Mga Reperensia Para sa Pagkabuhi kag Pagministeryo nga Workbook Para sa Miting
MAYO 4-10
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 36-37
“Si Jose Nangin Biktima sang Kahisa”
(Genesis 37:3, 4) Ginhigugma ni Israel si Jose sing labaw sa tanan niya nga iban pa nga anak, bangod tigulang na sia sang matawo si Jose, kag ginpahimuan niya si Jose sing pinasahi nga bayo. 4 Sang nakita sang iya mga utod nga ginahigugma sia sang ila amay sing labaw sa ila, gindumtan nila sia, kag indi sila makahambal sing maayo sa iya.
“Pamati Kamo Sining Damgo”
Ang Biblia nagsabat: “Sang nakita sang iya mga utud nga ang ila amay naghigugma sa iya sing labi pa sa tanan niya nga utud, gindumtan nila sia, kag indi sila makahambal sa iya sing madaiton.” (Genesis 37:4) Halangpunon man ang ila pagpangimon, pero indi maalamon nga nagpadala ang mga utod ni Jose sa ila emosyon. (Hulubaton 14:30; 27:4) Nagakahisa ka man bala kon ang isa makabaton sing atension ukon dungog nga gusto mo? Dumduma ang mga utod ni Jose. Tungod sang ila kahisa nakahimo sila sing butang nga ginhinulsulan gid nila. Ang ila halimbawa nagapahanumdom sa mga Cristiano nga maalamon nga “magkasadya upod sa mga tawo nga nagakasadya.”—Roma 12:15.
Mahimo nga nabatyagan ni Jose ang kaakig sang iya mga utod. Gani gintago bala niya ang iya bayo sang malapit na sia sa ila? Mahimo nga amo sini kuntani ang iya himuon. Pero dumduma nga luyag ni Jacob nga ang bayo mangin tanda sang iya kahamuot kag pagpalangga. Luyag ni Jose nga saligan sia sang iya amay, gani ginsuksok gid niya ini. Makabulig gid sa aton ang iya halimbawa. Bisan pa wala nagapasulabi ang aton Amay sa Langit, kon kaisa ginapaboran niya ang iya matutom nga mga alagad. Dugang pa, luyag niya nga mangin pinasahi sila sa sining malaut kag imoral nga kalibutan. Kaangay sang pinasahi nga bayo ni Jose, ang paggawi sang matuod nga mga Cristiano nagapatuhay sa ila sa iban. Ina nga paggawi nagaresulta sa kaimon kag kaakig. (1 Pedro 4:4) Taguon bala sang isa ka Cristiano ang iya matuod nga identidad subong alagad sang Dios? Indi, pareho sang ginhimo ni Jose nga wala niya gintago ang iya bayo.—Lucas 11:33.
(Genesis 37:5-9) Sang ulihi, nagdamgo si Jose kag ginsugid niya ini sa iya mga utod, kag bangod sini gindumtan pa gid nila sia. 6 Nagsiling sia sa ila: “Palihug pamatii ninyo ang akon damgo. 7 Nagapamugkos kita sing mga uhay sa tunga sang uma sang ang akon binugkos nagtindog sing tiso kag ang inyo mga binugkos naglibot kag nagduko sa akon binugkos.” 8 Nagsiling ang iya mga utod sa iya: “Magahari gid bala ikaw sa amon kag magagahom sa amon?” Gani labi pa gid nga gindumtan nila sia, bangod sang iya damgo kag bangod sang iya ginsiling. 9 Pagkatapos sini, nagdamgo pa gid sia, kag ginsugid niya ini sa iya mga utod: “Nagdamgo ako liwat. Sini nga tion, ang adlaw kag ang bulan kag ang 11 ka bituon nagduko sa akon.”
(Genesis 37:11) Nahisa ang iya mga utod sa iya, apang wala ginkalimtan sang iya amay ang iya ginsiling.
“Pamati Kamo Sining Damgo”
Ang mga damgo naghalin kay Jehova nga Dios. Mga tagna ini, kag luyag sang Dios nga isugid ni Jose ang mensahe sini. Buot silingon, himuon ni Jose ang himuon man sang mga propeta sa ulihi nga isugid nila ang mga mensahe kag paghukom sang Dios sa Iya batinggilan nga katawhan.
Malulo nga ginsugiran ni Jose ang iya mga utod: “Pamati kamo sining damgo nga gindamgo ko.” Nahangpan sang iya mga utod ini nga damgo, kag wala gid nila ini maluyagan. Nagsabat sila: “Magahari ka bala sa amon sa pagkamatuud? Ukon magagahum ka bala sa amon sa pagkamatuud?” Ang sugilanon nagpadayon: “Gani sila nagdumut pa gid sa iya tungud sang iya mga damgo kag sang iya mga polong.” Sang ginsugid ni Jose ang ikaduha nga damgo sa iya amay kag sa iya mga utod, naglala pa gid ang ila reaksion. Mabasa naton: “Ang iya amay nagbadlong sa iya, kag nagsiling sa iya, ‘Ano bala nga damgo ining gindamgo mo? Magakari gid bala ako kag ang imo iloy kag ang imo mga utud sa pagyaub sa duta sa imo?’” Pero, ginhunahuna ini sing maayo ni Jacob. Mahimo bala nga nagapakigkomunikar si Jehova sa sining pamatan-on?—Genesis 37:6, 8, 10, 11.
Si Jose indi ang una ukon katapusan nga alagad ni Jehova nga ginsugo niya nga magsugid sang tagna nga indi magustuhan sang iban kag magaresulta pa gani sang paghingabot. Si Jesus ang pinakadaku sa mga propeta, kag ginsilingan niya ang iya mga sumulunod: “Kon ginhingabot nila ako, hingabuton man nila kamo.” (Juan 15:20) Ang tanan nga mga Cristiano mahimo makatuon sa pagtuo kag kaisog sang pamatan-on nga si Jose.
(Genesis 37:23, 24) Pag-abot ni Jose sa iya mga utod, gin-uba nila ang pinasahi nga bayo nga ginasuksok ni Jose, 24 kag ginkuha nila sia kag ginhulog sa bubon. Sadto nga tion wala sing tubig ang bubon.
(Genesis 37:28) Sang maglabay ang Midianhon nga mga negosyante, ginbatak si Jose sang iya mga utod sa bubon kag ginbaligya sia sa mga Ismaelnon sa bili nga 20 ka bilog nga pilak. Gindala sini nga mga tawo si Jose sa Egipto.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 36:1) Amo ini ang kasaysayan ni Esau, nga amo si Edom.
it-1-E 678
Edom
[Pula], Mga Edominhon.
Ang Edom ang isa pa ka ngalan nga ginhatag kay Esau nga kapid ni Jacob. (Ge 36:1) Gintawag sia nga Edom bangod ginbaligya niya ang iya kinamatarong bilang panganay kabaylo sa mapula nga linaga. (Ge 25:30-34) Natabuan man nga mapulapula si Esau sang ginbata sia (Ge 25:25), kag ini man nga kolor ang kalabanan nga makita sa pila ka bahin sang duta nga gin-istaran niya kag sang iya kaliwatan sang ulihi.
