May Pagtuo Ayhan si Jesus sa Dios?

Isa ka Palaligban sang mga Trinitaryo

“PAANO masiling nga may pagtuo si Jesus? Sia ang Dios; nahibaluan kag nakita niya ang tanan nga butang nga wala sing bulig sang iban. Bangod ang pagtuo pat-od nga nagalakip sing pagsalig sa iban kag sing pagbaton sa butang nga wala makita; kon amo, ang butang nga si Jesus nga Dios may pagtuo anay, wala sing kaangtanan sa sini.”

Suno sa Pranses nga teologo nga si ­Jacques Guil­let, amo ina ang panguna nga pagpati sa Katolisismo. Nakibot ka bala sa sini nga pagpaathag? Mahimo ginhunahuna mo nga sanglit si Jesus isa ka halimbawa sa tanan nga butang para sa mga Cristiano, dapat nga isa man sia ka modelo sang pagtuo. Kon amo sina ang ginahunahuna mo, wala ikaw nagapati sa doktrina nga Trinidad sang Cristiandad.

Ang pamangkot tuhoy sa pagtuo ni Jesus isa gid ka palaligban para sa Katoliko, Protestante, kag Ortodokso nga mga teologo nga nagatuo sa Trinidad subong ang “panguna nga misteryo sang Cristianong pagtuo kag pagkabuhi.”⁠a Apang, indi tanan ang nagapanghiwala nga may pagtuo si Jesus. Ginapamatud-an ni ­Jacques Guil­let nga “imposible ang indi pagbaton nga may pagtuo si Jesus,” walay sapayan nga ginabaton ni Guil­let nga sa kapawa sang doktrina sang Trinidad, isa ini ka “pagsumpakilay.”

Ang Pranses nga Jesuita nga si Jean Galot, kag ang kalabanan sang mga teologo kaangay niya, malig-on nga nagasiling nga subong “matuod nga Dios kag matuod nga tawo, . . . indi mahimo nga magtuo si Jesus sa iya kaugalingon.” “Ang pagtuo nagalakip sang pagtuo sa iban, indi sang pagtuo sa kaugalingon,” siling sang pamantalaan nga La Civiltà Cattolica. Ang sablag sa pagkilala sa pagtuo ni Jesus, kon amo, amo ang doktrina sang Trinidad, sanglit maathag nga nagasumpakilay ang duha ka panudlo sa isa kag isa.

“Ang Ebanghelyo wala gid nagahambal tuhoy sa pagtuo ni Jesus,” siling sang mga teologo. Bangod sini, ang mga tinaga nga gingamit sa Cristianong Griegong Kasulatan nga pi·steuʹo (magpati, magtuo) kag ang piʹstis (pagtuo) nagapatuhoy sa kabilugan sa pagtuo sang mga disipulo sa Dios ukon kay Cristo, sa baylo sang pagtuo ni Jesus sa iya langitnon nga Amay. Dapat bala kita nian maghinakop nga ang Anak sang Dios wala sing pagtuo? Ano ang mahangpan naton sa iya ginhimo kag ginsiling? Ano ang ginasiling sang Kasulatan?

Mga Pangamuyo nga Walay Pagtuo?

Si Jesus mapangamuyuon nga tawo. Nagapangamuyo sia sa tagsa ka okasyon​—⁠sang sia ginbawtismuhan (Lucas 3:21); sa bug-os nga gab-i antes sia nagpili sang iya 12 ka apostoles (Lucas 6:​12, 13); kag antes sang iya milagruso nga pagbalhin sang dagway sa bukid, samtang kaupod sanday apostol Pedro, Juan, kag Santiago. (Lucas 9:​28, 29) Nagapangamuyo sia sang ang isa sang iya mga disipulo naghangyo sa iya: “Tudlui kami sa pagpangamuyo,” gani gintudluan niya sila sang Pangamuyo sang Ginuo (ang “Amay Namon”). (Lucas 11:​1-4; Mateo 6:​9-13) Nagapangamuyo sia sing isahanon kag sing malawig sa kaagahon (Marcos 1:​35-39); sa kagab-ihon, sa isa ka bukid, sa tapos magtaliwan ang iya mga disipulo (Marcos 6:​45, 46); kaupod sa iya mga disipulo kag para sa iya mga disipulo. (Lucas 22:32; Juan 17:​1-26) Huo, ang pangamuyo isa ka importante nga bahin sang kabuhi ni Jesus.

