Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

◼ Ginatugutan bala sang mga Saksi ni Jehova ang paggamit sing autologous blood (autotransfusion), subong sang pagtago anay sang ila kaugalingon nga dugo kag ibalik ini sa ila?

Masami nga ginapatuhay sang mga tinawo sa medisina ang ho­mol­o­gous blood (halin sa iban nga tawo) kag ang au­tol­o­gous blood (ang kaugalingon nga dugo sang pasyente). Ang mga Saksi ni Jehova kilala nga wala nagabaton sing dugo gikan sa iban nga mga tawo. Apang ano iya ang paggamit sing au­tol­o­gous blood, isa ka termino nga ginagamit tuhoy sa pila ka pahito?

Ang iban sina nga mga pahito indi mabaton sang mga Cristiano bangod maathag nga nagasumpakil sa Biblia, apang ang iban nagadul-ong sa mga pamangkot. Sa pagkamatuod, sang tion nga ginsulat ang Biblia, wala pa makilal-i ang pagtughong sing dugo kag ang iban pa nga paggamit sang medisina sa dugo. Apang, naghatag ang Dios sing mga tuytoy nga makabulig sa iya mga alagad sa pagpamat-od kon bala ang pila ka pahito sang medisina nga nagadalahig sing dugo indi kalahamut-an sa iya.

Ang determinasyon sang Dios amo nga ang dugo nagarepresentar sa kabuhi kag sa amo balaan. Ginsugo niya nga wala sing tawo ang dapat magsakdag sang iya kabuhi paagi sa dugo. Halimbawa, ang Dios nagsiling: “Tagsa ka butang nga nagagiho nga nagakabuhi mangin kalan-on ninyo. . . . Lamang ang unod upod ang kalag sini​—⁠ang dugo⁠—​dili ninyo pagkaunon.” (Genesis 9:​3, 4; Levitico 7:​26, 27) Suno sa Manughatag sing Kabuhi, ang ginabaton lamang nga paggamit sa dugo amo ang sa halad: “Kay ang kalag sang unod yara sa dugo, kag ginhatag ko ini sa inyo sa ibabaw sang halaran sa paghimo sing katumbasan tungod sa inyo mga kalag, kay ang dugo amo ang nagahimo sing katumbasan, bangod sang kalag. Busa nagsiling ako sa mga anak sang Israel: ‘Wala sing kalag sa inyo nga magkaon sing dugo.’ ”​—⁠Levitico 17:​11, 12.

Bisan pa ang mga Cristiano wala sa idalom sang Mosaikong Kasuguan, ang Biblia nagasiling nga “kinahanglanon” kita ‘maglihi sa dugo,’ kay balaan ini. (Binuhatan 15:​28, 29) Halangpunon ini, kay ang mga halad sa idalom sang Kasuguan naglandong sa dugo ni Cristo, ang paagi sang Dios agod makatigayon kita sing kabuhi nga walay katapusan.​—⁠Hebreo 9:​11-15, 22.

Ano ang ginhimo sa dugo sa idalom sang Kasuguan kon wala ini gingamit sa halad? Mabasa naton nga kon ang mangangayam nangayam sing sapat agod kaunon, “dapat niya iula ang dugo sini kag tabunan ini sing yab-ok.” (Levitico 17:​13, 14; Deuteronomio 12:​22-24) Gani wala gingamit ang dugo nga pagkaon. Kon ginkuha ini gikan sa isa ka tinuga kag wala gingamit sa halad, dapat ini ibubo sa duta, ang palatungan sang Dios.​—⁠Isaias 66:​1; ipaanggid ang Ezequiel 24:​7, 8.

