Mga Reperensia Para sa Pagkabuhi kag Pagministeryo nga Workbook Para sa Miting
HULYO 2-8
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | LUCAS 6-7
“Indi Paglimitahi ang Imo Talaksan”
(Lucas 6:37) “Dugang pa, untati ninyo ang paghukom, kag indi gid kamo paghukman; kag untati ninyo ang pagpakamalaut, kag indi gid kamo pagpakamalauton. Padayon kamo nga magpatawad, kag patawaron kamo.
nwtsty study note para sa Lu 6:37
Padayon kamo nga magpatawad, kag patawaron kamo: Ukon “Padayon kamo nga maghilway, kag hilwayon kamo.” Ang Griegong tinaga nga gin-translate nga “magpatawad” literal nga nagakahulugan sing “buy-an; palakton; hilwayon (halimbawa, isa ka priso).” Sa sini nga bersikulo, sang ginpatuhay ang pagpatawad sa paghukom kag pagpakamalaut, ini nga tinaga nagakahulugan sing pag-absuwelto kag pagpasaylo, bisan pa daw may rason nga magbalos kag silutan ang nakasala.
Padayon nga Himua ang Maayo
13 Suno sa Ebanghelyo ni Mateo, si Jesus nagsiling: “Untati ninyo ang paghukom agod indi kamo paghukman.” (Mat. 7:1) Suno kay Lucas, si Jesus nagsiling: “Untati ninyo ang paghukom, kag indi gid kamo paghukman; kag untati ninyo ang pagpakamalaut, kag indi gid kamo pagpakamalauton. Padayon kamo nga magpasaylo, kag pasayluhon kamo.” (Luc. 6:37) Bangod sa di-Makasulatanhon nga mga tradisyon sang mga Fariseo, walay patugsiling nga ginpakamalaut nila ang iban. Ang mga tagpalamati sadto ni Jesus nga nagahimo sini dapat ‘mag-untat sa paghukom.’ Sa baylo ‘padayon nila nga pasayluhon,’ ukon patawaron ang mga kakulangan sang iban. Si apostol Pablo naghatag sing kaanggid man sini nga laygay tuhoy sa pagpatawad.
14 Kon magpatawad ang mga disipulo ni Jesus, mapahulag ang mga tawo nga magpatawad man. “Hukman kamo suno sa inyo paghukom,” siling ni Jesus, “kag takson nila kamo suno sa inyo pagtakus.” (Mat. 7:2) Kon tuhoy sa aton pagpakig-angot sa iban, anihon naton ang aton ginasab-ug.—Gal. 6:7.
(Lucas 6:38) Himua nga kinabatasan ang paghatag sa iban, kag sila magahatag sa inyo. Ibubo nila sa inyo sabak ang bug-os nga sukob nga nadasok, nauyog, kag nagaawas. Kay kon ano nga talaksan ang ginagamit ninyo sa iban, amo man nga talaksan ang gamiton nila sa inyo.”
nwtsty study note para sa Lu 6:38
Himua nga kinabatasan ang paghatag: Ukon “Padayon sa paghatag.” Ang Griegong berbo nga gingamit diri mahimo i-translate nga “maghatag” kag nagapakita sing padayon nga aksion.
(Lucas 6:38) Himua nga kinabatasan ang paghatag sa iban, kag sila magahatag sa inyo. Ibubo nila sa inyo sabak ang bug-os nga sukob nga nadasok, nauyog, kag nagaawas. Kay kon ano nga talaksan ang ginagamit ninyo sa iban, amo man nga talaksan ang gamiton nila sa inyo.”
nwtsty study note para sa Lu 6:38
inyo sabak: Ang Griegong tinaga literal nga nagakahulugan sing “inyo dughan,” pero sa sini nga bersikulo nagapatuhoy ini sa bayo nga ginpilo sa paha nayon. Ang ‘pagbubo sa sabak’ mahimo nagapatuhoy sa kustombre sang pila ka manugbaligya nga nagabubo sang ila baligya sa ginpilo nga bayo sang nagbakal.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Lucas 6:12, 13) Isa ka adlaw sadto, nagkadto sia sa bukid agod mangamuyo. Kag nagpangamuyo sia sa Dios sa bug-os nga gab-i. 13 Sang masunod nga adlaw, gintawag niya ang iya mga disipulo kag nagpili sia sa ila sang 12, nga gintawag man niya nga mga apostoles:
Matuod nga Espirituwalidad —Paano Mo Ini Matigayon?
Si Jesus masami nga naghinguyang sing malawig nga tion sa pagpangamuyo. (Juan 17:1-26) Halimbawa, antes niya ginpili ang iya 12 ka apostoles, “nagkadto [si Jesus] sa mga bakolod sa pagpangamuyo, kag nagpadayon sia sa bug-os nga gab-i sa pagpangamuyo sa Dios.” (Lucas 6:12) Bisan pa wala ini nagakahulugan nga magpangamuyo sa bug-os nga gab-i, ginailog sang mga nagapakita sing matuod nga espirituwalidad ang halimbawa ni Jesus. Antes maghimo sing importante gid nga mga desisyon sa kabuhi, nagahinguyang sila sing nagakaigo nga tion sa pagpangamuyo sa Dios kag ginapangabay nila ang pagtuytoy sang balaan nga espiritu sa paghimo sing mga desisyon nga magapauswag sang ila espirituwalidad.
(Lucas 7:35) Apang, ang kaalam ginapamatud-an nga matarong paagi sa mga resulta sini.”
nwtsty study note para sa Lu 7:35
mga resulta sini: Ang mga buhat sang kaalam nga ginpakita ni Juan nga Manugbawtismo kag ni Jesus, nagapamatuod nga sala ang mga panumbungon sa ila. Daw pareho lang nga nagsiling si Jesus: ‘Tan-awa ang matarong nga mga buhat kag paggawi, kay mabal-an ninyo nga sala ang panumbungon.’
Pagbasa sa Biblia
(Lucas 7:36-50) Isa ka Fariseo ang padayon nga nag-agda kay Jesus nga magkaon sa iya balay. Gani nagkadto sia kag nagkaon didto. 37 Nabalitaan sang isa ka babayi nga kilala sa siudad subong makasasala nga nagakaon si Jesus sa balay sang Fariseo. Gani nagkadto sia didto kag nagdala sang isa ka suludlan nga alabastro nga may unod nga mahamot nga lana. 38 Nagpalapit ang babayi sa tiilan ni Jesus, kag naghibi sia kag ginbasa sang luha ang tiil ni Jesus, kag ginpahiran ini sang iya buhok. Ginhalukan man niya ang tiil ni Jesus kag ginbubuan ini sing mahamot nga lana. 39 Pagkakita sini sang Fariseo nga nag-agda sa iya, naghunahuna sia: “Kon ini nga tawo isa gid ka manalagna, mahibaluan niya nga ang nagatandog sa iya isa ka makasasala nga babayi.” 40 Apang nagsiling si Jesus sa iya: “Simon, may ihambal ako sa imo.” Nagsabat sia: “Manunudlo, ano ina?” 41 “Duha ka tawo ang may utang sa isa ka manugpautang; ang isa nakautang sang 500 ka denario, kag ang isa pa 50. 42 Sang indi sila makabayad, ginpatawad niya sila sing bug-os. Gani, sin-o sa ila nga duha ang magahigugma sa iya sing labi?” 43 Nagsabat si Simon: “Sa banta ko ang isa nga mas daku ang utang.” Nagsiling sia sa iya: “Husto ang imo sabat.” 44 Dayon nagbalikid sia sa babayi kag nagsiling kay Simon: “Nakita mo bala ini nga babayi? Nagsulod ako sa imo balay kag wala mo ako paghatagi sing tubig nga ihinaw sa akon mga tiil. Apang ginhinawan sini nga babayi ang akon mga tiil sang iya luha kag ginpahiran ini sang iya buhok. 45 Wala mo ako ginhalukan, apang wala untat nga ginhalukan sini nga babayi ang akon mga tiil sugod sang pag-abot ko. 46 Wala mo ginbubuan sing lana ang akon ulo, apang ginbubuan sini nga babayi ang akon mga tiil sing mahamot nga lana. 47 Bangod sini, nagasiling ako sa imo, bisan pa ini nga babayi nakahimo sing madamo nga sala, ginapatawad ini. Bangod sini, nagapakita sia sing daku nga gugma. Apang ang tawo nga ginapatawad sa diutay nga mga sala nagapakita sing diutay lang nga gugma.” 48 Dayon nagsiling sia sa babayi: “Ang imo mga sala ginapatawad.” 49 Ang mga nagakaon kaupod niya naghunahuna: “Sin-o ini nga tawo nga nagapatawad bisan sang mga sala?” 50 Apang nagsiling sia sa babayi: “Ang imo pagtuo nagluwas sa imo; lakat ka nga may paghidait.”
