Pukawa ang Isa kag Isa sa Gugma kag sa Maayong mga Buhat​—⁠Paano?

“Magpatugsilingay kita agod pukawon ang isa kag isa sa gugma kag sa maayong mga buhat, . . . nagapalig-unay sa isa kag isa, kag labi pa gid sa ginatan-aw ninyo nga nagapalapit ang adlaw.”​—⁠HEBREO 10:​24, 25.

1, 2. (a) Ngaa importante nga ang unang mga Cristiano makasapo sing paglipay kag pagpalig-on sa ila pagtilipon? (b) Ano nga laygay ni Pablo ang nagapatuhoy sa kinahanglanon nga magtilipon sing tingob?

NAGTIPON sila sing patago, nga nakandaduhan ang mga ganhaan. Sa guwa, may katalagman bisan diin. Ang ila Lider, nga si Jesus, bag-o lang ginpatay sa publiko, kag ginpaandaman niya ang iya mga sumulunod nga amo man ang himuon sa ila. (Juan 15:20; 20:19) Apang samtang nagahutikanay sila nahanungod sa ila hinigugma nga si Jesus, pat-od nga sa dimagkubos nakabatyag sila sing kalig-unan nga magkaupod sila.

² Sa pagligad sang mga tinuig, naatubang sang mga Cristiano ang tanan nga sahi sang pagtilaw kag paghingabot. Kaangay sadtong unang mga disipulo, nakatigayon sila sing paglipay kag pagpalig-on gikan sa pagtilipon sing tingob. Sa amo, si apostol Pablo nagsulat sa Hebreo 10:​24, 25: “Magpatugsilingay kita agod pukawon ang isa kag isa sa gugma kag sa maayong mga buhat, nga wala ginabiyaan ang aton pagtilipon sing tingob, subong sang kinabatasan sang iban, kundi nagapalig-unay sa isa kag isa, kag labi pa gid sa ginatan-aw ninyo nga nagapalapit ang adlaw.”

3. Ngaa makasiling ka nga ang Hebreo 10:​24, 25 indi lamang isa ka sugo nga magtilipon sing tingob ang mga Cristiano?

³ Ining mga pulong indi lamang isa ka sugo nga padayunon ang pagtilipon sing tingob. Nagahatag ini sing diosnon nga talaksan para sa tanan nga Cristianong miting​—⁠kag sa pagkamatuod, para sa bisan anong okasyon kon ang mga Cristiano nagatilipon sing tingob. Sa karon kapin sa bisan ano nga tion, nga makita na naton sing maathag nga nagahilapit ang adlaw ni Jehova, bangod sang mga pag-ipit kag mga katalagman sining malaut nga sistema kinahanglan gid nga ang aton mga miting mangin subong sang isa ka may kalig-unan nga dalangpan, isa ka tuburan sang kusog kag pagpalig-on para sa tanan. Ano ang mahimo naton agod masigurado ini? Ti, usisaon naton sing maayo ang mga pulong ni Pablo, paagi sa tatlo ka pangunang pamangkot: Ano ang buot silingon sang “magpatugsilingay”? Ano ang buot silingon sang “pukawon ang isa kag isa sa gugma kag sa maayong mga buhat”? Bilang katapusan, paano kita ‘makapalig-unay sa isa kag isa’ sa sining mabudlay nga mga tion?

“Magpatugsilingay”

4. Ano ang buot silingon sang “magpatugsilingay”?

⁴ Sang ginpalig-on ni Pablo ang mga Cristiano nga “magpatugsilingay,” gingamit niya ang Griegong berbo nga ka·ta·no·eʹo, isa ka mas mabaskog nga porma sang kinaandan nga termino nga “hantupa.” Ang Theological Dictionary of the New Testament nagasiling nga ini nagakahulugan sing “pagpatuhoy sang bug-os nga painuino sa isa ka butang.” Suno kay W. E. Vine, mahimo man ini magkahulugan sing “hangpon sing bug-os, binagbinagon sing maayo.” Gani kon ang mga Cristiano ‘nagapatugsilingay,’ indi lamang nga ginatan-aw nila ang kadaygan kundi ginagamit nila ang ila tanan nga ikasarang sa paghunahuna kag nagatinguha nga padalumon pa ang ila paghangop.​—⁠Ipaanggid ang Hebreo 3:⁠1.

