Kapitulo 112

Malapit Na ang Katapusan nga Paskuwa ni Jesus

SAMTANG nagahingapos ang Martes, Nisan 11, gintapos ni Jesus ang pagtudlo sa mga apostoles sa Bukid sang mga Olivo. Daw ano ini ka masako kag mahago nga adlaw! Ayhan sini nga tion, samtang nagabalik sa Betania agod magpaligad didto sang gab-i, ginsilingan niya ang iya mga apostoles: “Nakahibalo kamo nga sa tapos sang duha ka adlaw magaabot ang Paskuwa, kag ang Anak sang tawo itugyan nga ilansang sa usok.”

Mahimo nga ginhinguyang ni Jesus ang masunod nga adlaw, Mierkoles, Nisan 12, sa pagpahuway sa malinong nga duog upod sa iya mga apostoles. Sang adlaw antes sini, ginsabdong niya sing dayag ang relihioso nga mga lider, kag nahisayran niya nga nagatinguha sila sa pagpatay sa iya. Gani sang Mierkoles wala sia magpakita sang iya kaugalingon sing dayag, kay indi niya luyag nga matublag ang iya pagsaulog sang Paskuwa upod sa mga apostoles sa masunod nga gab-i.

Samtang sini nga tion, ang puno nga mga saserdote kag ang mga gulang sang katawhan nagtipon sa luwang sang mataas nga saserdote, nga si Caifas. Bangod sang kaugot nga ginsabdong sila ni Jesus sang nagligad nga adlaw, nagplano sila nga dakpon sia sa malalangon nga paagi kag ipapatay sia. Apang nagsiling sila: “Indi sa tion sang piesta, basi mahanabo ang kagubot sa katawhan.” Nahadlok sila sa katawhan, kay naluyagan nila si Jesus.

Samtang malaut nga nagahimbon ang relihioso nga mga lider sa pagpatay kay Jesus, may nagbisita sa ila. Sa ila kakibot, isa ini sang mga apostoles ni Jesus, si Judas Iscariote, ang isa nga gintamnan ni Satanas sing malaut nga ideya nga itugyan ang iya Agalon! Daw ano ang kalipay nila sang si Judas mamangkot: “Ano ang ihatag ninyo sa akon kon itugyan ko sia sa inyo?” Malipayon nga nagsugot sila nga bayaran sia sing 30 ka bilog nga pilak, ang bili sang isa ka ulipon suno sa Mosaiko nga Kasuguan nga katipan. Kutob sadto, nagpangita si Judas sing maayong kahigayunan nga itugyan si Jesus sa ila nga wala sing kadam-an nga nagatan-aw.

Ang Nisan 13 nagsugod sa pagtunod sang adlaw sang Mierkoles. Si Jesus nag-abot gikan sa Jerico sang Biernes, gani amo ini ang ikan-om kag ang katapusan nga gab-i nga ihinguyang niya sa Betania. Sa masunod nga adlaw, Huebes, ang katapusan nga mga handa himuon para sa Paskuwa, nga magasugod sa pagtunod sang adlaw. Sa amo sina nga tion nga ang kordero sang Paskuwa dapat ihawon kag dayon isugba sing bug-os. Sa diin nila saulugon ang piesta, kag sin-o ang magahanda?

Wala pag-ihatag ni Jesus ina nga mga detalye, ayhan agod indi makapanugid si Judas sa puno nga mga saserdote kag basi dakpon nila si Jesus sa tion sang pagsaulog sing Paskuwa. Apang karon, sang kahapunon sang Huebes sang Hapon, ginsugo ni Jesus si Pedro kag si Juan gikan sa Betania, nga nagasiling: “Lakat kamo kag ihanda ang paskuwa nga kaunon naton.”

“Sa diin mo luyag nga ihanda namon ini?” pamangkot nila.

“Kon magsulod kamo sa siudad,” paathag ni Jesus, “ang isa ka tawo nga nagadala sing tibod magasugata sa inyo. Sunda ninyo sia sa balay nga sudlan niya. Kag isiling ninyo sa agalon sang panimalay, ‘Ang Manunudlo nagasiling sa imo: “Diin ang hulot para sa bisita nga kaunan ko sing paskuwa upod sa akon mga disipulo?” ’ Kag ipakita sina nga tawo sa inyo ang dakung hulot nga naibabaw nga nasangkapan. Didto kamo maghanda.”

Wala sing duhaduha nga ang agalon isa ka disipulo ni Jesus nga ayhan nagapaabot-abot na sa pangabay ni Jesus nga gamiton ang iya balay para sa sining pinasahi nga okasyon. Kon ano man ang kamatuoran, sang mag-abot si Pedro kag si Juan sa Jerusalem, nasapwan nila nga matuod ang tanan suno gid sa gintagna ni Jesus. Gani ginpat-od nila nga duha nga ang kordero handa na kag ang iban man nga mga kahimusan para sa 13 ka manugsaulog sang Paskuwa, si Jesus kag ang iya 12 ka apostoles. Mateo 26:​1-5, 14-19; Marcos 14:​1, 2, 10-16; Lucas 22:​1-13; Exodo 21:⁠32.

▪ Ano mahimo ang ginhimo ni Jesus sang Mierkoles, kag ngaa?

▪ Ano nga miting ang ginhiwat sa puluy-an sang mataas nga saserdote, kag sa anong katuyuan nga nagbisita si Judas sa relihioso nga mga lider?

▪ Sin-o ang ginsugo ni Jesus sa Jerusalem sang Huebes, kag para sa anong katuyuan?

▪ Ano ang nasapwan sining mga ginsugo nga sa liwat nagapakita sang milagruso nga mga gahom ni Jesus?

Kapitulo 113

Pagkamapainubuson sa Katapusan nga Paskuwa

SANDAY Pedro kag Juan, sa sugo ni Jesus, nag-abot na sa Jerusalem agod maghanda para sa Paskuwa. Si Jesus, ayhan upod sa napulo pa ka apostoles, nag-abot sang ulihi sang hapon. Ang adlaw nagatunod sang si Jesus kag ang iya kaupdanan nagpanaug sa Bukid sang mga Olivo. Amo ini ang katapusan nga pagtan-aw ni Jesus sa siudad sa adlaw gikan sa sini nga bukid tubtob sa tapos sang iya pagkabanhaw.

Sang ulihi si Jesus kag ang iya kaupdanan nag-abot sa siudad kag nagkadto sa puluy-an diin saulugon nila ang Paskuwa. Nagsaka sila sa hagdanan pakadto sa hulot sa ibabaw, diin nakita nila ang tanan nga paghanda para sa ila pribado nga pagsaulog sang Paskuwa. Madugay na nga ginhulat ni Jesus ini nga okasyon, subong sang ginsiling niya: “Ginhandum ko sing hanuot gid ang pagkaon sining paskuwa kaupod ninyo sa wala pa ako mag-antos.”