HULYO 9-15
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | LUCAS 8-9
“Mangin Sumulunod Ko—Ano ang Kinahanglan?”
(Lucas 9:57, 58) Samtang nagalakat sila sa dalan, may nagsiling sa iya: “Masunod ako sa imo bisan diin ka makadto.” 58 Apang nagsiling si Jesus sa iya: “Ang mga ido nga talunon may lungib kag ang mga pispis sa langit may pugad, apang ang Anak sang tawo wala man lang sing matulugan.”
it-2-E 494
Pugad
Sang naghambal ang isa ka escriba kay Jesus: “Manunudlo, masunod ako sa imo bisan diin ka makadto,” si Jesus nagsiling: “Ang mga ido nga talunon may lungib kag ang mga pispis sa langit may pugad, apang ang Anak sang tawo wala man lang sing matulugan.” (Mat 8:19, 20; Lu 9:57, 58) Ginpadaku diri ni Jesus nga para mangin sumulunod niya, dapat kalimtan sini nga tawo ang kinaandan kag komportable nga kabuhi, kag dapat sia magsalig sing bug-os kay Jehova. Ini nga prinsipio ginpakita niya sa modelo nga pangamuyo nga gintudlo niya sa iya mga disipulo: “Hatagi kami sang amon pagkaon para sa sini nga adlaw,” kag sa iya ginsiling: “Sa amo man, wala sing bisan sin-o sa inyo nga indi magbiya sang tanan niya nga pagkabutang ang mangin akon disipulo.”—Mat 6:11; Lu 14:33.
(Lucas 9:59, 60) Kag nagsiling sia sa isa pa: “Mangin sumulunod ko.” Ang lalaki nagsiling: “Ginuo, tuguti ako nga maglakat anay kag ilubong ang akon amay.” 60 Apang nagsiling sia sa iya: “Pabay-i ang mga patay sa paglubong sang ila mga patay, apang lakat ka kag ipahayag bisan diin ang Ginharian sang Dios.”
nwtsty study note para sa Lu 9:59, 60
ilubong ang akon amay: Ini nga mga tinaga wala nagakahulugan nga bag-o lang napatay ang amay sang lalaki kag nagapangabay lang sia nga maghimo sing kahimusan para sa paglubong. Kon patay na ang iya amay, sigurado wala sia didto nga nagaistorya kay Jesus. Sa Middle East sang una, kon mapatay ang isa ka miembro sang pamilya, ginalubong ini dayon sa sina mismo nga adlaw. Gani wala napatay ang amay sang lalaki, kundi mahimo nagamasakit ini ukon tigulang na. Kag sigurado nga indi magsiling si Jesus nga bayaan sang lalaki ang iya nagamasakit kag makaluluoy nga ginikanan. Gani posible nga may iban pa sia nga miembro sang pamilya nga magaatipan sa iya ginikanan. (Mar 7:9-13) Daw pareho nga nagsiling ang lalaki, ‘Masunod lang ako sa imo kon mapatay na ang akon amay. Hulaton ko anay nga mapatay ang akon amay kag ilubong sia.’ Pero para kay Jesus, ginbalewala sang lalaki ang kahigayunan nga unahon ang intereses sang Ginharian sang Dios sa iya kabuhi.—Lu 9:60, 62.
Pabay-i ang mga patay sa paglubong sang ila mga patay: Ginapakita sang study note para sa Lu 9:59, nga ang amay sang lalaki nga ginaistorya ni Jesus mahimo nagamasakit ukon tigulang na, pero buhi pa. Gani daw pareho nga nagasiling si Jesus: ‘Pabay-i ang mga patay sa espirituwal sa paglubong sang ila patay,’ buot silingon, tugutan sang lalaki ang iban pa niya nga paryente sa pag-atipan sa iya amay asta mapatay ini kag ilubong. Kon sundon sang lalaki si Jesus, magalakat sia sa dalan padulong sa kabuhi nga dayon kag indi malakip sa mga patay sa espirituwal sa pagtan-aw sang Dios. Ginapakita sa ginsiling ni Jesus, nga kon unahon sang isa ang Ginharian sang Dios sa iya kabuhi kag ipahayag ini sa mga tawo, makabulig ini nga makapabilin sia nga buhi sa espirituwal.
(Lucas 9:61, 62) Kag may isa pa nga nagsiling: “Magasunod ako sa imo, Ginuo, apang tuguti ako anay nga magpaalam sa akon panimalay.” 62 Nagsiling si Jesus sa iya: “Wala sing tawo nga nagaarado kag nagabalikid ang takus sa Ginharian sang Dios.”
nwtsty media
Pag-arado
Ang pag-arado masami nga ginahimo kon tigragas. Sa sini nga panahon, ang duta nga kigas bangod sa pila ka bulan nga tig-ilinit naghumok na bangod sa ulan. (Tan-awa ang Apendise B15.) Ang iban nga arado human sa kahoy nga salsalon ang punta. May uluyatan ini kag ginaguyod sang isa ukon madamo pa nga sapat. Sa tapos maarado ang duta, ginasab-ug ang binhi. Sa Hebreong Kasulatan, ang pag-arado pirme ginasambit sa mga ilustrasyon. (Huk 14:18; Isa 2:4; Jer 4:3; Miq 4:3) Pirme nagagamit si Jesus sang obra sa uma para itudlo ang importante nga mga leksion. Halimbawa, gingamit niya ang pag-arado para ipadaku nga importante gid ang bug-os tagipusuon nga pagtuman. (Lu 9:62) Kon matublag ang nagaarado, indi tadlong ang idas sang iya ginaarado. Kon matublag man ang sumulunod sang Cristo ukon mag-untat sa paghimo sang iya mga responsibilidad, indi na sia takus sa Ginharian sang Dios.
Hupti ang Himpit nga Tagipusuon kay Jehova
11 Agod mag-athag ang leksion sa malip-ot nga ilustrasyon ni Jesus, dugangan naton ini sing mga detalye. Masako nga nagaarado ang isa ka mangunguma. Apang samtang nagaarado sia, ang iya pensar yara sa ila balay kay ato didto ang iya pamilya, mga abyan, pagkaon, musika, kinalipay, kag palasilungan. Daw mapauli na gid sia. Sang malapad na ang iya naarado, indi na gid niya mapunggan ang paghandum sining maayong mga butang amo nga ‘nagbalikid sia.’ Bisan madamo pa ang hilimuon sang mangunguma tubtob makasab-ug sia, wala na sia nagkonsentrar sa sini amo nga napabay-an niya ang iya obra. Siempre nasubuan ang iya agalon kay wala sia magpadayon sa pag-obra.
12 Binagbinagon naton ang kaanggid nga sitwasyon subong. Ang mangunguma nagarepresentar sa isa ka Cristiano nga daw maayo man ang kahimtangan pero yara gali sa espirituwal nga katalagman. Bilang pagpaanggid, imadyinon naton ang isa ka brother nga masako sa ministeryo. Apang bisan nagatambong sia sa mga miting kag nagabantala, indi niya mapunggan ang iya kaugalingon nga magpamensar sang mga butang sa sining kalibutan nga naluyagan kag ginahandum gid niya. Pagligad sang pila ka tuig nga pag-alagad sa Dios, indi na gid niya mapunggan ang iya handum amo nga ‘nagbalikid sia.’ Madamo pa kuntani ang iya hilikuton sa ministeryo, pero wala sia “nagapanguyapot sing hugot sa pulong sang kabuhi,” kag gani napabay-an niya ang mga hilikuton para sa Dios. (Fil. 2:16) Si Jehova, ang “Agalon sang alanyon,” nasubuan gid kay wala magpadayon ang brother.—Luc. 10:2.
