Armagedon—San-o?
“NAGATINDOG kita sa Armagedon kag nagapakig-away kita tungod sa Ginuo.” Sa sinang mga pulong, gin-aplikar sang presidente anay sang E.U. nga si Theodore Roosevelt, ang termino nga “Armagedon” sa isa ka inaway sa politika nga sa sini sia nadalahig. Gani, dapat bala naton pangitaon ang Armagedon sa politika?
Sang pila ka tuig ang nagligad, ang magasin nga Business Life sang Canada nagbalhag sing artikulo nga natig-uluhan sing “Armagedon sa Ekonomiya.” Ang subtitulo namangkot: “Ang pagpahayag sang Third World nga indi sila makasarang sa pagbayad magatuga bala sing pagkalusod sa aton ekonomiya?” Apang dapat bala naton hunahunaon ang Armagedon nga kabudlayan sa pinansial?
Suno sa balasahon nga Newsweek, ang katapusan sang kalibutan nangin isyu sa kampanya sadtong 1984 nga debate sa pagkapresidente. Sa sina nga okasyon, si Ronald Reagan nga presidente sadto anay sang E.U. “ginpamangkot kon nagapati gid bala sia nga ang kalibutan nagapadulong sa ‘nuklear nga Armagedon.’ Ginkilala ni Reagan ang ‘pilosopiko nga mga diskusyon’ nahanungod sa pagkapareho sang karon nga mga hitabo kag sang mga tanda sa Biblia nga nagatanda sang katapusan nga mga adlaw, apang ang hepe nga komandante nag-insister nga wala gid sia magsiling nga ‘dapat kita magplano suno sa Armagedon.’ ” Apang, dapat bala naton isentro sa aksion militar nga nagapahog sang nuklear nga kalaglagan ang pagpangita naton para sa kahulugan sang Armagedon?
Madamong relihioso nga mga tawo ang nagasiling nga ang Armagedon isa ka inaway. Apang sang temprano sang ika-19 nga siglo, ang eskolar sang Biblia nga si Adam Clarke nagsulat: “Makahalam-ot gid ang opinyon sang mga tawo may kaangtanan sa sini nga punto! Sa sulod sang nagligad nga beinte ka tuig ini nga inaway gin-away sa lainlain nga lugar, suno sa aton halos bulag nga mga manugpakot kag inspirado sa kaugalingon nga mga propeta! Kis-a sa Austerlitz, sang isa pa sa Moscow, sang isa pa sa Leipsic, kag karon sa Waterloo! Kag busa nagpadayon ini, kag magapadayon, sing makalilibog kag naligban.”
Ang pagpangita sa kahulugan sang Armagedon maathag nga nagapautwas sing pila ka importante nga mga pamangkot. Ano ang Armagedon? Kon ini isa ka inaway, sin-o ang magapasakop? Ngaa awayon ini? Diin ini matabo? Kag san-o mahanabo ang Armagedon?
Ano ang Armagedon?
Ang termino nga “Armagedon” naghalin sa isa ka tinaga nga makita sa tolon-an sang Bugna sa Biblia, nga kilala sa simbuliko nga pamulong. Sa sini si apostol Juan nagsulat: “Nakita ko ang tatlo ka inspirado nga espiritu nga mahigko nga daw mga paka nga nagaguwa sa baba sang dragon kag sa baba sang sapat nga mapintas kag sa baba sang dimatuod nga manalagna. Kay mga espiritu sila nga inspirado sang yawa kag nagahimo sing mga tanda, kag nagakadto sa mga hari sa bug-os nga kalibutan, sa pagtipon sa ila sing tingob sa inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan. . . . Kag gintipon nila sila sing tingob sa duog nga ginatawag sa Hebreo nga Har–Magedon.”—Bugna 16:13-16.
Ang Armagedon, ukon Har–Magedon, transliterasyon sang Griego nga katumbas sang Hebreo nga ekspresyon nga Har Meghid·dohnʹ nga nagakahulugan sing “Bukid sang Megiddo,” ukon “Bukid sang Pagtipon sa mga Tropa.” Gin-angot ini sa “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan.” Gani ang Armagedon indi isa ka diutay nga inaway sa politika, kabudlayan sa ekonomiya, nuklear nga kalaglagan, ukon tawhanon nga inaway. Sa baylo, ang Armagedon inaway sang Dios.
