Pagpalambo sing Cristianong mga Batasan sa Walay Batasan nga Kalibutan

“Yari karon! Daw ano kaayo kag daw ano katahom sang mag-ulutod nga magpuyo sing tingob sa paghiliusa!”​—⁠SALMO 133:⁠1.

1. Ano ang natabo sa maayong mga batasan?

“SINING nagligad nga 25 ka tuig ang mga batasan nahalitan,” siling sang kolumnista nga si Ann Landers. “Indi lamang nga ang mga lalaki wala nagabukas sang ganhaan sang salakyan para sa mga babayi ukon nagahatag sa ila sing mga pulungkuan sa mga subwey ukon mga bus. Labaw pa ini sa sina.” Sa pagkamatuod, bisan diin kita magtan-aw, makita naton ang pamatuod nga nagakabuhi kita sa walay batasan gid nga kalibutan. Ang mga tawo nagaunahay sa linya, nagapanigarilyo sa nagaginutok nga mga elebeytor, nagapatokar sing mabaskog nga musika sa publiko nga mga lugar, kag iban pa. Ang matag-adlaw nga eksperiensia nagasugid sa aton nga walay sapayan sang nag-uswag nga mga oportunidad sa edukasyon kag talaksan sa pagkabuhi, sa kabilugan yari kita sa dag-on diin ang Salamat kag Palihog nangin dikilala nga mga tinaga, kag ang kinaandan nga pagtahod kag maayo nga pagginawi nalipatan sa kabilugan.

2. Ngaa ang kakulang sing maayong mga batasan indi makakilibot sa karon?

² Makatilingala bala ini? Indi gid. Nagapahanumdom lamang ini sa kon ano ang gin-inspirar kay apostol Pablo nga isiling nahanungod sa batasan sang mga tawo sa “katapusan nga mga adlaw” nga ‘ang ital-ital nga tion nga mabudlay atubangon mangin yari diri.’ Sa tunga sang iban nga mga butang, si Pablo nagtagna nga ang mga tawo mangin “mga mahigugmaon sang kaugalingon, . . . bugalon, palabilabihon . . . dimapinasalamaton, . . . wala sing kinaugali nga gugma, . . . dimapinugungon.” (2 Timoteo 3:​1-3) Bisan ang pasapayan nga pagpanilag nagapakita nga ina nga batasan lapnag karon sa tunga sang mga tawo sang tanan nga edad, klase, kag nasyonalidad. Ngaa amo sini? Ano ang mga kabangdanan nga nagaamot sa kabilugan nga kakulang sing maayong mga batasan?

Mga Kabangdanan sang Malain nga mga Batasan

3. Paano ginapadaku sang “hangin” sining sistema ang malain nga mga batasan?

³ Ang ekspresyon nga “mga mahigugmaon sang kaugalingon” nagalaragway sa “ako nga kaliwatan,” nga nagapatuhoy sa mga nagdalagku nga ginapadaku ang pagkadominante, paghatag sing importansia sa kaugalingon, kag pagpabutyag sang kaugalingon nga mga kinaiya. Ini nga espiritu, nga lapnag sa “hangin” sa aton palibot, direkta nga pagsupak sa laygay sang Biblia nga ang mga Cristiano “dili magtamud ang tagsa sa inyo sa [ila] kaugalingon lamang nga mga butang, kundi man sa mga butang sang iban.” (Efeso 2:​2, 3; Filipos 2:4) Ang resulta? Isa ka kaliwatan nga nagdaku upod ang ideya nga ‘himua ang luyag mo’ nga pat-od gid nga indi magakabalaka sa kon paano ang iban apektado sang ila batasan.

4. Paano ginatamod sa karon ang mga nagayaguta sa ginabaton nga mga talaksan, kag ano dapat ang pagtamod sang Cristiano sa sini?

⁴ Ang isa ka butang nga may daku anay nga papel sa paghupot sing maayo nga pagginawi sa tunga sang katawhan amo ang pag-ipit sang mga katubotubo. Ang pagkabalaka sa kon ano ang mahimo nga hunahunaon sang iban madugay na nga isa ka puwersa nga nagapugong. Apang, sa karon, kon labi nga makakilibang kag malaut ang buhat amo ini ang labi nga popular sa madamo nga tawo. Yadtong wala nagasapak sa ginabaton nga mga talaksan wala na ginatamod subong malain sing batasan ukon walay katahuran kundi subong uso ukon anad sa kalibutanon nga pagginawi (sophisticated sa Ingles), labi nga dalayawon. Apang, dumduma nga ang “sophis­ticated” nagakahulugan sing “indi isa ka kinaugali, putli, ukon orihinal nga kahimtangan.” Naghalin ini sa Griegong tinaga nga ginbadbad sa 2 Pedro 1:​16 nga “malalangon.” Sa pagkamatuod, mas maayo nga likawan sang matuod nga mga Cristiano ina nga panimuot.

5. Ano ang isa pa ka butang nga nagaamot sa pagkadula sang maayong mga batasan?

⁵ “Bangod nga ang paghukom batok sa malaut nga buhat wala ginahikot sing madali, busa ang tagipusuon sang mga anak sang mga tawo natuhoy sing bug-os sa ila sa paghimo sing malaut,” siling sang Manugwali 8:⁠11. Makita diri ang isa pa ka rason nga nagaamot sa kakulang sing maayo nga mga batasan. Bangod kay ang mga tawo mahapos nga makalusot sa mga problema, naanad sila sa paglapas sa ginabaton nga talaksan sa pagginawi. “Ang mga banwahanon nga nagakakibot nga makilala sing dayag subong bahin sang kriminal nga elemento sa bisan paano nakalapas sang tanan nga sahi sang kasuguan sa publiko​—⁠mga kasuguan sa trapiko, mga kasuguan sa droga, mga kasuguan sa indi paglapta sang basura,” siling sang editoryal sang New York Times. Subong resulta, “ang kagamo, bandalismo kag paghigko sa mga dingding” nangin dimalikawan nga bahin sang aton matag-adlaw nga eksperiensia. Busa, ang maayo nga batasan, upod ang pagtahod sa mga kinamatarong, propiedad, kag pagkapribado sang iban, nagaagom sing dugang nga upang.