Suno sa kinabatasan, apat ka tagayan sang alak ang ginainom sang mga nagasaulog sang Paskuwa. Sang nabaton ang ayhan ikatlo nga tagayan, si Jesus nagpasalamat kag nagsiling: “Kuhaa ninyo ini kag bahinbahinon sa inyo; kay nagasiling ako sa inyo, Kutob karon indi na ako mag-​inom sang bunga sang ubas tubtob nga mag-abot ang ginharian sang Dios.”

Samtang nagakaon, si Jesus nagtindog, ginhal-id ang iya kunop, nagkuha sing inugpamahid, kag ginpuno sing tubig ang batiya. Sa kinaandan, ginapat-od sang tagbalay nga mahinawan ang mga tiil sang bisita. Apang bangod wala sing tagbalay sa sini nga okasyon, si Jesus amo ang naghimo sining personal nga pag-alagad. Mahimo kuntani nga ginhimo ini sang isa sa mga apostoles; apang, bangod kay yara gihapon ang pagpaindisanay sa tunga nila, wala sing naghimo sini. Karon nahuya sila samtang ginahinawan ni Jesus ang ila mga tiil.

Sang nagpalapit sa iya si Jesus, si Pedro nagprotesta: “Dili ka gid maghinaw sang akon mga tiil.”

“Kon indi ako maghinaw sa imo, wala ikaw sing bahin sa akon,” siling ni Jesus.

“Ginuo,” sabat ni Pedro, “indi ang akon mga tiil lamang, kundi ang akon mga kamot kag ulo man.”

“Ang nakapaligos,” sabat ni Jesus, “indi kinahanglan magpanghinaw, kay matinlo sia sing bug-os. Kag kamo matinlo, apang indi tanan kamo.” Nasiling niya ina bangod nahibaluan niya nga si Judas Iscariote nagaplano sa pagluib sa iya.

Sang nahinawan ni Jesus ang tiil sang tanan nga 12, lakip ang tiil sang magaluib sa iya, nga si Judas, ginsuklob niya ang iya mga kunop kag naglingkod liwat sa latok. Nian namangkot sia: “Nakahangop bala kamo sang nahimo ko sa inyo? Kamo nagatawag sa akon, ‘Manunudlo,’ kag ‘Ginuo,’ kag husto ang ginasiling ninyo, kay amo ako. Nian kon ako, ang Ginuo kag Manunudlo ninyo, naghinaw sang inyo mga tiil, kamo man dapat maghinaway sang inyo mga tiil. Kay naghatag ako sa inyo sing sulundan, agod nga kamo man maghimo suno sa nahimo ko sa inyo. Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Ang ulipon indi daku pa sa iya agalon, ukon ang ginpadala daku pa sa nagpadala sa iya. Kon nakahibalo kamo sining mga butang, malipayon kamo kon ginahimo ninyo sila.”

Daw ano katahom nga leksion sang mapainubuson nga pag-alagad! Ang mga apostoles indi dapat magtinguha sang nahauna nga lugar, nagahunahuna nga importante gid sila katama sa bagay nga ang iban dapat mag-alagad sa ila. Dapat nila sundon ang sulundan nga ginhatag ni Jesus. Indi ini isa ka ritwal nga paghinaw sang tiil. Indi, kundi kinabubut-on ini nga pag-alagad nga wala sing ginadampigan, bisan pa kon daw ano kanubo ukon dimaayo ang hilikuton. Mateo 26:​20, 21; Marcos 14:​17, 18; Lucas 22:​14-18; 7:​44; Juan 13:​1-17.

▪ Ano ang pinasahi nahanungod sa pagtan-aw ni Jesus sa Jerusalem samtang nagapasulod sia sa siudad sa pagsaulog sang Paskuwa?

▪ Sa tion sang Paskuwa, anong tagayan ang ginpasa ni Jesus sa 12 ka apostoles sa tapos maghatag sing pasalamat?

▪ Anong personal nga pag-alagad ang kinaandan nga ginahimo sa mga bisita sang yari si Jesus sa duta, kag ngaa wala ini ginhimo sang ginsaulog ni Jesus kag sang mga apostoles ang Paskuwa?

▪ Ano ang tuyo ni Jesus sang ginhimo niya ang manubo nga pag-alagad tuhoy sa paghinaw sa mga tiil sang mga apostoles?

Kapitulo 114

Ang Panihapon sang Memoryal

SA TAPOS mahinawan ni Jesus ang mga tiil sang iya mga apostoles, ginbalikwat niya ang kasulatan sa Salmo 41:​9, nga nagasiling: “Ang nagakaon sang akon tinapay nagbayaw sang iya tikod batok sa akon.” Nian, bangod natublag sia, ginpaathag niya: “Ang isa sa inyo magatugyan sa akon.”

Nagkasubo ang mga apostoles kag isa-isa sila nga nagsiling kay Jesus: “Ako ayhan?” Bisan si Judas Iscariote namangkot. Si Juan, nga nagapungko sa luyo ni Jesus sa lamesa, nag-idag sa dughan ni Jesus kag namangkot: “Ginuo, sin-o bala sia?”

“Amo sia ang isa sa napulog-duha, nga nagatusmog sang iya tinapay sa yahong dungan sa akon,” sabat ni Jesus. “Matuod, ang Anak sang tawo magataliwan suno sa nasulat nahanungod sa iya, apang kailo yadtong tawo nga paagi sa iya ginatugyan ang Anak sang tawo! Maayo pa sa iya nga sia wala matawo.” Sa tapos sadto, nagsulod liwat si Satanas kay Judas, kag ginhimuslan ang iya tagipusuon, nga nangin malaut. Sang ulihi sadto nga gab-i, nagakaigo nga gintawag ni Jesus si Judas nga “anak sang kalaglagan.”

Ginsilingan karon ni Jesus si Judas: “Dalia kag himua dayon ang dapat mo himuon.” Wala sing bisan sin-o sa iban nga mga apostoles ang nakahangop sang buot silingon ni Jesus. Naghunahuna ang iban nga bangod si Judas ang nagauyat sang kahon nga talaguan sing kuwarta, si Jesus nagsugo sa iya: “Bakal ka sang kinahanglan ta sa piesta,” ukon nga maglakat sia kag manghatag sa mga imol.

Sang makalakat na si Judas, ginsugdan ni Jesus ang isa ka bag-o gid nga selebras­yon, ukon pagsaulog, upod sa iya matutom nga mga apostoles. Nagkuha sia sing tinapay, kag sang makapasalamat sia gintipiktipik niya ini, kag ginhatag sa ila, nga nagasiling: “Kuha kamo, kaon kamo.” Nagpaathag sia: “Nagakahulugan ini sang akon lawas nga ihatag tungod sa inyo. Padayon nga himua ini sa handumanan nakon.”

