‘Pag-aman sa Panimalay sang Isa’—Pag-atubang sa Hangkat sa Imol nga mga Pungsod

“KON ang bisan sin-o nga wala nagaaman sadtong yara sa iya, ilabi na para sa mga miembro sang iya panimalay, ginasikway niya ang pagtuo kag malain pa sangsa tawo nga wala sing pagtuo.” Siling ni apostol Pablo. (1 Timoteo 5:8) Samtang ang pagbuhi sing pamilya nangin mabudlay sa manggaranon nga mga pungsod, ang paghimo sini sa imol nga mga pungsod nagadala sing mas daku makahaladlok nga hangkat.

Sa Aprika, halimbawa, ang kaimulon kinaandan na nga kahimtangan, indi tumalagsahon. Maiwat ang trabaho, kag kon may yara gid man, ang bana kag asawa kinahanglan magtrabaho agod makaaman lamang sing pagkaon. Ang mga ulo sang pamilya mahimo magkadto sa malayo agod makakita sing trabaho, ginabiyaan ang ila asawa kag kabataan sing binulan—ukon sing tinuig. Mabudlay man mangita sing nagakaigo nga puluy-an. Madamo sang pamilya sa Aprika ang madamo sing katapo; sa amo ang mga puluy-an nagagutok, kulang sing pangunang mga kagamitan. Pirme mahigko ang kahimtangan.

Dugang pa, ang lokal nga mga kinabatasan, ang dumaan nga mga tradisyon, kag popular nga mga pagtamod mahimo nga supak sa espiritu sang Pulong sang Dios, ang Biblia. Binagbinaga ang pila ka lapnag nga panimuot tuhoy sa pag-asawahay kag kabataan. Ang pila ka ulo sang pamilya nagapati nga ang ila salabton amo lamang ang pagbayad sing arkila kag obligado nga mga balayran sa eskwelahan. Ang ila asawa—kag kon kaisa ang magulang nga kabataan—amo ang ginahatagan sing salabton sa pag-aman sing pangunang mga kinahanglanon subong sang pagkaon kag panapton.

Dugang pa, ang iban nga bana may panimuot nga “ang akon kuwarta akon lamang, apang ang imo kuwarta, kuwarta ko man.” Pirme ini nagapaugot sa mga asawa nga nagaganar sing kuwarta. Ang isa ka babayi sa Tan­za­nia nagreklamo: “Ang kuwarta ginagasto niya sa inom, indi sa amon ukon sa kabataan. Pareho kami nga nagaobra, ukon labaw pa gani ako, apang ginakuha niya ang tanan nga kuwarta nagasiling nga iya ini—nga kinitaan niya ini.”

Apang, ang mga Cristiano, nagatuman sa Pulong sang Dios labaw sa lokal nga kultura ukon popular nga opinyon. Ang Biblia nagahatag sing mabuligon nga panuytoy tuhoy sa pag-atipan sang pamilya sang isa. Halimbawa, ini nagasiling nga “ang kabataan indi ang magatipon para sa ila ginikanan, kundi ang mga ginikanan para sa ila kabataan.” (2 Corinto 12:14) Busa, wala ginatugyan sang mahinadlukon sa Dios nga mga lalaki nga sarang makatrabaho sa ila asawa ukon magulang nga kabataan ang pag-aman sing pagkaon kag panapton para sa pamilya bangod sang katamaron; ina nga salabton iya gid sang ulo sang pamilya.—1 Corinto 11:3.

Matuod, ang kinitaan sang bana mahimo indi makaigo sa pag-aman sa tanan nga kinahanglanon sang iya pamilya. Apang kon ang iya asawa nagaganar sing kuwarta paagi sa pagtrabaho, ang Cristianong lalaki indi dapat maugot. Sa baylo, dapat niya sia kabigon subong talahuron nga “katimbang.” (Malaquias 2:14) Sa amo, indi niya pagkuhaon sing walay patugsiling ang iya ginpangabudlayan sing lakas nga kuwarta kag gastuhon ini nga wala ginasapak ang iya balatyagon. Sa kabaliskaran, sia kag ang iya asawa ‘magasugilanunay’ kag pat-uron kon paano gamiton sing maayo ang ila kuwarta para sa kaayuhan sang bug-os nga pamilya. (Hulubaton 13:10) Kon posible, dapat gani tugutan sang bana ang iya asawa sa pagbadyet sing kuwarta, subong sang ginhatag sa “sangkol nga asawa” sang panahon sang Biblia. (Hulubaton 31:10, 11, 16) Ang pagsunod sa laygay sang Biblia sa sining mga butang nagapasanyog sing kalipay kag pagkakontento sa pamilya.

