Kapin sa 50 ka Tuig nga ‘Pagtabok’

PANUGIRON NI EMMANUEL PATERAKIS

Disinuebe ka siglo na ang nagligad si apostol Pablo nakabaton sing isa ka pangagda: “Tabok ka sa Macedonia kag buligi kami.” Kinabubut-on nga ginbaton ni Pablo ining bag-o nga kahigayunan sa “pagbantala sing maayong balita.” (Binuhatan 16:9, 10) Bisan pa indi subong sina ka dugay ang pangagda nga akon nabaton, kapin sa 50 ka tuig na ang nagligad nga nagpasugot ako sa “pagtabok” sa bag-o nga mga teritoryo nahisuno sa Isaias 6:8: “Yari ako! Ipadala ako.” Bangod sang akon madamo nga pagbiyahe ginhayuan ako subong Wala Nagadulog nga Turista, apang ang akon mga hilikuton wala sing kaangtanan sa turismo. Sa madamo nga beses, pag-abot ko sa akon hulot sa otel, nagaluhod ako kag nagapasalamat kay Jehova bangod sang iya pag-amlig.

NATAWO ako sang Enero 16, 1916 sa Hie­rá­pe­tra, sa Creta, sa relihioso kaayo Ortodokso nga pamilya. Kutob sa pagkabata, ako kag ang akon tatlo ka utod nga babayi ginadala ni Nanay sa simbahan kon Domingo. Kon tuhoy sa akon amay, nagapabilin sia sa balay kag nagabasa sing Biblia. Gindayaw ko gid ang akon amay​—⁠isa ka bunayag, maayo, kag maluluy-on nga tawo​—⁠kag ginsubuan gid ako sang mapatay sia sang siam ako ka tuig.

Sang lima ako ka tuig, madumduman ko nga nagbasa ako sing isa ka teksto sa eskwelahan nga nagasiling: “Ang tanan sa palibot naton nagasugid tuhoy sa pagluntad sang Dios.” Samtang nagadaku ako, nakumbinsi ako sing lubos sini. Busa sa edad nga 11, nagsulat ako sing isa ka salaysay nga ang tema amo ang Salmo 104:24: “Daw ano kadamo sang imo binuhatan, O Jehova! Tanan sila ginhimo mo sa kaalam. Ang duta puno sang imo mga tinuga.” Nagdayaw gid ako sa mga kalatingalahan sang kinaugali, bisan sang mga butang nga subong ka simple sang mga liso nga may magagmay nga mga pakpak nga ginalupad sang hangin gikan sa halon sang ginhalinan nga kahoy. Isa ka semana tapos ko masumiter ang akon salaysay, ginbasa ini sang akon manunudlo sa atubang sang bug-os nga klase, kag nian sa atubangan sang bug-os nga eskwelahan. Sadto nga tion, ang mga manunudlo nagapakig-away batok sa Komunista nga mga ideya kag nalipay sila sa pagpamati sang akon depensa tuhoy sa pagluntad sang Dios. Para sa akon, nalipay lamang ako sa pagpabutyag sang akon pagpati sa Manunuga.

Mga Sabat sa Akon mga Pamangkot

Ang akon una nga pagkakilala sa mga Saksi ni Jehova sang maaga nga bahin sang tuig 1930 maathag pa sa akon hunahuna. Si Emmanuel Lio­nou­da­kis nagabantala sa tanan nga banwa kag mga minuro sang Creta. Nagkuha ako sing pila ka bukleta sa iya, apang ang isa nga natig-uluhan Diin ang mga Minatay? amo gid ang nakakuha sang akon igtalupangod. Nahadlok gid ako sa kamatayon amo kon ngaa indi gani ako magsulod sa kuwarto nga napatyan sang akon amay. Samtang ginabasa ko sing sulitsulit ini nga bukleta kag natun-an kon ano ang ginatudlo sang Biblia tuhoy sa kahimtangan sang mga patay, nabatyagan ko nga nadula ang akon disparatis nga kahadlok.