13 Maathag ang leksion. Ang pag-alagad kay Jehova sing bug-os tagipusuon wala lamang nagakahulugan sing regular nga pagtambong sa mga miting kag pagministeryo. (2 Cron. 25:1, 2, 27) Kon sa iya tagipusuon padayon nga ginahigugma sang isa ka Cristiano ang pila ka pamaagi sang pagkabuhi sang kalibutan, may katalagman sia nga madula ang iya maayo nga kaangtanan sa Dios. (Luc. 17:32) Gani, agod maalagad naton sing bug-os ang Dios, dapat naton ‘kangil-aran ang malaut, kag magpanguyapot sing malig-on sa maayo.’ (Roma 12:9; Luc. 9:62) Kon amo, bisan pa nga ang pila ka butang sa kalibutan ni Satanas daw mapuslanon kag maayo, dapat naton pat-uron nga indi ini magpauntat sa aton pag-alagad sa Dios sing bug-os tagipusuon.—2 Cor. 11:14; basaha ang Filipos 3:13, 14.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Lucas 8:3) Si Juana nga asawa ni Cuza nga tulugyanan ni Herodes sang iya panimalay; si Susana; kag ang madamo pa nga babayi, nga nag-alagad sa iya kag sa mga apostoles paagi sa paggamit sang ila mga pagkabutang.
nwtsty study note para sa Lu 8:3
nag-alagad sa iya kag sa mga apostoles: Ukon “nagasuporta (nagaaman para) sa mga apostoles.” Ang Griegong tinaga nga di·a·ko·neʹo mahimo magpatuhoy sa pagtatap sa pisikal nga mga kinahanglan sang iban paagi sa pagbakal, pagluto, pagserbi sing pagkaon, kag iban pa. Amo man ang kahulugan sini sa Lu 10:40 (“pagpanghikot”), Lu 12:37 (“serbehan”), Lu 17:8 (“serbehi”), kag Bin 6:2 (“magpanagtag sing pagkaon”). Pero mahimo man ini magpatuhoy sa iban pa nga serbisyo nga ginhimo sing personal. Ginalaragway diri kon paano ang mga babayi nga ginsambit sa bersikulo 2 kag 3 nagbulig kay Jesus kag sa iya mga disipulo para mahimo nila ang asaynment nga ginhatag sang Dios sa ila. Ang ginhimo sang mga babayi naghimaya sa Dios, nga nag-apresyar gid sang ila ginhimo paagi sa pagpasulat sa Biblia sang ila kaalwan para mabasa ini sang masunod nga mga henerasyon. (Hul 19:17; Heb 6:10) Pareho man nga Griegong tinaga ang gingamit parte sa mga babayi sa Mat 27:55; Mar 15:41.
(Lucas 9:49, 50) Si Juan nagsiling: “Instruktor, nakita namon ang isa ka tawo nga nagatabog sang mga demonyo paagi sa imo ngalan kag ginpunggan namon sia, bangod wala sia nagasunod sa imo upod sa amon.” 50 Apang si Jesus nagsiling sa iya: “Indi ninyo sia pagpunggi, kay ang indi batok sa inyo dampig sa inyo.”
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Lucas
9:49, 50—Ngaa wala ginpunggan ni Jesus ang tawo sa pagtabog sang mga demonyo, bisan pa wala nagasunod ang tawo sa iya? Wala ginpunggan ni Jesus ang tawo bangod wala pa man matukod sadto ang Cristianong kongregasyon. Busa, wala ginpatuman nga aktual gid nga mag-upod ang tawo kay Jesus agod magtuo sa ngalan ni Jesus kag magtabog sang mga demonyo.—Mar. 9:38-40.
Pagbasa sa Biblia
(Lucas 8:1-15) Wala madugay pagkatapos sadto, naglibot sia sa mga siudad kag mga baryo, nga nagabantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios. Kaupod niya ang 12 ka apostoles 2 kag ang pila ka babayi nga ginhilway niya sa malaut nga mga espiritu kag gin-ayo niya sa ila mga balatian: Si Maria nga gintawag Magdalena, nga ginhilway niya sa pito ka demonyo; 3 si Juana nga asawa ni Cuza nga tulugyanan ni Herodes sang iya panimalay; si Susana; kag ang madamo pa nga babayi, nga nag-alagad sa iya kag sa mga apostoles paagi sa paggamit sang ila mga pagkabutang. 4 Sang nagtipon ang madamo nga tawo kag ang mga tawo nga nag-upod sa iya halin sa nagkalainlain nga siudad, naghambal sia paagi sa isa ka ilustrasyon: 5 “Isa ka manugsab-ug ang naglakat sa pagsab-ug sang iya binhi. Samtang nagasab-ug sia, ang iban nga binhi nagtupa sa higad sang dalan kag gintapaktapakan, kag gintuka sang mga pispis. 6 Ang iban nagtupa sa kabatuhan, kag sang magtubo ini, nalaya ini kay mamala ang duta. 7 Ang iban pa nagtupa sa tunga sang tunukon nga mga tanom, kag ginlumos ini sang tunukon nga mga tanom nga nagtubo sing dungan sa sini. 8 Apang ang iban nagtupa sa maayo nga duta, kag sang nagtubo ini, nagpamunga ini sing 100 ka pilo.” Samtang ginahambal niya ini nga mga butang, nagsiling sia sing mabaskog: “Ang makabati magpamati sing maayo.” 9 Ginpamangkot sia sang iya mga disipulo kon ano ang kahulugan sini nga ilustrasyon. 10 Nagsiling sia: “Ginhatagan kamo sing paghangop sa sagrado nga mga likom sang Ginharian sang Dios, apang para sa iban ilustrasyon lamang ini, amo kon ngaa bisan pa nagatulok sila, indi sila makakita, kag bisan pa nagapamati sila, indi sila makahangop. 11 Amo ini ang kahulugan sang ilustrasyon: Ang binhi amo ang pulong sang Dios. 12 Ang nagtupa sa higad sang dalan amo ang mga nakabati, apang nag-abot ang Yawa kag gin-agaw ang pulong sa ila tagipusuon agod indi sila magpati kag maluwas. 13 Ang nagtupa sa kabatuhan amo ang mga nagbaton sang pulong nga may kalipay pagkabati nila sini, apang wala ini sing gamot. Nagpati sila sing makadali, apang pag-abot sang pagtilaw, nagbiya sila. 14 Tuhoy sa nagtupa sa tunga sang tunukon nga mga tanom, amo ini ang mga nakabati, apang bangod nadaug sang mga kabalaka kag nawili sa manggad kag kalipayan sini nga kabuhi, nalumos sila sing bug-os kag ang ila bunga wala nagagulang. 15 Tuhoy sa nagtupa sa maayo nga duta, amo ini ang mga nakabati sang pulong nga may maayo nga tagipusuon, nga nagahupot sini kag nagapamunga samtang nagabatas.
HULYO 16-22
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | LUCAS 10-11
“Ang Parabola sang Mabinuligon nga Samaritano”
(Lucas 10:29-32) Apang bangod luyag pamatud-an sang lalaki nga matarong sia, nagpamangkot sia kay Jesus: “Sin-o gid ang akon isigkatawo?” 30 Nagsabat si Jesus: “Isa ka tawo ang nagdulhog halin sa Jerusalem pakadto sa Jerico. Ginbanggaan sia sang mga kawatan kag ginkuha ang iya mga bayo kag pagkabutang. Ginbakol nila sia kag ginbiyaan nga halos patay na. 31 Natabuan man nga may isa ka saserdote nga nagdulhog sa amo nga dalan, apang pagkakita sa iya, naglikaw sia sa pihak sang dalan. 32 May isa ka Levinhon nga nagdulhog man sa amo nga lugar kag pagkakita sa iya, naglikaw sia sa pihak sang dalan.
nwtsty media
Ang Dalan Halin sa Jerusalem Pa-Jerico
Ang dalan (1) nga makita sa sining malip-ot nga video mahimo ang alagyan sang una halin sa Jerusalem pa-Jerico. Ang dalan sobra 20 km kag nagapadulhog sing 1 km, samtang nagalikuliko halin sa Jerusalem pakadto sa Jerico. Madamo sing kawatan sa sining maligwin nga lugar, gani may garison nga ginbutang para proteksionan ang mga nagalakbay. Ang Jerico sa Roma (2) nahamtang sa dulunan sang kamingawan sang Judea. Ang daan nga siudad sang Jerico (3) nahamtang halos 2 km halin sa siudad sang Roma.
