Mga Reperensia Para sa Pagkabuhi kag Pagministeryo nga Workbook Para sa Miting
HUNYO 1-7
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 44-45
“Ginpatawad ni Jose ang Iya mga Utod”
(Genesis 44:1, 2) Sang ulihi, ginsugo niya ang lalaki nga nagadumala sa iya balay: “Pun-a sing uyas ang mga sako sang mga lalaki tubtob sa masarangan nila dalhon, kag ibutang ang kuarta sang kada isa sa iya sako. 2 Apang ibutang mo ang akon kopa nga pilak sa sako sang kamanghuran, pati ang kuarta para sa iya uyas.” Kag gintuman niya ang ginsugo ni Jose.
w15-E 5/1 14-15
“Ako Bala ang Dios?”
Ginsugdan ni Jose ang pagtilaw sa iya mga utod. Ginpalagas niya sila, ginpadakop, kag ginpasibangdan nga nagkawat sang iya kopa. Sang nakita ang kopa sa sako ni Benjamin, tanan sila ginpabalik kay Jose. Amo na ini ang kahigayunan ni Jose nga mabal-an kon ano nga klase sang mga tawo ang iya mga utod. Si Juda amo ang nakighambal kay Jose. Nagpakitluoy sia kag nagsiling nga sila tanan nga 11 mapaulipon sa Egipto. Pero nagsiling si Jose nga si Benjamin lang ang dapat magpabilin sa Egipto bilang ulipon, kag tanan sila magpauli na.—Genesis 44:2-17.
Napahulag si Juda nga maghambal sing makatalandog nga mga tinaga. “Sia na lang ang nabilin nga anak sang iya iloy, kag ginahigugma gid sia sang iya amay,” siling ni Juda. Natandog gid sa sini si Jose, kay sia ang magulang nga bata sang pinalangga nga asawa ni Jacob nga si Raquel, nga napatay sang nagbata sia kay Benjamin. Pareho sang iya amay, sigurado gid nga palangga man ni Jose ang iya iloy nga si Raquel. Posible amo ini ang rason kon ngaa palangga gid ni Jose si Benjamin.—Genesis 35:18-20; 44:20.
Padayon nga nakitluoy si Juda kay Jose nga indi paghimuon nga ulipon si Benjamin. Nagsiling pa sia nga sia na lang ang mapaulipon imbes nga si Benjamin. Dayon ginsiling niya ang makatalandog gid nga mga tinaga: “Paano ako makabalik sa akon amay nga indi kaupod ang bata? Indi ko maagwanta nga makita ang malain nga matabo sa akon amay!” (Genesis 44:18-34) Pamatuod gid ini nga nagbag-o na sia. Wala lang sia nagpakita sing paghinulsol kundi ginpakita man niya ang dalayawon nga mga kinaiya pareho sang empatiya, pag-una sa kaayuhan sang iban, kag kaluoy.
Indi na makaagwanta si Jose. Dapat niya ipautwas ang balatyagon nga ginapunggan niya. Gani ginpahalin niya ang tanan niya nga alagad, dayon naghibi sia sing mabaskog. Tama ini kabaskog amo nga nabatian ini sa palasyo sang Paraon. Dayon nagpakilala sia sa iya mga utod: “Ako si Jose.” Ginhakos niya ang iya nakibot nga mga utod kag ginpatawad sila sa tanan nga ginhimo nila sa iya. (Genesis 45:1-15) Ginsunod niya si Jehova nga handa gid sa pagpatawad. (Salmo 86:5) Amo man bala kita sina?
(Genesis 44:33, 34) Gani, palihug tuguti nga ako na lang ang mangin ulipon sang akon agalon sa baylo nga ang bata, agod makapauli ang bata upod sa iya mga utod. 34 Paano ako makabalik sa akon amay nga indi kaupod ang bata? Indi ko maagwanta nga makita ang malain nga matabo sa akon amay!”
(Genesis 45:4, 5) Gani nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Palihug, magpalapit kamo sa akon.” Kag nagpalapit sila sa iya. Dayon nagsiling sia: “Ako si Jose nga inyo utod, nga ginbaligya ninyo sa Egipto. 5 Apang indi kamo magkalisod kag indi kamo magbasulay nga ginbaligya ninyo ako diri; bangod ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod maluwas ang inyo kabuhi.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 44:13) Gingisi nila ang ila mga bayo, kag ginkarga liwat sang kada isa ang iya dala sa iya asno kag nagbalik sila sa siudad.
it-2-E 813
Paggisi sang Bayo
Kinaandan nga paagi sa pagpabutyag sing kasubo sang mga Judiyo kag sang mga taga-Sidlangan ilabi na kon mabatian nila nga may napatay sa ila pamilya. Sa masami, ginagisi ang bayo asta lang sa dughan, kag indi bilog nga bayo nga indi na masuksok liwat.