Kada tuig sa tion sang tig-ilinit, ang mga Saksi nagaduaw sa amon banwa kag ginadalhan ako sing dugang pa nga literatura. Amat-amat nga nag-uswag ang akon paghangop sa Kasulatan, apang nagpadayon ako sa pagtambong sa Ortodokso nga Simbahan. Apang, ginpabag-o sang libro nga Deliverance ang kahimtangan. Maathag nga ginpakita sini ang kinatuhayan sang organisasyon ni Jehova sangsa iya ni Satanas. Kutob sadto, gintun-an ko pa gid sing regular ang Biblia kag ang bisan anong literatura sang Watch Tower Society nga akon natigayon. Sanglit ginadumilian sadto ang mga Saksi ni Jehova sa Gresya, nagtuon ako sing patago sa gab-i. Apang, nangin tuman ako kapagsik sa akon natun-an amo nga indi ko mapunggan ang akon kaugalingon nga isugid ini sa tanan. Wala madugay ginpanilagan ako sang mga pulis, ginatikma ako sing regular sa adlaw kag gab-i agod usisaon kon may literatura ako.

Sang 1936, nagtambong ako sa isa ka miting sa una nga tion, 75 ka milya gikan sa Iráklion. Nalipay gid ako nga makilala ang mga Saksi. Ang kalabanan sa ila simple nga mga lalaki, kalabanan mga mangunguma, apang nakumbinsi nila ako nga amo ini ang kamatuoran. Gilayon ako nga nagdedikar kay Jehova.

Ang akon pagpabawtismo isa ka hitabo nga indi ko gid malipatan. Isa ka gab-i sang 1938, sa nagangitongito nga kadulom, kami sang akon duha ka ginatun-an sa Biblia gindala ni Utod Lio­noudakis sa baybayon. Pagkatapos makapangamuyo, gintum-oy niya kami sa tubig.

Pagkaaresto

Indi sa pagpabugal, ang una nga tion sang akon pagbantala tumalagsahon gid. Nakit-an ko ang isa ko ka madugay nga abyan sa eskwelahan nga nangin isa ka pari, kag nangin maayo ang amon paghambalanay. Apang pagkatapos ginpaathag niya nga nahisuno sa sugo sang obispo, dapat niya ako nga ipadakop. Samtang nagahulat kami sa pag-abot sang mga pulis gikan sa malapit nga minuro sa opisina sang meyor, isa ka kadam-an ang nagtipon sa guwa. Sa amo ginkuha ko ang isa ka Griego nga Bag-ong Testamento didto sa opisina kag naghatag sing pamulongpulong pasad sa Mateo kapitulo 24. Sang primero indi luyag mamati sang mga tawo, apang nagpasilabot ang pari. “Pahambala ninyo sia,” siling niya. “Aton ini Biblia.” Naghambal ako sa sulod sang isa ka oras kag tunga. Sa amo, ang akon nahaunang adlaw sa ministeryo amo man ang nahaunang okasyon para sa akon nahaunang pamulongpulong publiko. Sanglit wala pa mag-abot ang mga pulis sang makatapos ako, namat-od ang meyor kag ang pari nga piliton ako sa paghalin sa banwa paagi sa isa ka grupo sang mga lalaki. Sa una nga kurbada sang dalan, nagdalagan ako sing madasig suno sa masarangan ko agod indi maigo sang ila ginahaboy nga mga bato.

Sang masunod nga adlaw, duha ka pulis upod sa obispo, ang nagdakop sa akon sa ulubrahan. Sa estasyon sang pulis, nakapanaksi ako sa ila gikan sa Biblia, apang sanglit ang akon literatura sa Biblia wala sing selyo sang obispo nga ginapatuman sang kasuguan, gin-akusar ako sing proselitismo kag sing pagpanagtag sing ginadilian nga literatura. Ginhatagan ako sing palaabuton nga pagbista.

