutom (a) sang 607 B.⁠C.⁠E.? (b) pagkatapos sang 66 C.⁠E.? (c) Ngaa importante nga pabakuron naton ang aton pagtuo?

      9 Sang ang Jerusalem ginlaglag sang 607 B.C.E., nakita ni Jeremias, sang iya sekretaryo nga si Baruc, ni Ebed-melec, kag sang mainunungon nga mga Recabinhon ang kamatuoran sang ginsaad ni Jehova kay Habacuc. ‘Nagpabilin sila nga buhi’ paagi sa paglampuwas sa pagkalaglag sang templo sang Jerusalem. Ngaa? Ginpadyaan ni Jehova ang ila katutom. (Jeremias 35:1-19; 39:15-18; 43:4-7; 45:1-5) Sing kaanggid, mahimo gid nga naghulag ang unang-siglo nga Hebreong mga Cristiano sa laygay ni Pablo, kay sang nagsalakay ang Romanong hangaway sa Jerusalem sang 66 C.E. kag dayon nag-isol sing di-mapaathag, gintuman sing matutom sang mga Cristiano ang paandam ni Jesus nga magpalagyo. (Lucas 21:20, 21) Nagpabilin sila nga buhi bangod sang ila katutom. Amo man sa karon, magapabilin kita nga buhi kon masapwan kita nga matutom kon mag-abot ang katapusan. Daw ano gid ka importante nga rason agod pabakuron karon ang aton pagtuo!

      Maathag nga Paglaragway sang mga Halimbawa sang Pagtuo

      10. Paano ginlaragway ni Pablo ang pagtuo ni Moises, kag paano naton mahimo mailog si Moises may kaangtanan sini?

      10 Gintukod man ni Pablo ang pagtuo paagi sa epektibo nga paggamit sing mga halimbawa. Samtang ginabasa mo ang Hebreo kapitulo 11, talupangda kon paano niya maathag nga ginalaragway ang mga halimbawa sang mga karakter sang Biblia. Sia nagsiling, halimbawa, nga “nagpabilin [si Moises] nga mabakod subong nga nagatan-aw sa Isa nga di-makita.” (Hebreo 11:27) Sa iban nga hambal, matuod gid si Jehova kay Moises amo nga daw makita niya ang di-makita nga Dios. Masiling man bala ini sa aton? Mahapos ang magsiling tuhoy sa kaangtanan kay Jehova, apang ang pagtukod kag pagpabakod sa sinang kaangtanan nagakinahanglan sing pagpangabudlay. Amo ina ang pagpangabudlay nga dapat naton himuon! Matuod gid bala si Jehova sa aton amo nga ginabinagbinag naton sia kon nagahimo sing mga desisyon, lakip na sa daw magagmay nga mga butang? Ina nga sahi sang pagtuo magabulig sa aton nga mabatas bisan ang pinakamabudlay nga pagpamatok.

      11, 12. (a) Sa idalom sang anong mga kahimtangan ang pagtuo ni Enoc mahimo nga gintilawan? (b) Anong makapalig-on nga padya ang nabaton ni Enoc?

      11 Binagbinaga, man, ang pagtuo ni Enoc. Mabudlay para sa aton nga mahanduraw ang pagpamatok nga nasumalang niya. Kinahanglan ihatag ni Enoc ang matigdas nga mensahe sang paghukom batok sa malauton nga mga tawo nga nagkabuhi sadto. (Judas 14,15) Ang paghingabot nga nagahulat sa sining matutom nga tawo maathag gid nga tuman kalain, tuman kasingki, amo nga “ginliton sia” ni Jehova, gindala sia gikan sa kahimtangan nga buhi padulong sa kahimtangan nga nagatulog sa kamatayon antes sia mahalitan sang mga kaaway. Gani wala makita ni Enoc ang katumanan sang tagna nga ginhatag niya. Apang, nakabaton sia sing dulot nga, sa pila ka bahin, mas maayo pa.—Hebreo 11:5; Genesis 5:22-24.

      12 Si Pablo nagapaathag: “Sang wala pa sia ginliton napamatud-an [ni Enoc] nga ginpahamut-an niya sing maayo ang Dios.” (Hebreo 11:5) Ano ang kahulugan sini? Antes sia magtulog sa kamatayon, mahimo nga nakakita si Enoc sing isa ka sahi sang palanan-awon, ayhan tuhoy sa dutan-on nga Paraiso nga sa sini magabugtaw sia sa pila ka adlaw. Ano man ang natabo, ginpahibalo ni Jehova si Enoc nga nahamuot gid Sia sa iya matutom nga dalanon. Ginpahalipay ni Enoc ang tagipusuon ni Jehova. (Ipaanggid ang Hulubaton 27:11.) Indi bala makatalandog ang pagbinagbinag sa kabuhi ni Enoc? Luyag mo bala magkabuhi nga may amo sini nga pagtuo? Kon amo pamalandungi ini nga mga halimbawa; tan-awa sila subong matuod nga mga tawo. Mangin determinado sa pagkabuhi nga may pagtuo, sa adlaw-adlaw. Dumduma, man, nga ang sahi nga may pagtuo wala nagaalagad kay Jehova pasad sa petsa ukon sa tion kon san-o tumanon sang Dios ang iya tanan nga saad. Sa baylo, nagapamat-od kita nga alagaron si Jehova sing dayon! Ang paghimo sing amo sini nagakahulugan sang pinakamaayo nga dalanon sang kabuhi sa sining sistema sang mga butang kag sa magasunod.