“Kon Wala sing Ilustrasyon Wala Sia Magpamulong sa Ila”
14 Ikaduha, dumduma ang parabola tuhoy sa mabuot nga Samaritano. Nagsugod si Jesus paagi sa pagsiling: “Isa ka tawo ang nagdulhog gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico kag nahulog sa kamot sang mga makawat, nga naghublas kag nagbakol sa iya, kag naglakat, nga nagabiya sa iya nga daw patay.” (Lucas 10:30) Talalupangdon nga gingamit ni Jesus ang dalan “gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico” agod ipadaku ang iya punto. Sang ginsaysay niya ini nga parabola, didto sia sa Judea, nga indi malayo sa Jerusalem; gani pamilyar gid ang iya mga tagpalamati sa dalan nga ginlaragway niya sa ilustrasyon. Ini nga dalan nakilal-an gid nga delikado, ilabi na sa isa nga nagalakbay sing isahanon. Likuliko kag nabaw-ing ini, kag ang mga makawat madamo sing mahimo mapanaguan.
15 May talalupangdon pa nga butang sa pagsambit ni Jesus sang dalan “gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico.” Suno sa parabola, una isa ka saserdote kag sunod isa ka Levinhon ang naglakbay man sa sadto nga dalan—apang wala sila nga duha magdulog agod tabangan ang biktima. (Lucas 10:31, 32) Ang mga saserdote nagaalagad sa templo sa Jerusalem, kag ang mga Levinhon nagabulig sa ila. Madamong saserdote kag Levinhon ang nagapuyo sa Jerico kon wala sila nagatrabaho sa templo, kay ang Jerico 23 kilometros lamang ang kalayuon halin sa Jerusalem. Gani, pat-od nga may tion nga naglakbay sila sa sadto nga dalan. Talupangda man nga ang saserdote kag ang Levinhon nagalakat sa dalan “gikan sa Jerusalem,” sa amo halin sila sa templo. Gani indi mapakamatarong sang bisan sin-o ang di-pagsapak sining mga tawo paagi sa pagsiling, ‘Ginlikawan nila ang napilasan nga tawo bangod daw patay sia, kag ang pagtandog sa bangkay magahimo sa ila nga umalagi nga indi nagakaigo mag-alagad sa templo.’ (Levitico 21:1; Numeros 19:11, 16) Indi bala maathag nga ginpakita sang ilustrasyon ni Jesus ang mga butang nga pamilyar sa iya mga tagpalamati?
(Lucas 10:33-35) Apang may isa ka Samaritano nga nag-agi man sa amo nga dalan, kag pagkakita sa iya, naluoy sia. 34 Gani ginpalapitan niya sia kag ginbubuan niya ang iya mga pilas sing lana kag alak kag ginbugkusan ini. Dayon ginpasakay niya sia sa asno nga iya ginasakyan kag gindala sia sa isa ka dalayunan kag gin-atipan sia. 35 Sang madason nga adlaw, nagkuha sia sang duha ka denario, ginhatag ini sa tag-iya sang dalayunan, kag nagsiling: ‘Atipana sia, kag kon kulangon pa ini, bayaran ko ikaw pagbalik ko.’
nwtsty study note para sa Lu 10:33, 34
isa ka Samaritano: Ginapakanubo sang mga Judiyo ang mga Samaritano, kag wala sila nagapakig-angot sa ila. (Ju 4:9) Ginagamit pa gani sang iban nga Judiyo ang termino nga “Samaritano” bilang pagtamay kag pagpakalain. (Ju 8:48) May ginhambal ang isa ka rabbi nga ginkutlo sa Mishna. Ini nagasiling: “Ang nagakaon sang tinapay sang mga Samaritano daw pareho nga nagakaon sing karne sang baboy.” (Shebith 8:10) Madamo nga Judiyo ang wala nagapati sa testimonya sang isa ka Samaritano ukon nagapaserbisyo sa iya. Nahibaluan ni Jesus ang pagtamay sang mga Judiyo sa mga Samaritano, gani ginpadaku ni Jesus ang importante nga leksion sa sini nga ilustrasyon nga pirme ginapatuhuyan nga parabola sang maayo, ukon mabinuligon nga Samaritano.
ginbubuan niya ang iya mga pilas sing lana kag alak kag ginbugkusan ini: Ginsulat sing detalyado sang manugbulong nga si Lucas ang ilustrasyon ni Jesus. Ginlaragway niya kon paano sadto ginabulong ang mga pilas. Ang lana kag alak kinaandan nga ginagamit sa puluy-an sa pagbulong sang mga pilas. Ang lana kon kaisa ginabanyos sa mga pilas (ikumparar ang Isa 1:6), kag ang alak makatinlo sa pilas kag makapatay sing kagaw. Ginlaragway man ni Lucas nga ginabugkusan ang mga pilas para indi ini maggrabe.
isa ka dalayunan: Ang Griegong tinaga literal nga nagakahulugan sing “isa ka lugar nga ginabaton ukon ginapasulod ang tanan.” Ang mga nagalakbay upod ang ila mga sapat, makadayon sa sini nga mga lugar. Ang tag-iya sang dalayunan nagatanyag sing mga serbisyo sa mga nagalakbay, kag puede sia suhulan para atipanon ang ginbilin sa iya.
(Lucas 10:36, 37) Sa banta mo, sin-o sa tatlo ang nagpakita nga isigkatawo sia sang tawo nga ginbanggaan sang mga kawatan?” 37 Nagsabat sia: “Ang nagpakita sang kaluoy sa iya.” Gani, si Jesus nagsiling sa iya: “Lakat ka, kag himua man ini.”
w98-E 7/1 31 ¶2
Ang Samaritano Maayo Gid nga Isigkatawo
Ginapakita sa parabola ni Jesus nga ang matuod nga matarong nga tawo wala lamang nagatuman sa kasuguan sang Dios kundi nagasunod man sa iya mga kinaiya. (Efeso 5:1) Halimbawa, ang Biblia nagasiling nga ang “Dios wala sing ginapasulabi.” (Binuhatan 10:34) Wala man bala kita sing ginapasulabi? Ginapakita sa parabola ni Jesus nga maayo kita nga isigkatawo kon wala kita sing ginapasulabi nga rasa, kultura, kag relihion. Ginsugo ang mga Cristiano nga ‘himuon ang maayo sa tanan’—indi lang sa aton mga kauturan, kundi pati sa mga lain sing rasa, nasyon, ukon kahimtangan sa kabuhi.—Galacia 6:10.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Lucas 10:18) Gani, nagsiling sia sa ila: “Nakita ko si Satanas nga nahulog na kaangay sang kilat halin sa langit.
nwtsty study note para sa Lu 10:18
Nakita ko si Satanas nga nahulog na kaangay sang kilat halin sa langit: Isa ka tagna parte sa paghulog kay Satanas ang ginapatuhuyan ni Jesus. Pero ginhambal niya ini sa paagi nga daw natabo na. Sa Bug 12:7-9 ginlaragway ang inaway sa langit kag gin-angot ang paghulog kay Satanas sa pagkabun-ag sang Mesianikong Ginharian. Ginpadaku diri ni Jesus ang pagkapierde ni Satanas kag sang iya mga demonyo sa inaway sa ulihi, kay ginhatagan sang Dios sing gahom ang 70 ka disipulo, nga indi perpekto nga mga tawo, sa pagtabog sa mga demonyo.—Lu 10:17.