Sang makakaon na ang kada isa, nagkuha si Jesus sing kupa sang alak, mahimo gid nga ikap-at nga kupa nga gingamit sa serbisyo sang Paskuwa. Nagpasalamat man sia para sa sini, ginpasa ini sa ila, ginpainom sila sa sini, kag nagsiling: “Ining kupa nagakahulugan sang bag-ong katipan bangod sa akon dugo, nga iula tungod sa inyo.”

Gani ini, sa kamatuoran, isa ka memoryal sang kamatayon ni Jesus. Dapat ini suliton kada tuig sa Nisan 14, subong ginsiling ni Jesus, bilang handumanan niya. Ipahanumdom sini sa mga nagasaulog kon ano ang nahimo ni Jesus kag sang iya langitnon nga Amay sa pag-aman sing palalagyuhan para sa katawhan gikan sa pagkondenar sang kamatayon. Para sa mga Judiyo nga nangin mga sumulunod ni Cristo, ini nga selebrasyon nagbulos sa Paskuwa.

Ang bag-ong katipan, nga ginpahikot sang ginpaagay nga dugo ni Jesus, nagbulos sa daan nga Kasuguan nga katipan. Ginpatung-an ini ni Jesucristo sa ulot sang duha ka partido​—⁠sa isa ka bahin, amo si Jehova nga Dios, kag sa pihak, amo ang 144,000 ka ginpanganak sang espiritu nga mga Cristiano. Luwas sa pag-aman sing kapatawaran sang mga sala, ang katipan nagatugot para sa paghuman sing isa ka langitnon nga pungsod sang mga hari kag mga saserdote. Mateo 26:​21-29; Marcos 14:​18-25; Lucas 22:​19-23; Juan 13:​18-30; 17:​12; 1 Corinto 5:⁠7.

▪ Ano nga tagna sa Biblia ang ginbalikwat ni Jesus tuhoy sa isa ka kaupod, kag paano niya ini gin-aplikar?

▪ Ngaa ginsubuan gid ang mga apostoles, kag ano ang ginpamangkot sang kada isa sa ila?

▪ Ano ang ginsugo ni Jesus kay Judas nga himuon, apang paano ginhangop sang iban nga mga apostoles ini nga sugo?

▪ Ano nga selebrasyon ang ginsugdan ni Jesus sang makalakat na si Judas, kag ano ang katuyuan sini?

▪ Sin-o ang mga partido sa bag-ong katipan, kag ano ang himuon sang katipan?

Kapitulo 115

Isa ka Binais ang Nag-utwas

SANG kasisidmon, si Jesus nagtudlo sing matahom nga leksion sang mapainubuson nga pag-alagad paagi sa paghinaw sang mga tiil sang iya mga apostoles. Pagkatapos, ginsugdan niya ang Memoryal sang iya nagahilapit nga kamatayon. Karon, labi na bangod sang bag-o lang natabo, isa ka makakilibot nga insidente ang natabo. Ang iya mga apostoles mainit nga nagbaisay sa kon sin-o sa ila ang labing daku! Ayhan, bahin ini sang nagaluntad na nga baisay.

Dumduma nga sa tapos si Jesus nagbaylo-dagway sa bukid, ang mga apostoles nagbaisay sa kon sin-o sa ila ang labing daku. Dugang pa, si Santiago kag si Juan nangabay sing prominente nga posisyon sa Ginharian, nga nagdul-ong sa dugang nga pagbaisay sa tunga sang mga apostoles. Karon, sa iya katapusan nga gab-i kaupod nila, daku gid nga kasubo kay Jesus ang makita sila nga nagakamog liwat! Ano ang ginhimo niya?

Sa baylo nga akigan ang mga apostoles bangod sang ila gingawi, sa liwat si Jesus mapailubon nga nangatarungan upod sa ila: “Ang mga hari sang mga pungsod nagapakaginuo sa ila, kag ang mga may pagbulut-an sa ila ginatawag nga mga Manughimo sang Maayo. Apang, indi kamo subong sina. . . . Kay sin-o bala ang daku pa, ang nagalingkod sa pagkaon ukon ang nagaalagad? Indi bala ang nagalingkod sa pagkaon?” Nian, nagapahanumdom sa ila sang iya halimbawa, sia nagsiling: “Apang ako yari sa tunga ninyo subong sang nagaalagad.”

Walay sapayan sang ila pagkadihimpit, ang mga apostoles nagpabilin nga kaupod ni Jesus sa tion sang iya mga pagtilaw. Gani sia nagsiling: “Nakigkatipan ako sa inyo, subong nga ang akon Amay nakigkatipan sa akon, sing ginharian.” Ining personal nga katipan sa ulot ni Jesus kag sang iya matutom nga mga sumulunod nagbuylog sa ila sa iya agod makigbahin sa iya harianon nga paggahom. Limitado lamang nga kadamuon nga 144,000 ang gindala sang ulihi sa sini nga katipan para sa isa ka Ginharian.

Bisan pa ang mga apostoles gintanyagan sining matahom nga palaabuton nga makig-upod kay Cristo sa paggahom sa Ginharian, sa karon sila maluya sa espirituwal. “Tanan kamo masandad sa akon karon nga gab-i,” siling ni Jesus. Apang, sa tapos masiling kay Pedro nga nangamuyo Sia tungod sa iya, si Jesus naglaygay: “Kon ikaw magliso liwat, palig-una ang imo mga kauturan.”

“Mga anak,” paathag ni Jesus, “sa diutay pa nga tion kaupod ako ninyo. Kamo magapangita sa akon; kag suno sa ginsiling ko sa mga Judiyo gani karon ginasiling ko sa inyo, ‘Kon diin ako makadto indi kamo makakadto.’ Ako nagahatag sa inyo sing bag-ong sugo, nga maghigugmaanay kamo; subong nga ako naghigugma sa inyo, nga kamo man maghigugmaanay. Sa sini ang tanan nga tawo makahibalo nga kamo mga disipulo ko, kon maghigugmaanay kamo.”

“Ginuo, diin bala ikaw makadto?” pamangkot ni Pedro.

“Kon diin ako makadto indi ka makasunod sa akon karon,” sabat ni Jesus, “apang magasunod ka ugaling.”

“Ginuo, ngaa bala indi ako makasunod sa imo karon gid?” luyag mahibaluan ni Pedro. “Ihatag ko ang akon kabuhi tungod sa imo.”

“Ihatag mo bala ang imo kabuhi tungod sa akon?” pamangkot ni Jesus. “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa imo, Sa karon nga adlaw, huo, karon nga gab-i, sa wala pa makapamalo ang manok sing makaduha, ipanghiwala mo ako sing makatlo.”