      Kon Paano Magbakod sing Labi Pa sa Pagtuo

      13, 14. (a) Paano ang pinamulong ni Pablo nga narekord sa Hebreo 10:​24, 25 makabulig sa aton agod mangin makalilipay nga mga okasyon ang aton mga miting? (b) Ano ang nahaunang rason para sa Cristianong mga miting?

      13 Ginpakita ni Pablo sa Hebreong mga Cristiano sing pila ka praktikal nga mga paagi nga sarang nila mapabakod ang ila pagtuo. Binagbinagon naton ang duha lamang. Ayhan pamilyar kita sa iya laygay sa Hebreo 10:24,25, nga nagapalig-on sa aton nga magtipon sing tayuyon sa aton Cristianong mga miting. Apang, dumduma nga ang inspirado nga pinamulong ni Pablo wala nagapahangop nga mangin indi aktibo lamang kita nga mga manugpanilag sa sining mga miting. Sa baylo, ginlaragway ni Pablo ang mga miting subong mga higayon agod magkilalahay ang isa kag isa, agod mapahulag ang isa kag isa nga alagaron ang Dios sing labi pa, kag agod magpalig-unay ang isa kag isa. Didto kita agod maghatag, indi agod magbaton lamang. Nagabulig ina agod mangin makalilipay nga mga okasyon ang aton mga miting.—Binuhatan 20:35.

      14 Apang, una, nagatambong kita sa Cristianong mga miting agod simbahon si Jehova nga Dios. Ginahimo naton ini paagi sa pagbuylog sa pangamuyo kag ambahanon, paagi sa pagpamati sing maukod, kag paagi sa pagdulot sing “bunga sang mga bibig”—mga ekspresyon sang pagdayaw kay Jehova sa aton mga komento kag mga bahin sa miting. (Hebreo 13:15) Kon ginahuptan naton sa hunahuna ining mga tulumuron kag nagapanghikot suno sini sa tanan nga miting, ang aton pagtuo pat-od gid nga mapabakod sa kada miting.

      15. Ngaa ginlaygayan ni Pablo ang Hebreong mga Cristiano nga manguyapot sing hugot sa ila ministeryo, kag ngaa nagakaigo man ini nga laygay sa karon?

      15 Ang isa pa ka paagi sa pagpabakod sang pagtuo amo ang pagbantala nga hilikuton. Si Pablo nagsulat: “Huptan naton sing malig-on ang dayag nga pagpahayag sang aton paglaum nga indi mationg, kay matutom sia nga nagsaad.” (Hebreo 10:23) Mahimo nga ginapalig-on ninyo ang iban sa pagpanguyapot sing hugot sa isa ka butang kon yara sila sa katalagman nga mag-untat. Pat-od gid nga gin-ipit ni Satanas ang Hebreong mga Cristiano nga talikdan ang ila ministeryo, kag ginaipit man niya ang katawhan sang Dios karon. Bangod sining pag-ipit, ano ang dapat naton himuon? Binagbinaga ang ginhimo ni Pablo.

      16, 17. (a) Paano natigayon ni Pablo ang kaisog sa ministeryo? (b) Anong mga tikang ang dapat naton himuon kon nahadlok kita sa pila ka bahin sang aton Cristianong ministeryo?

      16 Sa mga Cristiano sa Tesalonica, si Pablo nagsulat: “Pagkatapos makaantos na kami kag mapakig-angutan sing di-matinahuron (subong sang nahibaluan ninyo) sa Filipos, nagtipon kami sing kaisog paagi sa amon Dios agod mapamulong sa inyo ang maayong balita sang Dios nga may daku nga pagpakigsumpong.” (1 Tesalonica 2:2) Paano ‘ginpakig-angutan sing di-matinahuron’ si Pablo kag ang iya mga kaupdanan sa Filipos? Suno sa pila ka iskolar, ang Griegong tinaga nga gin­gamit ni Pablo nagapabutyag sing makainsulto, makahuluya, ukon masingki nga pagpakig-angot. Ginbunal sila sing mga bilugon sang mga awtoridad sang Filipos, ginlupot sila sa bilangguan, kag gintakod sila sa mga pandog. (Binuhatan 16:16-24) Paano naapektuhan si Pablo sadtong masakit nga eksperiensia? Nakita bala sang mga sa masunod nga siudad sa iya misyonero nga paglakbay, ang Tesalonica, si Pablo nga nag-isol sa kahadlok? Wala, ‘nagtipon sia sing kaisog.’ Nadaug niya ang kahadlok kag nagpadayon sa pagbantala sing masidla.

