Kabalaka sang Pamilya—Tanda sang mga Tion

KABALAKA sang pamilya—ginakabig ini sang madamo subong tanda nga ang tradisyunal nga mga pagsulundan sa pag-asawahay kag pagkaginikanan karaan na. Ginakabig ini sang iban subong produkto sang pagbalhin sa politika, ekonomiya, kag sosyal. Ginakabig ini sang iban pa subong isa lamang ka biktima sang modernong teknolohiya. Sa katunayan ang mga problema nga ginaatubang sang mga pamilya sa karon nagatudlo sa butang nga may mas daku nga importansia. Talupangda ang mga pinamulong sang Biblia sa 2 Timoteo 3:1-4:

“Hangpa ini, nga sa katapusan nga mga adlaw magaabot ang ital-ital nga mga tion. Kay ang mga tawo magamahigugmaon sang kaugalingon, mahigugmaon sang kuwarta, bugalon, palabilabihon, mapasipalahon, malalison sa mga ginikanan, dimapinasalamaton, dibalaan, walay pasunaid, dimalugpayan, mapatupatuon, dimapinugungon, mabangis, madumot sa kaayuhan, maluib, dasudaso, nagahabok sa pagpadayaw, mahigugmaon sa kinasadya sa baylo sang sa Dios.”

Indi bala nga ginatalupangod sining mga pinamulong ang gamot mismo sang mga problema sa karon? Ang kabalaka sang pamilya sa karon maathag nga isa ka direkta nga resulta sang mga kahimtangan nga gintagna nga mahanabo sa katapusan nga mga adlaw sining kalibutan. Kag may yara makahalaylo nga pamatuod nga ining panag-on sang kabalaka nagsugod sang tuig 1914.a Sugod sadto, ang impluwensia sang labaw sa tawo nga espirituhanon nga tinuga nga gintawag si Satanas nga Yawa nangin labi ka makamamatay.—Mateo 4:8-10; 1 Juan 5:19.

Ginlatiran sugod sang 1914 sa palibot sang duta, si Satanas may “dakung kasingkal, bangod nga nakahibalo sia nga may malip-ot lamang sia nga tion.” (Bugna 12:7-12) Sanglit si Satanas amo ang mapasipalahon nga kaaway sang Dios “nga gikan sa iya ginahingalanan ang tagsa ka panimalay sa langit kag sa duta,” makakilibot bala nga ang duta nangin makatalagam nga duog para sa mga pamilya? (Efeso 3:15) Si Satanas determinado nga patalikdon ang tanan nga katawhan gikan sa Dios. Sa anong mas maayo nga paagi nga mahimo niya ini sang sa paggamit sang mga problema sa pagsalakay sa mga pamilya?

Kapin pa sa maayo pamatian nga mga teoriya sang ginakabig nga mga eksperto ang kinahanglan agod amligan ang mga pamilya gikan sa sinang labaw sa tawo nga pagsalakay. Apang, ang Biblia nagasiling nahanungod kay Satanas: “Nahibaluan ta ang iya mga pahito.” (2 Corinto 2:11) May daku nga pangamlig sa paghibalo sang pila ka ispisipiko nga mga paagi nga sa sini ginahimo niya ang iya pagsalakay.

Kuwarta kag Palamugnan

Ang pag-ipit sa pangabuhi amo ang isa sang pinakaepektibo nga hinganiban ni Satanas sa pagsalakay. Amo ini ang “ital-ital nga mga tion nga mabudlay atubangon,” ukon subong sang pagbadbad sang Revised Standard Version sa 2 Timoteo 3:1, “tion sang kahuol.” Sa imol nga mga pungsod, ang mga problema subong sang pagkawalay palamugnan, manubo nga mga suweldo, kag kakulang sang sadsaran nga mga kinahanglanon nagatuga sing daku nga kabudlayan sa mga pamilya. Apang, bisan sa manggaranon nga Estados Unidos, ang mga pag-ipit sa pangabuhi may mabug-at nga epekto. Ang isa ka surbey sa E.U. nagpakita nga ang kuwarta amo ang isa sang pangunang kabangdanan sang pagsinuay sa pamilya. Ang libro nga Secrets of Strong Families nagapaathag nga ang “tion, atension, [kag] enerhiya” nga ginhugod sa pag-atubang sa mga kinahanglanon sang palamugnan mahimo man nga mangin isa ka “malimbungon nga kaaway” nga nagaab-ab sang relasyon sa pag-asawahay.