“Bisan kinahanglan ako mapatay upod sa imo,” protesta ni Pedro, “indi ko ikaw pag-ipanghiwala.” Kag samtang ang iban nga mga apostoles nagbuylog sa pagsiling sing amo man, si Pedro nagtikal: “Kon ang tanan masandad sa imo, ako indi gid masandad!”

Nagapatuhoy sa tion nga ginpadala niya ang mga apostoles sa pagbantala sa Galilea nga wala sing puyopuyo kag balalunan sing pagkaon, si Jesus namangkot: “Nakulangan bala kamo sing bisan anong butang?”

“Wala!” sabat nila.

“Apang karon ang may puyopuyo dalhon niya ini, kag subong man ang balalunan,” siling niya, “kag ang wala sing espada ibaligya niya ang iya kunop kag ibakal sini. Kay nagasiling ako sa inyo nga ining na­sulat dapat matuman sa akon, ‘Kag naisipan sia upod sa mga malinapason.’ Kay ­ang nasulat nahanungod sa akon may katumanan.”

Gintudlo ni Jesus ang tion nga ilansang sia kaupod sa mga malauton, ukon sa mga malinapason. Ginpakita man niya nga pagkatapos sina ang iya mga sumulunod magaatubang sing daku nga paghingabot. “Ginuo, tan-awa! yari ang duha ka espada,” siling nila.

“Tuman na,” sabat niya. Subong sang makita pa naton, ining pagdala sing mga espada magapahanugot kay Jesus sa indi madugay sa pagtudlo sing isa pa ka importante nga leksion. Mateo 26:​31-35; Marcos 14:​27-31; Lucas 22:​24-38; Juan 13:​31-38; Bugna 14:​1-3.

▪ Ngaa makakilibot gid ang binais sang mga apostoles?

▪ Paano ginlubad ni Jesus ang binais?

▪ Ano ang nahimo sang katipan nga ginhimo ni Jesus sa iya mga disipulo?

▪ Anong bag-o nga sugo ang ginhatag ni Jesus, kag daw ano ini ka importante?

▪ Anong sobra nga pagsalig ang ginpakita ni Pedro, kag ano ang ginsiling ni Jesus?

▪ Ngaa ang mga instruksion ni Jesus nahanungod sa pagdala sing puyopuyo kag balalunan tuhay sa ginhatag niya primero?

Kapitulo 116

Paghanda sa mga Apostoles Para sa Iya Pagtaliwan

NATAPOS na ang panihapon sang memoryal, apang si Jesus kag ang iya mga apostoles didto pa sa naibabaw nga hulot. Bisan pa malapit na madula si Jesus, madamo pa sia sing inughambal. “Dili malisang ang inyo tagipusuon,” lugpay niya sa ila. “Magpakita sing pagtuo sa Dios.” Apang nagdugang sia. “Magpakita man sing pagtuo sa akon.”

“Sa balay sang akon Amay may madamo nga hulot,” padayon ni Jesus. “Magalakat ako sa pag-aman sing duog para sa inyo . . . agod nga kon diin ako didto man kamo. Kag kon diin ako makadto nahibaluan ninyo ang dalan.” Wala mahangpi sang mga apostoles nga si Jesus nagahambal nahanungod sa pagkadto sa langit, gani namangkot si Tomas: “Ginuo, wala kami makahibalo kon diin ka makadto. Paano bala ang pagkatultol namon sang dalan pakadto didto?”

“Ako amo ang dalan kag ang kamatuoran kag ang kabuhi,” sabat ni Jesus. Huo, paagi lamang sa pagbaton sa iya kag pag-ilog sang iya dalanon sang pagkabuhi nga ang isa makasulod sa langitnon nga puluy-an sang Amay kay, subong sang ginsiling ni Jesus: “Wala sing may makakadto sa Amay kon indi paagi sa akon.”

“Ginuo, ipakita sa amon ang Amay,” pangabay ni Felipe, “kag tuman na sa amon.” Mahimo gid nga luyag ni Felipe nga maghatag si Jesus sing kitaon nga pamatuod sang Dios, subong sang ginhatag anay kay Moises, kay Elias, kag kay Isaias paagi sa palanan-awon sang dumaan nga panahon. Apang, sa pagkamatuod, labaw pa sa mga palanan-awon ang yara sa mga apostoles, kay si Jesus nagsiling: “Dugay na ang aton pag-inupdanay, Felipe, kag wala pa ikaw makakilala sa akon? Ang nakakita sa akon nakakita sa Amay.”

Himpit gid nga ginapabanaag ni Jesus ang personalidad sang iya Amay sa bagay nga ang pagkabuhi upod sa iya kag ang pagpanilag sa iya, daw kaangay sa aktuwal nga pagkakita sa Amay. Apang, ang Amay labaw sa Anak, kay ginkilala ni Jesus: “Ang mga pulong nga akon ginapamulong sa inyo wala ko ginapamulong gikan sa akon kaugalingon.” Nagakaigo nga ginhatag ni Jesus ang tanan nga kadungganan sang iya pagpanudlo sa iya langitnon nga Amay.

Mahimo nga makapalig-on gid para sa mga apostoles nga mabatian si Jesus nga nagasiling sa ila karon: “Ang nagapakita sing pagtuo sa akon magahimo man sang mga buhat nga akon ginahimo; kag dalagku pa sini nga mga buhat ang iya himuon”! Indi buot silingon ni Jesus nga ang iya mga sumulunod magahimo sing daku pa nga mga milagro sang sa ginhimo niya. Indi, kundi ang buot niya silingon amo nga padayunon nila ang ministeryo sa mas malawig nga tion, sa mas masangkad nga duog, kag sa mas madamo nga mga tawo.

Indi pagbiyaan ni Jesus ang iya mga disipulo sa iya pagtaliwan. “Ang bisan ano nga pangayuon ninyo sa ngalan ko,” saad niya, “himuon ko ini.” Dugang pa, sia nagsiling: “Mangayo ako sa Amay kag ihatag niya sa inyo ang isa pa ka mananabang nga magaupod sa inyo sing dayon, ang espiritu sang kamatuoran.” Sa ulihi, kon makakayab na sia sa langit, ipasagahay ni Jesus sa iya mga disipulo ang balaan nga espiritu, ining isa pa ka mananabang.

Malapit na magtaliwan si Jesus, kay sia nagsiling: “Sa indi na lang madugay kag ang kalibutan indi na makakita sa akon.” Si Jesus mangin espiritu nga indi makita sang bisan sin-o nga tawo. Apang ginsaaran liwat ni Jesus ang iya matutom nga mga apostoles: “Makita ninyo ako, bangod nga ako nagakabuhi kag kamo magakabuhi man.” Huo, indi lamang nga magapakita si Jesus sa ila sa tawhanon nga dagway sa tapos sang iya pagkabanhaw kundi sa sibu nga tion banhawon niya sila padulong sa kabuhi upod sa iya sa langit subong espiritu nga mga tinuga.