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Lucas
10:18—Ano ang ginapatuhuyan ni Jesus sang magsiling sia sa 70 ka disipulo nga: “Nakita ko si Satanas nga nahulog na subong sang kilat gikan sa langit”? Wala nagsiling si Jesus nga gintabog na si Satanas gikan sa langit kay sang 1914 lamang ini natabo, wala madugay sa tapos si Cristo ginpalingkod subong langitnon nga Hari. (Bug. 12:1-10) Mahimo nga paagi sa pagsambit sang palaabuton nga hitabo nga daw natabo na, ginpadaku ni Jesus nga pat-od gid ini nga mahanabo.
(Lucas 11:5-9) Dayon nagsiling sia: “Pananglitan, may isa sa inyo nga may abyan kag magakadto ka sa iya sa tungang-gab-i kag magasiling sa iya, ‘Abyan, pahulama ako sang tatlo ka tinapay, 6 bangod nag-abot ang isa sa akon mga abyan halin sa pagpanglakaton kag wala ako sing mahanda sa iya.’ 7 Apang ang yara sa sulod magasabat: ‘Indi na ako pagtublaga. Ang puertahan natrangkahan na, kag nagahigda na ako upod sa akon kabataan. Indi na ako makabangon kag makahatag sa imo.’ 8 Nagasiling ako sa inyo, pat-od nga mabangon sia kag hatagan ang iya abyan sang bisan ano nga iya ginakinahanglan, indi bangod abyan niya sia, kundi bangod sa iya padayon nga pagpamilit. 9 Gani, nagasiling ako sa inyo, padayon kamo sa pagpangayo, kag kamo pagahatagan; padayon kamo sa pagpangita, kag kamo makakita; padayon kamo sa pagpanuktok, kag kamo pagabuksan.
nwtsty study note para sa Lu 11:5-9
Abyan, pahulama ako sang tatlo ka tinapay: Kilala ang mga tawo sa Middle East nga maabiabihon kag nalipay sila nga ipakita ini, pareho sa sini nga ilustrasyon. Bisan pa tungang gab-i na nag-abot ang bisita, nga nagapakita nga sadto indi masiguro ang paglakbay, ang tagbalay nagpangita gid sing paagi nga mahandaan sia sing pagkaon. Kag bisan gab-i na wala nahuya ang tagbalay nga isturbuhon ang iya kaingod para maghulam sing pagkaon.
Indi na ako pagtublaga: Ang kaingod sa sini nga ilustrasyon nagaduhaduha nga magbulig, indi bangod indi niya gusto, kundi bangod nagahigda na sia. Ang mga balay sadto, ilabi na sang mga imol, may isa lang ka daku nga kuarto. Kon magbangon ang amay, mahimo gid nga madisturbo ang iya bilog nga pamilya, pati ang nagakatulog na nga mga bata.
padayon nga pagpamilit: Ang Griego nga tinaga nga gingamit diri puede i-translate nga “wala sing kaugdang” ukon “wala sing huya.” Pero sa sini nga mga bersikulo, nagapakita ini sing padayon nga pagpamilit ukon wala nagauntat. Ang tawo sa ilustrasyon ni Jesus wala nahuya nga mangabay sing sigesige sang iya kinahanglanon, kag ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo nga dapat indi man sila mag-untat sa pagpangamuyo.—Lu 11:9, 10.
Pagbasa sa Biblia
(Lucas 10:1-16) Pagkatapos sadto, ang Ginuo nagpili sang 70 pa gid kag ginpadala sila sing tagduhaduha sa pag-una sa iya sa tagsa ka siudad kag lugar nga kadtuan niya. 2 Dayon nagsiling sia sa ila: “Sa pagkamatuod, madamo ang alanyon, apang diutay lamang ang mangangani. Gani, pakiluoy kamo sa Agalon sang alanyon nga magpadala sia sang mga mangangani sa iya alanyon. 3 Lakat kamo! Ginapadala ko kamo subong sang mga kordero sa tunga sang mga lobo. 4 Indi kamo magdala sang puyopuyo sang kuarta ukon balunan sing pagkaon ukon sandalyas, kag indi ninyo pagtamyawa ang bisan sin-o sa dalan. 5 Kon magsulod kamo sa isa ka balay, magsiling kamo anay: ‘Kabay nga may paghidait sa sini nga balay.’ 6 Kag kon may tawo didto nga mahidaiton, ang inyo paghidait magapabilin sa iya. Apang kon wala, magabalik ini sa inyo. 7 Gani magdayon kamo sa sina nga balay. Kauna ninyo kag imna ang ila ginaaman, kay ang mamumugon takus sa iya suhol. Indi kamo magsaylosaylo sing dalayunan. 8 “Bisan diin man nga siudad kamo magsulod kag ginabaton nila kamo, kauna ninyo ang ginahanda sa inyo 9 kag ayuha ang mga nagamasakit didto kag isiling sa ila: ‘Ang Ginharian sang Dios malapit na.’ 10 Apang kon magsulod kamo sa isa ka siudad kag indi nila kamo pagbatunon, gua kamo sa malapad nga mga dalan sini kag magsiling: 11 ‘Bisan ang yab-ok sang inyo siudad nga nagtapik sa amon mga tiil, ginataktak namon batok sa inyo. Apang, hibalua ninyo ini nga ang Ginharian sang Dios malapit na.’ 12 Nagasiling ako sa inyo nga sa Adlaw sang Paghukom, ang silot sa Sodoma mas mamag-an pa sangsa sina nga siudad. 13 “Makaluluoy ka, Corazin! Makaluluoy ka, Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga ginhimo sa inyo ginhimo sa Tiro kag Sidon, madugay na kuntani sila naghinulsol paagi sa pagpanapot sing sako kag pagpungko sa abo. 14 Gani, sa Adlaw sang Paghukom ang silot sa Tiro kag Sidon mas mamag-an pa sangsa inyo. 15 Kag ikaw, Capernaum, makadto ka bala sa langit? Indi! Makadto ka sa Lulubngan! 16 “Ang nagapamati sa inyo nagapamati man sa akon. Kag ang nagasikway sa inyo nagasikway man sa akon. Gani, ang nagasikway sa akon nagasikway man sa Iya nga nagpadala sa akon.”
HULYO 23-29
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | LUCAS 12-13
“Mas Importante Pa Kamo Sangsa Madamo nga Maya”
(Lucas 12:6) Indi bala ang lima ka maya ginabaligya sa duha ka sensilyo nga diutay sing balor? Apang, wala sing isa sa ila ang malipatan sang Dios.
nwtsty study note para sa Lu 12:6
maya: Ang Griegong tinaga nga strou·thiʹon amo ang pinakagamay nga porma sang tinaga para sa bisan ano nga gamay nga pispis, pero masami ini nga nagapatuhoy sa mga maya, ang pinakabarato nga pispis nga ginabaligya para kaunon.
(Lucas 12:7) Bisan ang buhok sa inyo ulo naisip niya tanan. Indi kamo magkahadlok; mas importante pa kamo sangsa madamo nga maya.
nwtsty study note para sa Lu 12:7
bisan ang buhok sa inyo ulo naisip niya tanan: Sa aberids, ang kadamuon sang buhok sa ulo sang isa ka tawo sobra 100,000. Nahibaluan ni Jehova ining gamay nga mga detalye, gani nagagarantiya ini nga interesado gid sia sa tagsa ka sumulunod sang Cristo.
(Lucas 12:7) Bisan ang buhok sa inyo ulo naisip niya tanan. Indi kamo magkahadlok; mas importante pa kamo sangsa madamo nga maya.
Wala sing “Makapahamulag sa Aton sa Gugma sang Dios”
4 Una, ang Biblia direkta nga nagatudlo nga ang tagsa ka alagad sang Dios may balor sa iya panulok. Halimbawa, si Jesus nagsiling: “Wala bala ginabaligya ang duha ka maya sa isa ka sensilyo nga diutay sing balor? Apang wala sing isa sa ila nga mahulog sa duta nga indi mahibaluan sang inyo Amay. Apang bisan ang mga buhok sa inyo ulo naisip na tanan. Busa dili kamo mahadlok: mahal pa kamo sa madamo nga maya.” (Mateo 10:29-31) Binagbinaga kon ano ang kahulugan sadtong mga pulong sa mga tagpalamati ni Jesus sang nahauna nga siglo.