6. Paano naapektuhan ang mga batasan sang katawhan sang ila masako nga pagkabuhi, kag paano si Jesus tuhay sa sini nga bahin?

⁶ Sanglit ang maayong mga batasan ginakabig sa kabilugan subong isa sang pinakamaayo nga kinaiya sang kabuhi, madali ini nga nalipatan kon ang mga tawo nagasako​—⁠kag ang kalabanan nga tawo daw pirme nagasako sa ila tion karon nga mga adlaw. Subong resulta, nagasinugat-anay sila nga wala sing hambal ukon pagbayluhanay sing ekspresyon. Nagapanagil-ot kag nagapaniklod sila sa mga linya, ukon dimapailubon nga nagapanal-ot sa mga salakyan agod makakinot sing pila lamang ka minuto ukon segundo. Sing masunson, ang mga indibiduwal nangin tuman kasako sa ila personal nga buluhaton, ukon ang ila mga iskedyul puno sang tuman kadamo nga butang nga hilimuon, sa bagay nga ang wala ginapaabot nga hitabo ukon bisita nangin makaulugot ukon wala ginaabiabi. Binagbinaga sa kon paano ini tuhay gikan sa pagtamod ni Jesus sa mga tawo nga nagkadto sa iya bisan sa dikombeniente nga mga tion.​—⁠Marcos 7:​24-30; Lucas 9:​10, 11; 18:​15, 16; Juan 4:​5-26.

7. Batok sa ano dapat magbantay ang matuod nga mga Cristiano nahanungod sa mga batasan?

⁷ Bisan pa nagapuyo kita sa madasig ang lakat nga kalibutan, kag ang ginapangayo sa aton tion kag enerhiya nagadugang pa, ang pagtugot sa sinang mga pag-ipit nga magtiklod sa aton sa paghulag sing binastos pat-od nga wala sing ginahimo nga maayo pa. Sa kabaliskaran, ina nga dalanon nagadul-ong sa tuman kadamo sang walay pulos nga kasingki nga nabatian naton​—⁠mga baisay, mga inaway, mga dumtanay, bisan patyanay​—⁠nagaresulta gikan sa pagbalos sang mga tawo sing binastos sa binastos. Ini tanan bahin sang espiritu sang kalibutan nga sa diin ang matuod nga mga Cristiano indi dapat mangin bahin.​—⁠Juan 17:​14; Santiago 3:​14-16.

Superyor nga mga Modelo sang Maayong mga Batasan

8. Bisan pa ginapalibutan sang walay batasan nga katawhan, ano ang ginapalig-on nga himuon sang mga Cristiano?

⁸ Bangod ginapalibutan kita sang mga tawo nga halos wala nagapakita sing pagtahod sa iban, mahapos ang magpadala sa mga pag-ipit kag madula sa aton ang maayong mga batasan. Apang, sa pagdumdom sa laygay sang Biblia nga “dili magpauyon sa sining sistema sang mga butang,” masunod naton ang madamong tumalagsahon nga halimbawa sa Biblia kag mapanikasugan nga masakdag ang mataas nga talaksan sang Cristianong mga batasan sa walay batasan nga kalibutan karon. (Roma 12:⁠2, 21; Mateo 5:16) Dapat makita sa aton mga buhat nga bug-os tagipusuon kita nga nagaugyon sa salmista nga nagsiling: “Yari karon! Daw ano kaayo kag daw ano katahom sang mag-ulutod nga magpuyo sing tingob sa paghiliusa!”​—⁠Salmo 133:⁠1.

9. Ano ang ginasiling sang Kasulatan nahanungod sa paagi sang pagpakig-angot ni Jehova sa katawhan?

⁹ Ang nagapanguna nga halimbawa sa pagpakita sing maayong mga batasan amo ang Manunuga kag Amay sang tanan, si Jehova nga Dios mismo. Kinaandan na para sa mga yara sa mataas sing posisyon ukon sa mga may kagamhanan sa ibabaw sang iban nga ‘gamiton ang ila impluensia ukon gahom’ kag ipatuman nga ang ila mga luyag batunon. Apang, ang labing mataas nga Personahe sa uniberso, si Jehova nga Dios, pirme nakig-angot sing maayo sa sadtong ubos sa iya. Sang ginhatagan sing pagpakamaayo ang iya abyan nga si Abraham, sia nagsiling: “Bayawa, palihog, ang imo mga mata, kag lantaw gikan sa duog diin ka.” Kag sa liwat: “Tanglaa, palihog, ang langit kag isipa ang kabituonan.” (Genesis 13:​14; 15:5) Sang ginhatagan si Moises sing tanda sang Iya gahom, ang Dios nagsiling: “Isuksuk ang imo kamut, palihog, sa imo dughan.” (Exodo 4:6) Madamong tinuig sang ulihi, si Jehova, paagi sa iya manalagna nga si Miqueas, nagsiling sa iya batinggilan nga katawhan: “Pamati, palihog, kamo nga mga pangulo ni Jacob kag mga manugdumala sang panimalay sang Israel. . . . Pamati sini, palihog, kamo nga mga pangulo.” (Miqueas 3:​1, 9) Sa sining kaangtanan, kita bala “nangin mga manug-ilog sang Dios” sa pagsiling sing “Palihog” kon nagapakig-angot sa iban?​—⁠Efeso 5:⁠1.

10, 11. (a) Ano ang masiling nahanungod sa mga dalanon kag mga batasan ni Jesus? (b) Paano naton mailog si Jesus sa pagkamangin maayo sing batasan sa tanan nga katawhan?