Ginhambal karon ni Jesus ang simple nga talaksan: “Ang nagahupot kag nagatuman sang akon sugo amo ina sia ang nagahigugma sa akon. Kag ang nagahigugma sa akon higugmaon sang akon Amay, kag ako magahigugma sa iya kag magapahayag sang akon kaugalingon sa iya.”

Sa sini si apostol Judas, nga gintawag man Tadeo, nagsaligbat: “Ginuo, ngaa man sa amon ka lang magapahayag sang imo kaugalingon kag indi sa kalibutan?”

“Kon ang tawo nagahigugma sa akon,” sabat ni Jesus, “tumanon niya ang akon pulong, kag ang akon Amay magahigugma sa iya . . . Ang wala nagahigugma sa akon wala nagatuman sang akon mga pulong.” Indi kaangay sang iya matinumanon nga mga sumulunod, ginasikway sang kalibutan ang mga panudlo ni Cristo. Gani wala niya ginapahayag ang iya kaugalingon sa ila.

Sa tion sang iya ministeryo sa duta, madamo nga butang ang gintudlo ni Jesus sa iya mga apostoles. Paano nila madumduman ini tanan, labi na nga tubtob sa sini nga tinion, kadamo sang indi nila mahangpan? Sing makalilipay, si Jesus nagsaad: “Ang mananabang, ang balaan nga espiritu, nga ipadala sang Amay sa akon ngalan, magatudlo sa inyo sang tanan nga butang kag magapahanumdom sa inyo sang tanan nga akon ginsiling sa inyo.”

Sa paglugpay sa ila liwat, si Jesus nagsiling: “Ang paghidait ginabilin ko sa inyo, ang akon paghidait ginahatag ko sa inyo. . . . Dili malisang ang inyo mga tagipusuon.” Matuod, manugtaliwan si Jesus, apang nagpaathag sia: “Kon ginahigugma ninyo ako, magakalipay kamo nga ako magakadto sa Amay, kay ang Amay daku pa sa akon.”

Ang nabilin nga tion ni Jesus upod sa ila malip-ot na lang. “Indi na ako maghambal sing madamo sa inyo,” siling niya, “kay nagapakari ang manuggahom sang kalibutan. Kag wala sia sing gahom sa akon.” Si Satanas nga Yawa, ang isa nga nagsulod kay Judas kag naggahom sa iya, amo ang manuggahom sang kalibutan. Apang wala si Jesus sing makasasala nga kaluyahon nga sarang maimpluwensiahan ni Satanas agod patalikuron sia gikan sa pag-alagad sa Dios.

Suod nga Kaangtanan

Pagkatapos sang panihapon sa memoryal, ginpalig-on ni Jesus ang iya mga apostoles paagi sa dipormal nga pagpakigsugilanon sing suod. Lampas na sa tungang-gab-i. Gani si Jesus naglaygay: “Tindog kamo, mahalin kita diri.” Apang, antes sila maghalin, si Jesus, nga napahulag sang iya gugma tungod sa ila, nagpadayon sa pagpamulong, nagahatag sing makapahulag nga ilustrasyon.

“Ako ang matuod nga puno sang ubas, kag ang akon Amay amo ang mangunguma,” umpisa niya. Gintanom sang Daku nga Mangunguma, nga si Jehova nga Dios, ining malaragwayon nga puno sang ubas sang ginhaplasan niya sing balaan nga espiritu si Jesus sang ginbawtismuhan sia sang tigragas sang 29 C.E. Apang padayon nga ginpakita ni Jesus nga ang puno sang ubas nagakahulugan sing labi pa sa iya, nga nagasiling: “Ang tagsa ka sanga sa akon nga wala nagapamunga ginakuha niya, kag ang tagsa nga nagapamunga ginatinluan niya, agod nga magpamunga sing madamo pa. . . . Subong nga ang sanga indi makapamunga sa iya kaugalingon kon wala nagaangot sa puno, amo man kamo, kon indi kamo magpabilin sa akon. Ako amo ang puno sang ubas, kamo ang mga sanga.”

Sang Pentecostes, pagligad sang 51 ka adlaw, ang mga apostoles kag ang iban nangin mga sanga sang puno sang ubas sang ang balaan nga espiritu ginpasagahay sa ila. Sang ulihi, 144,000 ka tawo ang nangin sanga sang malaragwayon nga puno sang ubas. Upod sa puno sang ubas, si Jesucristo, sila ang nagahuman sa malaragwayon nga puno sang ubas nga nagapamunga sang mga bunga sang Ginharian sang Dios.

Ginpaathag ni Jesus ang yabi sang pagpamunga: “Ang nagapabilin sa akon, kag ako sa iya, sia amo ang nagapamunga sing madamo; kay luwas sa akon wala kamo sing mahimo.” Apang, kon ang isa indi magapamunga, siling ni Jesus, “ginapilak sia subong sang sanga kag nagakalaya; kag ang mga sanga ginatipon kag ginadap-ong sa kalayo kag nagakasunog.” Sa pihak nga bahin, si Jesus nagasaad: “Kon magpabilin kamo sa akon kag ang akon mga pulong magpabilin sa inyo, pangayo kamo sing bisan anong buot ninyo kag himuon ini sa inyo.”

Dugang pa, nagsiling si Jesus sa iya mga apostoles: “Paagi sini ginahimaya ang akon Amay, nga magpamunga kamo sing madamo kag sa amo magpamatuod nga kamo mga disipulo niya.” Ang bunga nga luyag sang Dios gikan sa mga sanga amo ang ila pagpadayag sang katulad-Cristo nga mga kinaiya, labi na ang gugma. Dugang pa, bangod kay si Cristo amo ang manugwali sang Ginharian sang Dios, ang maayo nga bunga nagalakip man sang ila hilikuton sa paghimo sing disipulo kasubong sang ginhimo niya.

“Pabilin kamo sa akon gugma,” laygay ni Jesus. Apang, paano ini himuon sang iya mga apostoles? “Kon magbantay kamo sang akon mga sugo,” siling niya, “magapabilin kamo sa akon gugma.” Nagapadayon, si Jesus nagpaathag: “Ini amo ang akon sugo, nga maghigugmaanay kamo subong nga ako naghigugma sa inyo. Walay tawo nga may gugma nga daku pa sini, nga ihatag sang isa ka tawo ang iya kabuhi tungod sa iya mga abyan.”