5. Ano ang pila ka bahin sang isa ka tawo nga mahimo indi mamutikan sa gilayon, kag ngaa dapat naton binagbinagon ini?

⁵ Dapat naton dumdumon nga ang isa ka tawo may kapin pa sangsa mahimo ginapakita sang pagtulok lamang sa iya panagway, mga buhat, ukon personalidad. (1 Samuel 16:⁠7) Sa masami ang pagkamahipuson nagatago sing tudok nga mga balatyagon ukon makalilipay nga ikasarang sa pagpakadlaw. Subong man, wala nagapalareho ang mga ginhalinan. Ang iban nakaagi sing mabudlay gid nga mga pagtilaw sa ila kabuhi; ang iban nagabatas sing mga kahimtangan karon gid nga indi naton mahanduraw. Masunson gid nagakatabo nga ang aton kaugot sa batasan sang isa ka utod nga lalaki ukon babayi nagaugdaw sa tapos naton mahibaluan sing dugang pa ang iya ginhalinan ukon mga kahimtangan.​—⁠Hulubaton 19:⁠11.

6. Ano ang pila ka paagi agod makilala naton ang isa kag isa sa aton sing dugang pa, kag ano nga kaayuhan ang mahimo mangin resulta sini?

⁶ Sa pagkamatuod, wala ini nagakahulugan nga maningadtingad kita sa personal nga kabuhi sang isa. (1 Tesalonica 4:11) Walay sapayan, sarang gid kita makapakita sing personal nga interes sa isa kag isa. Wala lamang ini nagakahulugan sing pagtamyaw sa Kingdom Hall. Ngaa indi magpili sing isa ka tawo nga luyag mo makilala sing dugang pa kag himuon nga tulumuron ang makighambal sa iya sing pila ka minutos antes ukon pagkatapos sang miting? Mas maayo pa, “sunda ang dalanon sang pagkamaabiabihon” paagi sa pag-agda sa isa ukon duha ka abyan sa imo balay para sa simple lamang nga pamahaw. (Roma 12:13) Magpakita sing interes. Magpamati. Ang pagpamangkot lamang kon paano nakilala kag ginhigugma sang isa ka indibiduwal si Jehova mahimo nga magapahayag sing madamo nga butang. Apang, mahimo nga makahibalo ka sing dugang pa paagi sa pagpanghikot nga magkaupod sa pamalaybalay nga ministeryo. Ang pagpatugsilingay sa sining mga paagi magabulig sa aton sa pagpalambo sing matuod nga balatyagon sa isigkatawo, ukon kahanuklog.​—⁠Filipos 2:4; 1 Pedro 3:⁠8.

‘Magpalig-unay’

7. (a) Paano ang panudlo ni Jesus nakaapektar sa katawhan? (b) Ano ang naghimo sang iya panudlo nga mapagsik gid?

⁷ Kon nagapatugsilingay kita, mas handa kita nga magpalig-unay, ginapukaw ang isa kag isa sa paghikot. Importante ang Cristianong mga gulang sa sining bahin. Tuhoy sa tion sang si Jesus nagpamulong sa publiko, aton mabasa: “Ang epekto amo nga ang kadam-an natingala sa iya paagi sang pagpanudlo.” (Mateo 7:28) Sa isa pa ka okasyon bisan gani ang pila ka soldado nga ginpadala agod dakpon sia nagtaliwan nga nagasiling: “Wala pa gid sing tawo nga nagpamulong kaangay sini.” (Juan 7:46) Ano ang naghimo sang pagpanudlo ni Jesus nga mapagsik gid? Amo bala ang pagpasundayag sing makatalandog nga mga balatyagon? Indi; nagpamulong si Jesus nga may dignidad. Apang, pirme niya gintumod nga malab-ot ang tagipusuon sang iya mga manugpalamati. Bangod nagpakita sia sing patugsiling sa mga tawo, nahibaluan niya kon paano gid sila mapahulag. Naggamit sia sing maathag, simple lamang nga mga ilustrasyon nga nagapakita sang mga nagakatabo sa adlaw-adlaw nga pagkabuhi. (Mateo 13:34) Sing kaanggid man, ang mga nagahatag sang ila bahin sa aton mga miting dapat mag-ilog kay Jesus paagi sa paghatag sing buhi kag mapagsik nga mga presentasyon nga makapahulag. Kaangay ni Jesus, mahimo kita makagamit sing mga ilustrasyon nga nagabagay sa aton tumalambong kag lab-uton ang ila tagipusuon.

