Magbantay Batok sa Madaya nga Tagipusuon

1, 2. Ngaa mabudlay mahibaluan ang matuod nga kahimtangan sang aton malaragwayon nga tagipusuon?

ISA ka aga samtang nagahigda ka, nagpin-ot ang imo dughan. Naghunahuna ka, ‘Basi ginaatake ako sa tagipusuon.’ Indi gid maayo kon pabay-an mo lang ini. Dapat gid ini hatagan sing atension. Mahimo ka mangayo sing bulig agod magpakonsulta, kag ayhan ipa-ECG (electrocardiogram) ka sang doktor. Ang gilayon nga pagpakonsulta kag pagpabulong makaluwas sang imo kabuhi.

² Kamusta naman ang aton malaragwayon nga tagipusuon? Mabudlay mahibaluan ang matuod nga kahimtangan sini. Ngaa? Mabasa naton sa Biblia: “Ang tagipusuon madaya labaw sa tanan nga butang kag makatalagam. Sin-o ang makahibalo sini?” (Jer. 17:9) Mahimo kita dayaan sang aton tagipusuon kag papatihon nga wala kita sing problema sa espirituwal, samtang makita sang iban ang mga palatandaan sang aton problema kag mabalaka na sila. Ngaa mahimo kita madayaan? Bangod sang aton makasasala nga mga huyog. Isa pa, si Satanas kag ining sistema sang mga butang mahimo man magdaya sa aton. Sa pag-usisa sa aton tagipusuon, may matun-an kita kay Jeremias kag sa katawhan sang Juda sang panahon niya.

3. Ano ang ginakabig nga dios sang madamo nga tawo?

³ Ginpakita sang kalabanan nga mga Judiyo nga indi maayo ang ila malaragwayon nga tagipusuon. Ginbiyaan nila ang matuod nga Dios kag nagsimba sa mga dios sang mga taga-Canaan, kag wala gid sila nakonsiensia sa sini. Gani, ginhangkat sila ni Jehova: “Diin na ang ginhimo mo nga mga dios? Magpabulig ka sa ila kon maluwas ka nila sa imo kalisdanan. Kay ang imo mga dios nangin pareho kadamo sang imo mga siudad.” (Jer. 2:28) Sa aton bahin, mahimo nga indi gid kita magsimba sa mga diosdios. Pero sa idalom sang uluhan nga “dios,” ang isa ka diksionaryo nagsiling: “Isa ka persona ukon butang nga ginapabaloran gid.” Ginauna sang madamo nga tawo sa kalibutan ang ila mga karera, kapagros, pamilya, kag bisan ang ila hinuptanan nga mga sapat. Ginapabaloran man sang iban ang sports, mga artista, teknolohiya, pagbakasyon, ukon mga tradisyon. Madamo ang nagasakripisyo sang ila kaangtanan sa Manunuga para sa sini nga mga butang. Maapektuhan man bala sini ang matuod nga mga Cristiano, kaangay sang katawhan sa Juda sang panahon ni Jeremias?

MALIMBUNGON ANG MADAYA NGA TAGIPUSUON

4. Sinsero bala ang mga tawo nga nagsiling: “Diin na ang ginasiling ni Jehova? Ngaa wala pa ini matabo”?

⁴ Mahimo gusto mo mahibaluan kon ngaa nagsiling si Jeremias nga ang tagipusuon makatalagam. Narealisar niya nga ang mga tawo nagsiling: “Diin na ang ginasiling ni Jehova? Ngaa wala pa ini matabo?” (Jer. 17:15) Pero sinsero bala sila? Ina nga kapitulo sang Jeremias nagabukas: “Ang sala sang Juda ginsulat paagi sa inugsulat nga salsalon. Paagi sa mataliwis nga diamante, gintigib ini sa ila tagipusuon.” Ang problema sini nga mga Judiyo amo nga ‘nagasalig sila sa tawo kag nagalaum sa kusog sang tawo, kag ang ila tagipusuon nagpalayo kay Jehova.’ Pero may diutay nga grupo nga nagsalig sa Dios, nga nagapangayo sang iya giya kag mga pagpakamaayo.—Jer. 17:1, 5, 7.