¹⁰ Si Jesucristo, ang isa “nga yara sa sabak sang Amay,” isa pa ka tumalagsahon nga halimbawa nga takus ilugon. (Juan 1:18) Sang nagpakig-angot sa katawhan, sia malum-ok kag maluluy-on, kag sa pihak nga bahin, makusog kag malig-on; apang wala gid sia nagbinastos ukon nagdimalulo kay bisan sin-o. Nagakomento nahanungod sa “iya ekstraordinaryo nga dulot nga madali makigbagay sa tanan nga sahi sang mga tawo,” ang libro nga The Man From Nazareth nagasiling: “Sa publiko kag sa pribado nakig-upod sia sa mga lalaki kag mga babayi sing alangay. Nakigbagay sia sa magagmay nga kabataan sa ila pagkawalay hinalung-ong kag sing makatilingala nakigbagay sa gintublag ang konsiensia nga mga makawat sa gobierno kaangay ni Zaqueo. Ang talahuron nga balaynon nga mga babayi, subong nanday Maria kag Marta, sarang makapakigsugilanon sa iya upod ang kinaugali nga pagkaprangka, apang ang mga salamwanan nakigsugilanon man sa iya nga nagasalig nga mahangpan kag makig-abyan sia sa ila . . . Ang iya dikinaandan nga pagkawalay ihibalo sa mga dulunan nga nagalatid sa ordinaryo nga katawhan amo ang isa sang iya labing tumalagsahon nga mga kinaiya.”

¹¹ Ang pagtratar sa tagsatagsa upod ang nagakaigo nga pagtahod kag patugsiling amo ang tanda sang maayo gid sing batasan nga tawo, kag maayo nga ilugon naton si Jesucristo sa sini. Huo, ang kalabanan nangin matinahuron sa iban, labi na sa sadtong yara sa mas mataas nga posisyon sang sa ila. Apang sa sadtong ginakabig nila nga ubos ukon pareho lamang sa ila, masunson nga sila indi interesado, malayo, kag walay katahuran. Nagahatag ina sa ila sing balatyagon sang pagkasuperyor kag gahom. Apang nagakaigo gid ang ginasiling nga “ang pagkawalay katahuran amo ang pag-ilog sa kusog sang maluya nga tawo.” Busa, ang Biblia nagalaygay: “Manguna sa pagpakita sing kadungganan isa kag isa.” (Roma 12:10) Kon ginahimo naton ang aton bug-os nga masarangan sa pagsunod sa sina nga laygay, indi mahimo nga indi kita mangin maayo sing batasan sa tanan nga tawo, kaangay ni Jesus.

12. Ano ang kahulugan sang panudlo ni Jesus nahanungod sa kaangtanan sang tawo?

¹² Ining positibo kag mainabyanon nga kinaiya ginpakita man sa mga panudlo ni Jesus, labi na sa ginatawag nga Bulawanon nga Pagsulundan: “Busa, ang tanan nga butang nga buot ninyo himuon sang mga tawo sa inyo, himua man ninyo sa ila.” (Mateo 7:12) Sing makawiwili, sa Analects, isa sa Four Books ni Confucius​—⁠madugay na ginakabig nga putukputukan sang moral nga pagginawi sang Sidlangan​—⁠ang agalon ginpamangkot sang isa sang mga disipulo niya kon may isa ka tinaga nga makapangalagad subong prinsipio sang pagginawi sa kabuhi. “Ayhan ang tinaga nga ‘pagbalusay’ (shu),” sabat sang manunudlo, kag nian nagdugang sia: “Indi paghimua sa iban ang indi mo luyag nga himuon sang iban sa imo.” Sa kabaliskaran, madali naton makita ang pagkasuperyor sang panudlo ni Jesus. Kay ang mainit, maayo, kag mainabyanon nga kaangtanan amo lamang ang magaresulta kon ang isa nagauna sa ‘paghimo sa iban’ sang kon ano ang maayo.

Cristianong mga Batasan Pasad sa Cristianong Gugma

13, 14. (a) Ano ang napanilagan sining karon lang nahanungod sa publiko nga mga batasan? (b) Ano ang nagapahulag sa karon nga interes sa mga batasan kag eti­quette?

¹³ Bangod sang pagkalapnag sang malain nga mga batasan, may pila ka pagsugilanunay karon nahanungod sa nagakaigo nga pagginawi. “May rebolusyon kita batok sa mga batasan sang katuigan ’60,” siling ni Marja­belle Stewart, isa ka bantog nga manunulat kag manunudlo nahanungod sa topiko, “apang ang bag-o nga rebolusyon amo ang pagpasag-uli sini. Ginakilala sang katawhan ang importansia sini kag maluyag sa paghibalo kon ano ang sosyal nga mga talaksan.” Ining bag-o nga interes sa mga batasan ginapakita sa pagdugang sang mga libro, mga manwal, mga kolumna nga nagahatag sing laygay, kag mga talk show sa TV nahanungod sa tanan nga butang halin sa kon ano nga tinidor ang gamiton sa pormal nga pagkaon tubtob sa kon ano ang itawag sa isa sa mabudlay hangpon kag madasig nagabalhin nga sosyal kag pamilya nga mga kaangtanan karon.

¹⁴ Apang, ngaa ang iban nga mga tawo labi nga nabalaka sa mga batasan? “Sa mapaindis-indison nga katilingban sa karon,” paathag ni Stew­art, “ang mga batasan isa ka butang sang ­paglampuwas.” Sa iban nga pulong, ang maayong mga batasan ginatamod subong isa ka paagi sa pagbulig sa isa nga makigbagay ukon mag-abante. Gani ang mga tawo nagabasa sing mga libro kag nagatambong sa mga klase nahanungod sa eti­quette (pagsulundan sang maayo nga mga batasan) agod ton-an kon paano magpanapot para sa kadalag-an, kon paano maghimo sing maayo nga impresyon, kon paano batunon sa board room, kag padayon.⁠a Ang problema sa sini tanan amo nga ang mga batasan nangin isa ka butang nga magamit, kaangay sang isa ka maskara nga ginasuksuk sa tion sang isa ka pasundayag kag ginahukas kon tapos na. Busa, indi makakilibot nga sa liwat kag liwat mabatian naton ang nahanungod sa labing makakilibang nga mga krimen nga ginahimo sang kilala nga mga tawo nga may pinakamaayo nga ‘pamilya’ kag ‘klase.’