Sa sulod sang pila ka oras, ipakita ni Jesus ining labaw nga gugma paagi sa paghatag sang iya kabuhi tungod sa iya mga apostoles, subong man sa tanan pa nga iban nga nagatuo sa iya. Ang iya halimbawa dapat magpahulag sa iya mga sumulunod nga ipakita ina man nga nagasakripisyo sang kaugalingon nga gugma para sa isa kag isa. Ini nga gugma magapakilala sa ila, kay subong sang ginsiling sang nagligad ni Jesus: “Sa sini ang tanan nga mga tawo makahibalo nga kamo mga disipulo ko, kon maghigugmaanay kamo.”

Nagapakilala sang iya abyan, si Jesus nagsiling: “Kamo akon mga abyan kon nagahimo kamo sang ginsugo ko sa inyo. Indi na ako magtawag sa inyo nga mga ulipon, kay ang ulipon wala makahibalo sang ginahimo sang iya agalon. Apang ako nagtawag sa inyo nga mga abyan, kay ang tanan nga akon nabatian sa akon Amay napakilala ko sa inyo.”

Daw ano ka hamili nga kaangtanan nga tigayunon​—⁠ang mangin suod nga mga abyan ni Jesus! Apang agod padayon nga matigayon ini nga kaangtanan, ang iya mga sumulunod dapat “magpamunga.” Sa amo, si Jesus nagsiling, “bisan ano ang inyo pangayuon sa Amay sa akon ngalan, ihatag ini sa inyo.” Sa pagkamatuod, isa ina ka daku nga padya bangod sang pagpatubas sing bunga sang Ginharian! Sa tapos malaygayan ang mga apostoles nga “maghigugmaanay,” ginpaathag ni Jesus nga ang kalibutan magadumot sa ila. Apang, sia naglaygay sa ila: “Kon ang kalibutan nagadumot sa inyo, kilalaha ninyo nga ini nagdumot sa akon sing una sa inyo.” Masunod nga ginpakita ni Jesus kon ngaa ginadumtan sang kalibutan ang iya mga sumulunod, nga nagasiling: “Bangod nga kamo indi iya sang kalibutan, kundi ginpili ko kamo gikan sa kalibutan, busa ang kalibutan nagadumot sa inyo.”

Nagapaathag sing dugang sang rason bangod sang pagdumot sang kalibutan, si Jesus nagpadayon: “Tanan ini himuon nila sa inyo bangod sa akon, kay wala sila makakilala sa nagpadala [si Jehova nga Dios] sa akon.” Sa katunayan ang milagruso nga mga buhat ni Jesus, nagpakamalaut sa mga nagdumot sa iya, kay sia nagsiling: “Kon wala ako makahimo sa tunga nila sang mga buhat nga walay iban nga makahimo, wala sila kuntani sing sala; apang karon nakakita sila kag nagdumot sa akon kag sa akon Amay.” Busa, subong sang ginasiling ni Jesus, ang kasulatan natuman: “Gindumtan nila ako sa walay kabangdanan.”

Subong sang ginhimo niya sang nagligad, ginpaumpawan sila liwat ni Jesus paagi sa pagsaad nga magpadala sing mananabang, ang balaan nga espiritu, nga amo ang gamhanan nga aktibo nga kusog sang Dios. “Sia magasaksi sa akon; kag kamo man magasaksi.”

Dugang Pa nga Nagapaalam nga Laygay

Manughalin na si Jesus kag ang mga apostoles sa naibabaw nga hulot. “Ginsugid ko ini sa inyo agod nga indi kamo masandad,” padayon niya. Nian nagpaandam sia: “Tabugon nila kamo sa mga sinagoga. Sa katunayan, magaabot ang tion nga ang makapatay sa inyo magahunahuna nga nakahimo sia sing balaan nga pag-alagad sa Dios.”

Ang mga apostoles mahimo gid nga natublag sining paandam. Bisan pa nasiling na ni Jesus nga dumtan sila sang kalibutan, wala sia magsiling nga patyon sila. “Wala ko [ini] ginsugid sa inyo sang una,” paathag ni Jesus, “kay ako kaupod ninyo.” Apang, daw ano kaayo nga paandamon sila paagi sa sining impormasyon sa wala pa sia magtaliwan!

“Apang karon,” padayon ni Jesus, “makadto ako sa nagpadala sa akon, kag wala gid sing may nagapamangkot sa inyo, ‘Diin ako makadto?’ ” Sang temprano pa sadto nga gab-i, namangkot sila kon diin sia makadto, apang sini nga tion nakibot gid sila sa iya ginsugid sa ila amo kon ngaa wala sila makapamangkot sing dugang pa nahanungod sini. Subong ginsiling ni Jesus: “Bangod ginsugiran ko na kamo sini, nagakasubo gid kamo.” Ang mga apostoles ginsubuan indi lamang bangod nahibaluan nila nga sila magaantos sing mabaskog nga paghingabot kag patyon kundi bangod biyaan sila sang ila Agalon.

Gani nagpaathag si Jesus: “Sa kaayuhan ninyo nga ako maglakat. Kay kon indi ako maglakat, ang mananabang indi magkari sa inyo; apang kon maglakat ako, ipadala ko sia sa inyo.” Subong isa ka tawo, isa lamang ka duog ang makadtuan ni Jesus sa tagsa ka tion, apang kon sa langit na sia, mapadala niya ang mananabang, ang balaan nga espiritu sang Dios, sa iya mga sumulunod bisan diin man sila sa duta. Gani mangin mapuslanon ang paglakat ni Jesus.

Ang balaan nga espiritu, siling ni Jesus, “magahatag sa kalibutan sing makakombinse nga pamatuod sa sala kag sa pagkamatarong kag sa paghukom.” Ang sala sang kalibutan, ang kapaslawan sini sa pagpakita sing pagtuo sa Anak sang Dios, ipadayag. Dugang pa, ang makakombinse nga pamatuod sang pagkamatarong ni Jesus ipasundayag paagi sa iya pagkayab padulong sa Amay. Kag ang kapaslawan ni Satanas kag sang iya malaut nga kalibutan sa pagbungkag sang integridad ni Jesus makakombinse nga pamatuod nga ang manuggahom sang kalibutan nahukman na sing malaglagon.

“May madamo pa ako nga inugsugid sa inyo,” padayon ni Jesus, “ugaling indi pa kamo sarang makahangop sini karon.” Busa nanaad si Jesus nga kon ipasagahay na niya ang balaan nga espiritu, nga amo ang aktibo nga puwersa sang Dios, magatuytoy ini sa ila sa paghangop sining mga butang nahisuno sa ila ikasarang sa paghangop sini.

Ang mga apostoles wala makahangop labi na nga si Jesus mapatay kag dayon magapakita sa ila sa tapos sia banhawon. Gani nagpinamangkutanay sila: “Ano bala ang kahulugan sining ginsiling niya sa aton, ‘Sa indi na lang madugay indi na ninyo ako makita, pero sa indi madugay makita naman ninyo ako,’ kag, ‘tungod kay ako makadto sa Amay’?”