Ang mga sirkunstansia nagtiklod sa madamong kababayin-an sa pagpangita sing palamugnan. Ang manunulat nga si Vance Packard nagareport: “Sa karon, sa dimagkubos un-kuwarto sang mga lapsag kag mga bata sa Amerika nga ubos sa edad nga tatlo ka tuig ang may mga iloy nga nagauyat sang trabaho sa guwa sang puluy-an.” Ang pag-atipan sa halos indi mapaayawan nga mga kinahanglanon sang magagmay nga mga kabataan kag subong man sang isa ka obra mahimo nga isa ka makahalapo, makakalapoy nga panikasog—nga may negatibo nga mga epekto sa mga ginikanan kag mga kabataan. Si Packard nagadugang nga bangod sang kakulang sang nagakaigo nga mga aman sa pag-atipan sa bata sa Estados Unidos, “mga pila ka milyon ka kabataan karon ang kulang sing maayo nga pag-atipan sa ila maaga nga mga tuig.”—Our Endangered Children.

Ang ulubrahan mismo masami nga nagapaluya sang paghiusa sa pamilya. Madamong mga manugpangabudlay ang naganyat sa seksuwal nga mga relasyon sa mga kaupod sa trabaho. Ang iban pa nadalahig sa walay pulos nga pagpangita sang kadalag-an kag nagasakripisyo sang ila pagkabuhi sa pamilya para sa pag-uswag sang karera. (Ipaanggid ang Manugwali 4:4.) Ang isa ka tawo nangin tuman kasako sa iya trabaho subong ahente sa bagay nga ginlaragway sang iya asawa ang iya kaugalingon subong “de facto nga isahanon nga ginikanan.”

Maluya nga Kaangtanan sang Pag-asawahay

Ang institusyon mismo sang pag-asawahay ginasalakay. Siling sang libro nga The Intimate Environment: “Sang nagligad, ang pagpaabot amo nga ang isa ka mag-asawa magapabilin nga minyo luwas kon ang isa sa magtiayon nakahimo sing daku nga sala batok sa pag-asawahay—panglahi, kapintas, sobra nga pagpatumbaya. Karon ginatamod sang kalabanan nga mga tawo ang katuyuan sang pag-asawahay subong personal nga kaayawan.” Huo, ang pag-asawahay gintamod subong isa ka remedyo para sa pagkadimalipayon, pagkataka, ukon pagkasubo—indi subong bug-os kabuhi nga kaangtanan sa isa ka tawo. Ang pinakasentro sa karon amo kon ano ang matigayon mo gikan sa pag-asawahay, indi kon ano ang maamot mo sa pag-asawahay. (Ipaanggid ang Binuhatan 20:35.) Ining “daku nga pagbalhin sa kabilihanan nga nagapalibot sa pag-asawahay” nagpaluya sing daku sang kaangtanan sa pag-asawahay. Kon indi nila gani matigayon ang personal nga kaayawan, ang mga mag-asawa masunson nagatamod sang pagbulagay subong isa ka maabtik nga solusyon.

Ang mga tawo sa sining “katapusan nga mga adlaw” ginlaragway sing matagnaon sa Biblia subong “may dagway sang pagkadiosnon apang nagapanghiwala sang gahom sini.” (2 Timoteo 3:4, 5) Madamong mga eksperto ang nagapati nga ang pag-usmod sang relihion may papel sa pagluya sang pag-asawahay. Sa iya libro nga The Case Against Divorce, si Dr. Diane Medved nagsulat: “Suno sa kalabanan nga mga relihion, ang Dios nagsiling nga ang pag-asawahay dapat mangin permanente. Kon indi kamo sigurado nahanungod sa Dios ukon wala nagapati sa Iya, nian ginahimo ninyo kon ano ang luyag ninyo.” Subong resulta, kon ang pag-asawahay may mga problema, ang mga mag-asawa wala nagapangita sing maligdong nga mga solusyon. “Padasudaso nila nga ginatapos ang pag-asawahay.”