15, 16. (a) Ano ang ginsiling sang isa ka awtoridad sa batasan nahanungod sa “pinakamaayo nga talaksan sang pagginawi”? (b) Ano ang kaangtanan sang 1 Corinto 13:​4-7 sa matuod nga Cristianong mga batasan?

¹⁵ Malayo gid ina sa kon ano dapat ang maayo nga mga batasan. Si Amy Vanderbilt, isa ka respetado nga awtoridad nahanungod sa sini, nagsulat sa iya New Complete Book of Etiquette: “Ang pinakamaayo nga talaksan sang batasan masapwan sa Kapitulo 13 sang Unang Corinto, ang matahom nga paghinun-anon sa buhat sang kaluoy ni San Pablo. Ining talaksan wala sing labot sa maayong mga punto sang pagpa­napot ukon salimpapaw nga mga batasan. May labot ini sa mga balatyagon kag mga panimuot, sa maayong mga buhat, kag pagpatugsiling sa iban.”

¹⁶ Sa pagkamatuod, ang ginapatuhuyan ni Amy Van­der­bilt amo ang teksto sa 1 Corinto 13:​4-7 diin ginalaragway ni Pablo sing detalye ang lainlain nga bahin sang Cristianong gugma. Binagbinaga ang mga resulta sang pila ka punto nga ginhimo niya. Halimbawa, ang isa nga “mabinatason kag malulo” pat-od gid nga mangin mapailubon kag matinahuron sa pagpakig-angot sa iban. Ang “wala nagagawi sing dimatinlo” isa pa ka paagi sa pagsiling sing ‘nagagawi sing desente,’ kag ang “pagkadesente” ginasaysay subong “pagpahisuno sa mga talaksan sang luyag, maayong pagginawi, ukon kalidad.” Busa, subong sang pagbadbad ni J. B. Phillips sa sining prase sa New Testament in Modern English, “Ang gugma may maayong mga batasan.” Mabudlay handurawon ang bisan sin-o nga nagapakita sina nga gugma nga kabigon nga malain sing batasan.

17. Ano ang ginapakita sang aton mga batasan?

¹⁷ Sing maathag, nian, ang Cristianong mga batasan direkta nga may kahilabtanan sa Cristianong gugma. Indi lamang ini isa ka paagi tungod sa katuyuan ukon butang nga isuksuk kon sa bentaha sang isa nga himuon ina. Sa baylo, ang aton batasan​—⁠kon paano kita nagapakig-angot sa iban, ang aton pagdala sa kaugalingon, pagginawi, kag naandan nga paggawi​—⁠nagapakita kon daw ano kadaku ang aton pag-ulikid sa iban nga tawo kag ang kadalom sang aton gugma para sa ila. Bata ukon tigulang, dapat kita manikasog sa pagpamati sa laygay sang Biblia: “Ang kada isa magpangita, indi sang iya kaugalingon nga kaayuhan, kundi ang kaayuhan sang iban.” (1 Corinto 10:24) Busa, subong bahin sang Cristianong gugma, ang Cristianong mga batasan isa ka nagapakilala nga tanda sang matuod nga mga disipulo ni Jesucristo.​—⁠Juan 13:⁠35.

Maayo sing Batasan sa Tanan nga Tion

18. Ano dapat ang determinado nga himuon naton walay sapayan sang makita naton sa palibot naton?

¹⁸ Nahanungod sa aton kaliwatan, si Jesus nagtagna nga “bangod ang kalautan magabuad ang gugma sang kalabanan magabugnaw.” (Mateo 24:12) Ining pagbugnaw sang gugma maathag nga ginapakita sa dimainulikdon kag makinaugalingon nga panimuot sa bahin sang madamo nga tawo karon. Apang, sa baylo nga maganyat sa pagpakita sing dimainulikdon man nga batasan, kinahanglan naton dumdumon ang laygay ni Pablo: “Dili magbayad kay bisan sin-o sing malaut sang malaut. Maghimulat sang butang nga dungganon. Kon mahimo, sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo.” (Roma 12:​17, 18) Dapat kita mamat-od nga magmangin maayo sing batasan sa tanan nga tion, ginaapresyar man ukon indi ang aton mga panikasog.​—⁠Mateo 5:​43-47.

19. Paano naapektuhan sang aton mga batasan ang tanan nga bahin sang kabuhi?

¹⁹ Huo, ang Cristianong mga batasan amo ang kinaugali naguwa nga ekspresyon sang gugma kag pag-ulikid para sa iban nga yara sa aton tagipusuon. Subong nga ang aton hambal nagapakita kon ano ang sa sulod naton, ang aton pagginawi nagapakita man kon daw ano ang pag-ulikid naton para sa iban ukon kon kita dimainulikdon. (Mateo 12:​34, 35) Bangod sina, ang mga batasan may importante nga papel sa tanan nga bahin sang aton kabuhi. Dapat ini mangin dalanon sang pagkabuhi. Paano dapat naton ini iaplikar sing bug-os? Paano mapalambo sing labi pa ang maayong Cristianong pagginawi? Binagbinagon naton ini sa masunod nga artikulo.

“Maggawi Kamo sing Takus sa Maayong Balita”

“Lamang maggawi kamo sing takus sa maayong balita ni Cristo.”​—⁠FILIPOS 1:⁠27.