Sin-o ang Magapasakop?
Ang tatlo ka inspirado nga espiritu nga mahigko nga daw mga paka nagguwa sa baba sang dragon (si Satanas nga Yawa), sang sapat nga mapintas (ang iya organisasyon sa politika sa duta), kag sang Anglo-Amerikano nga dimatuod nga manalagna. Ining mga espiritu nga inspirado sang mga demonyo, ukon malaut nga mga anghel, nagtipon sang mga hari, ukon mga gumalahom sang duta, sa Har–Magedon.—Tan-awa ang kapitulo 32 sang libro nga Revelation—Its Grand Climax At Hand! nga ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Dampig kay Jehova sa inaway sang Armagedon amo ang dakung hangaway sang dikitaon nga espirituhanon nga puwersa nga ginapangunahan ni Hari Jesucristo. Si apostol Juan nagreport: “Nakita ko nga nabuksan ang langit, kag, yari karon! ang kabayo nga maputi. Ang nagasakay sa iya gintawag nga Matutom kag Matuod, kag sa pagkamatarong nagahukom kag nagapakig-away sia [Jesus]. . . . Subong man, ang mga hangaway sang langit nagasunod sa iya. . . . Kag gikan sa iya baba nagaguwa ang espada nga matalum, nga sa sini lab-on niya ang mga pungsod, kag gahuman niya sila sa bilugon nga salsalon. Tasakon niya ang linasan sang alak sang kapintas sang kasingkal sang Dios nga Labing Gamhanan. Kag sa iya panapton nga malaba, kag sa iya paa, may nasulat sia nga ngalan, Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo.” (Bugna 19:11-16) Ang espada nga matalum nagarepresentar sa awtoridad ni Cristo sa pagmando nga patyon ang tanan nga wala nagasakdag sa Ginharian sang Dios. (Bugna 1:16; 2:16) Ang dakung dikitaon nga mga puwersa pagagamiton para sa inaway sang Armagedon.
Ang kaaway amo si Satanas, ang iya mga demonyo, kag ang mga hari sang bug-os nga duta. Apang indi lamang naton dapat hunahunaon ang mga gumalahom sang kalibutan sa dikitaon nga duog, kay ang katawhan nga ila ginagahuman nadalahig man. Gintagna ini: “Si Jehova may kaalipungot batok sa tanan nga pungsod, kag kasingkal batok sa bug-os nilang kasoldadosan.”—Isaias 34:2.
Ngaa Awayon Ini?
Ang Armagedon dapat awayon bangod ang Dios matarong kag indi na niya pagpabay-an ang malaut. (Salmo 11:7) Ang organisasyon ni Satanas nga Yawa, nga ginahuman sang mga demonyo kag sang rebelyuso nga mga tawo, nga responsable sa mga milenio nga kalautan kag kailo, dapat laglagon. (Ipaanggid ang Genesis 3:15.) Ang pagkasoberano ni Jehova sa bug-os nga uniberso dapat sakdagon sa Armagedon, kag ina nga inaway magatinlo sang iya ngalan sa pasipala nga ginhimo sa sini sa mga siglo. Subong sang ginsiling sang Dios paagi kay Ezequiel nga iya manalagna: “Indi ko na pag-itugot nga pasipalahan ang akon balaan nga ngalan; kag makilala sang mga pungsod nga ako amo si Jehova.”—Ezequiel 39:7.
Ang inaway sang Dios sa Armagedon aktuwal nga magatapna sang pagkalaglag sang bug-os nga katawhan. Gintuga ni Jehova ang duta agod puy-an, nga indi pagalaglagon sa isa ka thermonuklear nga inaway sa tunga sang mga tawo ukon indi gani pabay-an nga indi na bagay para sa kabuhi. (Isaias 45:18) “Laglagon [niya] ang mga nagalaglag sang duta.” (Bugna 11:18) Apang ang salmista nagsiling: “Si Jehova mismo nangin hari. Ang mapatubason nga duta [Hebreo, te·velʹ; ang duta, subong matambok kag mapuy-an, ang mapuy-an nga globo] man ginapalig-on nga indi mationg.”—Salmo 96:10.