      17 Diin maghalin ang kaisog ni Pablo? Halin bala sa iya mismo? Indi, nagsiling sia nga nagtipon sia sing kaisog “paagi sa amon Dios.” Ang isa ka reperensia para sa mga manugbadbad sang Biblia nagsiling nga ining pinamulong mahimo mabadbad “Ginkuha sang Dios ang kahadlok gikan sa amon mga tagipusuon.” Gani kon ilabi na nga wala kamo nagabatyag sing kaisog sa inyo ministeryo, ukon kon ang pila ka bahin sini daw makahaladlok sa inyo, ngaa indi kamo mangabay kay Jehova nga himuon man ini sa inyo? Pangabaya sia nga kuhaon ang kahadlok gikan sa inyo tagipusuon. Pangabaya sia nga buligan kamo nga makatipon sing kaisog para sa hilikuton. Dugang pa, maghimo sing iban pa praktikal nga mga tikang. Halimbawa, maghimo sing kahimusan nga makig-upod sa isa nga sampaton sa porma sang pagpanaksi nga ginakabalak-an ninyo. Ayhan may kaangtanan ini sa teritoryo nga may negosyo, pagpanaksi sa dalan, di-pormal nga pagpanaksi, ukon pagpanaksi sa telepono. Ayhan ang inyo kaupod handa nga amo anay ang magauna. Kon amo, magpanilag kag magtuon. Apang pagkatapos sini magtipon sing kaisog agod tilawan ini.

      18. Anong mga pagpakamaayo ang mahimo nga maeksperiensiahan naton kon magtipon kita sing kaisog sa aton ministeryo?

      18 Kon makatipon na kamo sing kaisog, hunahunaa ang mahimo nga mangin resulta. Kon magpadayon kamo kag indi maluyahan sing buot, ayhan matigayon ninyo ang makalilipay nga mga eksperiensia sang pagpaambit sang kamatuoran, mga eksperiensia nga kuntani wala ninyo maagom. (Tan-awa ang pahina 25.) Malipay kamo nga mahibaluan nga napahamut-an ninyo si Jehova paagi sa paghimo sang butang nga mabudlay para sa inyo. Maagom ninyo ang iya pagpakamaayo kag bulig sa paglandas sang inyo mga kahadlok. Ang inyo pagtuo mangin mas mabakod. Sa pagkamatuod, indi ninyo mapangabudlayan nga pabakuron ang pagtuo sang iban kon indi man ninyo pagpabakuron ang inyo mismo pagtuo.—Judas 20,21.

      19. Anong hamili nga padya ang natigana sa “sahi nga may pagtuo”?

      19 Kabay nga padayon ninyo nga pabakuron ang inyo pagtuo kag ang pagtuo sang mga yara sa inyo palibot. Sarang ninyo ini mahimo paagi sa pagpabakod sang inyo kaugalingon kag sang iban paagi sa sampaton nga paggamit sang Pulong sang Dios, paagi sa pagtuon sa mga halimbawa sang Biblia tuhoy sa pagtuo kag sa maathag nga paglaragway sini, paagi sa paghanda kag sa pagpakigbahin sa Cristianong mga miting, kag paagi sa pagpanguyapot sing hugot sa hamili nga pribilehiyo sang publiko nga ministeryo. Samtang ginahimo ninyo ini nga mga butang, makasalig kamo nga, sa pagkamatuod, kamo ang “sahi nga may pagtuo.” Dumduma, man, nga ang mga amo sini nga sahi may hamili nga padya. Sila ang “sahi nga may pagtuo padulong sa pagtipig nga buhi sa kalag.”b Kabay nga ang inyo pagtuo padayon nga magtubo, kag kabay nga tipigan kamo nga buhi ni Jehova nga Dios sing dayon!

      [Mga footnote]

      a Ginbalikwat ni Pablo ang pagbadbad sang Septuagint sang Habacuc 2:4, nga nagalakip sang dinalan nga “kon ang bisan sin-o mag-isol, ang akon kalag walay kahamuot sa iya.” Ini nga pinamulong indi makita sa bisan ano nga Hebreong manuskrito karon. Ginhangop sang iban nga ang Septuagint ginpasad sa mas naunang Hebreong mga manuskrito nga wala na nagaluntad. Ano man ang matuod, ginlakip ini diri ni Pablo sa idalom sang impluwensia sang balaan nga espiritu sang Dios. Busa ginpahanugutan ini sang Dios.

      b Ang tuigan nga teksto sang mga Saksi ni Jehova para sa tuig 2000 amo ang: “Indi kita ang sahi nga nagaisol . . . kundi ang sahi nga may pagtuo.”—Hebreo 10:39.

Hiligaynon Publications (1980-2025)
Mag-log Out
Mag-log In
  • Hiligaynon
  • I-share
  • Mga preference
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Mga Kasugtanan sa Paggamit
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Mag-log In
I-share