Ang pagbista sa akon ginhimo isa ka bulan sang ulihi. Sa akon depensa ginpadaku ko nga ginasunod ko lamang ang sugo ni Cristo nga magbantala. (Mateo 28:19, 20) Ang hukom sarkastiko nga nagsabat: “Nonoy, ang Isa nga naghatag sina nga sugo ginlansang sa krus. Sing makapasubo, wala ako sing awtoridad nga ipatuman ang kaanggid nga silot sa imo.” Apang, isa ka pamatan-on nga abogado nga indi ko kilala ang nagtindog sa pagtabang sa akon, nagasiling nga bangod sing lapnag nga Komunismo kag ateismo sa palibot, ang korte dapat magpabugal nga may pamatan-on nga mga lalaki nga handa sa pagpangapin sa Pulong sang Dios. Nian nagpalapit sia kag ginpanginbulahan ako sing mainabyanon bangod sa akon nasulat nga depensa, nga yara sa akon file. Nagdayaw bangod bataon pa ako kaayo, nagtanyag sia nga tabangan ako nga wala sing bayad. Sa baylo sang minimum nga sentensia nga tatlo ka bulan, ginsentensiahan ako sing napulo lang ka adlaw nga pagkabilanggo kag sing 330 ka drach­ma nga multa. Ginpalig-on sadtong pagpamatok ang akon desisyon nga alagaron si Jehova kag pangapinan ang kamatuoran.

Sang isa pa ka okasyon sang gindakop ako, natalupangdan sang hukom ang akon kalantip sa pagkutlo sa Biblia. Ginpangabay niya ang obispo nga maghalin sa iya opisina nga nagasiling: “Tapos na ang imo bahin. Ako na ang bahala sa iya.” Nian ginkuha niya ang iya Biblia, kag ginhambalan namon ang nahanungod sa Ginharian sang Dios sa bilog nga hapon. Yadtong mga kahimtangan nagpalig-on sa akon nga magpadayon walay sapayan sang mga kabudlayan.

Ang Sentensia nga Kamatayon

Sang 1940, gintawag ako sa pag-alagad sa militar kag ginpasulat kon ngaa indi ako magsoldado. Duha ka adlaw sang ulihi gindakop ako kag ginsakit sang grabe sang mga pulis. Nian ginpadala ako sa inaway sa Al­ba­nia, diin gindala ako sa hukmanan para sa mga soldado bangod indi ako makig-away. Ginhambalan ako sang mga awtoridad sang militar nga indi sila interesado mahibaluan kon husto ako ukon sayop kundi nabalaka sila sa mangin epekto sang akon halimbawa sa mga soldado. Ginpamatbatan ako sing kamatayon, apang bangod sang isa ka legal nga sayop, sa daku ko nga kalipay, ini nga sentensia ginbag-o sa napulo ka tuig nga pagpangabudlay sing lakas. Ang masunod nga pila ka bulan sang akon kabuhi ginhinguyang ko sa bilangguan sang mga militar sa Gresya sa idalom sang tuman kabudlay nga mga kahimtangan, diin ginaantos ko gihapon ang pisikal nga mga epekto sini.

Apang, wala mapunggan sang pagkabilanggo ang akon pagbantala. Wala gid! Mahapos sugdan ang mga paghambalanay, kay natingala ang madamo kon ngaa may isa ka sibilyan sa bilangguan sang militar. Ang isa sining mga paghambalanay upod sa isa ka sinsero nga pamatan-on nga lalaki nagdul-ong sa isa ka pagtuon sa Biblia sa layanglayang sang prisuhan. Treintay-otso ka tuig sang ulihi nakit-an ko liwat ini nga lalaki sa isa ka asambleya. Ginbaton niya ang kamatuoran kag nagaalagad subong isa ka manugtatap sang kongregasyon sa isla sang ­Lefkás.

Sang ginsakop sang mga hangaway ni Hit­ler ang Yu­go­sla­via sang 1941, ginsaylo kami pa bagatnan sa isa ka prisuhan sa Prev­eza. Sang tion sang paglakbay, ang amon upod nga mga salakyan gin-atake sang Aleman nga mga manugbomba, kag kami nga mga bilanggo wala ginhatagan sing pagkaon. Sang maubos na ang akon diutay nga tinapay, nangamuyo ako sa Dios: “Kon kabubut-on mo nga mapatay ako sa gutom pagkatapos nga ginluwas mo ako sa sentensia nga kamatayon, nian tumana ang imo kabubut-on.”