(Genesis 37:29-32) Sang nagbalik si Ruben sa bubon, wala na didto si Jose, gani gingisi niya ang iya bayo sa kasubo. 30 Sang nagbalik sia sa iya mga utod, nagsiling sia: “Wala na ang bata! Ano na karon ang himuon ko?” 31 Ginkuha nila ang malaba nga bayo ni Jose kag nag-ihaw sila sing kanding nga lalaki kag gintum-oy nila ang malaba nga bayo sa dugo. 32 Pagkatapos sini, ginpadala nila ang pinasahi nga bayo sa ila amay upod ang mensahe: “Nakita namon ini. Palihug tan-awa kon amo ini ang malaba nga bayo sang imo anak ukon indi.”
it-1-E 561-562
Pagbantay
Kon nagsiling ang isa ka manugbantay ukon manug-atipan nga bantayan niya ang isa ka panong ukon kasapatan, ginapakita niya nga legal niya nga ginabaton ang pagbantay sa sini nga mga sapat. Ginapasalig niya sa tag-iya nga pakaunon niya ang mga sapat kag bantayan nga indi ini makawat, kay kon indi, bayaran niya ini. Pero, indi bug-os ang iya salabton, bangod base sa nasambit nga kasuguan, mahilway sa salabton ang nagabantay kon may matabo nga indi kontrolado sang tawo, pareho sang pag-atake sang mabangis nga mga sapat. Pero para indi sia manabat, kinahanglan sia magpresentar sang ebidensia sa tag-iya, pareho sang bangkay sang gingus-ab nga sapat. Ang tag-iya naman sa tapos niya mausisa ang ebidensia, dapat maghatag sang desisyon nga wala sing sala ang manugbantay.
Sa pangkabilugan, naaplikar man ini nga prinsipio sa bisan ano nga propiedad nga ginpatatap sa isa, bisan ang parte sa kaangtanan sa pamilya. Halimbawa, ang pinakamagulang nga utod nga lalaki ginatamod nga legal nga manugbantay sang iya mga manghod nga lalaki kag babayi. Gani mahangpan naton ang pagkabalaka sang subang nga si Ruben sa kabuhi ni Jose, pareho sang mabasa naton sa Genesis 37:18-30, sang nagplano ang iban pa niya nga utod nga patyon si Jose. “Nagsiling sia: ‘Indi naton sia pagpatyon.’ . . . ‘Indi kamo magpaagay sing dugo. . . . indi ninyo sia paghaliti.’ Tuyo niya nga luwason sia agod ibalik sia sa iya amay.” Sang nabal-an ni Ruben nga wala na si Jose, grabe gid ang iya kabalaka amo nga “gingisi niya ang iya bayo” kag nagsiling: “Wala na ang bata! Ano na karon ang himuon ko?” Kabalo sia nga mahimo sia ang manabat sa pagkadula ni Jose. Para indi manabat, naghimuhimo sang ebidensia ang mag-ulutod para ipagua nila nga ginpatay si Jose sang mabangis nga sapat. Gani, gintum-oy nila sa dugo sang kanding ang gisi nga bayo ni Jose. Pagkatapos ginpakita nila ini kay Jacob, nga ila amay kag patriarka nga hukom, nga nagdesisyon nga hilway si Ruben sa ano man nga salabton bangod, base sa may dugo nga bayo ni Jose nga ginpakita nga ebidensia sang iya mga utod, naghinakop si Jacob nga ginpatay si Jose.—Ge 37:31-33.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 36:1-19) Amo ini ang kasaysayan ni Esau, nga amo si Edom. 2 Nagpangasawa si Esau halin sa mga anak nga babayi sang Canaan: si Ada nga anak ni Elon nga Hethanon; kag si Oholibama nga anak ni Anah kag apo ni Zibeon nga Hevhanon; 3 kag si Basemat, nga anak ni Ismael kag utod ni Nebayot. 4 Ginbun-ag ni Ada si Elifaz nga anak niya kay Esau, kag ginbun-ag ni Basemat si Reuel, 5 kag ginbun-ag ni Oholibama si Jeus, si Jalam, kag si Kora. Sila ang mga anak ni Esau nga ginbun-ag sa duta sang Canaan. 6 Pagkatapos sini, gindala ni Esau ang iya mga asawa, ang iya mga anak nga lalaki kag babayi, ang tanan nga katapo sang iya panimalay, ang iya tanan nga kasapatan, kag ang tanan nga manggad nga natipon niya sa duta sang Canaan, kag nagkadto sia sa duta nga malayo kay Jacob nga iya utod. 7 Kay madamo na gid ang ila pagkabutang amo nga indi na sila mahimo mag-istar nga magkaupod sa isa ka lugar, kag indi na bastante sa ila ang duta nga ila ginaistaran bangod sang kadamuon sang ila mga kasapatan. 8 Gani nag-istar si Esau sa kabukiran sang Seir. Si Esau gintawag man nga Edom. 9 Amo ini ang kasaysayan ni Esau nga amay sang mga Edominhon sa kabukiran sang Seir. 10 Amo ini ang mga ngalan sang mga anak ni Esau: si Elifaz nga anak ni Ada nga asawa ni Esau; si Reuel nga anak ni Basemat nga asawa ni Esau. 11 Ang mga anak ni Elifaz amo si Teman, si Omar, si Zefo, si Gatam, kag si Kenaz. 12 Si Timna nangin babayi ni Elifaz nga anak ni Esau. Sang ulihi, ginbun-ag niya kay Elifaz si Amalek. Sila ang mga apo ni Ada nga asawa ni Esau. 13 Amo ini ang mga anak ni Reuel: si Nahat, si Zera, si Shamah, kag si Miza. Sila ang mga apo ni Basemat nga asawa ni Esau. 14 Amo ini ang mga anak ni Oholibama kay Esau: si Jeus, si Jalam, kag si Kora. Si Oholibama asawa ni Esau kag anak ni Anah kag apo ni Zibeon. 15 Amo ini ang mga shik nga kaliwat ni Esau: Ang mga anak ni Elifaz nga panganay ni Esau: si Shik Teman, si Shik Omar, si Shik Zefo, si Shik Kenaz, 16 si Shik Kora, si Shik Gatam, kag si Shik Amalek. Sila ang mga anak ni Elifaz nga mga shik sa duta sang Edom. Sila ang mga apo ni Ada. 17 Amo ini ang mga anak ni Reuel nga anak ni Esau: si Shik Nahat, si Shik Zera, si Shik Shamah, kag si Shik Miza. Sila ang mga anak ni Reuel nga mga shik sa duta sang Edom. Sila ang mga apo ni Basemat nga asawa ni Esau. 18 Amo ini ang mga anak ni Oholibama nga asawa ni Esau: si Shik Jeus, si Shik Jalam, kag si Shik Kora. Sila ang mga shik nga anak ni Oholibama nga anak ni Anah kag asawa ni Esau. 19 Sila ang mga anak ni Esau nga amo si Edom, kag sila amo ang ila mga shik.