Ang una nga hitabo sini nga narekord sa Biblia amo ang ginhimo ni Ruben, ang panganay nga anak nga lalaki ni Jacob. Sang nagbalik sia nga wala na si Jose sa bubon, gingisi niya ang iya bayo kag nagsiling: “Wala na ang bata! Ano na karon ang himuon ko?” Bangod panganay si Ruben, may salabton sia sa iya manghod. Sang ginsilingan si Jacob nga napatay ang iya bata, bisan indi ini matuod, gingisi man niya ang iya mga bayo kag nagtampion sing sako kag naglalaw (Ge 37:29, 30, 34), kag sa Egipto, sang ginpasibangdan si Benjamin nga nangawat, gingisi man sang mga utod ni Jose sa amay ang ila mga bayo bangod sa kasubo.—Ge 44:13.
(Genesis 45:5-8) Apang indi kamo magkalisod kag indi kamo magbasulay nga ginbaligya ninyo ako diri; bangod ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod maluwas ang inyo kabuhi. 6 Ikaduha pa lang nga tuig ini sang tiggulutom sa duta, kag may lima pa ka tuig nga wala sing pag-arado ukon pag-ani. 7 Apang ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod may mabilin sa inyo sa duta kag matipigan kamo nga buhi paagi sa isa ka daku nga pagluwas. 8 Gani indi kamo ang nagpadala sa akon diri, kundi ang matuod nga Dios, agod matangdo niya ako bilang panguna nga manuglaygay sa Paraon kag manugdumala sa iya bug-os nga panimalay kag manugdumala sa bug-os nga duta sang Egipto.
Gindumtan sa Walay Kabangdanan
15 Ano ang makabulig sa aton agod indi gid maglain ang aton buot sa mga nagadumot sa aton sa walay kabangdanan? Dumduma nga ang aton panguna nga mga kaaway amo si Satanas kag ang mga demonyo. (Efeso 6:12) Bisan pa hungod nga ginahingabot kita sang iban nga mga tawo, madamo sang mga nagapamatok sa katawhan sang Dios ang nagahimo sini nga walay hinalung-ong ukon ginamaniobra lamang sang iban. (Daniel 6:4-16; 1 Timoteo 1:12, 13) Luyag ni Jehova nga “ang tanan nga sahi sang tawo” mahatagan sing kahigayunan nga “maluwas kag makadangat sa sibu nga ihibalo sang kamatuoran.” (1 Timoteo 2:4) Sa pagkamatuod, ang iban sang mga nagapamatok anay mga Cristianong kauturan na naton karon bangod nakita nila ang aton maayo nga paggawi. (1 Pedro 2:12) Dugang pa, makakuha kita sing leksion gikan sa halimbawa sang anak ni Jacob nga si Jose. Bisan pa nag-antos si Jose bangod sa iya mga utod sa amay, wala sia magdumot sa ila. Ngaa? Bangod nahantop niya nga ginamaniobra ni Jehova ang mga nagakatabo agod tumanon ang Iya katuyuan. (Genesis 45:4-8) Gani mahimo man gamiton ni Jehova ang aton di-makatarunganon nga pag-antos nga maghatag sing himaya sa iya ngalan.—1 Pedro 4:16.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 45:1-15) Bangod sini, indi na mapunggan ni Jose ang iya kaugalingon sa atubangan sang iya mga alagad. Gani nagsinggit sia sa ila: “Maghalin ang tanan sa akon atubangan!” Kag sang mga utod na lamang niya ang nabilin, nagpakilala si Jose sa ila. 2 Dayon naghibi sia sing mabaskog amo nga nabatian ini sang mga Egiptohanon kag nabalitaan ini sang panimalay sang Paraon. 3 Sang ulihi, nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Ako si Jose. Buhi pa bala ang akon amay?” Apang indi makasabat sa iya ang iya mga utod, kay nakibot gid sila. 4 Gani nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Palihug, magpalapit kamo sa akon.” Kag nagpalapit sila sa iya. Dayon nagsiling sia: “Ako si Jose nga inyo utod, nga ginbaligya ninyo sa Egipto. 5 Apang indi kamo magkalisod kag indi kamo magbasulay nga ginbaligya ninyo ako diri; bangod ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod maluwas ang inyo kabuhi. 6 Ikaduha pa lang nga tuig ini sang tiggulutom sa duta, kag may lima pa ka tuig nga wala sing pag-arado ukon pag-ani. 7 Apang ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod may mabilin sa inyo sa duta kag matipigan kamo nga buhi paagi sa isa ka daku nga pagluwas. 