Ang mga Pamatan-on Ginasalakay

Ang mga kabataan nagabalangbalang bangod sang mga pag-ipit karon. Madamo nga mga kabataan ang masingki nga ginasakit kag ginaabusuhan sa hambal ukon sa sekso sang ila mismo mga ginikanan. Paagi sa diborsio, minilyon pa ang gindingutan nga matigayon ang mahigugmaon nga impluwensia sang duha ka ginikanan, kag ang kasakit sang pagbulagay sang ginikanan masami nagalawig sa bug-os nga kabuhi.

Ang mga pamatan-on ginasalakay sang gamhanan nga mga impluwensia. Sa tion nga ang isa ka kinaandan nga Amerikanong pamatan-on magaedad sing 14, masaksihan niya ang 18,000 ka pagpatay kag dimaisip nga iban pa nga dagway sang kasingki, malaw-ay nga sekso, sadismo, kag krimen paagi lamang sa pagtan-aw sing telebisyon. Ang musika may daku man nga gahom sa mga pamatan-on, kag ang kalabanan sini makangilil-ad sa pagkabastos, detalyado nga nagapaathag sang sekso, ukon sataniko pa gani sing kaundan. Ang mga eskwelahan nagapadayag sa mga pamatan-on sa mga teoriya subong sang ebolusyon nga nagapaluya sang pagtuo sa Dios kag sa Biblia. Ang pag-ipit sang mga katubotubo nagatiklod sa madamo nga makigbahin sa paghulid antes sang kasal kag pag-abuso sa alkohol ukon droga.

Ang mga Kabangdanan sang Kabalaka sa Pamilya

Kon amo ang pagsalakay sa pamilya masangkad kag mahimo nga makahalapay. Ano ang makabulig sa mga pamilya nga makalampuwas? Ang manuglaygay sa pamilya nga si John Brad­shaw nagapanugda: “Ang aton mga pagsulundan sa pagkaginikanan wala gid pagbag-uha sa 150 ka tuig. . . . Nagapati ako nga ang karaan nga mga pagsulundan indi na epektibo.” Apang, ang dugang pa nga hinimu-sang-tawo nga mga pagsulundan indi amo ang solusyon. Si Jehova nga Dios amo ang Ginhalinan sang pamilya. Mas maayo ang nahibaluan niya sang sa kay bisan sin-o kon daw ano ka importante ang papel sang pagkabuhi sang pamilya sa aton personal nga kalipay kag kon ano ang ginakinahanglan agod himuon ang isa ka pamilya nga malipayon kag mabakod. Dapat bala kita makibot nga ang iya Pulong, ang Biblia, nagaaman sing solusyon sa kabalaka sang pamilya?

Inang dumaan nga libro nagapaathag kon paano ang pagkabuhi sang pamilya naguba. Ang nahaunang tawhanon nga mag-asawa, sanday Adan kag Eva, ginbutang sa isa ka matahom nga katamnan kag ginhatagan sing makaalayaw nga hangkat nga himuon ang duta nga isa ka tugob-globo nga paraiso. Ang Dios nagsugo nga si Adan amo ang mangin ulo sang pamilya. Si Eva magakooperar sa iya pagkaulo subong ang iya “kabulig,” ukon “timbang.” Apang si Eva nagrebelde sa sining kahimusan. Gin-agaw niya ang pagkaulo sang iya bana kag ginlapas ang isa kag lamang nga pagdumili nga ginhatag sang Dios sa ila. Nian ginbayaan ni Adan ang iya pagkaulo kag nagbuylog kay Eva sa sining pagrebelde.—Genesis 1:26–3:6.