MAYO 11-17
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 38-39
“Wala Gid Ginpabay-an ni Jehova si Jose”
(Genesis 39:1) Gindala sang mga Ismaelnon si Jose sa Egipto. Ginbakal sia sa ila sang Egiptohanon nga si Potifar nga opisyal sa palasyo sang Paraon kag pangulo sang mga bantay.
“Paano Bala Niyan nga Makahimo Ako Sining Daku nga Pagkamalaut?”
“Karon si Jose gindala padulhog sa Egipto, kag ginbakal sia ni Potifar, manugdumala ni Faraon, ang pangolo sang mga bantay, nga Egiptohanon, sa kamut sang mga Ismaelnon nga nagdala sa iya didto.” (Genesis 39:1) Ginabuligan kita sang rekord sa Biblia nga maimadyin ang kahuy-anan sang pamatan-on sang ginbaligya sia liwat. Daw pagkabutang lang sia! Maimadyin naton si Jose nga nagasunod sa iya bag-o nga agalon nga isa ka opisyal sang Egipto. Nag-agi sila sa mga dalan sang siudad, nga may mga balaligyaan kag madamo sing tawo, pakadto sa bag-o nga puluy-an ni Jose.
Puluy-an! Lain gid ini sa iya ginatawag nga puluy-an. Nagdaku sia sa isa ka pamilya nga masami nagasaylosaylo, nagapuyo sa mga tolda kag may ginasagod nga mga karnero. Si Potifar naman nga iya agalon, manggaranon nga Egiptohanon nga nagapuyo sa elegante kag napintahan nga balay. Suno sa mga arkeologo, ang mga taga-Egipto sadto nanamian sang mga hardin nga may madabong nga mga kahoy kag mga punong nga ginatubuan sang mga papiro, lotus, kag iban pa nga tanom sa tubig. Ang iban nga balay napalibutan sang mga hardin, may mga balkonahe para magpahangin-hangin, kag dalagku nga bintana para sa bentilasyon, kag may madamo nga kuarto, lakip ang isa ka daku nga kalan-an kag kuarto para sa mga ulipon.
(Genesis 39:12-14) Dayon ginbuyutan sang asawa sang iya agalon ang bayo ni Jose kag nagsiling sia: “Maghulid ka sa akon!” Apang nabilin ang iya bayo sa asawa sang iya agalon kag nagpalagyo sia. 13 Sang makita sang asawa sang iya agalon nga nabilin sa iya ang iya bayo kag nagpalagyo sia, 14 gintawag niya ang mga alagad sa iya balay kag nagsiling sia sa ila: “Gindala sa aton sang akon bana ining Hebreo nga tawo, agod himuon kita nga kaladlawan. Nagkadto sia sa akon agod maghulid sa akon, apang nagsinggit ako sing mabaskog.
(Genesis 39:20) Gani ginpadakop si Jose sang iya agalon kag gindala sia sa bilangguan, diin ginapriso sang hari ang iya mga bilanggo, kag nagpabilin sia didto sa bilangguan.
“Paano Bala Niyan nga Makahimo Ako Sining Daku nga Pagkamalaut?”
Wala kita kahibalo kon ano ang hitsura sang mga prisuhan sa Egipto sadto. Natukiban sang mga arkeologo ini nga lugar—dalagku nga mga tinukod nga pareho sang pamakod nga may mga selda kag bartolina. Ginlaragway ini sang ulihi ni Jose nga madulom kag masubo nga lugar. (Genesis 40:15) Sa libro sang Salmo, natun-an naton nga si Jose padayon nga ginpaantos: “Ginkadenahan ang iya mga tiil kag ginbutangan sang salsalon ang iya liog.” (Salmo 105:17, 18, Ang Pulong sang Dios) Ang mga Egiptohanon masami nga nagabaklid sa mga priso; ang iban ginabutangan sang salsalon sa liog. Tuman gid ang pag-antos ni Jose bisan pa wala sia sing sala!
Indi lamang ini temporaryo nga pag-antos. Ang rekord nagasiling nga si Jose nagpabilin sa prisuhan. Tinuig sia nga napriso sa sinang makangilidlis nga duog! Kag wala sia kabalo kon makagua pa sia. Samtang nagadugay, paano niya atubangon ang pagluya sing buot kag pagkadula sang paglaum?
Ang rekord nagasabat: “Ang GINOO kaupud kay Jose kag nagpakita sing malig-on nga paghigugma sa iya.” (Genesis 39:21) Wala sing pader, kadena, ukon bartolina sang prisuhan ang makapugong sa gugma ni Jehova sa iya mga alagad. (Roma 8:38, 39) Maimadyin naton si Jose nga nagabubo sang kalain sang buot sa iya mahigugmaon nga Amay sa langit kag nabaton dayon niya ang kalinong sa panghunahuna nga ang makahatag lang amo “ang Dios nga may bug-os nga paglugpay.” (2 Corinto 1:3, 4; Filipos 4:6, 7) Ano pa gid ang ginhimo ni Jehova sa iya? Mabasa naton nga padayon sia nga “nagpahamuut sa . . . itololok sang manugbantay sang bilanggoan.”
(Genesis 39:21-23) Apang si Jehova padayon nga nag-upod kay Jose kag nagpakita sa iya sing mainunungon nga gugma, amo nga ginkahamut-an sia sang pangulo nga opisyal sang bilangguan. 22 Gani si Jose ang ginpadumala sang pangulo nga opisyal sang bilangguan sa tanan nga bilanggo sa bilangguan, kag sia ang nagasugo sang tanan nga ginahimo nila didto. 23 Ang pangulo nga opisyal sang bilangguan wala nagakabalaka sa tanan nga ginadumalahan ni Jose, bangod si Jehova kaupod ni Jose kag ginhimo ni Jehova nga madinalag-on ang iya ginahimo.
“Paano Bala Niyan nga Makahimo Ako Sining Daku nga Pagkamalaut?”
Ang rekord nagasabat: “Ang GINOO kaupud kay Jose kag nagpakita sing malig-on nga paghigugma sa iya.” (Genesis 39:21) Wala sing pader, kadena, ukon bartolina sang prisuhan ang makapugong sa gugma ni Jehova sa iya mga alagad. (Roma 8:38, 39) Maimadyin naton si Jose nga nagabubo sang kalain sang buot sa iya mahigugmaon nga Amay sa langit kag nabaton dayon niya ang kalinong sa panghunahuna nga ang makahatag lang amo “ang Dios nga may bug-os nga paglugpay.” (2 Corinto 1:3, 4; Filipos 4:6, 7) Ano pa gid ang ginhimo ni Jehova sa iya? Mabasa naton nga padayon sia nga “nagpahamuut sa . . . itololok sang manugbantay sang bilanggoan.”