8 Gani indi kamo ang nagpadala sa akon diri, kundi ang matuod nga Dios, agod matangdo niya ako bilang panguna nga manuglaygay sa Paraon kag manugdumala sa iya bug-os nga panimalay kag manugdumala sa bug-os nga duta sang Egipto. 9 “Dalidali kamo nga magbalik sa akon amay, kag isiling ninyo sa iya, ‘Amo ini ang ginsiling sang imo anak nga si Jose: “Gintangdo ako sang Dios nga manugdumala sa bug-os nga Egipto. Magdulhog ka diri sa akon. Magkadto ka diri gilayon. 10 Mag-istar ka sa duta sang Gosen, agod malapit ka sa akon, upod ang imo mga anak, ang imo mga apo, ang imo mga kasapatan, kag ang tanan nga yara sa imo. 11 Hatagan ko ikaw sing pagkaon didto, kag ang imo panimalay, kag ang tanan nga yara sa imo, agod indi kamo mag-imol kag magutman, kay may lima pa ka tuig nga tiggulutom.”’ 12 Makita na mismo ninyo kag sang akon utod nga si Benjamin nga ako gid ang nagapakighambal sa inyo. 13 Gani sugiran ninyo ang akon amay tuhoy sa tanan ko nga himaya sa Egipto kag sang tanan nga inyo nakita. Magdalidali kamo kag dalha ninyo diri ang akon amay.” 14 Dayon ginhakos niya ang iya utod nga si Benjamin kag naghibi, kag ginhakos man sia ni Benjamin kag naghibi. 15 Ginhalukan niya ang tanan niya nga utod kag naghibi sia, pagkatapos sini, nagpakighambal sa iya ang iya mga utod.
HUNYO 8-14
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 46-47
“Pagkaon sa Tion sang Tiggulutom”
(Genesis 47:13) Grabe gid ang tiggulutom, kay wala sing kalan-on sa tanan nga kadutaan, kag nagpalangluya ang mga tawo sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan bangod sa tiggulutom.
Pagtipig sa Kabuhi sa Tion sang Tiggulutom
2 Ang pito ka tuig sang kabuganaan natapos, kag nagsugod ang tiggulutom subong gintagna ni Jehova—tiggulutom indi lamang sa Egipto kundi “sa bug-os nga kadaygan sang duta.” Sang ang gingutman nga katawhan sa Egipto nagsugod sa pagsinggit kay Paraon sing tinapay, si Paraon nagsiling sa ila: “Kadto kamo kay Jose. Himua ang iya isiling sa inyo.” Ginpadalawat ni Jose ang uyas sa mga Egiptohanon tubtob nga naubos ang ila kuwarta. Nian ginbaton niya ang ila mga kasapatan bilang bayad. Sang ulihi, ang katawhan nagkadto kay Jose, nga nagasiling: “Bakla kami kag ang amon duta tungod sa kalan-on, kag mangin alagad kami kag ang amon duta ni Paraon.” Gani ginbakal ni Jose ang tanan nga duta sang mga Egiptohanon para kay Paraon.—Genesis 41:53-57; 47:13-20.
(Genesis 47:16) Dayon nagsiling si Jose: “Kon wala na kamo sing kuarta, ihatag ninyo ang inyo kasapatan, kag bayluhan ko sing kalan-on ang inyo kasapatan.”
(Genesis 47:19, 20) Ano ang kapuslanan sa amon kon mapatay kami kag mapabay-an ang amon duta? Bakla kami kag ang amon duta kag kalan-on ang ibayad mo sa amon, kag mangin mga ulipon kami sang Paraon kag mangin iya ang amon duta. Hatagi kami sing binhi agod mabuhi kami kag indi mapatay sa gutom kag indi mapabay-an ang amon duta.” 20 Gani ginbakal ni Jose ang tanan nga duta sang mga Egiptohanon para sa Paraon, bangod ginbaligya sang tanan nga Egiptohanon ang ila uma, kay grabe gid ang tiggulutom; kag ang duta nangin iya sang Paraon.
(Genesis 47:23-25) Nagsiling si Jose sa mga tawo: “Ginbakal ko na kamo kag ang inyo duta para sa Paraon. Yari ang binhi para sa inyo, kag isab-ug ninyo ini sa mga uma. 24 Kon magpatubas na ini, ihatag ninyo sa Paraon ang ikalima nga bahin, apang ang apat ka bahin gamiton ninyo nga binhi para sa uma kag mangin kalan-on ninyo kag sang tanan nga yara sa inyo balay kag sang inyo mga kabataan.” 25 Nagsiling ang mga tawo: “Ginluwas mo ang amon kabuhi. Kahamut-an kuntani kami sang amon ginuo, kag mangin ulipon kami sang Paraon.”