Pag-atubang sa mga Hangkat sang Pagkawalaytrabaho

Binagbinaga ang problema sang pagkawalaytrabaho. Bangod maiwat ang trabaho kag manubo ang sweldo, madamong ulo sang pamilya sa Aprika ang nagapangita sing trabaho sa malayo—sa mga minahan, sa mga pabrika, sa mga uma, kag sa mga plantasyon. Kon amo sini ang kahimtangan sang isa ka Cristianong lalaki, mahimo sia mapahilayo sa mga masigkasumilimba kag mapadayag sa malain gid nga mga kaupdanan. (Hulubaton 18:1; 1 Corinto 15:33) Walay sapayan nga tinguhaan sang iya pamilya nga atubangon ang kabudlayan, mahimo man sila mag-antos bangod wala sing amay sa puluy-an nga magapanguna sa espirituwal ukon makaaman sing emosyonal nga pagsakdag. Sing makahalam-ot, ang madugay nga paglayuay mahimo magresulta sa amo gid nga butang nga malikawan kuntani paagi sini—ang pinansial nga kapigaduhon.

Ang isa ka iloy nagsiling: “Naglakat ang akon bana agod mangutkot sing bulawan. Nagsiling sia nga mapauli sia pagkatapos sang isa ka bulan ukon sa pinakadugay duha ka bulan. Nangin isa ini ka tuig! Nabilin ako sa pag-atipan sa anom ka kabataan. Nian yara ang balayran sa arkila. Sanglit mapigaw ang akon panglawas, dapat ko bayaran ang mga balayran sa ospital. Kinahanglan namon ang mga panapton, kag kinahanglan namon magkaon sa adlaw-adlaw. Wala ako sing trabaho. Mabudlay gid yadto. Ang pinakamabudlay nga bahin amo ang pagtatap sa kabataan sa espirituwal—pangpamilya nga pagtuon, mga miting, kag pagbantala nga hilikuton. Paagi sa bulig ni Jehova, nakalampuwas kami.”

Bisan ang iban nga mga iloy napilitan man sa pagbiya sang ila mga pamilya sing malawig nga tion agod magtrabaho. Ang iban nagatrabaho subong manugbolante kag talagsa lang makit-an sa balay. Sa amo ang magulang nga kabataan mapilitan sa pagkuha sang papel sang mga ginikanan kag amo ang nagaatipan sing mga pagkaon, mga hilikuton sa balay, kag pagdisiplina pa gani sa magagmay nga kabataan. Ang pagpakigbahin sa espirituwal nga mga hilikuton nagakaapektuhan. Huo, daku gid ang kabudlayan sa pamilya!

Sa pagkamatuod, kon pigado gid ang pangabuhi, wala sing mahimo ang isa ka ginikanan sa pag-aman sa iya pamilya kundi ang magpangita sing trabaho sa malayo nga duog. Sang panahon sang Biblia ang mga anak nga lalaki ni Jacob napilitan sa pagbiya sang ila mga pamilya sa pagbakal sing pagkaon sa Egipto. (Genesis 42:1-5) Gani kon magluntad ang kaanggid nga sitwasyon sa karon, dapat binagbinagon sang mga ulo sang pamilya ang bisan anong materyal nga mga kaayuhan nga mahimo dalhon sang pagtrabaho sa malayo kon ipaanggid sa espirituwal ukon emosyonal nga halit sang madugay nga paglayuay. Madamong pamilya ang namat-od nga batason ang kapigaduhon sa baylo nga maglayuay sing madugay. Gindumdom nila ang pinamulong ni Pablo sa 1 Timoteo 6:8: “Sa pagtigayon sing pagkaon kag panapton, mangin kontento kita sa sining mga butang.”—Ipaanggid ang Hulubaton 15:17.

Pirme may tal-us sa pagkadto sa malayo. Paagi sa pagkamaideyahon kag pagkamapahituon, ang iban nakatigayon sing palangitan-an paagi sa paghatag sing mapuslanon nga serbisyo.a (Ipaanggid ang Hulubaton 31:24.) Ukon basi nagakinahanglan lamang ini sing pagbaton sing kubos nga mga trabaho nga ginakabig sang iban nga manubo. (Efeso 4:28) Si apostol Pablo mismo ‘nagtrabaho kag nangabudlay sa gab-i kag adlaw’ agod indi sia makapabug-at sa iban. (2 Tesalonica 3:8) Sarang masunod sang Cristianong mga lalaki karon ang iya halimbawa.