Sang masunod nga adlaw ginpatawag ako sang isa ka opisyal nga soldado sa tion sang paglawag sang ngalan kag, pagkatapos mahibaluan kon diin ako maghalin, kon sanday sin-o ang akon mga ginikanan, kag kon ngaa ginbilanggo ako, ginsilingan niya ako nga magsunod sa iya. Gindala niya ako sa kalan-an sang mga opisyal nga soldado sa banwa, kag gindala ako sa lamesa nga may tinapay, keso, kag sinugba nga karnero, kag ginsugo ako nga magkaon. Apang ginpaathag ko nga sanglit ang 60 iban pa nga bilanggo wala sing makaon, indi mabatas sang akon konsiensia nga magkaon. Ang opisyal nagsabat: “Indi ko mapakaon ang tanan! Nangin maalwan gid ang imo amay sa akon amay. May moral ako nga obligasyon sa imo apang indi sa iban.” “Kon amo sina mabalik na lang ako sa prisuhan,” sabat ko. Nagpamensar sia sing makadali kag ginhatagan ako sing daku nga puyo agod sudlan sing pagkaon nga sarang ko masulod.

Sang pagbalik ko sa prisuhan, ginbutang ko ang puyo kag nagsiling: “Mga amigo, para ini sa inyo.” Natabuan nga sang gab-i antes sadto, ginpasibangdan ako nga balasulon sa nangin kahimtangan sang iban nga mga bilanggo bangod wala ako magbuylog sa ila pagpangadi kay Birhen Maria. Apang, ginpangapinan ako sang isa ka Komunista. Sang makita ang pagkaon ginsilingan niya ang iban: “Diin si ‘Birhen Maria’ ninyo? Siling ninyo nga mapatay kita bangod sini nga tawo, apang gindalhan niya kita sing pagkaon.” Nian nagbalikid sia sa akon kag nagsiling: “Emmanuel! Kari ka kag mangamuyo sing pagpasalamat.”

Wala madugay sang ulihi, bangod sang pagsalakay sang Aleman nga mga hangaway nagpalalagyo ang mga guardia sang bilangguan, nga naghilway sa mga bilanggo. Nagkadto ako sa Pat­ras agod pangitaon ang iban nga mga Saksi antes magdiretso sa Atenas sang hingapusan sang Mayo 1941. Nakatigayon ako didto sing pila ka panapton kag sapatos kag sa una nga tion nakapaligo ako pagkatapos sang kapin sa isa ka tuig. Tubtob sang matapos ang pagpanakop, pirme ako ginapauntat sang mga Aleman sa pagbantala, apang wala nila ako gindakop. Ang isa sa ila nagsiling: “Sa Alemanya ginatiro namon ang mga Saksi ni Jehova. Apang diri luyag namon kuntani nga mga Saksi tanan ang amon kaaway!”

Mga Hilikuton Pagkatapos sang Inaway

Daw wala maayawi ang Gresya sa inaway, labi ini nga ginbahinbahin sang inaway sibil kutob sang 1946 tubtob sang 1949, nga gintunaan sing kamatayon sang linibo. Ang mga kauturan nagkinahanglan sing daku nga pagpalig-on agod makapabilin nga malig-on sadtong tion nga bisan ang pagtambong sa mga miting mahimo magdul-ong sa pagkaaresto. Pila ka kauturan ang ginpamatbatan sing kamatayon bangod sang ila neutral nga panindugan. Apang walay sapayan sini, madamong tawo ang nagbaton sang mensahe sang Ginharian, kag may isa ukon duha nga ginabawtismuhan kada semana. Kutob sang 1947, nagtrabaho ako sa talatapan sang Sosiedad sa Atenas sa adlaw kag nagaduaw sa mga kongregasyon subong isa ka nagalakbay nga manugtatap sa gab-i.

Sang 1948, nalipay ako sang gin-agda ako nga magtambong sa Watchtower Bible School of Gilead, sa Estados Unidos. Apang may problema. Bangod sang akon nagligad nga mga pagkabilanggo, wala ako makakuha sing pasaporte. Apang ang isa sang akon mga ginatun-an sa Biblia may amigo nga isa ka heneral. Paagi sa iya, nakakuha ako sing pasaporte sa sulod sang pila lamang ka semana. Apang nabalaka ako bangod sadtong manuglakat na kuntani ako, gindakop ako bangod sang pagpahamtang sing Ang Lalantawan. Gindala ako sang isa ka pulis sa pangulo sang ­State Se­cu­ri­ty Po­lice sa Atenas. Sa daku ko nga kakibot isa gali sang akon mga kaingod! Ginpaathag sang pulis kon ngaa gindakop ako kag ginhatag sa iya ang bandol sang mga magasin. Ginkuha sang akon kaingod ang isa ka tumpok sang Lalantawan nga mga magasin gikan sa iya lamesa kag nagsiling sa akon: “Wala pa ako sing pinakaulihi nga guwa. Puwede bala ako makakuha sing isa ka kopya?” Daku gid ang akon kalipay nga makita ang kamot ni Jehova sa sadtong mga butang!