Ang himuon sang Dios sa Armagedon nahisanto gid sa iya pangunang mga kinaiya nga katarungan, kaalam, gahom, kag gugma. (Deuteronomio 32:4; Job 12:13; Isaias 40:26; 1 Juan 4:8) Magapanghikot sia batok sa “didiosnon nga mga makasasala,” indi batok sa matarong. (Judas 14, 15) ‘Mga malauton [lamang] ang itugyan sa espada.’ (Jeremias 25:31) Magahatag ini sing dalan para sa pagpasag-uli sang Paraiso, nagatuman sang balaan nga katuyuan para sa duta kag katawhan.—Lucas 23:43.
Diin Ini Matabo?
Sanglit ang termino nga “Armagedon” naghalin sa Hebreo nga ekspresyon nga nagakahulugan sing “Bukid sang Megiddo,” ang iban mahimo maghinakop nga ini nga inaway pagaawayon sa isa ka mataas nga lugar nga may amo sina nga ngalan. Apang, wala gid sing isa ka bukid nga gintawag nga Megiddo. Mga 100 kilometros aminhan-katundan sang Jerusalem may yara isa ka bakolod nga banwa, ukon siudad, nga ginatawag Megiddo, apang isa lamang ka bungyod nga mga 20 metros kataas ang nagatanda karon sa lugar.—Josue 17:11.
Malaaw sa sinang dumaan nga siudad ang “nalupyakan nga kapatagan sang Megiddo.” (2 Cronica 35:22) Ang pagbuylog sa Armagedon (ukon Har–Magedon) sa sinang lugar nagakaigo bangod amo ini ang lugar sang mapinamat-uron nga mga inaway. Halimbawa, ginpaposible didto sang Dios nga mapukan ni Hukom Barak ang hari sang Canaan nga si Jabin kag ang iya mga puwersa militar nga ginapangunahan ni Sisera. (Hukom 4:12-24; 5:19, 20) Sa sina nga lugar nga gintabog ni Gideon kag sang iya diutay nga hangaway ang mga taga-Midian. (Hukom 7:1–8:35) Didto man napatay sanday Hari Ahasias kag Josias.—2 Hari 9:27; 23:29, 30.
Apang, talalupangdon nga ining nalupyakan nga kapatagan, nga gintawag man nga Patag sang Esdraelon, 32 kilometros lamang kalaba kag 29 kilometros kasangkad sa iya nasidlangan nga ukbong. Ang mga hari sang bug-os nga duta kag ang ila mga puwersa militar indi gid makaigo sa sinang diutay nga lugar. Isa pa, ang isa ka bulubungyod (ang bungyod sang Megiddo) ukon patag indi isa ka bukid. Sing maathag, nian, ang Armagedon indi matabo sa bakolod nga lugar sa Natungang Sidlangan. Sa baylo, ang Armagedon (ukon Har–Magedon) simbuliko sang isa ka bug-os kalibutan nga kahimtangan, bisan pa ang kahulugan sini ginkuha gikan sa Megiddo kag kon ano ang natabo sa sinang lugar.
San-o Matabo ang Armagedon?
Bangod ang Megiddo yara sa duta sang dumaan nga katawhan sang Dios, ang matabo sa Armagedon may labot sa mga Saksi ni Jehova sa sining “panahon sang katapusan.” (Daniel 12:4) Ang Har–Magedon naaplikar sa “lugar” nga sa diin gintipon ang politikal nga mga gumalahom sang duta sa pagpakig-away kay Jehova kag sa iya Ginharian paagi kay Jesucristo. (Bugna 16:14, 16) Apang ina nga “lugar” (Griego, toʹpos) nagapatuhoy sa bug-os kalibutan nga kahimtangan. Ang Armagedon mahanabo kon ang isa ka kahimtangan magautwas nga nagaapektar sa mga Saksi ni Jehova sa bug-os nga duta.
Ang espirituwal nga kabuganaan sang mga Saksi ni Jehova nagapaakig kay Satanas nga Yawa, nga sa dili madugay magasalakay sing bug-os sa sining daw wala sing inugpangapin nga mga Cristiano. Ining bug-os kalibutan nga pagsalakay ni Satanas, ukon ni Gog, ginlaragway sa Ezequiel kapitulo 38 kag 39. Sa idalom sang impluensia sang Yawa, ang mga pungsod magamartsa batok sa mahigugmaon sa paghidait nga katawhan ni Jehova nga gintipon gikan sa tanan nga pungsod. Huo, ang sataniko nga pagpamatok ipadayag paagi sa bug-os globo nga aksion batok sa dutan-on nga mga alagad ni Jehova, ang kitaon nga mga tiglawas kag mga manugbantala sang Ginharian sang Dios.