Ang malaglagon nga mga epekto sining pagtalikod gikan sa kahimusan sang Dios nakita sa gilayon. Bangod indi na putli kag inosente, sanday Adan kag Eva naghulag nga may kahuya kag kasal-anan. Si Adan, nga naglaragway primero sang iya asawa sa matahom kag mabinalaybayon nga mga tinaga, malas-ay nga nagatawag sa iya karon subong ‘ang babayi nga ginhatag mo sa akon.’ Inang negatibo nga komento pamuno lamang sang kabudlayan sa pag-asawahay. Ang walay pulos nga mga panikasog ni Adan nga mabawi liwat ang iya pagkaulo magaresulta sa iya ‘pagdominar sa iya.’ Si Eva, man, ‘magahandum’ sa iya bana, ayhan sa sobra ukon ditimbang nga paagi.—Genesis 2:23; 3:7-16.

Sing dimakakilibot, ang sinuay sa pag-asawahay nanday Adan kag Eva may makahalalit nga epekto sa ila mga kaanakan. Ang ila panganay nga anak nga lalaki, si Cain, nangin mapintas nga manugpatay. (Genesis 4:8) Si Lamec, nga kaliwat ni Cain, nagdugang sa pagpausmod sang pagkabuhi sang pamilya subong ang unang poligamista (duha sing asawa) nga narekord. (Genesis 4:19) Busa ginliton nanday Adan kag Eva indi lamang ang panublion nga sala kag kamatayon kundi ang masakiton nga sulundan sa pamilya nga nangin ang kahimtangan sang tawhanon nga rasa sugod sadto. Sa sining katapusan nga mga adlaw, ang dipaghiusa sa pamilya nakalab-ot sa pinakamataas nga kadamuon.

Ang mga Pamilya nga Nagauswag

Apang, indi tanan nga mga pamilya nagapadala sa karon nga mga pag-ipit. Ang isa ka bana, halimbawa, nagapuyo kaupod sang iya asawa kag duha ka anak nga babayi sa isa ka diutay nga komunidad sa Estados Unidos. Bisan pa madamo sang ila mga kaingod ang may kal-ang sa kaliwatan sa ulot sang mga ginikanan kag sang ila mga kabataan, sila sang iya asawa wala, ni nabalaka sila nga ang ila mga anak nga babayi magatilawtilaw sang droga ukon sekso. Kon Lunes sang gab-i, samtang ang iban nga mga pamatan-on nagaungot sa TV, ang ila bug-os nga pamilya nagatipon sa palibot sang lamesa sa hulot kalan-an para sa isa ka paghinun-anon sa Biblia. “Ang Lunes sang gab-i amo ang amon pinasahi nga gab-i agod magtipon kag maghambalanay,” paathag niya. “Ang amon mga kabataan hilway sa paglubad sang ila mga problema upod sa amon.”

Sa pihak nga bahin, may isa ka isahanon nga ginikanan sa New York City nga nagaagom man sang dikinaandan nga paghiusa sa pamilya upod sa iya duha ka anak nga babayi. Ang iya sekreto? “Ginapatay namon ang TV tubtob sa talipuspusan sang semana,” paathag niya. “May adlaw-adlaw kami nga paghinun-anon sa isa ka teksto sa Biblia. Nagapain man kami sang isa ka gab-i para sa pamilya nga paghinun-anon sa Biblia.”

Ang duha ka pamilya mga Saksi ni Jehova. Ginasunod nila ang laygay para sa mga pamilya nga ginahatag sa Biblia—kag epektibo ini. Apang, indi lamang sila ang nagahimo sina. Ginatos ka libo pa nga pamilya kaangay nila ang nagaagom sing maayong mga resulta paagi sa pag-aplikar sa mga pagsulundan para sa pagkabuhi sang pamilya nga masapwan sa sinang libro.⁠b Ano gid bala inang mga pagsulundan? Paano ina makabenepisyo sa imo kag sa imo pamilya? Sa pagsabat ginaagda namon kamo nga binagbinagon ang mga artikulo sugod sa masunod nga pahina.

[Mga footnote]

[Laragway sa pahina 4]

Ang pigado nga mga kahimtangan sa pangabuhi nagatuga sing daku nga kabalaka sa mga pamilya sa imol nga mga pungsod

[Kapsion]

Retrato sang U.S. Navy

[Laragway sa pahina 7]

Paagi sa pag-aplikar sa mga prinsipio sang Biblia, madamong mga pamilya ang nagapakig-away sa karon nga mga pag-ipit