Nagapangamuyo sia antes maghimo sang mga milagro, halimbawa, antes niya ginbanhaw ang iya abyan nga si Lazaro: “Amay, nagapasalamat ako sa imo nga ginpamatian mo ako. Matuod, nakahibalo ako nga pirme mo ako ginapamatian; apang bangod sa kadam-an nga nagatindog sa palibot nagsiling ako, agod nga magtuo sila nga ako imo ginpadala.” (Juan 11:​41, 42) Ang kapat-uran nga ang iya Amay magasabat sadtong pangamuyo nagapakita sang kabakod sang iya pagtuo. Ining kaangtanan sa tunga sang pangamuyo sa Dios kag pagtuo sa Iya, makita sa ginsiling ni Jesus sa iya mga disipulo: “Ang tanan nga butang nga ginapangamuyo kag ginapangayo ninyo, magtuo nga nabaton ninyo.”​—⁠Marcos 11:⁠24.

Kon si Jesus wala sing pagtuo, ngaa nangamuyo sia sa Dios? Ang dimakasulatanhon nga panudlo sang Cristiandad tuhoy sa Trinidad, nga si Jesus pareho nga tawo kag Dios sa isa ka tion, nagapaburon sa mensahe sang Biblia. Nagaupang ini sa mga tawo nga mahangpan ang pagkasimple kag gahom sing Biblia. Sin-o ang ginapangamuyuan sang tawo nga si Jesus? Ang iya bala kaugalingon? Wala bala sia kahibalo nga sia Dios? Kag kon Dios sia kag nahibaluan ini, ngaa nangamuyo sia?

Ang mga pangamuyo ni Jesus sa katapusan nga adlaw sang iya dutan-on nga kabuhi nagahatag sa aton sing mas madalom nga paghantop sang iya malig-on nga pagtuo sa iya langitnon nga Amay. Nagapadayag sang paglaum kag masaligon nga pagpaabot, sia nagpangabay: “Kag karon ikaw, Amay, himayaa ako kaupod nimo sang himaya nga naagom ko kaupod nimo sang wala pa ang kalibutan.”​—⁠Juan 17:⁠5.

Nakahibalo nga ang iya pinakamabudlay nga mga pagtilaw kag ang iya kamatayon nagahilapit, sang gab-i nga didto sia sa hardin sang Getsemani sa Bukid sang Olibo, “nagsugod sia sa pagkasubo kag nalisang sing tuman,” kag sia nagsiling: “Ang akon kalag nagakalisud sing tuman, bisan sa kamatayon.” (Mateo 26:​36-38) Nian nagluhod sia kag nagpangamuyo: “Amay, kon buot mo, ipahilayo ining tagayan sa akon. Apang, indi suno sa akon kabubut-on, kundi ang imo ang matuman.” Nian “ang isa ka anghel gikan sa langit nagpahayag sa iya kag nagpalig-on sa iya.” Ang Dios nagpamati sa iya pangamuyo. Tungod sang kabaskugon sang iya balatyagon kag sing tuman nga kasakit sang iya pagtilaw, “ang iya balhas nangin mga tinulo sang dugo nga nagakahulog sa duta.”​—⁠Lucas 22:​42-44.

Ano ang ginapakita sang mga pag-antos ni Jesus, ang iya pagkinahanglan nga palig-unon, kag ang iya mga pag-ampo? “Isa ka butang ang pat-od,” sulat ni ­Jacques Guil­let, “si Jesus nagpangamuyo, kag ang pangamuyo isa ka importante nga bahin sang iya kabuhi kag mga buhat. Nagpangamuyo sia subong nga ang mga tawo nagapangamuyo, kag nagpangamuyo sia para sa mga tawo. Ti, ang pangamuyo sang mga tawo indi mapatihan kon wala sing pagtuo. Mapatihan ayhan ang mga pangamuyo ni Jesus kon wala sing pagtuo?”

Nabitay sa usok sang pag-antos antes sang iya kamatayon, si Jesus nagsinggit sa mabaskog nga tingog, nga nagakutlo sing salmo ni David. Nian, sa pagtuo, upod ang isa ka mabaskog nga tingog, nagsinggit sia sing katapusan nga pag-ampo: “Amay, sa imo mga kamot ginatugyan ko ang akon espiritu.” (Lucas 23:46; Mateo 27:46) Ang Parola del Signore, isa ka Italyano nga pagbadbad sang nagkalainlain nga grupo sang relihion, nagsiling nga si Jesus ‘nagtugyan sang iya kabuhi’ sa Amay.