5. Ano ang reaksion sang mga Judiyo sa sugo ni Jehova?

⁵ Ang tagipusuon sang kadam-an nadayag sa ila reaksion sa ginsugo sang Dios. (Basaha ang Jeremias 17:21, 22.) Halimbawa, ang Adlaw nga Inugpahuway dapat gamiton sa pagpahuway kag sa espirituwal nga mga buluhaton. Ang mga Judiyo indi dapat magbaligya ukon magtrabaho para sa iban sa sini nga tion. Pero ang ila reaksion nagapakita kon ano ang yara sa ila tagipusuon. “Wala sila magpamati ukon magsapak, kag nangin tingkuyan sila. Wala sila magtuman kag wala magbaton sing disiplina.” Bisan nahibaluan nila ang kasuguan sang Dios, wala nila ini ginsunod—nagaobra sila sa Adlaw nga Inugpahuway.—Jer. 17:23; Isa. 58:13.

6, 7. (a) Paano ayhan mangatarungan sing di-maalamon ang isa ka Cristiano, bisan pa sa laygay sang matutom kag mainandamon nga ulipon? (b) Paano maapektuhan ang aton pagtambong sa mga miting?

⁶ Wala na kita karon napaidalom sa kasuguan sang Adlaw nga Inugpahuway. Pero, may matun-an kita sa reaksion sang mga tawo sadto, nga nagapakita kon ano ang yara sa ila tagipusuon. (Col. 2:16) Para matuman ang kabubut-on sang Dios, kinahanglan naton ipaiway ang aton makagod ukon indi importante nga mga panikasog. Nahibaluan naton nga kabuangan gid kon kita ang magdesisyon kon paano pahamut-an ang Dios. Madamo man kita sing kilala nga malipayon gid bangod gin-una nila ang kabubut-on sang Dios. Pero, paano ayhan kita madayaan?

⁷ Mahimo hunahunaon sang isa ka Cristiano nga indi gid sia madayaan sang iya tagipusuon, subong sang natabo sa madamo sang panahon ni Jeremias. Halimbawa, mahimo mangatarungan ang isa ka tawo, ‘Kinahanglan ko gid mag-obra para masuportahan ang akon pamilya.’ Siempre pa, matuod gid ina. Pero kamusta kon maghunahuna sia, ‘Kinahanglan nga mag-eskwela pa gid ako para makakita sing obra nga daku ang sueldo’? Daw makatarunganon man ina, amo nga maghinakop sia, ‘Lain na subong, kag para mabuhi kinahanglan may tinapusan ka sa kolehiyo ukon unibersidad para makapabilin sa obra.’ Mahimo balewalaon sang isa ang nagakaigo kag balanse nga laygay sang matutom kag mainandamon nga ulipon parte sa edukasyon kag magpalya pirme sa mga miting. Sa sini nga bahin, ang pila amat-amat nga naimpluwensiahan sang mga panghunahuna kag pagtamod sang kalibutan. (Efe. 2:2, 3) Ang Biblia maathag nga nagpaandam: “Indi pagtuguti ang kalibutan sa palibot mo nga idasok ka sa iya kaugalingon nga dihunan.”—Roma 12:2, Phillips.a

8. (a) Ano ang mahimo ipabugal sang isa ka Cristiano? (b) Ngaa indi lang mga kamatuoran parte sa Dios kag sa iya mga pagpakig-angot ang aton dapat mahibaluan?

⁸ Ang pila ka Cristiano sang unang siglo mga manggaranon kag mahimo nga kilala sa katilingban. Amo man sini ang pila ka Cristiano subong. Paano nila dapat tamdon ang ila mga nahimuan, kag paano naton sila dapat tamdon? Ginsabat ini ni Jehova paagi kay Jeremias. (Basaha ang Jeremias 9:23, 24.) Imbes nga magpabugal sang ila mga nahimuan, maalamon gid kon unahon nila ang pagpabalor sa Soberano sang Uniberso. (1 Cor. 1:31) Pero, ano ang kahulugan sang paghangop kag ihibalo parte kay Jehova? Nahibaluan sang mga tawo sang panahon ni Jeremias ang ngalan sang Dios. Nahibaluan man nila ang iya pagluwas sa ila mga katigulangan sa Pula nga Dagat, ang iya ginhimo sa tion nga nagsulod sila sa Ginsaad nga Duta, sa tion sang mga Hukom, kag sa tion sang matutom nga mga hari. Apang, wala gid nila nakilala si Jehova kag indi man matuod ang ila pagtuo sa iya. Pero nagsiling sila: “Wala ako sing sala. Indi [ang Dios] akig sa akon.”—Jer. 2:35.