Tumanon sang Ginharian ang Kabubut-on sang Dios sa Duta
11 Kabuganaan. Ang kalibutan ginagutom sa espirituwal. Ang Biblia nagpaandam: “‘Magaabot ang tion,’ siling sang Soberanong Ginuong Jehova, ‘nga magapadala ako sing tiggulutom sa duta, indi sing tiggulutom sa kalan-on ukon sing kauhaw sa tubig, kundi sa pagpamati sang pulong ni Jehova.’” (Amos 8:11) May gutom man bala sa mga banwahanon sang Ginharian sang Dios? Gintagna ni Jehova ang kinatuhayan sa ulot sang iya katawhan kag sa iya mga kaaway: “Ang akon mga alagad magakaon, apang kamo gutumon. Tan-awa! Ang akon mga alagad magainom, apang kamo uhawon. Tan-awa! Ang akon mga alagad magakasadya, apang kamo mahuy-an.” (Isa. 65:13) Nasaksihan mo bala ang katumanan sini?
12 Ang espirituwal nga mga aman nagailig sa aton kaangay sang labi nga nagalapad kag labi nga nagadalom nga suba. Ang aton base sa Biblia nga mga publikasyon pati na ang mga rekording kag video; miting kag kombension; kag mga materyal sa aton Web site—nagabaha kag nagaaman sang sigesige nga espirituwal nga sustansia sa sining ginagutom sa espirituwal nga kalibutan. (Ezeq. 47:1-12; Joel 3:18) Wala ka bala nalipay nga maeksperiensiahan adlaw-adlaw ang katumanan sang saad ni Jehova nga kabuganaan sa imo kabuhi? Ginapat-od mo bala nga regular ka nga nagakaon sa lamesa ni Jehova?
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 46:4) Magadulhog ako upod sa imo sa Egipto, kag pabalikon ko man ikaw halin didto, kag kon mapatay ka, ang kamot ni Jose ang magapapiyong sang imo mga mata.”
it-1-E 220 ¶1
Posisyon kag Paghulag
Pagpapiyong sang mga mata sang napatay. Ang pagpapiyong sang mga mata sang napatay kinaandan nga obligasyon sang panganay nga anak nga lalaki. Gani sang nagsiling si Jehova kay Jacob, “Ang kamot ni Jose ang magapapiyong sang imo mga mata” (Ge 46:4), daw ginapahangop ni Jehova kay Jacob nga ang kinamatarong bilang panganay dapat ihatag kay Jose.—1Cr 5:2.
(Genesis 46:26, 27) Ang tanan nga naghalin kay Jacob kag nag-upod sa iya sa Egipto, wala labot sa mga asawa sang mga anak ni Jacob, 66 tanan. 27 Duha ang anak ni Jose nga natawo sa Egipto. Ang tanan sa panimalay ni Jacob nga nagkadto sa Egipto, 70 tanan.
nwtsty study note para sa Bin 7:14
Sila tanan 75 ka tawo: Mahimo wala nagkutlo si Esteban sang isa ka bersikulo sa Hebreo nga Kasulatan sang nagsiling sia nga 75 tanan ang pamilya ni Jacob sa Egipto. Ini nga numero indi mabasa sa manuskrito sang mga Masorete sang Hebreo nga Kasulatan. Ang Gen 46:26 nagsiling: “Ang tanan nga naghalin kay Jacob kag nag-upod sa iya sa Egipto, wala labot sa mga asawa sang mga anak ni Jacob, 66 tanan.” Ang bersikulo 27 nagpadayon: “Ang tanan sa panimalay ni Jacob nga nagkadto sa Egipto, 70 tanan.” Sa sini nga mga bersikulo, gin-isip ang mga tawo sa duha ka paagi, ang una nga numero mahimo nagalakip lamang sang mga kaliwat ni Jacob, kag ang ikaduha nga numero amo ang tanan nga nagkadto sa Egipto. Sa Ex 1:5 kag sa Deu 10:22, mabasa nga “70” ang kadamuon sang mga kaliwat ni Jacob. Ang ginsulat ni Esteban mahimo amo ang ikatlo nga numero nga nagalakip sang mga paryente ni Jacob. Ang iban nagsiling nga nalakip sa sini ang mga anak kag mga apo nga lalaki sang mga bata ni Jose nga sanday Manases kag Efraim, nga ginsambit sa Septuagint nga translation sang Ge 46:20. Ang iban naman nagsiling nga nalakip sa sini ang mga asawa sang mga anak ni Jacob, nga hungod nga wala ginlakip sa kadamuon nga ginsambit sa Ge 46:26. Gani ang numero nga “75” mahimo amo ang kabilugan nga kadamuon. Pero ini nga numero mahimo may basihan sa mga kopya sang Hebreo nga Kasulatan nga mabasa sadto sang unang siglo C.E. Sa sulod sang mga tinuig, nahibaluan sang mga iskolar nga “75” ang kadamuon nga mabasa sa Ge 46:27 kag sa Ex 1:5 sa Greek Septuagint. Isa pa, sang ika-20 nga siglo, nakita ang duha ka panid sang Dead Sea Scroll sang Ex 1:5 sa Hebreo, kag mabasa man diri ang kadamuon nga “75.” Mahimo ginbase ni Esteban ang numero sa isa sa sining dumaan nga mga sinulatan. Diin man sa sini ang insakto, ginapakita lamang sang numero nga ginsulat ni Esteban ang lain nga paagi sang pag-isip sa mga kaliwat ni Jacob.