5 Mahimo matingala kita kon ngaa may mabakal sing isa ka maya. Bueno, sang adlaw ni Jesus, ang maya amo ang pinakabarato nga pispis nga ginabaligya subong kalan-on. Talupangda nga ang isa ka manubo sing balor nga sensilyo makabakal sing duha ka maya. Apang nagsiling si Jesus sang ulihi nga kon ang isa ka tawo handa magbayad sing duha ka sensilyo, lima pa ka maya sa baylo nga apat lamang, ang iya matigayon. Ang ikalima paaman na lang. Ayhan balewala sa panulok sang mga tawo ini nga mga pispis, apang paano sila gintamod sang Manunuga? Si Jesus nagsiling: “Wala sing isa sa ila [bisan ang paaman] ang malipatan sa atubangan sang Dios.” (Lucas 12:6, 7) Mahimo nga mahangpan na naton karon ang buot silingon ni Jesus. Kon ginapabaloran ni Jehova ang isa ka maya, labi pa nga may balor ang isa ka tawo! Subong sang ginpaathag ni Jesus, kilala gid kita ni Jehova. Ti, bisan gani ang mga buhok sa aton ulo naisip na!
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Lucas 13:24) “Magpanikasog kamo sing lakas sa pagsulod sa makitid nga puertahan, kay nagasiling ako sa inyo, madamo ang magatinguha sa pagsulod apang indi makasarang.
nwtsty study note para sa Lu 13:24
Magpanikasog kamo sing lakas: Ukon “Padayon nga magpanikasog.” Ginapadaku sining laygay ni Jesus nga kinahanglan gid ang bug-os kalag nga aksion para makasulod sa makitid nga puertahan. Parte sa sini nga bersikulo, ang pila ka reperensia nagsiling nga puede ini i-translate nga “Magpanikasog sing bug-os; Himua ang tanan nga panikasog.” Ang Griego nga berbo nga a·go·niʹzo·mai naangot sa Griego nga tinaga nga a·gonʹ, nga pirme ginagamit sa pagpatuhoy sa paindis-indis sang mga atleta. Sa Heb 12:1, ini nga tinaga gingamit sing malaragwayon para sa “palumba” sa kabuhi sang mga Cristiano. Gingamit man ini sa mas masangkad nga kahulugan sang “pagpakig-away” (Fil 1:30; Col 2:1) ukon “makig-away” (1Ti 6:12; 2Ti 4:7). Ang mga porma sang Griego nga berbo nga gingamit sa Lu 13:24 gin-translate nga “nagapasakop sa paindis-indis” (1Co 9:25), “nagapanikasog” (Col 1:29; 4:12; 1Ti 4:10), kag “makig-away” (1Ti 6:12). Ang ginhalinan sini nga ekspresyon naangot sa paindis-indis sang mga atleta, gani ang iban nagsiling nga ang panikasog nga ginapalig-on ni Jesus mahimo makumparar sa isa ka atleta nga bug-os nga nagapanikasog kag nagahimo sang tanan niya nga masarangan para makuha niya ang premyo, nga daw pareho nga ginaubos niya ang tanan niya nga kusog.
(Lucas 13:33) Apang, dapat ako magpadayon sa akon paglakbay karon nga adlaw kag sa buas, kag sa masunod nga adlaw, kay indi mahimo nga ang isa ka manalagna mapatay sa gua sang Jerusalem.
nwtsty study note para sa Lu 13:33
indi mahimo: Ukon “imposible (daw indi mapatihan).” Bisan pa wala sing tagna sa Biblia nga nagasiling nga ang Mesias mapatay sa Jerusalem, ini nga ideya mahimo naghalin sa Dan 9:24-26. Isa pa, kon may patyon gid man ang mga Judiyo nga propeta, ilabi na ang Mesias, himuon nila ini sa sina nga siudad. Ang Sanhedrin, ang mataas nga korte, nga may 71 ka miembro nagatipon sa Jerusalem. Diri bistahon ang mga gin-akusar nga butig nga mga manalagna. Mahimo ginahunahuna man ni Jesus nga sa Jerusalem ginahimo ang regular nga paghalad sa Dios kag pag-ihaw sing kordero sa Paskua. Suno gid sa natabo, natuman ang ginsiling ni Jesus. Gindala sia sa atubang sang Sanhedrin sa Jerusalem kag ginpamatbatan nga nakasala. Kag sa Jerusalem, sa gua sang pader sang siudad, napatay sia bilang “kordero sa Paskua.”—1Co 5:7.
Pagbasa sa Biblia
(Lucas 12:22-40) Dayon nagsiling sia sa iya mga disipulo: “Bangod sini nagasiling ako sa inyo, untati ninyo ang pagkabalaka sa inyo kabuhi kon ano ang inyo kaunon ukon isuksok. 23 Kay ang kabuhi mas importante sangsa pagkaon kag ang lawas mas importante sangsa bayo. 24 Tan-awa ninyo ang mga uwak: Wala sila nagasab-ug sing binhi ukon nagaani; wala sila sing kamalig ukon bodega; apang ginapakaon sila sang Dios. Indi bala mas importante pa kamo sangsa mga pispis? 25 Sin-o sa inyo ang makadugang sang iya kabuhi bisan isa lang ka maniko paagi sa pagkabalaka? 26 Gani, kon indi ninyo ina mahimo, ngaa mabalaka kamo sa iban pa nga mga butang? 27 Tan-awa ninyo kon paano nagatubo ang mga liryo: Wala sila nagapangabudlay ukon nagahabol sang ila bayo; apang nagasiling ako sa inyo nga bisan si Solomon, sa bug-os niya nga pagkahalangdon, wala makasuksok sing bayo nga kaangay sang isa sa ila. 28 Kon ginapapanaptan sang Dios kaangay sini ang mga tanom sa latagon nga yari karon kag buas idap-ong sa pugon, daw ano pa gid nga panaptan niya kamo, kamo nga diutay sing pagtuo! 29 Gani untati na ninyo ang tuman nga pagkabalaka kon ano ang inyo kaunon kag kon ano ang inyo imnon; 30 kay ini tanan amo ang mga butang nga maukod nga ginahimud-usan sang mga pungsod sa kalibutan, apang nahibaluan sang inyo Amay nga kinahanglan ninyo ini nga mga butang. 31 Sa baylo, padayon nga pangitaa ang iya Ginharian, kag ini nga mga butang idugang sa inyo. 32 “Indi magkahadlok, diutay nga panong, kay ang Ginharian ginhatag sa inyo sang inyo Amay. 33 Ibaligya ang inyo pagkabutang, kag maghatag kamo sing dulot tungod sa kaluoy. Maghimo kamo sing mga puyopuyo sang kuarta nga wala nagadaan, isa ka indi mahubsan nga bahandi sa langit, diin wala sing kawatan nga nagapalapit ukon sing sapatsapat nga nagapang-ut-ot. 34 Kay kon diin ang inyo bahandi, didto man ang inyo tagipusuon. 35 “Magpanapot kamo kag maghanda kag pasigaha ang inyo mga suga, 36 kag mangin kaangay kamo sang mga tawo nga nagahulat sa pagbalik sang ila agalon halin sa punsion sa kasal, agod kon mag-abot sia kag magpanuktok, mabuksan nila sia gilayon. 37 Malipayon ang mga ulipon nga masapwan sang agalon nga nagabantay sa iya pag-abot! Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, magapanapot sia kag pakan-on sila sa lamesa kag magapalapit sia kag serbehan sila. 38 Kag kon mag-abot sia sa ikaduha nga pagbantay ukon bisan sa ikatlo, kag masapwan sila nga handa, malipayon sila! 39 Apang hibalua ninyo nga kon ang tagbalay nakahibalo kon ano nga oras magaabot ang kawatan, kuntani magabantay gid sia agod indi pagsudlon sang kawatan ang iya balay. 40 Maghanda man kamo, bangod sa oras nga wala ninyo ginapaabot, ang Anak sang tawo magaabot.”