ANG PAGDIHON SA ATON NI JEHOVA

9. Ngaa makasiguro kita nga mahimo magbag-o ang tagipusuon, kag paano ini matabo?

⁹ Dapat magbag-o ang mga Judiyo nga ginpalab-utan ni Jeremias sing mensahe sang Dios. Mahimo gid nila ini kay nagsiling ang Dios sa mga nagpalauli: “Hatagan ko sila sing tagipusuon nga nakakilala sa akon nga ako si Jehova. Mangin katawhan ko sila, kag mangin Dios nila ako, kay magabalik sila sa akon.” (Jer. 24:7) Posible man ina nga pagbag-o karon. Isa pa, mabag-o sang kalabanan sa aton ang aton espirituwal nga tagipusuon. May tatlo ka butang nga importante: serioso nga personal nga pagtuon sa Pulong sang Dios, maathag nga paghangop sa pagpanghikot sang Dios sa aton kabuhi, kag pag-aplikar sang aton natun-an parte sa iya. Indi pareho sa mga tawo sang panahon ni Jeremias, gusto naton nga usisaon sang Dakung Manug-usisa ang aton tagipusuon. Kag puede naton usisaon ang aton tagipusuon base sa Biblia kag hibaluon kon paano nagapanghikot si Jehova para sa aton. (Sal. 17:3) Maalamon gid kon himuon naton ina!

10, 11. (a) Ngaa ginpatan-aw si Jeremias sa isa ka maninihon? (b) Sa ano nagadepende ang pagdihon ni Jehova sa katawhan?

¹⁰ Ginapilit ni Satanas nga dihunon ang mga tawo sa isa lang ka dihunan, pero ginahatagan ni Jehova sing konsiderasyon ang tagsa ka tawo nga iya ginadihon. Makita naton ini sa eksperiensia ni Jeremias. Isa ka adlaw, ginsilingan sia sang Dios nga magkadto sa balay sang isa ka maninihon. Nagahimo sing kolon ang maninihon, pero sang naguba ini, ginporma niya ang basa pa nga daga nga mangin lain nga suludlan. (Basaha ang Jeremias 18:1-4.) Ngaa ginsugo si Jeremias nga tan-awon ini, kag ano ang aton matun-an sa sini?

¹¹ Gusto ipakita ni Jehova kay Jeremias kag sa Israel nga may awtoridad sia sa pagdihon sa katawhan kag sa pungsod kon gustuhon Niya. Paano ginadihon sang Dios ang daga? Indi kaangay sang mga tawo nga maninihon, si Jehova wala nagasayop; ukon nagaguba sang iya hinimuan bisan wala sing rason. Ang pagdihon ni Jehova sa katawhan nagadepende sa ila reaksion sa iya ginahimo sa ila.—Basaha ang Jeremias 18:6-10.

12. (a) Ano ang reaksion ni Jehoiakim sa panikasog ni Jehova nga dihunon sia? (b) Ano ang matun-an mo sa ginhimo ni Jehoiakim?

¹² Paano ginadihon ni Jehova ang mga indibiduwal? Ang panguna niya nga ginagamit subong amo ang Biblia. Samtang ginabasa kag ginapamatian sang isa ang Pulong sang Dios, ginapadayag niya kon ano sia nga sahi sang tawo, kag mahimo sia dihunon sang Dios. Binagbinagon naton ang halimbawa ni Hari Jehoiakim para maintiendihan naton kon paano ang mga tawo sang panahon ni Jeremias nadihon sa ila adlaw-adlaw nga pagkabuhi. Nagsiling ang Kasuguan nga ‘indi pagdayaan sang isa ang ginasuhulan nga mamumugon,’ pero gin-abusuhan sang hari ang iya masigka-Israelinhon paagi sa indi pagsuhol sa ila sa pagpatindog sang “daku nga balay.” (Deut. 24:14; Jer. 22:13, 14, 17) Gintinguhaan sang Dios nga dihunon si Jehoiakim paagi sa Iya pulong nga ginpaalinton sang mga manalagna. Pero ginsunod sang hari ang iya madaya ang tagipusuon. Nagsiling sia, “indi ako magtuman” kag ginpadayon niya ang iya ginahimo sugod sang pamatan-on sia. Gani nagsiling ang Dios: “Ilubong [si Jehoiakim] pareho sang paglubong sa asno nga lalaki. Guyuron sia kag ihaboy sa gua.” (Jer. 22:19, 21) Indi gid maalamon nga magsabat: ‘Amo na gid ako sini iya’! Sa karon, ang Dios wala nagapadala sing mga manalagna kaangay ni Jeremias, pero ginagiyahan Niya kita. Ginabuligan kita sang matutom kag mainandamon nga ulipon nga mahangpan kag maaplikar ang mga prinsipio sa Biblia. Mahimo ini magdalahig sa aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi, subong sang aton pamayo kag pamustura ukon musika kag saot sa tion sang kasal ukon iban pa sosyal nga mga pagtilipon. Nagapadihon bala kita sa Pulong sang Dios?