Maathag nga ginadumilian sini ang kinaandan nga paggamit sa au­tol­o­gous blood​—⁠pagtipon sini antes sang operasyon, pagtago sini, kag sa ulihi pagbalik sini sa kaugalingon nga dugo sang pasyente. Sa sina nga pahito, amo sini ang ginahimo: Antes sang operasyon, ang pila ka yunit sang bilog nga dugo sang isa ka tawo ginatago sa banko ukon ginapain ang pula nga mga selula, ginapatig-a sa yelo, kag ginatago. Nian kon ang pasyente nagakinahanglan sing dugo sa tion ukon sa tapos sang operasyon, ang iya kaugalingon nga dugo nga gintago sarang mabalik sa iya. Nangin popular ining paggamit sa au­tol­o­gous blood bangod sang mga kabalaka karon sa mga balatian nga ginatuga sang dugo. Apang, WALA ginabaton sang mga Saksi ni Jehova ining pahito. Madugay na naton nahangpan nga ang gintago nga dugo indi na bahin sang tawo. Ginkuha na ini gikan sa iya, gani dapat ini ihaboy nahisuno sa Kasuguan sang Dios: “Ulaon mo ini sa duta subong sang tubig.”​—⁠Deuteronomio 12:⁠24.

Sa isa ka daw lain nga proseso, ang au­tol­o­gous blood ginakuha gikan sa pasyente padulong sa he­mo­di­aly­sis nga makina (artipisyal nga bato) ukon bomba sang tagipusuon kag baga. Ang dugo nagailig paagi sa tubo padulong sa artipisyal nga organo nga nagabomba kag nagasala (ukon nagaoksiheno), sini kag dayon ginabalik ini sa sistema sang sirkulatoryo sang pasyente. Gintugutan ini sang iban nga mga Cristiano kon ang kasangkapan wala mabutangan sing natago nga dugo. Gintamod nila ang tubo sa guwa subong pagpalaba sang ila sistema sang sirkulatoryo agod nga ang dugo mag-agi sa artipisyal nga organo. Ginbatyag nila nga ang dugo sa sining tubo bahin gihapon nila kag indi kinahanglan ‘iula.’⁠a

Apang, ano kon nagdulog sa makadali ang pag-ilig sang au­tol­o­gous blood, subong sang kon ginapatay ang makina para sa tagipusuon kag baga samtang ginausisa sang manugbusbos ang cor­o­nary-bypass ­grafts?

Ang matuod, ang ginapadaku sang Biblia indi ang hulusayon tuhoy sa dalayon nga pag-ilig. Bisan wala sing operasyon, ang tagipusuon sang tawo mahimo nga magdulog sa makadali kag dayon magapitik liwat.⁠b Ang iya sistema sang sirkulasyon indi kinahanglan nga haw-ason kag ang iya dugo ulaon bangod lamang nagdulog ang pag-ilig sang dugo sa tion sang pagdulog sang tagipusuon. Busa, ang Cristiano nga dapat magdesisyon kon bala tugutan niya ang iya dugo nga palikawon paagi sa isa ka kasangkapan sa guwa sang iya lawas dapat magbinagbinag, indi sa kon bala mahimo matabo ang makadali nga pagdulog sang pag-ilig, kundi kon bala ginatugot sang iya konsiensia nga ang ginpalikaw nga dugo bahin gihapon sang iya sistema sang sirkulasyon.​—⁠Galacia 6:⁠5.

Ano iya ang hemo­di­lu­tion? Ang iban nga mga manugbusbos nagapati nga maayo kon ang dugo sang pasyente palasawon sa tion sang operasyon. Sa amo, sa pagsugod sang operasyon, ginapalikaw nila ang iban nga dugo sa mga bag sa guwa sang lawas sang pasyente kag ginaislan ina sing indi dugo nga mga pluido; sa ulihi, ang dugo ginapailig gikan sa mga bag pabalik sa pasyente. Sanglit wala ginatugutan sang mga Cristiano nga taguon ang ila dugo, gingamit sang iban nga manugbulong ining pahito, kag ginatakod ang kasangkapan sa isa ka sirkito nga pirme naangot sa sistema sang sirkulasyon sang pasyente. Ginbaton ini sang iban nga mga Cristiano, ang iban nangindi. Sa liwat, ang tagsa ka indibiduwal dapat mamat-od kon bala kabigon niya ang dugo nga ginpalikaw sa sinang ginatawag nga hemo­di­lu­tion cir­cuit nga kasubong sa dugo nga nagailig paagi sa makina para sa tagipusuon kag baga, ukon kabigon niya ini subong dugo nga nagguwa na sa iya kag busa dapat ihaboy.