Ang ika-16 nga klase sang Gilead, sang 1950, isa gid ka makapalig-on nga eksperiensia. Sang matapos ini, ginpadala ako sa Cipre, diin nakit-an ko dayon nga ang pagpamatok sang mga klero subong kapintas didto sa Gresya. Masami kami makasumalang sing mga grupo sang relihiosong mga panatiko nga ginsugyot sang Ortodokso nga mga pari. Sang 1953 ang akon visa para sa Cipre wala mabag-o, kag ginpadala ako sa Istanbul, Turkey. Sa liwat, malip-ot lang ang akon pagtener didto. Ang mga tension sa politika sa ulot sang Turkey kag Gresya nagkahulugan nga walay sapayan sang maayong mga resulta sang pagbantala nga hilikuton, kinahanglan nga maghalin ako padulong sa lain nga asaynment—sa Egipto.

Sadtong tion nga nabilanggo ako, nagsulod sa akon hunahuna ang Salmo 55:6, 7. Ginpabutyag ni David didto ang iya handum nga makapalagyo sa desyerto. Wala ko ginpaabot nga mangin matuod ini sa akon. Sang 1954, pagkatapos sang pila ka adlaw makapalapyo nga pagbiyahe sakay sa tren kag sa mga sakayan sa Suba sang Nilo, nalab-ot ko gid man ang akon kaladtuan—ang Khar­toum, sa Su­dan. Luyag ko na gid makapaligo kag makatulog. Apang nalipatan ko nga udtong adlaw gali sadto. Napaso ang akon ulo sang tubig nga nasulod sa tangke sa atop, amo nga napilitan ako sa pagsuksok sing dinumaan nga kalo sa sulod sang pila ka bulan tubtob nga nag-ayo ang akon paso.

Pirme ako ginasubuan didto, nagaisahanon sa tunga sang Sa­ha­ra, isa ka libo ka milya ang kalayuon gikan sa pinakamalapit nga kongregasyon, apang ginsakdag ako ni Jehova kag ginhatagan sing kusog nga makapadayon. Kon kaisa ang pagpalig-on nagahalin sa wala ginapaabot nga mga paagi. Isa ka adlaw nakilala ko ang direktor sang Museo sang Khar­toum. Bukas ang iya hunahuna, kag nakasugilanunay kami sing maayo. Sang mahibaluan niya nga isa ako ka Griego, ginpangabay niya ako sa pagkadto sa museo agod badbaron ang pila ka sinulatan sa dumaan nga mga pagkabutang nga nasapwan sa isa ka simbahan sang ikaanom nga siglo. Pagkatapos sang lima ka oras sa mabaho nga base­ment, nakakita ako sing isa ka platito nga nasulatan sang ngalan ni Jehova, ang Tetragrammaton. Handurawa ang akon kalipay! Ang pagkakita sang ngalan sang Dios sa mga simbahan kinaandan lamang sa Europa, apang tumalagsahon gid ini sa tunga sang Sa­ha­ra!

Pagkatapos sang internasyonal nga asambleya sang 1958, gintangdo ako subong manugtatap sang sona agod duawon ang mga kauturan sa 26 ka pungsod kag mga teritoryo sa Natung-an kag sa Malapit nga Sidlangan kag sa palibot sang Mediteraneo. Sa masami indi ko mahibaluan kon paano magguwa sa isa ka mabudlay nga kahimtangan, apang si Jehova pirme nagahatag sing solusyon.

Pirme ako nagdayaw sa pag-ulikid nga ginapakita sang organisasyon ni Jehova para sa mga Saksi nga napain sa pila ka mga pungsod. Sang isa ka okasyon, nakilala ko ang isa ka Indian nga utod nga lalaki nga nagatrabaho sa isa ka planta sang langis. Sia lamang ang nagaisahanon nga Saksi sa pungsod. Sa iya aparador may mga publikasyon sia gikan sa 18 ka nanuhaytuhay nga hambal, nga ginahatag niya sa iya mga kaupod sa trabaho. Bisan sa sini nga pungsod, diin estrikto nga ginadilian ang bisan anong dumuluong nga relihion wala ginkalimtan sang aton utod ang iya salabton nga ibantala ang maayong balita. Ang iya mga abyan nagdayaw sang makit-an nila nga ginpadala ang isa ka tiglawas sang iya relihion agod duawon sia.