13, 14. (a) Ngaa nagpasugot ang mga agalon sa Jerusalem nga hilwayon ang ila Hebreo nga mga ulipon? (b) Ano gid ang matuod nga kahimtangan sang tagipusuon sang mga agalon?

¹³ Binagbinaga ang isa pa ka halimbawa. Ginhimo sang mga Babilonianhon si Sedequias subong hari sang Juda sa idalom sang ila paggahom. Pero wala gintuman ni Sedequias ang panugda sang Dios paagi kay Jeremias. Sa baylo, nagrebelde sia. (Jer. 27:8, 12) Gani ginsalakay sang mga Babilonianhon ang Jerusalem. Nahunahuna sang hari kag sang iya mga pangulo nga kon tumanon nila ang Kasuguan, kahamut-an sila sang Dios. Nahibaluan nila nga dapat nila hilwayon ang ila Hebreo nga mga ulipon sa ikapito nga tuig nga pagkaulipon, gani nagsugo si Sedequias nga hilwayon sila. (Ex. 21:2; Jer. 34:14) Huo, sang ginlikupan ang Jerusalem sang mga kaaway, gulpi lang nga ginhilway ang mga ulipon!—Basaha ang Jeremias 34:8-10.

¹⁴ Sang ulihi, ang puersa militar sang Egipto nag-abot para buligan ang Jerusalem, gani nag-atras ang mga Babilonianhon. (Jer. 37:5) Ano ang ginhimo sang mga agalon nga naghilway sang ila mga ulipon? Gin-ulipon nila sila liwat. (Jer. 34:11) Sang yara sila sa katalagman, gusto nila sundon ang Kasuguan sang Dios para matabunan ang ila mga kalapasan. Pero sang wala na sing katalagman, nagbalik sila sa ila mga ginhimo sang una. Nagpakunokuno sila nga nagatuman sa Kasuguan, pero ang ila mga ginhimo sang ulihi nagpakita nga indi gid nila gusto tumanon ang panuytoy kag pagdihon sang Pulong sang Dios.

MAGPADIHON KAY JEHOVA

15. Sa ano nga kasangkaron ka dapat magpadihon kay Jehova? Iilustrar.

¹⁵ Mahibaluan naton ang mga prinsipio sa Biblia nga maaplikar sa espesipiko nga kahimtangan sa bulig sang kongregasyon ni Jehova sa bilog nga kalibutan. Halimbawa, nahibaluan naton kon ano ang aton himuon kon indi kita maghangpanay sang isa ka utod. (Efe. 4:32) Mahimo naton batunon nga husto kag maalamon ang laygay sang Biblia. Pero ano kita nga sahi sang daga? Magapadihon bala kita kay Jehova? Kon amo, dihunon kita sang Daku nga Maninihon para mangin maayo gid nga suludlan nga iya magamit. (Basaha ang Roma 9:20, 21; 2 Timoteo 2:20, 21.) Imbes nga ilugon si Jehoiakim ukon ang mga agalon sang adlaw ni Sedequias, dapat kita magpadihon kay Jehova para sa dungganon nga katuyuan.

16. Anong importante nga kamatuoran ang nahibaluan ni Jeremias?

¹⁶ Bisan si Jeremias gindihon man sang Dios. Ano ang iya reaksion? Amo ini ang iya ginsiling: “Wala [ang tawo] sing ikasarang sa pagtuytoy sang iya tikang.” Nian nakitluoy sia: “O Jehova, tadlunga ako.” (Jer. 10:23, 24) Mga pamatan-on, ilugon bala ninyo si Jeremias? Mahimo nga madamo kamo sing dapat desisyunan. Gusto sang pila ka pamatan-on nga sila mismo ang ‘magtuytoy sang ila tikang.’ Magapatuytoy ka bala sa Dios sa imo mga desisyon? Ilugon mo bala si Jeremias nga mapainubuson nga nagbaton nga indi masarangan sang tawo ang pagtuytoy sa iya mga tikang? Dumduma: Kon magpatuytoy ka sa Dios, dihunon ka niya.