Ang isa ka inaway masami nga nakilal-an paagi sa lugar kon diin ini gin-away. Busa, ang makusog nga pangapin sang Dios sa iya katawhan sarang matawag nga ang inaway, ukon guerra, sang Armagedon. Kon magahulag si Jehova agod pangapinan ang iya mga alagad batok sa pagsalakay ni Gog, ang Armagedon nahanabo! Ang mga gobierno sang tawo malusod. Ang mabunok nga ulan, makahalapay nga yelo, nagakurit nga kalayo kag asupre, nagabalingaso nga kamatay—mga buhat gid sang Dios—magatuga sing bug-os kalibutan nga pagsalasala sa guwa sang mga Saksi ni Jehova. Ang ila tawhanon nga mga kaaway magapuntariya sang ila mga hinganiban batok sa ila kaugalingon nga mga kaupdanan. Kag yadtong indi mapatay sa sining mahikugon nga inaway, pagahapayon ni Jehova.—Ezequiel 38:18-23; Daniel 2:44.
Sa kahadlok, ang kamot sang tagsatagsa magabayaw batok sa iya isigkatawo sa daku nga kabalaka apang sa walay pulos nga pagpanikasog nga mabuhi. (Zacarias 14:12, 13) “Kag ang pinatay ni Jehova sa sadto nga adlaw mangin kutob sa isa ka ukbong sang duta tubtob gid sa isa ka ukbong sang duta. Indi sila paghayaan, ukon tipunon ukon ilubong. Mangin ipot sila sa kadaygan sang duta.” (Jeremias 25:33) Ang panikasog nga magpabilin nga neutral sa inaway sang Dios magabili sa imo sang imo kabuhi sa Armagedon! Kag subong sang masunson nga ginapamatud-an sa Kasulatan sa sining magasin, ang karon nga kaliwatan indi nga mas-a magtaliwan antes mahanabo ang Armagedon!—Mateo 24:21, 34.
Kon Ano ang Mahimo sang Armagedon
Dulaon sang Armagedon ang katapusan nga agi sang dutan-on nga organisasyon ni Satanas. Dugang pa, ang Yawa kag ang iya mga demonyo itagbong sa kadadalman. (Bugna 20:1-3) Daw ano nga mga pagpakamaayo nian ang magailig sa katawhan ni Jehova, ang malipayon nga mga makalampuwas sang iya dakung inaway sang Armagedon! Malipayon nila nga sugdan ang pagtukod liwat nga magabalhin sa bug-os nga duta nga mangin paraiso, nga hilway sa polusyon, kasakit, kasubo, luha, kag kamatayon. (Bugna 11:15, 18; 21:3, 4) Kag mangin didto ka kon dumdumon mo ang ginsiling sang salmista: “Maglaum kay Jehova kag bantayi ang iya dalanon, kag sia magapataas sa imo sa pagpanubli sang duta. Kon ang malaut utdon makita mo ini.” (Salmo 37:34) Sa pagkamatuod, mahimo ka magkabuhi nga makita ang inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan kag mangin malipayon nga makalampuwas kon mahanabo ang Armagedon!
“Sanglit ini tanan nga butang tunawon sa among bagay, ano bala nga sari sang mga tawo dapat mangin amo kamo sa balaan nga buhat sang paggawi kag mga buhat nga may diosnon nga debosyon, nga nagahulat kag nagapadali sang pag-abot sang adlaw ni Jehova.”—2 Pedro 3:11, 12
[Blurb sa pahina 4]
Ang Armagedon indi isa ka diutay nga inaway sa politika, kabudlayan sa ekonomiya, nuklear nga kalaglagan, ukon tawhanon nga inaway. Ang Armagedon inaway sang Dios
[Blurb sa pahina 5]
Ang inaway sang Dios sa Armagedon magatapna sang kalaglagan sang tanan nga katawhan
[Blurb sa pahina 6]
Ang panikasog nga magpabilin nga neutral sa inaway sang Dios magabili sa imo sang imo kabuhi sa Armagedon!