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 47:1-17) Gani nagkadto si Jose sa Paraon kag nagsiling sia sa iya: “Ang akon amay kag ang akon mga utod nag-abot halin sa duta sang Canaan kag dala nila ang ila kasapatan kag ang tanan nila nga pagkabutang, kag yara sila sa duta sang Gosen.” 2 Gin-upod niya ang lima sa iya mga utod kag ginpakilala niya sila sa Paraon. 3 Nagsiling ang Paraon sa iya mga utod: “Ano ang inyo palangitan-an?” Nagsabat sila sa Paraon: “Ang imo mga alagad mga manugbantay sang karnero pareho sang amon mga katigulangan.” 4 Dayon nagsiling sila sa Paraon: “Nagkadto kami diri agod mag-istar bilang mga dumuluong sa duta, bangod wala sing mga halalban ang panong sang imo mga alagad, kay grabe gid ang tiggulutom sa duta sang Canaan. Palihug tuguti nga mag-istar sa duta sang Gosen ang imo mga alagad.” 5 Nagsiling ang Paraon kay Jose: “Nagkadto diri sa imo ang imo amay kag mga utod. 6 Ikaw ang bahala sa duta sang Egipto. Paistara ang imo amay kag ang imo mga utod sa pinakamaayo nga bahin sang duta. Paistara sila sa duta sang Gosen, kag kon may nahibaluan ka nga sangkol sa ila, sila ang pabantayon mo sa akon kasapatan.” 7 Gindala ni Jose si Jacob nga iya amay kag ginpakilala sia sa Paraon, kag ginpakamaayo ni Jacob ang Paraon. 8 Ginpamangkot sang Paraon si Jacob: “Pila na ang edad mo?” 9 Nagsabat si Jacob sa Paraon: “Ang tinuig sang akon kabuhi nga nagasaylosaylo ako sa lainlain nga lugar, 130 ka tuig. Malip-ot kag mabudlay ang mga tinuig sang akon kabuhi. Indi ini mas malawig sa mga tinuig sang kabuhi sang akon mga katigulangan sang nagsaylosaylo sila sa lainlain nga lugar.” 10 Pagkatapos sini, ginpakamaayo ni Jacob ang Paraon kag naghalin sia sa iya atubangan. 11 Gani ginpaistar ni Jose ang iya amay kag ang iya mga utod sa duta sang Egipto kag ginhatag niya sa ila ang pinakamaayo nga bahin sang duta, sa duta sang Rameses, suno sa sugo sang Paraon. 12 Ginahatagan ni Jose sing kalan-on ang iya amay kag ang iya mga utod kag ang bug-os nga panimalay sang iya amay, suno sa kadamuon sang ila kabataan. 13 Grabe gid ang tiggulutom, kay wala sing kalan-on sa tanan nga kadutaan, kag nagpalangluya ang mga tawo sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan bangod sa tiggulutom. 14 Gintipon ni Jose ang tanan nga kuarta sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan nga ginbayad sang mga tawo sa uyas nga ila ginabakal, kag gindala ni Jose ang kuarta sa balay sang Paraon. 15 Sang ulihi, naubos na ang kuarta sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan, kag ang tanan nga Egiptohanon nagkadto kay Jose, kag nagsiling sila: “Wala na kami sing kuarta! Hatagi kami sing kalan-on, kay kon indi, mapatay kami sa gutom sa imo atubangan!” 16 Dayon nagsiling si Jose: “Kon wala na kamo sing kuarta, ihatag ninyo ang inyo kasapatan, kag bayluhan ko sing kalan-on ang inyo kasapatan.” 17 Gani gindala nila kay Jose ang ila kasapatan, kag ginbayluhan ni Jose sing kalan-on ang ila mga kabayo, mga karnero, mga kanding, mga baka kag mga asno. Ginabayluhan niya sing kalan-on sa sina nga tuig ang tanan nila nga kasapatan.