8. Paano si Jesus nagpukaw paagi sa huwaran, kag paano naton sia mailog sa sining bahin?

⁸ Sa pag-alagad sa aton Dios, mahimo naton tanan pukawon ang isa kag isa sa aton paagi sa aton huwaran. Sa pagkamatuod napukaw ni Jesus ang iya mga manugpalamati. Ginhigugma niya ang hilikuton sang Cristianong ministeryo kag ginbayaw ang ministeryo. Nagsiling sia nga kaangay ini sang pagkaon para sa iya. (Juan 4:34; Roma 11:13) Ang subong sina nga kapagsik makalalaton. Mapakita mo man bala ang imo kalipay sa ministeryo? Samtang nagahalong nga indi mangin daw tikalon ikaw, ipaambit sa iban sa kongregasyon ang imo maayo nga mga eksperiensia. Kon ginaagda mo ang iban nga magpanghikot upod sa imo, tan-awa kon bala mabuligan mo sila nga makasapo sing matuod nga kalipay sa pagpakighambal sa iban nahanungod sa aton Dakung Manunuga, nga si Jehova.​—⁠Hulubaton 25:⁠25.

9. (a) Ano ang pila ka metodo sang pagpukaw sa iban ang luyag naton likawan, kag ngaa? (b) Ano ang dapat magpahulag sa aton sa paghatag sang aton kaugalingon sa pag-alagad kay Jehova?

⁹ Apang, maghalong nga indi pagpukawon ang iban sa sayop nga paagi. Halimbawa, basi sing dihungod mapabatyag naton sila nga kulang ang ila ginahimo. Basi sing dihungod mapahuy-an naton sila paagi sa pagpaanggid sa ila sa iban nga maathag nga kapin ka aktibo, ukon basi magtukod pa gani kita sing estrikto nga mga talaksan kag tamayon ang mga indi makalab-ot sini. Ang bisan diin sining mga metodo mahimo nga magpahulag sa iban sa paghikot sa makadali, apang wala magsulat si Pablo nga, ‘Pukawon ang isa kag isa sa pagpangunsiensia kag sa maayong mga buhat.’ Indi, dapat naton pukawon ang isa kag isa sa gugma, nian magasunod ang mga buhat gikan sa isa ka maayong motibo. Wala sing bisan sin-o ang dapat pahulagon bangod lamang sang hunahunaon sang iban sa kongregasyon kon indi niya malab-ot ang ila ginapaabot.​—⁠Ipaanggid ang 2 Corinto 9:​6, 7.

10. Ngaa dapat naton dumdumon nga indi kita mga agalon sang pagtuo sang iban?

¹⁰ Ang pagpukaw sa isa kag isa wala nagakahulugan sing pagkontrol sa isa kag isa. Walay sapayan sang daku nga awtoridad nga ginhatag sa iya sang Dios, mapainubuson nga ginpahanumdom ni apostol Pablo ang kongregasyon sa Corinto: ‘Indi kami ang agalon sang inyo pagtuo.’ (2 Corinto 1:24) Kon kaangay niya kilalahon naton sing mapainubuson nga indi naton katungdanan ang magdesisyon kon sig-ano ang dapat himuon sang iban sa pag-alagad kay Jehova, ukon kontrolon ang ila konsiensia sa iban nga personal nga mga desisyon, malikawan naton nga mangin ‘lakas katarong,’ indi malipayon, estrikto, negatibo, ukon nagaid sa pagsulundan. (Manugwali 7:16) Ini nga mga kinaiya wala nagapukaw; nagapamigos ini.

11. Ano ang nagpahulag sa pag-amot sang mga adlaw nga ginapatindog sang Israel ang tabernakulo, kag paano ina magmatuod sa aton adlaw?