Nasat-om ni Jesus nga luyag nila mamangkot sa iya, gani nagpaathag sia: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Magahibi kamo kag magapanangis, pero ang kalibutan magakalipay; magakasubo kamo, pero ang inyo kasubo pagabayluhan sing kalipay.” Sang hapon sadto nga adlaw, sang ginpatay si Jesus, ang relihioso nga mga lider sang kalibutan nagkalipay, apang nagkasubo ang mga disipulo. Apang, ang ila kasubo ginbayluhan sing kalipay sang ginbanhaw si Jesus! Kag nagpadayon ang ila kalipay sang ginhatagan niya sila sing gahom sang Pentecostes agod mangin mga saksi niya paagi sa pagpasagahay sa ila sang balaan nga espiritu sang Dios!

Ginpaanggid ang kahimtangan sang mga apostoles sa kahimtangan sang isa ka babayi nga ginasakitan sa iya pagbata, si Jesus nagsiling: “Ang babayi, kon manugbata na sia, nagakasubo, kay ang tion sang iya pagpasakit nag-abot.” Apang nagsiling si Jesus nga malimtan niya ang iya kasakit kon matawo na ang iya bata, kag ginpalig-on niya ang iya mga apostoles, nga nagasiling: “Busa, kamo man nagakasubo matuod; apang makigkita pa ako sa inyo [kon banhawon ako] kag magakalipay ang inyo tagipusuon, kag wala sing bisan sin-o nga magakuha sa inyo sang inyo kalipay.”

Tubtob sini nga tion, ang mga apostoles wala pa gid makapangabay sa ngalan ni Jesus. Apang karon nagsiling sia: “Kon magpangayo kamo sing bisan anong butang sa amay, ihatag niya ini sa inyo sa akon ngalan. . . . Kay ang Amay mismo nagahigugma sa inyo, bangod nga nagahigugma kamo sa akon kag nagtuo nga ako nagikan sa Amay. Nagikan gid ako sa Amay kag nagkari sa kalibutan. Dugang pa, magabiya ako sang kalibutan kag makadto sa Amay.”

Ang ginhambal ni Jesus nagpalig-on gid sing daku sa mga apostoles. “Tungod sini nagatuo kami nga ikaw nagikan sa Dios,” siling nila. “Nagatuo na bala kamo karon?” pamangkot ni Jesus. “Yari karon! Ang tion magaabot, kag kon sa bagay nag-abot na, nga tanan kamo magaalaplaag kag magapalauli kag ako magaisahanon na lang.” Bisan pa daw indi ini mapatihan, natabo ini matuod sa wala pa magligad yadto nga gab-i!

“Ginsugiran ko kamo sini agod nga may paghidait kamo paagi sa akon.” Si Jesus naghinakop: “Sa kalibutan may kapipit-an kamo, apang magpakaisog kamo! Nadaug ko ang kalibutan.” Gindaug ni Jesus ang kalibutan paagi sa matutom nga paghimo sang kabubut-on sang Dios walay sapayan sang tanan nga pagtinguha ni Satanas kag sang iya kalibutan nga bungkagon ang integridad ni Jesus.

Nagahinakop nga Pangamuyo sa Naibabaw nga Hulot

Bangod sang iya tudok nga gugma sa iya mga apostoles, si Jesus naghanda sa ila para sa iya nagahilapit nga pagtaliwan. Karon, sa tapos niya sila laygayan kag paumpawan sing malawig, ginbayaw niya ang iya mga mata sa langit kag nagpakiluoy sa iya Amay: “Himayaa ang imo anak, agod nga himayaon ka sang anak, subong nga ginhatagan mo sia sing gahom sa tanan nga unod, sa paghatag sing kabuhi nga walay katapusan sa tanan nga nahatag mo sa ila.”

Daw ano ka makapulukaw nga tema ang ginpakilala ni Jesus​—⁠ang kabuhi nga walay katapusan! Bangod ginhatagan sia “sing gahom sa tanan nga unod,” si Jesus sarang makapaalinton sang mga benepisyo sang iya halad nga gawad sa tanan nga nagatagumatayon nga katawhan. Apang, nagahatag sia sing “kabuhi nga walay katapusan” sa mga ginakahamut-an lamang sang Amay. Nagapamulong sa sining tema sang kabuhi nga walay katapusan, si Jesus nagpadayon sang iya pangamuyo:

“Ini amo ang kabuhi nga walay katapusan, ang pagkuha nila sing ihibalo nahanungod sa imo, ang lamang matuod nga Dios, kag nahanungod sa isa nga imo ginpadala, si Jesucristo.” Huo, ang kaluwasan nasandig sa pagkuha naton sing ihibalo nahanungod sa Dios kag sa iya Anak. Apang labi pa ang kinahanglan sang sa ihibalo lamang sa ulo.

Dapat sila makilala sing maayo sang isa ka tawo, nagapalambo sing mahinangpunon nga pagpakig-abyan sa ila. Dapat nga pareho sa ila ang pagbatyag sang isa nahanungod sa mga butang kag nagatan-aw sang mga butang paagi sa ila mga mata. Kag labaw sa tanan, dapat sia manikasog nga ilugon ang ila dimatupungan nga mga kinaiya sa pagpakig-angot sa iban.

Si Jesus masunod nga nangamuyo: “Ginhimaya ko ikaw sa duta, sang natapos ko ang buluhaton nga nahatag mo sa akon nga himuon.” Bangod natuman niya ang iya tulumanon tubtob sa sini nga punto kag nagasalig gid sa iya palaabuton nga kadalag-an, sia nagpakiluoy: “Amay, himayaa ako kaupod nimo sang himaya nga naagom ko sadto anay kaupod nimo sa wala pa ang kalibutan.” Huo, nagapangabay sia karon nga ipasag-uli sia sa iya anay langitnon nga himaya paagi sa pagkabanhaw.

Nagasumaryo sang iya pangunang buluhaton sa duta, si Jesus nagsiling: “Ginpahayag ko ang imo ngalan sa mga tawo nga ginhatag mo sa akon gikan sa kalibutan. Imo sila, kag ginhatag mo sila sa akon, kag nagbantay sila sang imo pulong.” Gingamit ni Jesus ang ngalan sang Dios, nga Jehova, sa iya ministeryo kag ginpakita ang husto nga pagmitlang sini, apang indi lamang niya ginpahayag ang ngalan sang Dios sa iya mga apostoles. Ginpasangkad man niya ang ila ihibalo kag paghangop tuhoy kay Jehova, sa iya personalidad, kag sa iya mga katuyuan.