Ang mga Problema sa Pag-eskwela

Ang isa pa ka problema amo ang pag-eskwela. Sa pila ka nabaw-ing nga duog, kinaandan para sa mga ginikanan nga pakadtuon ang ila kabataan sa ila mga paryente sa malawig nga tion agod paeskwelahon sing dugang ang kabataan. Bangod nahamulag sa ila mga ginikanan, ining mga kabataan nabudlayan sa pagtambong sa mga miting ukon sa pagpakigbahin sa ministeryo sa latagon. Bangod kulang sing kinahanglanon nga disiplina, madali sila mabiktima sang malain nga mga kaupdanan. Subong resulta, madamo ang nagtalikod sa Cristianong paagi sang pagkabuhi.

Matuod nga ang sekular nga edukasyon may pat-od nga mga bentaha. Apang labi nga ginapadaku sang Biblia ang espirituwal nga edukasyon, kag ginhatagan sang Dios sing salabton ang mga ginikanan sa pag-aman sina nga pagtudlo. (Deuteronomio 11:18, 19; Hulubaton 3:13, 14) Apang, ang pagpakadto sa isa ka bata sa malayo sa malawig nga tion, mahimo magapaluya sa panikasog sang ginikanan nga padakuon sia sa “disiplina kag panghunahuna ni Jehova.”—Efeso 6:4.b

Kon daw kulang ang lokal nga mga kahigayunan para sa edukasyon, wala sing mahimo ang mga ginikanan kundi himuon ang sarang nila mahimo sa pagtudlo sa ila kabataan sing pangunang mga ikasarang. Nagabulig man ang aton “Dakung Manunudlo,” si Jehova. (Isaias 30:20) Ang lokal nga mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova nagatanyag sing pila ka aman sa pagtudlo. Madamong kongregasyon ang nagadumala sing mga klase sa pagbasa kag pagsulat. Ang Teokratikong Eskwelahan sa Pagministro isa man ka mabuligon nga aman sa paghanas sa abilidad sang bata sa pagbasa kag paghambal sing maathag.

Isa ka Balanse nga Pagtamod sa Pagpadaku sa Bata

Ang pag-aman sa kinahanglanon sang kabataan mabudlay gid kon madamo sila. Ang mga ginikanan sa Aprika pirme nagasiling nga nanamian sila sing kabataan; sa amo, nagapadamo sila sing bata tubtob sa ila masarangan! Samtang ang kabataan mahimo tamdon subong salandigan sa pangabuhi, madamong ginikanan ang indi makasarang sa pag-aman sing nagakaigo sa madamo sa ila.

Huo, ang Biblia nagasiling nga “ang mga anak palanublion gikan kay Jehova.” (Salmo 127:3) Apang, talupangda, nga ginpamulong ini sadtong tion nga maayo ang kahimtangan sa Israel. Sang ulihi, ginpabudlay sing tuman nga tiggulutom kag inaway ang pagpadaku sing mga kabataan. (Panalabiton 2:11, 20; 4:10) Bangod sang mabudlay nga kahimtangan nga lapnag sa madamong imol nga pungsod, dapat binagbinagon sing nagakaigo sang responsable nga mga Cristiano kon pila ka bata ang masarangan nila nga mapakaon, mapapanaptan, mahatagan sing puluy-an, kag mahanas. Pagkatapos mabinagbinag ang mga kagastuhanan, madamong magtiayon ang namat-od nga indi pagsundon ang tradisyon kag limitahan ang kadamuon sang ila kabataan.c—Ipaanggid ang Lucas 14:28.

Sing maathag, amo na ini ang “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan.” (2 Timoteo 3:1-5) Samtang ining sistema sang mga butang nagadalidali padulong sa iya dimapunggan nga katapusan, walay duhaduha nga magadugang ang mga pag-ipit sa mga pamilya sa imol nga mga pungsod. Apang, paagi sa hanuot nga pagsunod sa mga prinsipio sang Pulong sang Dios, ang mga ulo sang pamilya sarang magmadinalag-on sa pag-atipan sa pisikal kag espirituwal nga mga kinahanglanon sang ila pamilya, kay si Jehova nagasaad sing subong sini sa mga matutom nga nagaalagad sa iya: “Indi ko ikaw pagbiyaan ukon patumbayaan ko ikaw.” (Hebreo 13:5) Huo, bisan sa imol nga mga pungsod, sarang maatubang sing madinalag-on sang mga Cristiano ang hangkat sang pag-aman sa ila pamilya!

[Mga footnote]