¹¹ Luyag naton himuon ang tanan nga panikasog sa pag-alagad kay Jehova suno sa espiritu nga ginpakita sang dumaan nga Israel sang ginkinahanglan ang mga donasyon para sa pagtukod sing tabernakulo. Ang Exodo 35:21 mabasa: “Nian nag-abot sila, ang tagsatagsa nga ginpahulag sang iya tagipusuon, kag nagdala sila, ang tagsatagsa nga ginpukaw sang iya espiritu, sing amot ni Jehova para sa hilikuton.” Wala sila ginpahulag gikan sa guwa, kundi gikan sa sulod, gikan sa tagipusuon. Sa kamatuoran, ang Hebreo literal nga mabasa diri nga “ang tagsatagsa nga ginbayaw sang iya tagipusuon” naghatag sina nga mga dulot. (Italiko amon.) Subong pag-uswag, magtinguha kita nga bayawon ang tagipusuon sang tagsatagsa sa aton kon nagainupod kita. Ang espiritu ni Jehova makahimo sang dapat pa himuon.

‘Magpalig-unay sa Isa kag Isa’

12. (a) Ano ang pila ka kahulugan sang Griegong tinaga nga ginbadbad “pagpalig-on”? (b) Paano ang mga kaupod ni Job napaslawan sa pagpalig-on sa iya? (c) Ngaa dapat kita maglikaw sa paghukom sa isa kag isa?

¹² Sang nagsulat si Pablo nga dapat kita ‘magpalig-unay sa isa kag isa,’ gingamit niya ang isa ka porma sang Griegong tinaga nga pa·ra·ka·leʹo, nga nagakahulugan man sing ‘sa pagpalig-on, sa paglipay.’ Sa ­Greek Sep­tua­gint nga bersion, amo man sini nga tinaga ang gingamit sa Job 29:​25, diin si Job ginlaragway subong isa nga nagalipay sa mga nagalalaw. Sing makatilingala, sang si Job mismo ang nagaantos sing tuman, wala sia makabaton sina nga pagpalig-on. Ang iya tatlo ka ‘manuglugpay’ tuman kasako sa paghukom sa iya kag sa pagsermon sa iya amo kon ngaa wala nila sia mahangpi ukon ginpakitaan sing kahanuklog. Sa kamatuoran, sa bug-os nila nga pagpakighambal, wala gid nila ginsambit ang ngalan ni Job bisan sing makaisa lang. (Ipatuhay ang Job 33:​1, 31.) Mahimo gid nga gintamod nila sia nga isa ka problema sa baylo nga isa ka tawo. Indi katingalahan nga sa iya kapaslawan nagtuaw sia: “Kon ang inyo kalag yara sa kahimtangan sang akon kalag”! (Job 16:⁠4) Amo man sa karon, kon luyag mo palig-unon ang isa ka tawo, magpakita sing kahanuklog! Indi maghukom. Subong ginasiling sang Roma 14:​4, “sin-o ka bala nga magahukom sa alagad sang isa? Sa iya kaugalingon nga agalon nagatindog ukon nagakapukan sia. Sa pagkamatuod, patindugon sia, kay si Jehova makapatindog sa iya.”

13, 14. (a) Anong sadsaran nga kamatuoran ang dapat naton ikumbinse sa aton kauturan nga mga lalaki kag mga babayi agod lipayon sila? (b) Paano si Daniel napalig-on sang anghel?

¹³ Ang porma sang pa·ra·ka·leʹo kag ang nombre sini ginabadbad man nga “paglipay” sa 2 Tesalonica 2:​16, 17: “Dugang pa, kabay nga ang aton Ginuong Jesucristo mismo kag ang Dios nga aton Amay, nga nagahigugma sa aton kag naghatag sing dayon nga paglipay kag maayong paglaum paagi sa dibagay nga kaluoy, maglipay sang inyo mga tagipusuon kag magpalig-on sa inyo sa tagsa ka maayong buhat kag pulong.” Talupangda nga ang ideya nga mapalipay ang aton tagipusuon ginaangot ni Pablo sa sadsaran nga kamatuoran nga ginahigugma kita ni Jehova. Gani kabay nga palig-unon naton kag lipayon ang isa kag isa sa aton paagi sa pagkilala sinang importante nga kamatuoran.

¹⁴ Sang isa ka okasyon indi gid mapahamtang si manalagna Daniel sa tapos makita ang isa ka makahaladlok nga palanan-awon amo kon ngaa nga nakasiling sia: “Ang akon dungog nangin kaduluntan, kag wala ako sing kusog nga nabilin.” Nagpadala si Jehova sing anghel nga makapila nga nagpahanumdom kay Daniel nga sia “halandumon gid” sa mga mata sang Dios. Ang resulta? Ginsilingan ni Daniel ang anghel: “Ginpabakod mo ako.”​—⁠Daniel 10:​8, 11, 19.