HULYO 30–AGOSTO 5
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | LUCAS 14-16
“Ang Parabola sang Nadula nga Anak”
(Lucas 15:11-16) Dayon nagsiling sia: “May isa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki. 12 Kag ang manghod nagsiling sa iya amay, ‘Amay, ihatag sa akon ang akon parte sa imo pagkabutang.’ Gani ginpartida niya sa ila ang iya pagkabutang. 13 Pagligad sang pila ka adlaw, gintipon sang manghod ang tanan niya nga pagkabutang kag naglakat sa malayo nga lugar kag didto gin-uyangan niya ang iya pagkabutang paagi sa patuyang nga pagkabuhi. 14 Sang naubos niya gasto ang tanan niya nga kuarta, natabo ang tuman nga tiggulutom sa amo nga lugar, kag nagpamigado sia. 15 Nagpakiluoy pa gani sia sa isa ka pumuluyo sa amo nga lugar nga hatagan sia sang trabaho kag ginpadala niya sia sa iya uma sa pagsagod sing mga baboy. 16 Ginhandum pa niya nga kaunon ang mga bunga sang kahoy nga algarroba nga ginakaon sang mga baboy agod mabusog sia, apang wala sang naghatag sa iya sang bisan ano nga pagkaon.
nwtsty study note para sa Lu 15:11-16
May isa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki: Pinasahi ang pila ka bahin sang ilustrasyon parte sa rebelde nga anak (nga ginatawag man nga “nadula nga anak”). Isa ini sa pinakamalawig nga ilustrasyon ni Jesus. Ang importante gid nga bahin sini amo ang paglaragway sang relasyon sang pamilya. Sa iban niya nga ilustrasyon, masami ginagamit ni Jesus ang wala sing kabuhi nga mga butang pareho sang sarisari nga klase sang binhi ukon duta, ukon ang relasyon sang agalon kag sang ulipon. (Mat 13:18-30; 25:14-30; Lu 19:12-27) Pero sa sini nga ilustrasyon, ginpadaku ni Jesus ang malapit nga relasyon sang isa ka amay sa iya mga anak. Madamo sa nakabati sini nga ilustrasyon ang mahimo wala sing amo sini ka mapinalanggaon nga amay. Ginapakita sini nga ilustrasyon ang kaluoy kag gugma sang aton Amay sa langit para sa iya mga anak sa duta. Ini nga gugma para sa mga nagpabilin nga matutom sa iya kag pati sa mga nagtalang pero nagbalik sang ulihi.
ang manghod: Base sa Mosaikong Kasuguan, doble ang parte sang panganay nga anak. (Deu 21:17) Gani kon ang magulang nga anak sa sini nga ilustrasyon amo ang panganay, buot silingon ang palanublion sang manghod katunga lang sang palanublion sang iya magulang.
gin-uyangan: Ang Griego nga tinaga nga gingamit diri literal nga nagakahulugan sing “ginpaalaplaag (sa sarisari nga direksion).” (Lu 1:51; Bin 5:37) Sa Mat 25:24, 26, gin-translate ini nga “ginpahanginan.” Diri, gingamit ini sa kahulugan nga gin-usikan, ukon ginwaldas.
patuyang nga pagkabuhi: Ukon “mausik (patarasak; pinagusto) nga pagkabuhi.” Ang Griego nga tinaga nga may pareho nga kahulugan sa sini gingamit sa Efe 5:18; Tit 1:6; 1Pe 4:4. Bangod ining Griego nga tinaga nagakahulugan man sing sobra nga paggasto, ukon pahala nga pagkabuhi, ang iban nga translation naggamit sang ekspresyon nga “buhaha nga pagkabuhi.”
sa pagsagod sing mga baboy: Suno sa Kasuguan, indi matinlo ini nga mga sapat. Gani, ini nga obra makahuluya kag talamayon para sa mga Judiyo.—Le 11:7, 8.
bunga sang kahoy nga algarroba: Ang panit sang bunga sang algarroba mahining, kag brown ang kolor. Base gid sa literal nga kahulugan sang Griego nga ngalan sini nga (ke·raʹti·on, “gamay nga sungay”) nagakurba nga daw sungay ang korte sini. Ang bunga sang algarroba ginagamit gihapon asta subong bilang pagkaon para sa mga kabayo, baka, kag baboy. Grabe gid ang kahuy-anan nga naagyan sang manghod nga anak, amo nga handa sia magkaon bisan sang pagkaon sang mga baboy.—Tan-awa ang study note para sa Lu 15:15.
(Lucas 15:17-24) “Sang nakamarasmas sia, nagsiling sia, ‘Ang ginasuhulan nga mga tawo sang akon amay madamo sing pagkaon, samtang ako diri daw mapatay sa gutom! 18 Makadto ako sa akon amay kag silingan ko sia: “Amay, nakasala ako sa langit kag sa imo. 19 Indi na ako takus tawgon nga imo anak. Kabiga na lang ako nga isa sang imo ginasuhulan nga mga tawo.”’ 20 Gani nagpauli sia kag nagkadto sa iya amay. Samtang malayo pa sia, nakita sia sang iya amay. Naluoy gid ang iya amay sa iya, gani nagdalagan sia kag ginhakos ang iya anak kag mapinalanggaon nga ginhalukan. 21 Kag ang anak nagsiling sa iya, ‘Amay, nakasala ako sa langit kag sa imo. Indi na ako takus tawgon nga imo anak.’ 22 Apang ang amay nagsiling sa iya mga ulipon, ‘Dali! dalha ninyo diri ang pinakamaayo nga malaba nga bayo, kag ipasuksok sa iya, kag suksuki man sia sang singsing kag sandalyas. 23 Kag ihawa ninyo ang ginpatambok nga tinday nga baka, kag magkaon kita kag magselebrar, 24 kay ining akon anak napatay apang nabuhi liwat; nadula sia kag nakita.’ Kag nagkinasadya sila.
nwtsty study note para sa Lu 15:17-24
sa imo: Ang Griego nga preposition nga e·noʹpi·on, literal nga nagakahulugan sing “sa atubangan; sa panan-aw.”
ginasuhulan nga mga tawo: Sang nagpauli ang manghod nga anak, plano niya nga pangabayon ang iya amay nga batunon sia indi bilang anak, kundi bilang ginasuhulan nga tawo. Pareho sa mga ulipon, ang ginasuhulan wala nagaistar sa panimalay. Kundi mga tawo ini nga ginapatawag kag ginasuhulan lang, sa masami para sa inadlaw nga obra.—Mat 20:1, 2, 8.
mapinalanggaon nga ginhalukan: Ukon “mahigugmaon nga ginhalukan.” Ang Griego nga termino nga gin-translate “mapinalanggaon nga ginhalukan” maathag nga isa ka makusog nga porma sang berbo nga phi·leʹo, nga kon kis-a gina-translate nga “halukan” (Mat 26:48; Mar 14:44; Lu 22:47) pero mas masami ini nagakahulugan sing “pagpakita sing pagpalangga ukon paghigugma” (Ju 5:20; 11:3; 16:27). Paagi sa malipayon kag mapinalanggaon nga pag-abiabi sa iya, ginpakita sang amay sa sini nga ilustrasyon nga handa sia sa pagbaton sa iya naghinulsol nga anak.
tawgon nga imo anak: Ang iban nga manuskrito nagdugang: “Kabiga na lang ako nga isa sang imo ginasuhulan nga mga tawo,” pero ang pinakaulihi nga translation subong ginbase sa mas dumaan kag masaligan gid nga mga manuskrito. Ginapatihan sang iban nga scholar nga gindugang ini nga ekspresyon para magsanto sa Lu 15:19.
malaba nga bayo . . . singsing . . . sandalyas: Ining malaba nga bayo indi lamang isa ka simple nga bayo, kundi ang pinakamaayo—ayhan madamo sing borda nga bayo nga ginapasul-ob sa isa ka dungganon nga bisita. Ang pagpasuksok sing singsing sa kamot sang iya anak nagapakita sang kahamuot kag pagpalangga sang amay kag nagapakita man ini sang dignidad, pagpadungog, kag posisyon nga nagakadapat sa sining nagbalik nga anak. Ang mga ulipon wala ginapasuksukan sang singsing kag sandalyas. Gani, ginpakita sang amay nga ang iya anak ginaabiabi liwat bilang katapo sang pamilya.