Si ­Jacques Guil­let nagkomento: “Sa pagpakita sa aton tuhoy sa Cristo nga ginlansang sa krus, nga nagasinggit sa iya Amay paagi sa mga salmo sang Israel, ang mga manunulat sang Ebanghelyo nagakombinse sa aton nga yadtong pagsinggit, ang singgit sang bugtong nga Anak, isa ka singgit sang bug-os nga kalisang, isa ka singgit sang bug-os nga pagsalig, isa ka singgit sang pagtuo, ang singgit sang isa ka kamatayon sa pagtuo.”

Nag-atubang sa sining maathag kag dramatiko nga pamatuod sing pagtuo, ang iban nga teologo nagtinguha sa paghimo sing kinatuhayan sa ulot sang pagtuo kag “pagsalig.” Apang, ini nga kinatuhayan, wala napasad sa Kasulatan.

Apang sing sibu gid ano ang ginasugid sang mga pagtilaw nga ginbatas ni Jesus tuhoy sa iya pagtuo?

Ang “Manughimpit sang Aton Pagtuo” Ginhimpit

Sa kapitulo 11 sang iya sulat sa mga Hebreo, ginsambit ni apostol Pablo ang dakung panganod sang matutom nga mga lalaki kag mga babayi sang antes-Cristiano nga panag-on. Nagatudlo sa pinakadaku kag himpit nga huwaran sang pagtuo, sia naghinakop: “Kita nagatulok sing kinabubut-on sa Pangunang Ahente kag Manughimpit sang aton pagtuo, si Jesus. Tungod sa kalipay nga ginbutang sa iya atubangan nagbatas sia sa usok sang pag-antos, nga nagatamay sang kahuluy-an . . . Talupangda sing suod ang isa nga nagbatas sang nagasumpong nga pulong sang mga makasasala batok sa ila kaugalingon nga mga interes, agod indi kamo paglapyuon kag pagpunawon sa inyo mga kalag.”​—⁠Hebreo 12:​1-3.

Ang kalabanan sang mga teologo nagasiling nga ining bersikulo wala nagahambal tuhoy sa “personal nga pagtuo ni Jesus” kundi, sa baylo, sang iya papel subong ang “pamuno ukon tagtukod sang pagtuo.” Ang Griegong termino nga te·lei·o·teś nga nakita sa sining dinalan nagapatuhoy sa isa nga nagahimpit, ang isa nga nagapahanabo ukon nagakompleto sang isa ka butang. Subong ang “Manughimpit,” si Jesus nagkompleto sing pagtuo sa kahulugan nga ang iya pagkari sa duta nagtuman sang mga tagna sa Biblia kag nian nagtukod sang mas malig-on nga sadsaran sa pagtuo. Apang nagakahulugan bala ini nga wala sia sing pagtuo?

Ang mga dinalan gikan sa sulat sa mga Hebreo nga makita mo sa kahon sa pahina 15 wala nagabilin sing pangduhaduha. Si Jesus ginhimpit paagi sa iya mga pag-antos kag pagkamatinumanon. Bisan isa na ka himpit nga tawo, ang iya mga eksperiensia naghimo sa iya nga himpit kag kompleto sa tanan nga butang, bisan sa pagtuo, agod mangin bug-os sia nga kalipikado subong Mataas nga Saserdote para sa kaluwasan sang matuod nga mga Cristiano. Nag-ampo sia sa iya Amay “upod ang mabaskog nga pagsinggit kag mga luha,” nangin “matutom” sia sa Dios, kag may “diosnon nga kahadlok.” (Hebreo 3:​1, 2; 5:​7-9) Sia ‘natilawan sa tanan nga paagi’ kaangay gid “sa aton,” siling sang Hebreo 4:​15, nga buot silingon, kaangay sang bisan sin-o matutom nga Cristiano nga ang pagtuo napaidalom sa “nagkalainlain nga mga pagtilaw.” (Santiago 1:​2, 3) Makatarunganon bala ang magpati nga si Jesus gintilawan “kaangay” sa iya mga sumulunod nga wala natilawan sa iya pagtuo kaangay nila?

Ang mga pag-ampo, pagkamatinumanon, pag-antos, mga pagtilaw, pagkamatutom, kag diosnon nga kahadlok nagapamatuod sang bug-os nga pagtuo ni Jesus. Ginasiling nila nga sia nangin “Manughimpit sang aton pagtuo” lamang pagkatapos nga sia ginhimo nga himpit sa iya kaugalingon nga pagtuo. Sing maathag, indi sia Dios nga anak, subong ginasiling sang doktrina sang Trinidad.​—⁠1 Juan 5:⁠5.