15. Paano dapat balansehon sang mga gulang kag nagalakbay nga mga manugtatap ang paghatag sing komendasyon kag ang pagtadlong?

¹⁵ Yari, nian, ang isa pa ka paagi sa pagpalig-on sa iban. Hatagi sila sing komendasyon! Mahapos gid mangin mamulayon kag matigdas. Matuod, may mga tion nga mahimo kinahanglanon ang pagtadlong, ilabi na sang mga gulang kag nagalakbay nga mga manugtatap. Apang mangin mapuslanon para sa ila kon madumduman sila bangod sang ila mahigugmaon nga pagpalig-on sa baylo sang ila pagkapalasaway.

16. (a) Kon ginapalig-on ang mga napung-awan, ngaa indi tuman na sa masami nga palig-unon lamang sila nga dugangan pa ang ila pag-alagad kay Jehova? (b) Paano ginbuligan ni Jehova si Elias sang ginpung-awan sia?

¹⁶ Ang mga napung-awan ilabi na nga nagakinahanglan sing pagpalig-on, kag subong mga masigka-Cristiano ginapaabot kita ni Jehova nga mangin tuburan sang bulig​—⁠ilabi na kon mga gulang kita. (Hulubaton 21:13) Ano ang mahimo naton? Ang sabat mahimo nga indi subong kasimple lamang sa pagsiling sa ila nga dugangan pa ang ila pag-alagad kay Jehova. Ngaa? Bangod magapahangop ina nga ang kabangdanan sang ila kapung-aw amo nga kulang ang ila ginahimo. Indi amo sina sa masami ang kahimtangan. Ang manalagna nga si Elias nagbatyag sing daku gid nga kapung-aw isa ka bes nga ginhandum niya nga kuntani mapatay na lang sia; apang nag-abot ini sa tion nga masako gid sia sa pag-alagad kay Jehova. Paano si Jehova nakig-angot sa iya? Nagpadala sia sing anghel sa paghatag sing praktikal nga bulig. Gintu-ad ni Elias kay Jehova ang iya mga ginabatyag, nagasugid nga sa iya pamatyagan daw wala sia sing pulos kaangay sang iya patay na nga mga katigulangan, nga ang iya binuhatan wala tanan sing pulos, kag nga isahanon lamang sia. Namati si Jehova kag ginlipay sia paagi sa makapulunaw nga mga pagpasundayag sang Iya gahom kag sing pagpasalig nga wala gid sia nagaisahanon kag nga ang hilikuton nga iya ginsugdan pagatapuson. Nanaad man si Jehova nga hatagan niya si Elias sing kaupod nga iya mahanas agod magbulos sa iya sa ulihi.​—⁠1 Hari 19:​1-21.

17. Paano mahimo mapalig-on sang isa ka gulang ang isa nga tuman ka mamulayon sa iya kaugalingon?

¹⁷ Daw ano ka makapalig-on! Kabay nga palig-unon man naton ang mga ginapung-aw sa tunga naton. Tinguhai nga hangpon sila paagi sa pagpamati! (Santiago 1:19) Maghatag sing Makasulatanhon nga paglipay nga bagay sa ila indibiduwal nga mga kinahanglanon. (Hulubaton 25:11; 1 Tesalonica 5:14) Sa pagpalig-on sa mga utod nga mamulayon gid sa ila kaugalingon, ang mga gulang mahimo maluluy-on nga maghatag sing Makasulatanhon nga pamatuod nga ginahigugma kag ginapabilihan sila ni Jehova.⁠a Ang paghambalanay tuhoy sa gawad mahimo mangin isa ka mapuslanon nga paagi sa pagpalig-on sa mga nagabatyag nga wala sila sing pulos. Ang isa nga nagakasubo bangod sang sala nga nahimo niya anay mahimo nga dapat paathagan nga ang gawad nagtinlo na sa iya kon sia matuod gid nga naghinulsol kag bug-os nga nagtalikod sa sina nga buhat.​—⁠Isaias 1:⁠18.

18. Paano ang panudlo tuhoy sa gawad magamit sa pagpalig-on sa isa nga nabiktima sang lain nga tawo, subong sang panglugos?