Ang katapusan nga halimbawa sang au­tol­o­gous blood amo ang pagkuha kag paggamit liwat sa dugo sa tion sang operasyon. Ginagamit ang kasangkapan sa pagsuyop sa dugo gikan sa pilas, ginabomba ini paguwa paagi sa isa ka salaan (agod kuhaon ang nagkorta nga dugo ukon higko) ukon sa cen­tri­fuge (agod kuhaon ang pluido), kag dayon ibalik ini sa pasyente. Madamo nga Cristiano ang nagakabalaka gid kon bala sa sina nga pagsalbar may malip-ot nga pagdulog sang pag-ilig sang dugo. Apang, subong nasambit na, ang kapin nga kabalak-an sa Biblia amo kon bala ang dugo nga nagaguwa sa pilas sang operasyon bahin gihapon sang tawo. Ang kamatuoran nga ang dugo nag-ilig gikan sa iya sistema sang sirkulasyon padulong sa pilas nagakahulugan bala nga dapat ini ‘ulaon,’ kaangay sang dugo nga ginsambit sa Levitico 17:​13? Kon amo sina ang pagpati sang isa ka indibiduwal, mahimo nga indian niya ina nga pagsalbar sa dugo. Apang, ang isa pa ka Cristiano (nga indi magtugot sa dugo nga mag-ilig gikan sa iya, taguon sa pila ka tion, kag sa ulihi ibalik sa iya) mahimo maghinakop nga ang sirkito sa pagkuha sang dugo gikan sa bahin nga ginaoperahan kag sa amo man nga tion may pagpasulod sang dugo nga ginahimo, indi magasumpakil sa iya nahanas nga konsiensia.

Subong nakita naton, nagadamo ang mga kasangkapan ukon mga teknik para sa au­tol­o­gous blood. Indi kita makakomento kag indi dapat magkomento sa tagsa ka pagkatuhay. Kon may problema sa sini nga bahin, salabton sang Cristiano nga magkuha sing mga detalye gikan sa tinawo sang medisina kag da­yon maghimo sing personal nga desisyon.

Bisan madamo ang nasiling diri nahanungod sa medisina, ang importante gid sa tanan amo ang relihioso nga mga hulusayon. Samtang ginalubad sang isa ka Cristiano ang bisan anong duhaduha ukon pamangkot nahanungod sa medikal nga mga proseso tuhoy sa dugo, ang dapat mangibabaw amo nga sia magpakita sing pagtuo, nga tahuron niya ang sugo sang Dios nga ‘maglihi sa dugo,’ kag maghupot sia sing maayong konsiensia. Ngaa? Bangod ang labing sadsaran nga paagi nga sa amo ang kabuhi maluwas paagi sa dugo indi ang medikal nga teknolohiya kundi ang nagaluwas nga gahom sang dugo ni Cristo. Si apostol Pablo nagsulat: “Sa iya may pagtubos kita paagi sa iya dugo.” (Efeso 1:​7; Bugna 7:​14, 17) Samtang mahimo nga makabulig sa aton ang modernong medisina nga palawigon ang aton kabuhi sa pila ka tion, sa pagkamatuod indi naton luyag palawigon ang aton kabuhi karon paagi sa paghimo sing bisan ano nga magasumpakil sang aton Cristianong konsiensia ukon magapaakig sa aton Manughatag sing Kabuhi.​—⁠Mateo 16:​25; 1 Timoteo 1:​18, 19.

[Mga footnote]

[Piktyur sa pahina 31]

Tuhoy sa kasangkapan para sa tagipusuon kag baga, ang sirkito nagalakip sing: (1) tubo gikan sa vascular system sang pasyente; (2) pangsuyop nga bomba; (3) bubble oxygenator; (4) hollow-fiber hemofilter; (5) main roller pump; (6) pabalik nga linya sa sistema sang sirkulasyon sang pasyente