Wala Bala Sia Nagpati sa Pulong sang Dios?

Ang doktrina sang trinidad nakaimpluwensia gid sa panghunahuna sang mga teologo nga nakadangat sila sa punto sang pagpati nga si Jesus “indi makapati sa Pulong sang Dios kag sa iya mensahe” bangod “subong ang Pulong gid sang Dios, iya lamang mabantala ina nga pulong.”​—⁠An­ge­lo Amato, Gesù il Signore, upod ang eklesiastiko nga pagpahanugot.

Apang, ano ang ginapakita sing padayon nga pagpatuhoy ni Jesus sa mga Kasulatan? Sang sia ginsulay, tatlo ka beses nga ginkutlo niya ang Kasulatan. Ang ikatlo niya nga sabat nagsiling kay Satanas nga si Jesus nagasimba lamang sa Dios. (Mateo 4:​4, 7, 10) Sa madamo nga okasyon si Jesus nagsambit sang madamo nga tagna nga naaplikar sa iya kaugalingon, nagapakita sing pagtuo sa ila katumanan. (Marcos 14:​21, 27; Lucas 18:​31-33; 22:37; ipaanggid ang Lucas 9:22; 24:​44-46.) Gikan sa sining pag-usisa kita makahinakop nga si Jesus nakahibalo sang Kasulatan nga gin-inspirar sang iya Amay, gintuman niya ini nga may pagtuo, kag may yara sia bug-os nga pagsalig sa katumanan sang mga tagna nga nagtagna sang iya pagtilaw, pag-antos, kamatayon kag pagkabanhaw.

Si Jesus, ang Huwaran sang Pagtuo nga Dapat Ilugon

Si Jesus nagpakig-away sa away sang pagtuo tubtob sa katapusan agod mahuptan ang katutom sa iya Amay kag agod ‘madaug ang kalibutan.’ (Juan 16:33) Kon wala sing pagtuo, imposible nga matigayon yadto nga kadalag-an. (Hebreo 11:6; 1 Juan 5:⁠4) Tungod sa sadtong madinalag-on nga pagtuo, sia isa ka halimbawa sa iya matutom nga mga sumulunod. May yara gid sia pagtuo sa matuod nga Dios.

[Footnote]

[Kahon sa pahina 15]

Si Jesus, ang “Manughimpit,” Ginhimpit

Hebreo 2:⁠10: “Nagakaigo para sa isa nga tungod sa iya kag paagi sa iya ang tanan nga mga butang nagluntad, sa pagdala sang madamo nga mga anak sa himaya, sa paghimo sa Panguna nga Ahente sang ila kaluwasan nga himpit paagi sa mga pag-antos.”

Hebreo 2:​17, 18: “Kinahanglan gid sia nga mangin kaangay sa iya ‘kauturan’ sa tanan nga bahin, agod nga sia mangin isa ka maluluy-on kag matutom nga mataas nga saserdote sa mga butang may kaangtanan sa Dios, sa paghimo sing katumbas nga halad para sa mga sala sang katawhan. Bangod sia mismo sa iya kaugalingon nag-antos sang gintilawan sia, makasarang gid sia sa pagbulig sa mga ­ginatilawan.”

Hebreo 3:⁠2: “Matutom sia sa Isa nga naghimo sa iya nga subong, kaangay man ni Moises sa tanan nga panimalay sining Isa.”

Hebreo 4:⁠15: “May yara kita mataas nga saserdote, indi sing isa nga dili makapakita sing kahanuklog sa aton mga kaluyahon, kundi ang isa nga natilawan sa tanan nga bagay kaangay naton, apang wala sing sala.”

Hebreo 5:​7-9: “Sa mga adlaw sang iya pagkaunod si Cristo naghimo sing mga pag-ampo kag subong man mga pangabay sa Isa nga makaluwas sa iya sa kamatayon, nga may mabaskog nga pagsinggit kag mga luha, kag sia may kahamuot nga ginpamatian tungod sang iya diosnon nga kahadlok. Bisan sia isa ka Anak, nakatuon sia sing pagkamatinumanon gikan sa mga butang nga iya gin-antos; kag sa tapos nga sia nahimpit nangin kabangdanan sia sang dayon nga ­kaluwasan.”