HUNYO 15-21
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | GENESIS 48-50
“Madamo Pa sing Mahimo ang mga Tigulang”
(Genesis 48:21, 22) Dayon nagsiling si Israel kay Jose: “Malapit na ako mapatay, apang ang Dios mangin kaupod ninyo kag ibalik niya kamo sa duta sang inyo mga katigulangan. 22 Kag hatagan ko ikaw sing isa ka parte sang duta nga mas labaw sangsa imo mga utod. Gin-agaw ko ini sa mga Amornon paagi sa akon espada kag pana.”
it-1-E 1246 ¶8
Jacob
Antes napatay si Jacob, ginpakamaayo niya ang iya mga apo, ang mga anak nga lalaki ni Jose, kag paagi sa paggiya sang Dios, ginhimo niya nga una ang manghod nga si Efraim sangsa magulang nga si Manases. Dayon kay Jose, nga magabaton sang doble nga parte sang pagkapanganay, nagsiling si Jacob: “Hatagan ko ikaw sing isa ka parte sang duta nga mas labaw sangsa imo mga utod. Gin-agaw ko ini sa mga Amornon paagi sa akon espada kag pana.” (Ge 48:1-22; 1Cr 5:1) Bangod ginbakal ni Jacob sing mahidaiton sa mga anak ni Hamor ang duta malapit sa Siquem (Ge 33:19, 20), ginapakita sini nga ang promisa kay Jose pamatuod sang pagtuo ni Jacob, sa diin gintagna niya nga sakupon sang iya mga kaliwat ang Canaan kag daw subong bala nga natabo na ini paagi sa iya kaugalingon nga espada kag pana. (Tan-awa ang AMORNON.) Ang doble nga parte ni Jose sa ginsakop nga duta amo ang duha ka bahin nga ginhatag sa mga tribo ni Efraim kag ni Manases.
(Genesis 49:1) Kag gintawag ni Jacob ang iya mga anak kag nagsiling sia: “Magtipon kamo agod isugid ko sa inyo kon ano ang matabo sa inyo sa hingapusan nga mga adlaw.
it-2-E 206 ¶1
Katapusan nga mga Adlaw
Tagna ni Jacob Antes Sia Napatay. Sang nagsiling si Jacob sa iya mga anak, “Magtipon kamo agod isugid ko sa inyo kon ano ang matabo sa inyo sa hingapusan nga mga adlaw” ukon sa “palaabuton nga mga inadlaw” (Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano), ginapatuhuyan niya ang palaabuton nga tion diin masugod nga matuman ang iya ginsiling. (Ge 49:1) Sobra duha ka siglo antes sini, ginsilingan ni Jehova ang lolo ni Jacob nga si Abram (Abraham) nga ang iya kaliwat magaantos sing 400 ka tuig. (Ge 15:13) Gani sa sini nga kahimtangan, dapat matapos anay ang 400 ka tuig nga pag-antos antes magsugod ang ginsiling ni Jacob nga “hingapusan nga mga adlaw.” (Para sa detalye sang Genesis 49, tan-awa ang mga artikulo parte sa mga anak ni Jacob sa idalom sang ila mga ngalan.) Mapaabot man nga ini nga tagna may isa pa ka katumanan nga may labot naman sa espirituwal nga “Israel sang Dios.”—Ga 6:16; Ro 9:6.
(Genesis 50:24, 25) Sang ulihi, nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Malapit na ako mapatay, apang buligan gid kamo sang Dios, kag paguaon niya kamo sa sini nga duta pakadto sa duta nga iya ginpanumpa kay Abraham, kay Isaac, kag kay Jacob nga ihatag sa ila.” 25 Gani ginpasumpa ni Jose ang mga anak ni Israel, nga nagasiling: “Dumdumon gid kamo sang Dios. Dalhon ninyo didto ang akon mga tul-an.”
Mga Tigulang—Isa ka Pagpakamaayo sa mga Pamatan-on
10 Ang mga tigulang maayo man nga impluwensia sa ila mga masigkatumuluo. Si Jose, nga anak ni Jacob, tigulang na sang naghimo sia sing isa ka simple nga buhat sang pagtuo kag napalig-on gid sa sini ang minilyon ka matuod nga mga sumilimba sang masunod nga kaliwatan. Siento-dies anyos sia sang “naghatag sia sang sugo nahanungod sa iya mga tul-an,” nga nagasiling nga kon ang mga Israelinhon maggua sa Egipto, dal-on nila ang iya mga tul-an. (Hebreo 11:22; Genesis 50:25) Ini nga sugo nagpasalig gid nga may rason nga maglaum ang mga Israelinhon nga luwason sila gikan sa malawig nga tion sang mapintas nga pag-ulipon sa ila sang napatay na si Jose.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Genesis 49:19) “Salakayon si Gad sang grupo sang mga tulisan, apang magabalos sia kag salakayon niya sila samtang nagapalagyo sila.