¹⁸ Sa pagkamatuod, dapat binagbinagon sang isa ka gulang ang isa ka partikular nga kaso agod nga magamit niya ina nga panudlo sing nagakaigo. Binagbinaga ang isa ka halimbawa: Ang halad nga gawad ni Cristo ginlandong sang sapat nga mga halad sang Mosaiko nga Kasuguan, nga ginpatuman para sa katumbasan sang tanan nga sala. (Levitico 4:​27, 28) Apang, wala sing kasuguan, nga ang isa ka biktima sang panglugos dapat maghimo sina nga halad para sa sala. Ang kasuguan nagsiling nga “wala [sila] sing himuon” sa pagsilot sa iya. (Deuteronomio 22:​25-27) Gani sa karon, kon ang isa ka utod nga babayi gin-atake kag ginlugos kag nagpabatyag ini sa iya nga mahigko sia kag wala sing pulos, nagakaigo bala ipadaku nga kinahanglan niya ang gawad agod matinluan sia sa sina nga sala? Sa pagkamatuod indi. Wala sia makasala bangod nga gin-atake sia. Ang nanglugos amo ang nakasala kag dapat nga matinluan. Apang, ang gugma nga ginpakita ni Jehova kag ni Cristo sa pag-aman sang gawad mahimo gamiton subong pamatuod nga wala sia madagtaan sa mga mata sang Dios bangod sang sala sang iban kundi nga hamili sia kay Jehova kag nagapabilin sa iya gugma.​—⁠Ipaanggid ang Marcos 7:​18-23; 1 Juan 4:⁠16.

19. Ngaa indi naton dapat paabuton nga ang tanan naton nga pagtilipon upod sa aton kauturan nga mga lalaki kag mga babayi mangin makapalig-on, apang ano ang dapat mangin determinasyon naton?

¹⁹ Huo, bisan ano man ang kahimtangan sang isa ka indibiduwal sa kabuhi, bisan ano man nga masakit nga mga kahimtangan ang nagpadulom sang iya nagligad, dapat sia makasapo sing pagpalig-on sa kongregasyon sang katawhan ni Jehova. Kag amo man ang iya himuon kon kita subong mga indibiduwal magtinguha sa pagpatugsiling sa isa kag isa, sa pagpukaw sa isa kag isa, kag sa pagpalig-on sa isa kag isa kon nagatilipon kita. Apang, bangod dihimpit, kita tanan nagakapaslawan sa paghimo sini kon kaisa. Sing dimalikawan, ginapaslaw naton ang isa kag isa sa aton kag kon kaisa ginasaklaw pa gani naton ang balatyagon sang isa kag isa sa aton. Tinguhai nga indi paghunahunaon ang mga kapaslawan sang iban sa sining bahin. Kon ang hunahunaon mo lamang amo ang mga kakulangan, may peligro nga ikaw mangin sobra ka mamulayon sa kongregasyon kag mahimo mahulog sa tugalbong nga gintinguhaan gid ni Pablo nga buligan kita nga malikawan, nga amo, ang pagbiya sa aton pagtilipon sing tingob. Kabay nga indi gid ina matabo! Samtang ining daan nga sistema dugang pa nga nangin makatalagam kag mapiguson, mangin determinado kita sing malig-on nga himuon ang aton masarangan sa paghimo sang aton pagtilipon nga makapalig-on​—⁠kag ilabi pa samtang ginatan-aw naton nga nagahilapit na ang adlaw ni Jehova!

[Footnote]

Paano Mo Sabton?

◻ Ngaa importante nga ang aton mga miting kag pagtilipon mangin makapalig-on sa sining katapusan nga mga adlaw?

◻ Ano ang buot silingon sang magpatugsiling sa isa kag isa?

◻ Ano ang buot silingon sang pukawon ang isa kag isa?

◻ Ano ang nadalahig sa pagpalig-unay sa isa kag isa?

◻ Paano mapalig-on ang mga ginapung-awan kag ginasubuan?

[Retrato sa pahina 16]

Ang pagkamaabiabihon nagabulig agod magkilalahay ang isa kag isa sa aton sing dugang pa

[Retrato sa pahina 18]

Sang ginpung-awan si Elias, maluluy-on nga ginlipay sia ni Jehova