1. Ang ulihi nga hitabo sa New York City nakatigayon sing anong maayo nga komento gikan sa meyor? (Roma 13:3)

“KAPIN sa 1,000 ka Saksi” ang nagkadto sa City Hall sa ubos nga Manhattan sadtong Septiembre 29, 1988, report sang The New York Times. Nagkari sila sa pagsuporta sa panugda sa pagpatindog nga ginkasaba sa atubangan sang ­Board of Es­timate sang siudad. Bisan pa nga ang panugda sa paghatag sing permiso sa bag-o nga resi­dence build­ing sa bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova ginsikway, ang meyor “nagdayaw sa mga Saksi subong ‘maayo gid sing hitsura’ kag nagsiling nga sila ‘dapat gid nga dayawon.’

2. Sa anong paagi ang mga batasan sang mga Saksi tuhay, kag ngaa?

² Sing kinaandan, kon ang kapin sa isa ka libo ka tawo nagatipon sa pagpakita sing suporta para sa dibantog nga kausa, ano ang ginapaabot? Ang pagtikloranay, pagsinggitanay, bisan ang pagpakita sing walay pagpugong nga puersa kag kasingki kinaandan na. Ngaa tuhay ang mga Saksi? Bangod nahibaluan nila nga sa tanan nga tion ang ila pagginawi nagapabanaag sang ila ginatuohan. Ginadumdom gid nila ang Makasulatanhon nga laygay: “Maggawi kamo sing nagakaigo sa tunga sang mga pungsod, agod nga kon ginapakamalaut kamo nila, sila bangod sang inyo maayong mga buhat nga ila nakita maghimaya sang Dios sa adlaw sang pagduaw.”​—⁠1 Pedro 2:⁠12.

Ang Maayong mga Batasan Nagahimaya kay Jehova

3. Ano ang papel sang aton mga batasan sa pagpadungog kay Jehova?

³ Ang paghimaya kay Jehova nga Dios paagi sa maayong pagginawi maathag gid nga bahin sang aton Cristianong responsabilidad. (Mateo 5:16) Sa pagkamatuod, ang maayong pagginawi nagalakip sang madamong butang​—⁠halimbawa, pagkabunayag, pagkakugi, kag maayong moral. Apang, ining mga kinaiya masunson nga ginaapresyar lamang sadtong nakakilala sa aton sing maayo ukon sadtong regular kita nga may pagpakig-angot, subong sang aton mga abyan, mga paryente, mga empleyado, mga kaupod sa trabaho, kag mga manunudlo. Kamusta ang kalabanan nga katawhan nga sa ila may kaswal nga pagpakig-angot lamang kita? Diri sini nga ang aton mga batasan labi na nga nahilabtan. Kay kaangay sang matahom nga putos nga nagadugang sa katahom sang hamili nga dulot, ang maayong mga batasan nagahimo sang mahatag naton nga labi ka makagalanyat. Bisan ano man ang aton matahom nga Cristianong mga kinaiya ukon walay sapayan kon daw ano ka dalayawon ang aton tuyo, diutay lamang ang mahimo sini kon malain ang aton mga batasan. Gani paano bala ang aton mga batasan makahatag sing himaya kay Jehova?

4. Sa anong bahin sang kabuhi dapat naton hatagan sing igtalupangod ang aton mga batasan?

⁴ “Maggawi kamo nga takus sa maayong balita,” siling ni Pablo. (Filipos 1:27) Sa pagkamatuod, nagadalahig ini sa aton publiko nga ministeryo. Apang ang aton pagginawi kag mga batasan sa aton duog sang pagsimba, sa aton kasilingan, sa ulubrahan, sa buluthuan, huo, sa tagsa ka bahin sang aton pagkabuhi, may direkta man nga kahilabtanan sa pagkaepektibo sang aton ministeryo. “Wala kami nagahatag sing kahigayunan sa kasandad sa bisan kay sin-o dalanon, agod nga ang amon pagpanghikot indi pagsawayon,” sulat ni Pablo. (2 Corinto 6:3) Paano kita makasiguro nga ginaaplikar naton ina nga laygay? Ano ang himuon naton sa pagbulig sa isa kag isa, labi na sa mga pamatan-on sa tunga naton, sa pagpakita sang Cristianong mga batasan sa tanan nga tion?

Sa Kingdom Hall

5. Ano ang dapat naton nga kilalahon kon yara kita sa Kingdom Hall?

⁵ Ang Kingdom Hall amo ang aton duog sang pagsimba. Didto kita sa imbitasyon ni Jehova kag sang iya Anak, si Jesucristo. Sa sina nga kahulugan, mga bisita kita sa balay ni Jehova. (Salmo 15:​1; Mateo 18:20) Ikaw bala isa ka maayo nga bisita kon magkadto ka sa Kingdom Hall? Agod mangin amo sina, dapat naton ipakita ang nagakaigo nga patugsiling kag pagtahod indi lamang sa tagbalay kundi sa iban man nga mga bisita. Ano ang ginalakip sina?

6. (a) Ang pag-abot pirme sing ulihi sa mga miting nagapakita sing kakulang sing ano? (b) Ano ang himuon agod malandas ang problema?