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 38:9, 10) Apang nahibaluan ni Onan nga ang anak indi mangin iya. Gani sang naghulid sia sa asawa sang iya utod, ginpaawas niya ang iya semilya sa duta agod indi sia makahatag sing anak sa iya utod. 10 Ang iya ginhimo malain sa panulok ni Jehova, gani ginpatay man niya sia.
it-2-E 555
Onan
[ang ginhalinan nga tinaga nagakahulugan sing “ikasarang sa pagpanganak; dinamiko nga kusog”].
Anak ni Juda, ang iya ikaduha nga bata sa anak nga babayi sang Canaanhon nga si Shua. (Ge 38:2-4; 1Cr 2:3) Sang ginpatay ni Jehova ang wala sing anak nga magulang ni Onan nga si Er bangod sa ginhimo niya nga malain, ginsilingan ni Juda si Onan nga pangasaw-on niya ang balo ni Er nga si Tamar bilang katungdanan sang isa ka bayaw. Kon makabata sila sing lalaki, indi ini mangin suguran sang pamilya ni Onan, kag ang palanublion sang kamagulangan ihatag sa iya bilang manunubli ni Er; pero kon wala sing manunubli, kay Onan makadto ang palanublion. Sang naghulid si Onan kay Tamar, “ginpaawas niya ang iya semilya sa duta” imbes nga ihatag ini kay Tamar. Indi masturbasyon ang ginhimo ni Onan, kay suno sa rekord, “sang naghulid sia sa asawa sang iya utod” ginpaawas niya ang iya semilya. Maathag nga isa ini ka kaso sang “coitus interruptus,” buot silingon, hungod nga wala ginpasulod ni Onan ang iya semilya sa kinatawo ni Tamar. Bangod sa pagsupak niya sa iya amay, sa iya pagkamahamkunon, kag sa pagpakasala batok sa kahimusan sang Dios sa pag-asawahay, kag indi bangod sa pag-abuso sa kaugalingon, si Onan, nga wala man sing anak, ginpatay ni Jehova.—Ge 38:6-10; 46:12; Nu 26:19.
(Genesis 38:15-18) Sang nakita sia ni Juda, nasal-an niya sia nga isa ka makihilawason nga babayi, bangod gintabunan niya ang iya nawong. 16 Gani ginpalapitan niya sia sa higad sang dalan kag nagsiling sia: “Palihug tuguti ako nga maghulid sa imo,” kay wala niya mahibaluan nga umagad niya sia. Apang nagsiling sia: “Ano ang ihatag mo sa akon agod makahulid ka sa akon?” 17 Nagsabat sia: “Magapadala ako sang isa ka tinday nga kanding halin sa akon panong.” Apang nagsiling sia: “Makahatag ka bala sing kasiguruhan tubtob nga mapadala mo ini?” 18 Nagsiling sia: “Ano nga kasiguruhan ang ihatag ko sa imo?” Nagsabat sia: “Ang imo pangselyo nga singsing kag ang higot sini kag ang sungkod nga ginauyatan mo.” Gani ginhatag niya ini sa iya kag naghulid sia sa iya, kag nagbusong sia.
Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa
Sayop ang ginhimo ni Juda kay wala sia magtuman sa iya saad nga ipaasawa si Tamar sa iya anak nga si Sela. Nakighulid man sia sa isa ka babayi nga abi niya isa ka pampam sa templo. Supak ini sa katuyuan sang Dios, nga ang isa ka lalaki makighulid lamang sa iya asawa. (Genesis 2:24) Apang, ang matuod, wala nakighulid si Juda sa isa ka pampam. Sa baylo, di-hungod nga ginbuslan niya ang iya anak nga si Sela sa pagtuman sing kahimusan nga pagminyo sa bayaw nga lalaki kag busa nangin amay sang isa ka lehitimo nga anak.
Kon tuhoy kay Tamar, ang ginhimo niya indi imoralidad. Ang iya kapid nga mga anak nga lalaki wala ginkabig nga mga anak sa pagpakighilawas. Sang ginpangasawa ni Boaz sang Betlehem ang Moabita nga si Rut sa pagminyo sa bayaw nga lalaki nga kahimusan, ang mga gulang sa Betlehem naghambal nga may kahamuot tuhoy sa anak ni Tamar nga si Perez, nga nagasiling kay Boaz: “Magmangin kaangay ang imo balay sa balay ni Perez, nga gin-anak ni Tamar kay Juda, bangod sa kaliwat nga ihatag sang GINUO sa imo paagi sini nga pamatan-on nga babayi.” (Rut 4:12) Si Perez ginsambit man nga isa sa mga katigulangan ni Jesucristo.—Mateo 1:1-3; Lucas 3:23-33.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 38:1-19) Sa amo nga tion, nagbulag si Juda sa iya mga utod kag nagpatindog sia sang iya tolda malapit kay Hira nga isa ka Adulamnon. 2 Nakita ni Juda didto ang anak nga babayi sang Canaanhon nga si Shua. Ginpangasawa niya sia kag naghulid sia sa iya, 3 kag nagbusong sia. Sang ulihi, nagbun-ag sia sing anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Er. 4 Nagbusong sia liwat kag nagbun-ag sing anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Onan. 5 Sang ulihi, nagbun-ag pa gid sia liwat sing isa ka anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Sela. Didto sila sa Aczib sang nagbun-ag sia. 6 Sang ulihi, nagkuha si Juda sing asawa para kay Er nga iya panganay, kag Tamar ang iya ngalan. 7 Apang si Er nga panganay ni Juda, nagahimo sang malain sa panulok ni Jehova; gani ginpatay sia ni Jehova. 8 Bangod sini, nagsiling si Juda kay Onan: “Maghulid ka sa asawa sang imo utod kag pangasaw-a sia kag himua ang katungdanan sang isa ka bayaw kag maghatag ka sing anak para sa imo utod.” 9 Apang nahibaluan ni Onan nga ang anak indi mangin iya. Gani sang naghulid sia sa asawa sang iya utod, ginpaawas niya ang iya semilya sa duta agod indi sia makahatag sing anak sa iya utod. 10 Ang iya ginhimo malain sa panulok ni Jehova, gani ginpatay man niya sia. 11 Nagsiling si Juda kay Tamar nga iya umagad: “Mag-istar ka bilang balo sa balay sang imo amay tubtob magdaku si Sela nga akon anak,” kay nagsiling sia sa iya kaugalingon: ‘Basi mapatay man sia pareho sa iya mga utod.’ Gani naglakat si Tamar kag nag-istar sa balay sang iya amay. 12 Pagligad sang malawig nga tion, napatay ang asawa ni Juda, ang anak nga babayi ni Shua. Sang matapos ni Juda ang tion sang paglalaw, nagkadto sia sa mga manug-alot sang iya mga karnero sa Timna upod ang iya abyan nga si Hira nga Adulamnon. 13 May nagsugid kay Tamar: “Ang imo ugangan nga lalaki makadto sa Timna agod magpaalot sang iya mga karnero.” 14 Bangod sini, gin-uba niya ang bayo sang iya pagkabalo kag nagsuksok sia sing kunop kag gintabunan sing takurong ang iya nawong kag nagpungko sia sa alagyan pasulod sa Enaim, sa higad sang dalan pakadto sa Timna, kay daku na si Sela apang wala pa sia ginhatag sang iya ugangan agod mangin asawa sia ni Sela. 15 Sang nakita sia ni Juda, nasal-an niya sia nga isa ka makihilawason nga babayi, bangod gintabunan niya ang iya nawong. 16 Gani ginpalapitan niya sia sa higad sang dalan kag nagsiling sia: “Palihug tuguti ako nga maghulid sa imo,” kay wala niya mahibaluan nga umagad niya sia. Apang nagsiling sia: “Ano ang ihatag mo sa akon agod makahulid ka sa akon?” 17 Nagsabat sia: “Magapadala ako sang isa ka tinday nga kanding halin sa akon panong.” Apang nagsiling sia: “Makahatag ka bala sing kasiguruhan tubtob nga mapadala mo ini?” 18 Nagsiling sia: “Ano nga kasiguruhan ang ihatag ko sa imo?” Nagsabat sia: “Ang imo pangselyo nga singsing kag ang higot sini kag ang sungkod nga ginauyatan mo.” Gani ginhatag niya ini sa iya kag naghulid sia sa iya, kag nagbusong sia. 19 Pagkatapos sini, naglakat sia kag gin-uba niya ang iya kunop kag ginsuksok liwat ang bayo sang iya pagkabalo.