Ginapakamaayo ang mga Nagahimaya sa Dios
4 Antes magsulod sa Ginsaad nga Duta, ang mga katapo sang tribo ni Gad sa Israel nagpangabay nga tugutan sila nga magpuyo sa duog nga bagay para sa kahayupan sa sidlangan sang Jordan. (Numeros 32:1-5) Ang pagpuyo didto nagakahulugan sang pag-atubang sing daku nga mga kabudlayan. Ang mga tribo sa katundan ginaamligan sang Nalupyakan sang Jordan—isa ka kinaugali nga panagang sa pagsalakay sang militar. (Josue 3:13-17) Apang, tuhoy sa kadutaan sa sidlangan sang Jordan, ang The Historical Geography of the Holy Land, ni George Adam Smith, nagsiling: “[Ini] matapan kag malapad, nga halos wala sing panagang, sa malapad nga kapatagan sang Arabia. Amo nga pirme ini ginasalakay sang gutom nga mga laaglaag, nga ang iban nagadagsa sa sini kada tuig sa pagpahalab.”
5 Paano gin-atubang sang tribo ni Gad ining wala-untat nga kabudlayan? Mga siglo antes sini, ang ila katigulangan nga si Jacob nagtagna sang malapit na sia mapatay: “Si Gad pagasalakayon sang grupo sang mga makawat, pero pagabalusan niya kag lagson sila.” (Genesis 49:19, Maayong Balita nga Biblia) Kon pahapyawan mo lang ining mga pulong daw makapaluya sing buot. Apang ang matuod, isa ini ka sugo sa mga Gadhanon nga magbalos. Ginpasalig sila ni Jacob nga kon himuon nila ini, ang mga nagasalakay makahuluya nga magaisol, kag lagson sila sang mga Gadhanon.
(Genesis 49:27) “Si Benjamin padayon nga manggus-ab pareho sang lobo. Kaunon niya ang iya nadakpan nga sapat sa aga, kag bahinbahinon niya ang iya inagaw sa gab-i.”
it-1-E 289 ¶2
Benjamin
Ang ikasarang sang mga kaliwat ni Benjamin sa pagpakig-away ginlaragway sa tagna ni Jacob antes sia napatay diin nagsiling sia parte sa iya pinalangga nga bata: “Si Benjamin padayon nga manggus-ab pareho sang lobo. Kaunon niya ang iya nadakpan nga sapat sa aga, kag bahinbahinon niya ang iya inagaw sa gab-i.” (Ge 49:27) Ang mga soldado nga Benjaminhon kilala gid nga tanda maglabyog sing mga bato paagi sa ila tuo ukon wala nga kamot kag maigo nila bisan ang “isa lang ka nahot sang buhok.” (Huk 20:16; 1Cr 12:2) Ang walis nga si Hukom Ehud, nga nagpatay sa mapiguson nga si Hari Eglon, isa ka Benjaminhon. (Huk 3:15-21) Talalupangdon man nga “sa aga” sang ginharian sang Israel, ang tribo ni Benjamin, bisan pa “amo ang pinakagamay sa mga tribo sang Israel,” amo ang ginhalinan sang una nga hari sang Israel, si Saul nga anak ni Kis, nga nangin maisog gid nga soldado batok sa mga Filistinhon. (1Sa 9:15-17, 21) Kag “sa gab-i” naman sa kasaysayan sang pungsod sang Israel, si Rayna Ester kag ang primer ministro nga si Mardoqueo, nga pareho nga halin sa tribo ni Benjamin, nangin instrumento para maluwas ang mga Israelinhon sa pagpapas sang Emperyo sang Persia.—Est 2:5-7.