⁶ Sa pagsugod, kinahanglan ang mag-abot sa husto sa tion. Ginabaton nga indi ina pirme mahapos himuon. Ang iban nagaistar sa malayo; ang iban may pamilya kag kabataan nga atipanon. Ang panikasog nga ginahimo nila sa pagtambong sa Cristianong mga miting sing tayuyon tunay nga dalayawon. Apang, natalupangdan nga ang iban nahulog sa batasan nga nagaabot sing ulihi sa mga miting. Ano ang sarang nila himuon sa pagtadlong sini? Dapat anay kilalahon sang isa nga ang batasan nga pag-abot sing ulihi sa Cristianong mga miting wala pirme nagapakita sing kakulang sing apresasyon sa kabilihanan sang mga miting. Ang iban nga masunson nagaabot sing ulihi nagakalipay sa mga miting kasubong kay bisan sin-o​—⁠kon didto na sila. Sa baylo, ang problema mahimo nagaresulta gikan sa mapigaw nga pagplano kag kakulang sing konsiderasyon sa mga masigka Cristiano. Ang isa sang mga rason nga ginlaygayan kita nga ‘indi pagbiyaan ang pagtilipon naton sing tingob’ amo nga agod kita ‘nagapukaw sa isa kag isa sa gugma kag maayong mga buhat.’ (Hebreo 10:​24, 25) Haluson naton ina mahimo kon, sa tion kag tion, nagaabot kita sing ulihi kag busa nagatuga sing tublag ukon disturbo. Agod indi maulihi, panugda sang mga eksperto, dapat kita maninguha nga mag-abot sing abanse sa tion sa baylo nga mangin didto lamang sing husto sa tion. Kinahanglan mo bala nga himuon ini?

7. Ipaathag kon ano ang labot sang pagpamati sing maayo sa mga miting sa maayong mga batasan.

⁷ Ang maayong mga batasan nagakinahanglan nga ihatag naton ang aton igtalupangod sa mga tawo kon nagapakigsugilanon sila sa aton. (Hulubaton 4:​1, 20) Naaplikar man ini sa Cristianong mga miting, diin ang mga ministro sang Dios nagapamulongpulong agod ipaambit ang pila ka espirituwal nga hiyas sa pagpalig-on sa aton. Pagpakita sing malain gid nga batasan sa bahin naton kon madukaan kita, pirme nagahutik sa isa nga nagalingkod sa tupad naton, nagausang sing gum ukon dulse, nagabasa sing iban nga balasahon, ukon nagaatipan sang iban nga mga butang sa tion sang miting. Ang pamatan-on nga si Elihu wala lamang maglingkod sing mapailubon sa kabug-osan sang malawig nga pamulong ni Job kag sang tatlo ka kaupdanan kundi “nagpamati” man sa ginsiling nila kag “padayon nga nagtalupangod” sa ila. (Job 32:​11, 12) Ang maayong Cristianong mga batasan ­magapahulag sa aton nga ipakita ang nagakaigo nga pagtahod sa humalambal kag sa iya na­pasad sa Biblia nga mensahe paagi sa paghatag sa iya sang aton bug-os nga igtalupangod kag su­porta.

8. Paano naton ginapakita nga kita mga masigka disipulo ni Jesucristo?

⁸ Sa wala pa kag sa tapos sang miting, ang Cristianong mga batasan nagalakip sang pagtigayon naton sing aktibo nga interes sa mga nagatambong sa Kingdom Hall. Si Pablo nagsiling nga ang hinaplas nga mga katapo sang Cristianong kongregasyon “indi na mga dumuluong kag mga dumalayon, kundi . . . mga katapo sang panimalay sang Dios.” (Efeso 2:19) Gina­tratar mo bala ang mga masigka Saksi subong mga dumuluong ukon mga katapo sang isa ka panimalay? Ang mainabyanon nga panamyaw, ang mainit nga pagkamusta, ang malulo nga yuhum​—⁠tanan magagmay nga butang, ayhan, apang bahin sila sang pamatuod nga kita mga masigka disipulo ni Jesucristo. Kon himuon naton ina sa makilala ang mga dumuluong, indi bala dapat nga himuon naton ina “labi na gid sa mga tagapanimalay sang pagtuo”?​—⁠Galacia 6:⁠10.

9. Paano ang kabataan matudluan sa pagpakita sing interes sa katawhan luwas sa pareho nila sing edad?

⁹ Sarang bala matudluan ang kabataan sa pagpakita sini nga sahi sang interes sa katawhan nga luwas sa pareho nila sing edad? Ang iban nga mga hamtong nagabatyag nga ang kabataan kinahanglan nga mag-upod kag makighampang upod sa ila magagmay nga mga abyan pagkatapos makalingkod sing isa ka oras ukon duha sa pagpamati sa mga miting. Apang ang Kingdom Hall indi lugar para hampangan. (Manugwali 3:​1, 17) Sang ang apat kag tunga ka tuig ang edad nga bata nga lalaki ginpamangkot sang iya manunudlo kon pila ang iya utod nga lalaki kag utod nga babayi, sia nagsabat: “Tuman kadamo sa ila nga indi ko sila tanan maisip.” Sang ulihi, sang ginpamangkot sia sang iya mga ginikanan nahanungod sini, ang bata nagpaathag: “Ambot kon pila ang akon utod nga lalaki kag utod nga babayi. Kon magkadto ako sa Kingdom Hall, tuman sa ila kadamo.” Para sa iya, ang tanan nga nagatambong mga utod niya nga lalaki kag babayi.

Sa Aton Publiko nga Ministeryo

10. Ano nga instruksion gikan kay Jesus ang makabulig sa aton sa ‘paggawi sing takus sa maayong balita’ samtang yara sa aton ministeryo?

¹⁰ Ang “maggawi kamo nga takus sa maayong balita” kinaugali nga nagalakip sa aton publiko nga ministeryo. Dapat naton dumdumon nga may yara kita mahidaiton nga mensahe, kag dapat ini makita sa aton mga batasan. (Efeso 6:15) Ang instruksion gikan kay Jesus amo: “Sa nagasulod kamo sa balay, tamyawa ang panimalay; kag kon ang balay takus, ang inyo paghidait magdangat sa iya.” Paagi sa pagkamalulo, pagkamainabyanon, kag pagkamatinahuron, ginapahibalo naton sa tagbalay nga interesado gid kita sa iya. Apang, kon kaisa ang tawo nga nasugata naton sa ganhaan mahimo nga dimainabyanon kag maakigon. Matublag bala kita kag maggawi sing amo man? Talupangda kon ano ang dugang nga ginsiling ni Jesus: “Apang kon [ang panimalay] indi takus, pabalika sa inyo ang inyo paghidait.” (Mateo 10:​12, 13) Ang aton pagginawi sa ganhaan dapat pirme nga nagakaigo sa “pagpanghikot sang pagpasag-uli.”​—⁠2 Corinto 5:⁠18.