17-19. (a) Ngaa nagkadto si Jeremias sa Eufrates bisan pa malayo? (b) Paano natilawan ang pagkamatinumanon ni Jeremias? (c) Ano ang nahimo sa pagtuman ni Jeremias may labot sa wagkus?

¹⁷ Ang asaynment ni Jeremias nagadalahig sang pagtuman sa panuytoy sang Dios. Kon ikaw si Jeremias, tumanon mo bala ang tanan nga instruksion sa imo? Isa ka bes, ginsugo ni Jehova si Jeremias nga magkuha sing lino nga wagkus kag iwagkus ini. Nian, ginpakadto sia sang Dios sa Eufrates. Kon tan-awon mo sa mapa, makita mo nga mga 500 kilometros ang kalayuon sini. Pag-abot niya didto, taguon niya ang wagkus sa isa ka litik sang igang kag nian mapauli sa Jerusalem. Sang ulihi, ginsilingan sia sang Dios nga balikan ang wagkus. (Basaha ang Jeremias 13:1-9.) Sa kabilugan, nakalakat si Jeremias sing mga 2,000 kilometros. Indi magpati ang mga kritiko sa Biblia nga malakat sia sang amo sini ka layo, sa sulod sang pila ka bulan.b (Esd. 7:9) Pero, amo ini ang ginsugo sang Dios kag gintuman ini ni Jeremias.

¹⁸ Handurawa ang paglakbay sang manalagna sa kabukiran sang Judea, kag maagi sa desyerto pakadto sa Eufrates. Ang iya lang himuon amo ang pagtago sang wagkus! Mahimo natingala ang iya mga kaingod nga nadula sia sing madugay. Pagbalik niya, wala na sia sing wagkus. Nian ginsilingan sia sang Dios nga magbalik para kuhaon ang wagkus, nga sa sina nga tion dunot na kag “indi na mapuslan.” Mahimo maghunahuna ka: ‘Daw sobra naman ina. Indi na ina eksakto.’ Pero bangod nagapadihon sia sa Dios, indi amo sina ang iya reaksion. Imbes nga magreklamo, nagtuman sia!

¹⁹ Ginpaathag lamang sang Dios ang rason pagkatapos na sang iya ikaduha nga paglakbay. Maayo gid ang ginhimo ni Jeremias kay nagamit niya ini sa iya pagpanagna nga nagasiling: “Ining malain nga katawhan nga wala nagatuman sa akon, nga nagasunod sa ila matig-a nga tagipusuon kag nagaalagad kag nagasimba sa iban nga mga dios mangin pareho gid sa sini nga wagkus nga indi na mapuslan.” (Jer. 13:10) Dalayawon gid ang paagi ni Jehova sa pagtudlo sa iya katawhan! Ang tinagipusuon nga pagtuman ni Jeremias sa daw indi man gid importante nga sugo ni Jehova may daku nga epekto sa Iya panikasog nga malab-ot ang tagipusuon sang katawhan.—Jer. 13:11.

20. Ngaa matingala ang iban sa imo pagkamatinumanon, pero sa ano ka makasiguro?

²⁰ Wala ginapangabay ang mga Cristiano subong nga maglakat sing ginatos ka kilometro para matudluan sang Dios. Pero, ang imo bala mga kaingod ukon kaupdanan natingala ukon nagamulay sa imo bangod sang imo ginahimo? Mahimo nga parte ini sa imo pamayo kag pamustura, kurso, karera, ukon pagtamod sa makahulubog nga mga ilimnon. Determinado ka bala nga sundon ang panuytoy sang Dios kaangay ni Jeremias? Makapanaksi ka sing epektibo kon magpadihon ka sa Dios. Sa ano man nga kahimtangan, ang pagtuman sa panuytoy ni Jehova nga makita sa iya Pulong kag sa matutom kag mainandamon nga ulipon para gid sa imo dayon nga kaayuhan. Imbes nga magpalimbong sa madaya nga tagipusuon, iluga si Jeremias. Mangin determinado nga magpadihon sa Dios kag tuguti sia sa pagdihon sa imo nga mangin suludlan para magamit sa iya dungganon nga katuyuan.