MAYO 18-24
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 40-41
“Ginluwas ni Jehova si Jose”
(Genesis 41:9-13) Dayon nagsiling ang pangulo sang mga manugtagay sa Paraon: “Nadumduman ko subong ang akon mga sala. 10 Naakig sadto ang Paraon sa iya mga alagad. Gani ginbilanggo niya ako kag ang pangulo sang mga panadero sa bilangguan nga ginadumalahan sang pangulo sang mga bantay. 11 Pagkatapos sini, pareho kami nga nagdamgo sang isa ka gab-i. Nagdamgo kami kag may kahulugan ang amon damgo. 12 May kaupod kami didto nga lamharon nga Hebreo nga lalaki, nga alagad sang pangulo sang mga bantay. Sang ginsugid namon sa iya ang amon damgo, ginpaathag niya ang kahulugan sini. 13 Nahanabo gid ini suno sa ginhatag niya nga kahulugan sini. Ginpabalik ako sa akon palangakuan, apang ang pangulo sang mga panadero ginbitay.”
“Indi Bala ang Dios ang Nagahatag sang Kahulugan sang mga Damgo?”
Mahimo nga nalipatan sang manugtagay si Jose, pero wala sia malipatan ni Jehova. Isa ka gab-i, ginpadamgo niya ang Paraon sang duha ka indi malipatan nga damgo. Sa una nga damgo, nakita sang hari ang pito ka matahom kag matambok nga baka nga nagtakas halin sa Suba Nilo, kag nagasunod sa ila ang pito ka malaw-ay kag maniwang nga baka. Ginkaon sang maniwang nga mga baka ang matambok nga mga baka. Dayon, nagdamgo pa ang Paraon nga nakakita sia sing isa ka puno nga may pito ka maayo nga uhay. Pero may nag-ulhot man nga pito ka kupos kag nagkigas nga uhay kag ginlamon sini ang maayo nga uhay. Pagkaaga, nagbugtaw ang Paraon kag indi gid sia mapahamtang sa iya gindamgo, gani ginpatawag niya ang tanan niya nga maalam nga tawo kag madyikero nga mga saserdote agod ipaathag ang kahulugan sini. Pero napaslawan sila tanan. (Genesis 41:1-8) Wala kita makahibalo kon bala naligban sila ukon kon bala lainlain ang ila paghangop. Ginpaslaw nila ang Paraon, pero gusto gid niya nga mahangpan ang iya damgo.
Sang ulihi, nadumduman gid man sang manugtagay si Jose! Ginkonsiensia sia, kag ginsugid niya sa Paraon nga sang nagligad nga duha ka tuig nagdamgo sila nga duha sang panadero kag husto gid ang kahulugan nga ginhatag sang isa ka pamatan-on nga yara sa bilangguan. Gani, ginpatawag dayon sang Paraon si Jose halin sa bilangguan.—Genesis 41:9-13.
(Genesis 41:16) Nagsabat si Jose sa Paraon: “Indi ako, kundi ang Dios amo ang magasugid sang kahulugan tuhoy sa kaayuhan sang Paraon.”
(Genesis 41:29-32) “Magaabot ang pito ka tuig nga may daku nga kabuganaan sa bug-os nga duta sang Egipto. 30 Apang pagasundan ini sang pito ka tuig nga tiggulutom, kag ang tanan nga kabuganaan sa duta sang Egipto malimtan, kag ang duta mahalitan gid sang tiggulutom. 31 Ang kabuganaan anay sa duta indi na madumduman bangod sang tiggulutom nga nagsunod sa sini, kay grabe gid ini nga tiggulutom. 32 Duha ka beses nga nagdamgo ang Paraon kay ginpat-od sang matuod nga Dios ang butang nga mahanabo, kag himuon ini sang matuod nga Dios sa indi madugay.
“Indi Bala ang Dios ang Nagahatag sang Kahulugan sang mga Damgo?”
Ginahigugma gid ni Jehova ang mapainubuson kag matutom nga mga tawo gani indi katingalahan nga ginhatag niya kay Jose ang sabat nga wala mahibaluan sang maalam nga mga tawo kag sang mga saserdote. Ginpaathag ni Jose nga ang duha ka damgo sang Paraon may pareho nga kahulugan. Paagi sa pagsulit sang mensahe, ginapakita ni Jehova nga “ginpat-od” gid ini nga hitabo kag matuman gid ini. Ang matambok nga mga baka kag ang maayo nga mga uhay nagakahulugan sing pito ka tuig nga kabuganaan sa Egipto, samtang ang maniwang nga mga baka kag nagkigas nga mga uhay nagapatuhoy sa pito ka tuig nga tiggulutom pagkatapos sang kabuganaan. Lamunon sang tiggulutom ang kabuganaan sang duta.—Genesis 41:25-32.