Sang tuig 1959 nagduaw ako sa Espanya kag Portugal. Sadto nga tion lunsay ini napaidalom sa militar nga diktadura, diin estrikto nga ginadumilian ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova. Sa sulod sang isa ka bulan nakahiwat ako sing kapin sa isa ka gatos nga pagtilipon, nagapalig-on sa mga kauturan nga magpadayon walay sapayan sang mga kabudlayan.

Wala Na Nagaisahanon

Sa sulod sang kapin sa 20 ka tuig, nag-alagad ako sing bug-os tion kay Jehova subong diminyo, apang hinali ako nga ginlapyo sa padayon nga pagbiyahe nga wala sing kaugalingon nga puluy-an. Sa sini nga tion nakilala ko si An­nie Bia­nuc­ci, isa ka espesyal payunir sa Tu­ni­sia. Ginkasal kami sang 1963. Ang iya gugma kay Jehova kag sa kamatuoran, ang iya debosyon sa ministeryo upod sang iya arte sa pagpanudlo, kag sang iya ihibalo sa mga hambal nangin isa gid ka pagpakamaayo sa amon misyonero kag sirkito nga hilikuton sa naaminhan kag nakatundan nga Aprika kag sa Italya.

Sang Agosto 1965 kami sang akon asawa ginpadala sa Da­kar, Se­ne­gal, diin gin-organisar ko ang lokal nga sanga talatapan. Ang Se­ne­gal isa ka pungsod nga kilala gid bangod sang pagpahanugot sini sa relihion, walay duhaduha bangod sa presidente sini, nga si ­Leopold ­Senghor, isa sang Aprikano nga mga pangulo sang Estado nga nagsulat kay Presidente Ban­da sang Malawi sa pagsakdag sa mga Saksi ni Jehova sadtong tion sang tuman nga paghingabot nga natabo sa Ma­la­wi sang katuigan 1970.

Bugana nga Pagpakamaayo ni Jehova

Sang 1951, sang maghalin ako sa Gilead padulong sa Cipre, nagbiyahe ako nga may pito ka maleta. Sang pagkadto ko sa Turkey, lima lamang ang akon gindala. Apang bangod sang madamo nga pagbiyahe, gin-anad ko nga limitahan ang akon kaugalingon sa 20-kilogramos (44-libras) nga bagahe, nga nagalakip sang akon mga file kag sang akon “gamay” nga makinilya. Isa ka adlaw ginsilingan ko si Brother Knorr, presidente sadto sang Watch Tower Society: “Gin-amligan mo ako batok sa materyalismo. Gintudluan mo ako nga magkabuhi sa 20-kilogramos nga pagkabutang, kag kontento ako sa sini.” Wala gid ako magbatyag nga gindingutan bangod diutay lamang ang akon pagkabutang.

Ang akon panguna nga problema sa tion sang akon mga pagbiyahe amo ang pag-abot kag paghalin sa mga pungsod. Isa ka adlaw, sa isa ka pungsod nga ginadilian ang hilikuton, ginbusikad sang isa ka opisyal sa adwana ang akon mga file. Makatalagam ini para sa mga Saksi sa pungsod, gani ginkuha ko sa akon jacket ang isa ka sulat halin sa akon asawa kag ginsilingan ang opisyal sang adwana: “Daw maluyagon ka sa pagbasa sing sulat. Luyag mo man bala basahon ining sulat halin sa akon asawa, nga wala sa mga file?” Nahuy-an, nangayo sia sing pasaylo kag ginpalakat ako.

Kutob sang 1982 kami sang akon asawa nag-alagad subong mga misyonero sa Nice, bagatnan sang Pransia. Bangod sang mapigaw nga panglawas, indi ko na masarangan himuon ang ginahimo ko sadto. Apang wala ina nagakahulugan nga nabuhinan ang amon kalipay. Nakita namon nga ang ‘amon panikasog indi nga wala sing pulos.’ (1 Corinto 15:58) Nalipay ako sa pagtan-aw sa madamo nga tawo nga gintudluan ko sang nagligad nga mga tinuig subong man ang kapin sa 40 ka katapo sang akon pamilya nga matutom nga nagaalagad kay Jehova.