(Lucas 15:25-32) “Sa amo nga tion, didto sa uma ang magulang niya nga anak. Sang nagpauli sia kag malapit na lang sa balay, nabatian niya ang musika kag sinaot. 26 Gani gintawag niya ang isa sa mga alagad kag ginpamangkot kon ano ang natabo. 27 Nagsabat sia, ‘Nag-abot ang imo utod, kag ang imo amay nag-ihaw sang ginpatambok nga tinday nga baka, bangod nagbalik sia sa iya nga maayo sing panglawas.’ 28 Apang naakig sia kag indi sia magsulod. Gani naggua ang iya amay kag gin-uloulohan sia. 29 Nagsiling sia sa iya amay, ‘Tan-awa bala, tinuig na ako nga nagapaulipon sa imo kag wala gid ako maglapas sa imo sugo. Apang bisan kaisa wala mo ako ginhatagan sing tinday nga kanding agod magkinasadya kami sang akon mga abyan. 30 Apang sang nag-abot ining imo anak nga nagpatuyang sang imo pagkabutang upod sa makihilawason nga mga babayi, gin-ihawan mo sia sang ginpatambok nga tinday nga baka.’ 31 Kag nagsiling sia sa iya, ‘Anak ko, kaupod mo ako pirme, kag ang tanan nga butang nga akon imo. 32 Apang dapat kita magselebrar kag magkalipay, kay ang imo utod napatay apang nabuhi; nadula sia kag nakita.’”
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Lucas 14:26) “Kon ang bisan sin-o luyag nga mangin disipulo ko dapat higugmaon niya ako sing labaw pa sa iya amay, iloy, asawa, mga anak, mga utod nga lalaki, mga utod nga babayi, kag bisan sa iya kaugalingon nga kabuhi. Kon indi, indi sia mangin disipulo ko.
nwtsty study note para sa Lu 14:26, footnote
dumtan: Sa Biblia, ang termino nga “dumtan” may sarisari nga kahulugan. Mahimo ini nagakahulugan sang pagpamatok nga epekto sang malain nga intension, amo nga puede halitan sang isa ang iban. Ukon mahimo man ini magpatuhoy sa mabaskog nga balatyagon sang pagkadisgusto sa isa ka tawo ukon pagkangil-ad sa isa ka butang, amo nga likawan niya ina nga tawo ukon butang. Ukon ini nga termino nagakahulugan lamang sing paghigugma sing kubos. Halimbawa, sang nagsiling ang Biblia nga “ginadumtan” ni Jacob si Lea kag ginahigugma si Raquel, buot silingon mas ginahigugma niya si Raquel sangsa kay Lea (Ge 29:31, footnote; Deu 21:15, footnote), kag amo man sini ang kahulugan kon ginagamit sa iban pa nga dumaan nga Judiyo nga sinulatan. Gani, indi buot silingon ni Jesus nga dumtan ukon kaugtan sang iya mga disipulo ang ila pamilya kag ang ila kaugalingon, kay wala ini nagasanto sa ginasiling sa iban nga bahin sang Kasulatan. (Ikumparar ang Mar 12:29-31; Efe 5:28, 29, 33.) Sa sini nga bersikulo, ang termino nga “dumtan” mahimo i-translate nga “higugmaon sing kubos.”
(Lucas 16:10-13) Ang matutom sa gamay nga butang matutom man sa dalagku nga butang, kag ang indi matutom sa gamay nga butang indi man matutom sa dalagku nga butang. 11 Gani, kon indi kamo matutom sa manggad sining indi matarong nga kalibutan, sin-o ang magasalig sa inyo sang matuod nga manggad? 12 Kag kon indi kamo matutom sa pagkabutang nga iya sang iban, sin-o ang magahatag sa inyo sang pagkabutang nga para sa inyo? 13 Wala sing suluguon nga makapaulipon sa duha ka agalon, kay dumtan niya ang isa kag higugmaon ang isa, ukon unungan niya ang isa kag tamayon ang isa. Indi kamo makapaulipon sa Dios kag sa Manggad.”
Pangitaa ang Matuod nga Manggad
7 Basaha ang Lucas 16:10-13. Ang tulugyanan sa ilustrasyon ni Jesus nakig-abyan para sa iya kaayuhan. Ginlaygayan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga makig-abyan kay Jehova kag sa iya, pero himuon nila ini indi para lang sa ila kaayuhan. Sa mga bersikulo pagkatapos sang ilustrasyon, mabasa ang kaangtanan sang paggamit sang “manggad sining indi matarong nga kalibutan” sa katutom sa Dios. Ginpadaku ni Jesus nga puede kita mangin “matutom” depende sa kon paano naton ginagamit ini nga manggad. Paano?
8 Mapakita naton ang katutom sa paggamit sang aton materyal nga mga butang paagi sa paghatag sing donasyon para sa bug-os kalibutan nga pagbantala nga gintagna ni Jesus. (Mat. 24:14) May gamay nga alkansiya ang isa ka bata sa India kag ginahulugan niya ini sing sensilyo, pati na ang inugbakal niya kuntani sang hampanganan. Sang napuno ang iya alkansiya, ginhatag niya ang kuarta para gamiton sa pagbantala. Ang isa ka utod sa India nga may kalubihan naghatag sang madamo nga lubi sa remote translation office sang Malayalam nga lenguahe. Bangod kinahanglan nila magbakal sing lubi, ginpamensar niya nga mas makabulig sia kon lubi ang iya ihatag sangsa kuarta. Maalamon ini. Pirme man nagahatag ang mga kauturan sa Greece sing olive oil, keso, kag iban pa nga pagkaon para sa pamilya Bethel.
Pagbasa sa Biblia
(Lucas 14:1-14) Sang isa ka Adlaw nga Inugpahuway, nagkaon si Jesus sa balay sang isa sa mga lider sang mga Fariseo, kag ginpanilagan nila sia sing maayo. 2 Didto may isa ka tawo sa atubangan niya nga nagapalanghubawhubaw ang lawas. 3 Gani ginpamangkot ni Jesus ang mga sampaton sa Kasuguan kag ang mga Fariseo: “Ginatugot bala sang kasuguan ang pagpang-ayo sa Adlaw nga Inugpahuway ukon wala?” 4 Apang naghipos lang sila. Gani gintungtong niya ang iya kamot sa iya kag gin-ayo sia. Dayon ginpalakat niya sia. 5 Kag nagsiling sia sa ila: “Sin-o sa inyo ang indi gilayon magkuha sang iya anak ukon baka kon mahulog ini sa bubon sa Adlaw nga Inugpahuway?” 6 Wala sila makasabat. 7 Sang nakita niya nga ang mga gin-agda nagapili sang mga pulungkuan nga para sa dungganon nga mga bisita, nagsugid sia sa ila sang isa ka ilustrasyon: 8 “Kon may mag-agda sa imo sa punsion sa kasal, indi ka magpungko sa pulungkuan nga para sa dungganon nga mga bisita. Basi may gin-agda sia nga mas dungganon pa sa imo. 9 Dayon ang nag-agda sa inyo magapalapit kag magasiling sa imo, ‘Ihatag ina nga pulungkuan sa sini nga tawo.’ Gani mahuy-an ka kag magasaylo sa pulungkuan para sa pinakakubos nga mga bisita. 10 Apang kon gin-agda ka, magpungko ka sa pulungkuan para sa mga pinakakubos, agod kon mag-abot ang nag-agda sa imo, magasiling sia sa imo, ‘Abyan, magsaylo ka sa pulungkuan para sa mga dungganon.’ Gani mapadunggan ka sa atubangan sang tanan nga bisita. 11 Kay ang tanan nga nagapakataas sang iya kaugalingon paubson, kag ang nagapaubos sang iya kaugalingon pakataason.” 12 Nagsiling man sia sa nag-agda sa iya: “Kon maghanda ka sang panyaga ukon panihapon, indi pag-agdaha ang imo mga abyan ukon ang imo mga utod ukon ang imo mga paryente ukon ang imo mga kasilingan nga manggaranon. Basi agdahon ka man nila, kag mabaton mo ang imo balos. 13 Apang kon maghanda ka sang sinalusalo, agdaha ang imol, ang baldado, ang piang, ang bulag; 14 kag mangin malipayon ka, bangod wala sila sing ibalos sa imo. Kay mabaton mo ang imo balos sa pagkabanhaw sang mga matarong.”