(Genesis 41:38-40) Gani nagsiling ang Paraon sa iya mga alagad: “May makita pa bala kita nga pareho sini nga lalaki nga yara sa iya ang espiritu sang Dios?” 39 Dayon nagsiling ang Paraon kay Jose: “Sanglit ini tanan ginpahibalo sang Dios sa imo, wala na sing iban nga mainandamon kag maalam pareho sa imo. 40 Ikaw ang magadumala sa akon panimalay, kag ang tanan ko nga katawhan magatuman sing bug-os sa imo. Bangod ako ang hari, ako lang ang mas daku sangsa imo.”
“Indi Bala ang Dios ang Nagahatag sang Kahulugan sang mga Damgo?”
Gintuman gid sang Paraon ang iya ginsiling. Ginpasuksukan si Jose sing bayo nga maayo nga klase sang linen. Ginhatagan sia sang Paraon sing kulintas nga bulawan, sing pangselyo nga singsing, sing kangga, kag sing awtoridad nga maglakbay sa bug-os nga duta agod ipatuman ang iya plano. (Genesis 41:42-44) Sa sulod lang sang isa ka adlaw, sa palasyo na si Jose halin sa bilangguan. Nagbugtaw sia nga isa ka bilanggo, kag nagtulog sia nga may gahom ikaduha sa Paraon. Husto gid ang pagtuo ni Jose kay Jehova nga Dios! Nakita ni Jehova ang tanan nga inhustisya nga gin-antos sang iya alagad sa sulod sang mga tinuig. Ginhusay niya ini sa husto nga tion kag sa husto nga paagi. Gintuyo ni Jehova nga indi lamang tadlungon ang mga sala nga ginhimo kay Jose, kundi agod amligan man ang palaabuton sang pungsod sang Israel. Binagbinagon ini sa masunod nga mga artikulo sa sini nga serye.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 41:14) Gani ginpatawag sang Paraon si Jose, kag ginkuha nila sia dayon sa bilangguan. Nagpamarbas sia kag nag-ilis sang iya bayo kag nagkadto sia sa Paraon.
Nahibaluan Mo Bala?
Ngaa nagpamarbas si Jose antes sia nag-atubang sa Paraon?
Suno sa rekord sang Genesis, nagmando ang Paraon nga dal-on gilayon sa iya ang Hebreo nga priso nga si Jose agod sugiran sia sang kahulugan sang iya makatulublag nga mga damgo. Si Jose tinuig na nga napriso. Bisan pa ginapadali sia sa pagkadto sa Paraon, nagpamarbas anay si Jose. (Genesis 39:20-23; 41:1, 14) Ang pagsambit sang manunulat sining daw indi importante nga detalye nagapakita nga pamilyar sia sa mga kustombre sang Egipto.
Kinabatasan na sang madamo nga pungsod sang una, lakip na sang mga Hebreo, ang pagpatubo sang bungot. Apang “ang mga Egiptohanon sang una amo lamang ang katawhan sa Sidlangan nga indi magpatubo sang bungot,” siling sang Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature nanday McClintock kag Strong.
Bungot lang bala ang ginabarbasan? Ang magasin nga Biblical Archaeology Review nagsiling nga ginapatuman sang pila ka seremonyal nga kustombre sa Egipto nga antes ang isa ka tawo mag-atubang sa Paraon dapat anay sia maghanda kaangay sang himuon niya kon magsulod sia sa templo. Kon amo sini, kinahanglan kiskisan ni Jose ang iya ulo lakip na ang iya bug-os nga lawas.
(Genesis 41:33) “Gani magpangita ang Paraon sing isa ka lalaki nga mainandamon kag maalam kag padumalahon niya sia sa duta sang Egipto.
Magpakita sing Maayong Pamatasan Subong mga Ministro sang Dios
14 Ginpat-od sang diosnon nga mga ginikanan sang panahon sang Biblia nga matudluan ang ila kabataan sang pagkamatinahuron sa puluy-an. Binagbinaga ang matinahuron nga pagtawganay ni Abraham kag sang iya anak nga si Isaac nga narekord sa Genesis 22:7. Makita man sa paggawi ni Jose ang maayo nga paghanas sa iya sang iya mga ginikanan. Sang ginbilanggo sia, matinahuron sia bisan sa iya kaupod nga mga bilanggo. (Gen. 40:8, 14) Ang iya pinamulong kay Paraon nagapakita nga nakahibalo sia kon paano makigsugilanon sa isa ka tawo nga may mataas nga katungdanan.—Gen. 41:16, 33, 34.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 40:1-23) Pagkatapos sini, ang pangulo sang mga manugtagay sang hari sang Egipto kag ang pangulo sang mga panadero nakasala sa ila ginuo nga hari sang Egipto. 2 Naakig ang Paraon sa iya duha ka alagad, ang pangulo sang mga manugtagay kag ang pangulo sang mga panadero. 3 Gani ginbilanggo niya sila sa bilangguan nga ginadumalahan sang pangulo sang mga bantay, sa prisuhan diin nabilanggo si Jose. 4 Gintangdo sang pangulo sang mga bantay si Jose nga mangin kaupod nila kag atipanon sila, kag nabilanggo sila sa sulod sang malawig nga tion. 5 Isa ka gab-i, pareho nga nagdamgo ang nabilanggo nga manugtagay kag ang panadero sang hari sang Egipto kag may kahulugan ang ila damgo. 6 Pagkaaga, nagkadto si Jose sa ila kag nakita niya nga daw masubo sila. 7 Gani ginpamangkot niya ang mga alagad sang Paraon nga kaupod niya sa bilangguan sa balay sang iya agalon: “Ngaa masubo kamo?” 8 Nagsabat sila: “Nagdamgo kami apang wala sing makahatag sang kahulugan sini.” Nagsiling si Jose sa ila: “Indi bala ang Dios ang nagahatag sang kahulugan sang mga damgo? Palihug isugid ini sa akon.” 9 Gani ginsugid sang pangulo sang mga manugtagay ang iya damgo kay Jose kag nagsiling sia: “Nagdamgo ako nga may isa ka puno sang ubas sa akon atubangan. 10 May tatlo ka sanga ang puno sang ubas, dayon nagpanalingsing ini, nagpamulak, kag naluto ang pinungpong nga mga ubas sini. 11 Ginauyatan ko ang kopa sang Paraon, kag ginkuha ko ang mga ubas kag ginpuga ini sa kopa sang Paraon. Pagkatapos sini, ginhatag ko ang kopa sa Paraon.” 12 Nagsiling si Jose sa iya: “Amo ini ang kahulugan sang imo damgo: Ang tatlo ka sanga tatlo ka adlaw. 13 Tatlo ka adlaw sugod subong, paguaon ka sang Paraon kag ibalik ka sa imo palangakuan, kag ihatag mo ang kopa sang Paraon sa iya, pareho sang ginahimo mo anay bilang manugtagay niya. 14 Apang, dumduma ako kon maayo na liwat ang imo kahimtangan. Palihug magpakita ka sa akon sing mainunungon nga gugma kag hinambiti ako sa Paraon, agod paguaon ako sa sini nga bilangguan. 15 Kay ang matuod, ginpuersa lang ako nga dalhon diri halin sa duta sang mga Hebreo, kag wala ako sing ginhimo agod ibutang nila ako sa bilangguan.” 16 Sang makita sang pangulo sang mga panadero nga maayo ang kahulugan sang damgo, nagsiling sia kay Jose: “Nagdamgo man ako, kag may tatlo ka alat sang puti nga tinapay sa ibabaw sang akon ulo, 17 kag ang naibabaw gid nga alat nagaunod sang tanan nga sahi sang pagkaon nga ginluto sang panadero para sa Paraon, kag ginakaon sang mga pispis ang mga pagkaon sa alat.” 18 Nagsabat si Jose, “Amo ini ang kahulugan sang imo damgo: Ang tatlo ka alat tatlo ka adlaw. 19 Tatlo ka adlaw sugod subong, ipapugot sang Paraon ang imo ulo kag bitayon ka sa usok, kag kaunon sang mga pispis ang imo unod.” 20 Ang ikatlo nga adlaw amo ang kaadlawan sang Paraon, kag naghanda sia sing sinalusalo para sa tanan niya nga alagad, kag ginpagua niya ang pangulo sang mga manugtagay kag ang pangulo sang mga panadero sa atubangan sang iya mga alagad. 21 Ginbalik niya ang pangulo sang mga manugtagay sa iya palangakuan bilang manugtagay, kag sia ang padayon nga nagahatag sang kopa sa Paraon. 22 Apang ginpabitay niya sa usok ang pangulo sang mga panadero, suno sa kahulugan nga ginhatag ni Jose sa ila. 23 Apang, nalipatan sang pangulo sang mga manugtagay si Jose.