Wala ko gid ginahinulsulan ang mga sakripisyo nga nangin resulta sang akon ‘pagtabok.’ Sa pagkamatuod, wala sing bisan isa sang aton mga sakripisyo ang mapaanggid sa ginhimo para sa aton ni Jehova kag sang iya Anak, si Cristo Jesus. Kon hunahunaon ko ang nagligad nga 60 ka tuig kutob sang nakilala ko ang kamatuoran, makasiling ako nga ginpakamaayo ako sing bugana ni Jehova. Subong sang ginasiling sang Hulubaton 10:22, “ang pagpakamaayo ni Jehova—amo ang nagapamanggad.”

Sing walay duhaduha, ang “mahigugmaon nga kaluoy ni Jehova mas maayo pa sa kabuhi.” (Salmo 63:3) Samtang nagadugang ang mga kabudlayan sang pagtigulang, pirme ko ginasambit sa akon mga pangamuyo ang mga pinamulong sang inspirado nga salmista: “Sa imo, O Jehova, nagadangop ako. O kabay nga indi ako mahuy-an. Kay ikaw ang akon paglaum, O Soberanong Ginuong Jehova, ang akon pagsalig kutob sang akon pagkapamatan-on. O Dios, gintudluan mo ako kutob sang akon pagkapamatan-on, kag tubtob karon padayon ko nga ginasugid ang imo makadalayaw nga mga binuhatan. Kag bisan sa katigulangon kag sa pagbukay sang akon buhok, O Dios, indi ako pagbiyai.”—Salmo 71:1, 5, 17, 18.

[Retrato sa pahina 25]

Upod sa akon asawa, nga si Annie, karon

“Isa ka Makadalayaw nga Dulot Gikan kay Jehova”

ANG Mayo 1, 1996, nga guwa sang Ang Lalantawan nag-unod sing maid-id nga pagbinagbinag sa Cristianong neutralidad kag kon paano balansehon ang mga responsabilidad kay Jehova kag kay “Cesar.” (Mateo 22:21) Madamong tinaga sing pag-apresyar ang nabatian sa ginhatag nga bag-ong impormasyon. Ang isa sini amo ang masunod nga sulat, nga ginsulat sang isa ka Saksi sa Gresya kag ginpadala sa Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova:

“Luyag ko ipabutyag ang akon hanuot gid nga pagpasalamat sa inyo tanan pinalangga nga mga kauturan bangod sang inyo maayo nga pag-atipan sa amon sa espirituwal. Bangod sang halos siam ka tuig nga pagkabilanggo bangod sang akon Cristianong pagtuo, ginapasalamatan ko gid ang makadalayaw nga mga panghunahuna sa Mayo 1, 1996, nga guwa sang Ang Lalantawan. (Isaias 2:4) Isa gid ini ka makadalayaw nga dulot gikan kay Jehova.​—⁠Santiago 1:⁠17.

“Samtang ginabasa ko ini nga mga artikulo, nadumduman ko ang isa ka komento sa nahauna nga Lalantawan (Agosto 1, 1994, pahina 14): ‘Sing maathag, ang pagkamakatarunganon isa ka hamili nga kinaiya, isa nga nagapahulag sa aton nga higugmaon sing labi si Jehova.’ Huo, mga kauturan, ginapasalamatan ko si Jehova nga bahin ako sang iya maluluy-on kag mahigugmaon nga organisasyon, nga maathag nga nagapabanaag sang iya kaalam.​—⁠Santiago 3:⁠17.

“Ang dugang pa nga kasanagan sa Mayo 1, nga Lalantawan ginbaton gid sing maayo diri sa Gresya, ilabi na sadtong nabilanggo sing madamong tinuig ukon bilanggo pa gihapon bangod sang ila pagtuo. Sa liwat madamo nga salamat. Kabay nga palig-unon kamo ni Jehova paagi sa iya espiritu nga ­magpadayon sa pag-aman sa amon sing mapuslanon espirituwal nga pagkaon sa sining magamo nga mga tion.”