11. Paano ang aton mga batasan sa pagpanapot kag personal nga hitsura nagaapektar sa aton katungdanan subong mga ministro sang Dios?

¹¹ Ang aton mga batasan nagapamulong man nahanungod sa aton sa iban nga paagi. Halimbawa, ang aton personal nga hitsura nagakabagay bala sa aton papel subong ministro sang Pulong sang Dios? Kamusta ang kagamitan nga ginagamit naton​—⁠bag, Biblia, kag literatura sa Biblia? Ang isa ka kolumnista sa pamantalaan naghatag sini nga laygay sa mga negosyante: “Magpanapot para sa negosyo, indi para sa party, dipormal nga pagtilipon ukon hampang.” Ngaa? Bangod ang inyo pamayo kag personal nga hitsura “isa ka sosyal nga laktud nga komunikasyon nga nagahatag sang nagapalibot nga impormasyon sa populasyon nahanungod sa kon sin-o kag kon ano ikaw kag kon diin ka nagakaigo sa kahimusan sang mga butang.” Gani kon nagabuhat sang aton ministeryal nga “negosyo,” ang aton pamayo kag dagway indi dapat mahigko ukon taramhak, indi magarbo ukon sobra, kundi pirme “takus sa maayong balita.”​—⁠Ipaanggid ang 1 Timoteo 2:​9, 10.

12. Paano mapakita ang maayong mga batasan kon tuhoy sa mga kinamatarong kag propiedad sang tagbalay?

¹² Bisan pa nga dapat kita “maghanda sa gihapon sa pag-apin” sa maayong balita, ang maayong Cristianong mga batasan nagakinahanglan nga himuon naton ina “nga may pagpaubos kag tudok nga pagtahod.” (1 Pedro 3:15) Nagalakip ina sang pagtahod sa mga kinamatarong kag propiedad sang tagbalay. Ginaplano bala naton ang aton hilikuton agod magaduaw kita sa rasonable nga oras? Alisto bala kita sa pagtalupangod kon nagatublag kita sa pila ka kinahanglanon nga hilikuton ukon ulubrahon? Pirme bala naton ginagamit ang ekspresyon nga “Mahimo bala?” “Palihog,” kag “Salamat”? Ginapanikasugan bala naton nga ilakip ang tagbalay sa paghambalanay, ukon kita na lamang bala ang nagahambal sa kahadlok nga basi indi naton matapos ang aton ginhanda nga ihambal?

13. Iilustrar kon paano ang maayong mga batasan sa ministeryo masunson nga nagadala sing maayong mga resulta.

¹³ Ang maayong mga batasan, ginaupdan sang sinsero nga personal nga kabalaka, masami nga nagabukas sang dalan para sa maayo nga panaksi. Amo sini kon ngaa masunson nga nakuha sang maayo sing batasan nga kabataan ang igtalupangod kag interes sang mga tagbalay sa kon diin ang hamtong mahimo nga napaslawan. Nasugilanon sang 13-anyos nga Saksi sa Mexico ang isa ka bata nga babayi nga maluyag sa pagtuon. Walay sapayan, ang bata nagsiling nga himuon niya ini lipod sa iya amay. Apang ang lamharon nga manugbantala nagbatyag nga, sa sini nga kaso, subong pagtahod sa amay, dapat niya mismo pangayuon ang permiso sang amay. Gani nangabay sia nga makighambal sa amay kag ginsugiran sia nga importante gid katama ang ton-an nila. Sang nakita kon daw ano gid ka serioso ang lamharon nga utod kag nalipay nga nagkadto sia sing direkta sa iya, nagsiling sia: “Kon importante gid katama ang inyo ton-an, nian kami tanan sa pamilya dapat magtuon.” Ang resulta amo nga ining 13-anyos nagsugod sing pagtuon sa Biblia upod sa bug-os nga pamilya, lakip ang minyo nga anak nga lalaki kag ang iya asawa kag iban pa dalagku na nga kabataan.

Ang Maayong mga Batasan Nagasugod sa Balay

14. Diin nagasugod ang maayong mga batasan, kag anong mga butang ang may importante nga papel?

¹⁴ Ang maayong mga batasan sang lamharon nga mga Saksi masunson nga isa ka maayo nga pamatuod sang paghanas nga ginabaton nila sa balay. Huo, ang aton mga batasan nagabanaag sang aton dalanon sang kabuhi. Bangod sini nga rason, kabaliskaran sa ginahunahuna sang iban, ang maayong mga batasan dapat nga may importante nga lugar sa balay. Sa sini, subong sa iban nga bahin sang pagkabuhi sang pamilya, ang halimbawa sang ginikanan may una nga importansia. (2 Timoteo 1:5) Ang pagsiling sa kabataan, “Himua ang ginasiling ko, indi ang ginahimo ko” indi gid maayo sa pagtudlo sa ila sing maayo nga mga batasan. Ang dimaisip nga mga detalye sang maayong mga batasan ginaton-an, indi lamang paagi sa mga instruksion sa bibig, kundi paagi sa pagpanilag kag pag-ilog. “Ang mga ginikanan indi lamang ang pangunang manunudlo; sila man ang mga modelo, kay ang aton kabataan nagatuon paagi sa pag-ilog sa aton mga dalanon,” siling ni Beverley Feldman, awtor sang Kids Who Succeed. Ano nga sahi sang mga batasan ang nakita sang imo kabataan sa imo?

15. Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan sa pagpalambo sing tubtob kabuhi nga mga batasan sang maayong pagginawi?