MAYO 25-31
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 42-43
“Si Jose Nagpakita Gid sing Pagpugong sa Kaugalingon”
(Genesis 42:5-7) Gani naglakat ang mga anak ni Israel upod sa iban nga mabakal man, bangod nakalab-ot ang tiggulutom sa duta sang Canaan. 6 Si Jose amo ang nagadumala sa duta sang Egipto, kag sia man ang nagabaligya sing uyas sa tanan nga tawo sa duta. Gani sang mag-abot ang mga utod ni Jose, nagluhod sila kag nagduko sa iya. 7 Sang makita ni Jose ang iya mga utod, nakilala niya sila gilayon, apang wala sia magpakilala sa ila. Matigdas sia nga nakighambal sa ila kag ginpamangkot niya sila: “Diin kamo naghalin?” Nagsabat sila: “Halin kami sa duta sang Canaan kag nagkadto kami diri agod magbakal sing kalan-on.”
w15-E 5/1 13 ¶5
“Ako Bala ang Dios?”
Kamusta naman si Jose? Nakilala niya gilayon ang iya mga utod! Isa pa, sang nakita niya nga nagayaub sila sa iya, nadumduman niya ang natabo sang bata pa sia. Ang Biblia nagasiling sa aton nga “nadumduman dayon ni Jose ang iya mga damgo” nga ginhatag sa iya ni Jehova sang bata pa sia, mga damgo nga nagatagna nga magaabot ang tion nga ang iya mga utod magayaub sa iya—pareho gid sang ginahimo nila subong! (Genesis 37:2, 5-9; 42:7, 9) Ano ang himuon ni Jose? Hakson sila, ukon balusan sila?
w15-E 5/1 14 ¶1
“Ako Bala ang Dios?”
Mahimo indi ka man mabutang sa sina nga sitwasyon. Pero, kinaandan na subong ang kinagamo kag pagbinahinbahin sa sulod sang pamilya. Kon makaatubang kita sini, mahimo may huyog kita nga sundon ang aton tagipusuon kag magdesisyon sing padasudaso. Maalamon nga ilugon naton si Jose kag hunahunaon kon ano ang gusto sang Dios nga himuon naton. (Hulubaton 14:12) Tandai, kon importante nga makighidait kita sa miembro sang aton pamilya, mas importante nga makighidait kita kay Jehova kag sa iya Anak.—Mateo 10:37.
(Genesis 42:14-17) Apang nagsiling si Jose sa ila: “Subong sang nahambal ko na, ‘Mga espiya kamo!’ 15 Paagi sa sini pagatilawan ko kamo: Ginapanumpa ko sa ngalan sang Paraon, indi kamo makahalin diri luwas lamang kon magkadto diri ang inyo kamanghuran nga lalaki. 16 Palakta ang isa sa inyo agod sugaton ang inyo utod samtang nagapos kamo diri, agod mapamatud-an kon bala matuod ang inyo ginasiling. Kay kon indi, ginapanumpa ko sa ngalan sang Paraon, mga espiya kamo.” 17 Kag ginbilanggo niya sila sa sulod sang tatlo ka adlaw.
w15-E 5/1 14 ¶2
“Ako Bala ang Dios?”
Naghimo si Jose sing pila ka pagtilaw para mabal-an niya kon ano ang ara sa tagipusuon sang iya mga utod. Sa umpisa, paagi sa manugbadbad, naghambal sia sing matigdas sa ila, kag gin-akusahan sila nga mga espiya. Para pangapinan ang ila kaugalingon, ginsugid nila sa iya ang parte sa ila pamilya—lakip ang impormasyon nga may kamanghuran sila nga utod nga lalaki nga ara sa ila balay. Gintinguhaan ni Jose nga punggan ang iya balatyagon. Buhi pa gid man bala ang iya manghod? Bal-an na karon ni Jose kon ano ang iya himuon. Nagsiling sia: “Paagi sa sini pagatilawan ko kamo,” dayon ginsilingan niya sila nga dapat niya makita ining kamanghuran nga utod. Sang ulihi, nagpasugot si Jose nga magbalik sila sa ila balay para kuhaon ang ila kamanghuran basta magpabilin ang isa sa ila bilang bilanggo.—Genesis 42:9-20.
(Genesis 42:21, 22) Nagsiling sila: “Ginasilutan gid kita bangod sang ginhimo naton sa aton utod, kay nakita naton ang iya kalisod sang nagpakiluoy sia sa aton, apang wala naton sia ginpamatian. Amo nga nahanabo ining kabudlayan sa aton.” 22 Dayon nagsabat si Ruben sa ila: “Indi bala nga nagsiling ako sa inyo, ‘Indi ninyo paghaliti ang bata,’ apang wala kamo magpamati? Karon ginasukot na sa aton ang iya dugo.”
it-2-E 108 ¶4
Jose
Bangod sa sini nga mga hitabo, ang mga utod sa amay ni Jose nakahunahuna nga ginasilutan sila sang Dios kay ginbaligya nila si Jose sa pagkaulipon tinuig na ang nagligad. Ginaistoryahan nila ini sa atubangan sang ila utod, nga wala pa nila makilal-an. Sang nabatian ni Jose ang ila ginaistoryahan nga nagapakita sang ila paghinulsol, natandog gid ang iya balatyagon amo nga naghalin sia sa ila atubangan kag naghibi. Pagbalik niya, ginpagapos niya si Simeon asta nga makabalik sila upod ang ila kamanghuran nga utod.—Ge 42:21-24.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 42:22) Dayon nagsabat si Ruben sa ila: “Indi bala nga nagsiling ako sa inyo, ‘Indi ninyo paghaliti ang bata,’ apang wala kamo magpamati? Karon ginasukot na sa aton ang iya dugo.”