Nagakilala kay Jehova subong ang iya Superyor, ang Isa nga sa idalom niya sia nagaalagad, si Jesus mapainubuson nga nagbaton: “Ang mga pulong nga ginhatag mo sa akon nahatag ko sa ila, kag ila ginbaton sila kag nakilala nila sing totoo nga ako nagikan sa imo, kag nagtuo sila nga ginpadala mo ako.”

Nagapatuhay sang iya mga sumulunod sa iban nga katawhan, si Jesus masunod nga nangamuyo: “Ako wala nagapangamuyo tungod sa kalibutan, kundi tungod sa mga nahatag mo sa akon . . . Sang ako kaupod pa nila, gintipigan ko sila . . . , kag ginbantayan ko sila, kag wala sing isa sa ila nga nawala kundi ang anak sang kalaglagan,” nga amo si Judas Iscariote. Sini nga tion, si Judas may makangilil-ad nga misyon sa pagluib kay Jesus. Busa, si Judas wala sing hinalung-ong nga nagtuman sang Kasulatan.

“Ang kalibutan nagdumot sa ila,” nagpadayon si Jesus sa pagpangamuyo. “Ako wala nagapangamuyo nga kuhaon mo sila sa kalibutan, kundi nga tipigan mo sila gikan sa malauton. Sila indi iya sang kalibutan, subong nga ako indi iya sang kalibutan.” Ang mga sumulunod ni Jesus yari sa kalibutan, ining organisado nga katilingban sang tawo nga ginagahuman ni Satanas, apang dapat sila pirme magpabilin nga nahamulag sa sini kag sa iya kalautan.

“Pakabalaana sila sa kamatuoran,” padayon ni Jesus, “ang imo pulong kamatuoran.” Gintawag diri ni Jesus ang inspirado nga Hebreong Kasulatan, nga gikan sini pirme sia nagbalikwat, nga “kamatuoran.” Apang ang gintudlo niya sa iya mga disipulo kag ang ginsulat nila sang ulihi sa idalom sang pagbugna subong ang Cristianong Griegong ­Kasulatan “kamatuoran” man. Ini nga kamatuoran makapabalaan sa isa ka tawo, makabalhin sing bug-os sang iya kabuhi, kag makahimo sa iya nga isa ka tawo nga nahamulag sa kali­butan.

Nagpangamuyo karon si Jesus “indi tungod sini lamang, kundi tungod man sa mga nagatuo sa [iya] paagi sa ila pulong.” Gani nagpangamuyo si Jesus tungod sa mangin hinaplas nga mga sumulunod kag sa iban pa palaabuton nga mga disipulo niya nga pagatipunon sa “isa ka panong.” Ano ang ginpangabay niya para sa ila tanan?

“Nga sila tanan mangin isa, subong nga ikaw, Amay, sa akon kag ako sa imo, . . . agod nga mangin isa sila subong nga kita isa.” Si Jesus kag ang iya Amay indi literal nga isa ka persona, kundi nagaugyon sila sa tanan nga butang. Si Jesus nagpangamuyo nga ang iya mga sumulunod mangin isa man agod nga “ang kalibutan makakilala nga ikaw nagpadala sa akon kag naghigugma sa ila subong nga ikaw naghigugma sa akon.”

Para sa ila nga mangin hinaplas nga mga sumulunod niya, si Jesus nagpangabay karon sa iya langitnon nga Amay. Para sa ano? “Nga, sila man mangin kaupod ko, kon diin ako, agod nga makakita sila sang himaya ko nga nahatag mo sa akon, bangod ginhigugma mo ako sa wala pa mapasad ang kalibutan,” kon sayoron, sa wala pa manganak si Adan kag si Eva. Madugay pa antes sina, ginhigugma sang Dios ang iya bugtong nga Anak, nga nangin si Jesucristo.

Naghinakop sang iya pangamuyo, ginpadaku liwat ni Jesus: “Ginpakilala ko sa ila ang imo ngalan kag ipakilala ko ini, agod nga ang gugma nga imo ginhigugma sa akon mangin yara sa ila kag ako sa ila.” Para sa mga apostoles, ang paghibalo sa ngalan sang Dios naglakip sang personal nga pagkilala sa gugma sang Dios. Juan 14:​1⁠–​17:​26; 13:​27, 35, 36; 10:​16; Lucas 22:​3, 4; Exodo 24:​10; 1 Hari 19:​9-13; Isaias 6:​1-5; Galacia 6:16; Salmo 35:19; 69:⁠4; Hulubaton 8:​22, 30.

o▪ Sa diin manugpakadto si Jesus, kag ano nga sabat ang nabaton ni Tomas tuhoy sa dalan pakadto didto?

▪ Sa iya pangabay, ano mahimo gid ang luyag ni Felipe nga ihatag ni Jesus?

▪ Ngaa ang nakakita kay Jesus nakakita man sa Amay?

▪ Paano ang mga sumulunod ni Jesus nagahimo sing mga buhat nga daku pa sang sa iya ginhimo?

▪ Sa anong kahulugan nga si Satanas wala sing gahom kay Jesus?

▪ San-o gintanom ni Jehova ang malaragwayon nga puno sang ubas, kag san-o kag paano ang iban nangin bahin sang puno sang ubas?

▪ Sa ulihi, pila ang nangin sanga sang malaragwayon nga puno sang ubas?

▪ Ano nga bunga ang luyag sang Dios gikan sa mga sanga?

▪ Paano kita mangin mga abyan ni Jesus?

▪ Ngaa ginadumtan sang kalibutan ang mga sumulunod ni Jesus?

▪ Ano nga paandam ni Jesus ang nagtublag sa iya mga apostoles?

▪ Ngaa wala mapamangkot sang mga apostoles si Jesus nahanungod sa kon diin sia makadto?

▪ Ano ang wala mahangpi sang mga apostoles labi na?

▪ Paano gin-ilustrar ni Jesus nga ang kahimtangan sang mga apostoles magabaylo halin sa kasubo padulong sa kalipay?

▪ Ano ang ginsiling ni Jesus nga himuon sang mga apostoles sa indi madugay?

▪ Paano gindaug ni Jesus ang kalibutan?

▪ Sa anong kahulugan nga si Jesus ginhatagan sing “gahom sa tanan nga unod”?

▪ Ano ang buot silingon sang pagkuha sing ihibalo nahanungod sa Dios kag sa iya Anak?

▪ Sa anong paagi ginpahayag ni Jesus ang ngalan sang Dios?

▪ Ano ang “kamatuoran,” kag paano ini ‘nagapakabalaan’ sa isa ka Cristiano?

▪ Paano ang Dios, ang iya Anak, kag ang tanan nga matuod nga mga sumilimba isa?

▪ San-o ‘napasad ang kalibutan’?