¹⁵ “Mga amay, dili ninyo pagpaakiga ang inyo mga anak,” amo ang laygay sang Biblia. (Efeso 6:4) Makapaakig kag makapasubo para sa kabataan ang silingan nga dapat sila mangin malulo kag mapatugsilingon, apang nakita nila ang ila mga ginikanan nga nagabais, nagakutsokutso, nagahulag sing dimalulo, ukon madali maakig. Sila bala ang mabasol kon maghulag sila sing amo man? Sa pihak nga bahin, ang kasulatan padayon nga nagasiling: “Kundi sagura sila sa disiplina kag panghunahuna ni Jehova.” Kag nagalakip ina sa mga sadsaran sang maayong mga batasan, subong sang pagsiling, “Hello,” “Palihog,” “Salamat,” kag “Ginakasubo ko,” nagapakita sing pagtahod sa mga may edad, kag nagapaambit sang mga butang sa ila. (Levitico 19:​32; Roma 16:​3-7) Ining mga kinaiya nga naton-an sa balay sa pagkabata mangin bug-os kabuhi nga kabilihanan.​—⁠Hulubaton 22:⁠6.

16. Anong mga panikasog ang kinahanglanon, upod ang anong mga resulta?

¹⁶ Gani lunsay ang mga ginikanan kag mga kabataan dapat magbuhat sang maayong mga batasan subong bahin sang ila matag-adlaw nga rutina sa baylo sang sa maghulat tubtob sa pinasahi nga okasyon. Sa paghimo sina, ang mga ginikanan dapat mangin mapailubon kag pasensioso sa mga sayop nga mahimo sang kabataan. Pahibalua sila kon daw ano gid ka importante sa inyo ang ila maayong mga batasan, kag mangin maabtik sa paghatag sing komendasyon sa pag-uswag nga nahimo nila. Sa pagkamatuod, nagakinahanglan ini sing daku nga panikasog sa imo bahin. Apang wala bala nagasiling ang Kasulatan nga ang pagpatudok sang diosnon nga mga prinsipio sa kabataan dapat himuon “sa nagalingkod ka sa imo balay kag sa nagalakat ka sa dalanon kag sa nagahigda ka kag sa nagabangon ka”? (Deuteronomio 6:7) Ang paghimo sina nagatuga sing makalilipay kag maayo nga atmospera sa puluy-an, nga kinahanglan himuon sa inyo kabataan samtang nagatubo sila nga mangin mabuligon, mainulikdon, kag maayo sing batasan nga mga hamtong. Nian mangin tuburan sila sang kadayawan kag kadungganan sa imo kag sa ila Manunuga, si Jehova nga Dios.

Maayo sing Batasan nga Katawhan

17. Ano ang napanilagan sa mga Kingdom Hall sang mga Saksi ni Jehova?

¹⁷ Ang “kapin sa 1,000 ka Saksi” nga nagtipon sa guwa sang City Hall sang New York City sadtong Septiembre sang hapon nagpakita lamang sa diutay nga kasangkaron sa kon paano pirme nagagawi ang mga Saksi ni Jehova. Sa isa ka lugar, isa ka tawo ang nagkadto sa Kingdom Hall sa una nga tion kag nagsiling pagkatapos: “Nakilala ko ang labi gid ka mahigugmaon nga katawhan, bug-os nga mga estranghero, sa sulod sang isa ka adlaw sang sa nakilala ko sa simbahan nga gindak-an ko.” Ang resulta? “Maathag nga nakita ko ang kamatuoran,” siling niya. Ginbag-o sining lalaki ang iya dalanon sang kabuhi, kag pito ka bulan sang ulihi gindedikar niya ang iya kabuhi kay Jehova kag ginbawtismuhan.​—⁠Ipaanggid ang 1 Corinto 14:⁠25.

18. Paano naapektuhan ang mga tagaguwa sang talaksan sang maayong mga batasan sang mga Saksi ni Jehova?

¹⁸ Ang talaksan sang mga batasan kag pamayo sang mga Saksi sa ila nasyonal kag internasyonal nga mga kombension nangin topiko sang madamong maayo nga komento. Sa isa sina nga okasyon sining karon lang sa Japan, ang isa ka giya sang tour bus nagsiling: “Samtang nagapanaug kamo sa bus, ang kada isa sa inyo, lakip ang mga kabataan, nagsiling sa akon, ‘Salamat sing madamo.’ Nagpahalipay ina sa akon!” Sa isa pa ka kombension, ang attendant sa kaingod nga estasyon sang tren nagsiling sa Saksi: “Kagarot gid katama sang ang nagligad nga pagtinipon sang 12,000 ka tawo ginhiwat sa Osaka Castle Hall.” Apang nagpadayon sia sa pagsiling: “Tuman gid sa inyo kahim-ong, kag napaumpawan kami. Palihog ikamusta mo kami sa nagadumala.”

19. Ano ang dapat ipamat-od sang kada isa sa aton nga himuon nahanungod sa paggawi?

¹⁹ Ano ang ginapakita sina nga mga komento? Nga ang mga Saksi ni Jehova subong kabilugan ‘nagagawi sing takus sa maayong balita.’ Kamusta kita sing indibiduwal? Subong kabataan nga nagadangop sa mahigugmaon nga Amay, kabay nga kita tanan, bata kag tigulang, magadangop sa aton langitnon nga Amay, si Jehova, agod matudluan kita nga mangin maayo sing batasan nga katawhan, bisan sa walay batasan nga kalibutan.​—⁠Deuteronomio 8:​5; Hulubaton 3:​11, 12.

Madumduman Mo Bala?

◻ Ngaa ang maayong batasan kinahanglanon subong bahin sang maayong pagginawi?

◻ Anong maayong mga batasan ang nagakaigo sa aton duog sang pagsimba?

◻ Paano mapakita sa pag-alagad sa latagon ang maayong mga batasan?

◻ Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan sa pagpalambo sing maayong mga batasan?

◻ Anong mataas nga talaksan sang batasan ang dapat naton panikasugan nga sakdagon?