(Genesis 42:37) Apang nagsiling si Ruben sa iya amay: “Mahimo mo patyon ang akon duha ka anak nga lalaki kon indi ko sia mabalik sa imo. Itugyan sia sa akon, kag ginapangako ko nga ibalik ko sia sa imo.”
it-2-E 795
Ruben
Nakita ang pila ka maayo nga kinaiya ni Ruben sang ginkumbinsi niya ang iya siam ka utod nga ihulog si Jose sa wala sing tubig nga bubon imbes nga patyon ini, kay tuyo ni Ruben nga balikan si Jose kag luwason sia sa bubon. (Ge 37:18-30) Pagligad sang sobra 20 ka tuig, sang naghunahuna ining mga utod niya nga ginpasibangdan sila nga mga espiya sa Egipto bangod sa pagmaltrato nila kay Jose, ginpahanumdom sila ni Ruben nga wala sia nag-entra sa ila plano nga patyon sadto si Jose. (Ge 42:9-14, 21, 22) Sa liwat, sang nangindi si Jacob nga paupdon si Benjamin sa ila paglakbay sa ikaduha nga tion pabalik sa Egipto, gintanyag ni Ruben ang iya mismo duha ka anak nga lalaki bilang paniguro, sang nagsiling sia: ‘Mahimo mo patyon ang akon duha ka anak nga lalaki kon indi ko mabalik si Benjamin sa imo.’—Ge 42:37.
(Genesis 43:32) Nagbutang sila sing pagkaon sa lamesa para kay Jose kag sa lain nga lamesa para sa iya mga utod kag sa lain nga lamesa para sa mga Egiptohanon nga nagakaon upod sa iya, kay ang mga Egiptohanon indi magkaon upod sa mga Hebreo, bangod makangilil-ad ini para sa mga Egiptohanon.
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Genesis—II
43:32—Ngaa ang pagkaon upod sa mga Hebreo makangilil-ad sa mga Egiptohanon? Mahimo nga bangod gid ini sa pag-ihig-ihig sa relihion ukon pagpabugal sa rasa. Ginkangil-aran man sang mga Egiptohanon ang mga manugbantay sing karnero. (Genesis 46:34) Ngaa? Ang mga manugbantay sing karnero mahimo nga ginapakanubo gid sa Egipto. Ukon ayhan bangod ang duta nga ginataliuma diutay lamang, ginatamay sang Egiptohanon ang mga nagapangita sing halalban para sa panong.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 42:1-20) Sang mahibaluan ni Jacob nga may mga uyas sa Egipto, nagsiling sia sa iya mga anak nga lalaki: “Ngaa nagatinulukay lang kamo?” 2 Nagsiling pa sia: “Nabalitaan ko nga may mga uyas sa Egipto. Magdulhog kamo didto kag magbakal, agod indi kita mapatay sa gutom.” 3 Gani ang napulo ka utod nga lalaki ni Jose nagdulhog sa Egipto agod magbakal sing uyas. 4 Apang wala ginpaupod ni Jacob si Benjamin nga utod ni Jose sa iban niya nga mga utod, kay nagsiling sia: “Basi may malain nga matabo sa iya kag mapatay sia.” 5 Gani naglakat ang mga anak ni Israel upod sa iban nga mabakal man, bangod nakalab-ot ang tiggulutom sa duta sang Canaan. 6 Si Jose amo ang nagadumala sa duta sang Egipto, kag sia man ang nagabaligya sing uyas sa tanan nga tawo sa duta. Gani sang mag-abot ang mga utod ni Jose, nagluhod sila kag nagduko sa iya. 7 Sang makita ni Jose ang iya mga utod, nakilala niya sila gilayon, apang wala sia magpakilala sa ila. Matigdas sia nga nakighambal sa ila kag ginpamangkot niya sila: “Diin kamo naghalin?” Nagsabat sila: “Halin kami sa duta sang Canaan kag nagkadto kami diri agod magbakal sing kalan-on.” 8 Nakilala ni Jose ang iya mga utod, apang wala nila sia makilala. 9 Nadumduman dayon ni Jose ang iya mga damgo tuhoy sa ila, kag nagsiling sia sa ila: “Mga espiya kamo! Nagkadto kamo diri agod tan-awon kon diin nga bahin sang duta ang maluya sing depensa!” 10 Nagsiling sila sa iya: “Indi, ginuo ko. Nagkadto diri ang imo mga alagad agod magbakal sing kalan-on. 11 Mag-ulutod kami tanan kag isa lang ang amon amay. Matarong kami nga mga tawo. Indi mga espiya ang imo mga alagad.” 12 Apang nagsiling sia sa ila: “Indi ina matuod! Nagkadto kamo diri agod tan-awon kon diin nga bahin sang duta ang maluya sing depensa!” 13 Bangod sini, nagsiling sila: “Ang imo mga alagad 12 ka mag-utod nga lalaki. Mga anak kami sang isa lang ka tawo sa duta sang Canaan, kag ang amon kamanghuran nabilin sa amon amay, kag ang isa wala na.” 14 Apang nagsiling si Jose sa ila: “Subong sang nahambal ko na, ‘Mga espiya kamo!’ 15 Paagi sa sini pagatilawan ko kamo: Ginapanumpa ko sa ngalan sang Paraon, indi kamo makahalin diri luwas lamang kon magkadto diri ang inyo kamanghuran nga lalaki. 16 Palakta ang isa sa inyo agod sugaton ang inyo utod samtang nagapos kamo diri, agod mapamatud-an kon bala matuod ang inyo ginasiling. Kay kon indi, ginapanumpa ko sa ngalan sang Paraon, mga espiya kamo.” 17 Kag ginbilanggo niya sila sa sulod sang tatlo ka adlaw. 18 Sang ikatlo nga adlaw nagsiling si Jose sa ila: “Nagakahadlok ako sa Dios. Gani himua ninyo ang akon isiling agod mabuhi kamo. 19 Kon nagasugid kamo sing matuod, magpabilin ang isa ninyo ka utod nga nagapos sa balay diin ginabilanggo kamo. Apang ang iban mahimo na makalakat kag magdala sing mga uyas para sa inyo mga panimalay bangod sang tiggulutom. 20 Dayon dalhon ninyo sa akon ang inyo kamanghuran nga lalaki, agod mapamatud-an nga matuod gid ang inyo ginsiling; kag indi kamo mapatay.” Kag nagsugot sila nga himuon ini.