Pagbasa sa Biblia
(Genesis 49:8-26) “Kag ikaw Juda, dayawon ka sang imo mga utod. Pierdihon mo ang imo mga kaaway. Ang mga anak sang imo amay magayaub sa imo. 9 Si Juda isa ka totoy nga leon. Anak ko, manukob ka kag magalakat. Magaluko ka kag magahigda pareho sang leon. Sin-o ang mangisog sa pagpukaw sa iya? 10 Ang setro indi pagkuhaon kay Juda, ukon ang sungkod sang manuggahom sa tunga sang iya mga tiil, tubtob mag-abot ang Shilo, nga tumanon sang katawhan. 11 Igaid niya ang iya asno sa puno sang ubas kag ang tinday sang iya asno sa pinakaali nga puno sang ubas, kag labhan niya ang iya bayo sa alak kag sa duga sang ubas. 12 Ang iya mga mata mapula tungod sa alak, kag ang iya mga ngipon maputi tungod sa gatas. 13 “Si Zebulon magaistar sa higad sang dagat, nga ginadungkaan sang mga sakayan, kag ang iya dulunan magalab-ot pakadto sa Sidon. 14 “Si Isacar isa ka mabakod nga asno, nga nagaluko samtang ang duha ka kalargahan yara sa iya likod. 15 Kag makita niya nga ang lugar nga palahuwayan maayo kag ang duta maayo. Pas-anon niya ang mga karga kag mapilitan sia sa pagpangabudlay bilang ulipon. 16 “Si Dan, nga isa sa mga tribo sang Israel, magahukom sa iya katawhan. 17 Si Dan mangin isa ka man-ug sa higad sang dalan, isa ka may sungay nga man-ug sa higad sang dalan, nga nagakagat sa mga tikod sang kabayo gani nagakahulog ang nagasakay sa sini. 18 O Jehova, hulaton ko ang tion sang imo pagluwas. 19 “Salakayon si Gad sang grupo sang mga tulisan, apang magabalos sia kag salakayon niya sila samtang nagapalagyo sila. 20 “Mangin bugana ang pagkaon ni Aser, kag magahatag sia sing pagkaon nga takus sa hari. 21 “Si Neptali isa ka niwangon nga usa nga babayi. Nagahambal sia sing matahom nga mga pulong. 22 “Si Jose ang sanga sang nagapamunga nga kahoy sa luyo sang tuburan, kag ang mga sanga sini nagasaka sa pader. 23 Ginasalakay sia sang mga manugpana kag ginapana kag ginadumtan. 24 Apang ang iya pana nagpabilin nga mabakod, kag ang iya mga kamot makusog kag maabtik. Halin ini sa mga kamot sang gamhanan nga Dios ni Jacob, halin sa manugbantay, ang bato sang Israel. 25 Halin sia sa Dios sang imo amay, kag buligan ka niya, kag kaupod sia sang Labing Gamhanan, kag pakamaayuhon ka niya sing mga pagpakamaayo halin sa langit, sing mga pagpakamaayo halin sa madalom nga katubigan, kag sing madamo nga mga anak kag kasapatan. 26 Ang mga pagpakamaayo sang imo amay mangin labaw gid sa maayo nga mga butang sang mga kabukiran nga magapabilin sing dayon kag mangin labaw gid sa katahom sang kabakuluran nga magapabilin tubtob san-o. Magapabilin ini sa ulo ni Jose, sa ibabaw sang ulo sang isa nga ginpain sa iya mga utod.
HUNYO 22-28
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | EXODO 1-3
“Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako”
(Exodo 3:13) Apang nagsiling si Moises sa matuod nga Dios: “Pananglitan nag-abot na ako sa mga Israelinhon kag magsiling ako sa ila, ‘Ginpadala ako sa inyo sang Dios sang inyo mga katigulangan,’ kag magsiling sila sa akon, ‘Ano ang iya ngalan?’ Ano ang isiling ko sa ila?”
Padunggi ang Daku nga Ngalan ni Jehova
4 Basaha ang Exodo 3:10-15. Sang 80 anyos si Moises, ginhatagan sia sang Dios sing daku nga sugo: “[Paguaon] mo ang akon katawohan, mga anak sang Israel, gikan sa Egipto.” Si Moises matinahuron nga nagpautwas sa Dios sing importante nga pamangkot nga daw nagasiling, ‘Ano ang imo ngalan?’ Madugay na nga nahibaluan ang ngalan sang Dios, gani ano ang ginapahangop sang pamangkot ni Moises? Maathag nga gusto niya makahibalo sing dugang pa parte sa persona nga ginarepresentar sina nga ngalan—mga kamatuoran nga mahimo magkumbinsi sa katawhan sang Dios nga luwason gid Niya sila. Ginpamatian ang pamangkot ni Moises, bangod ang mga Israelinhon madugay na nga naulipon. Mahimo magduhaduha sila kon bala ang Dios sang ila mga katigulangan makasarang sa pagluwas sa ila. Ang matuod, ang pila ka Israelinhon nagasimba na sa dios sang mga Egiptohanon!—Ezeq. 20:7, 8.
(Exodo 3:14) Nagsiling ang Dios kay Moises: “Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako.” Nagsiling pa sia: “Amo ini ang isiling mo sa mga Israelinhon, ‘Ginpadala ako sa inyo ni Mangin Amo Ako.’”
kr 43, kahon
ANG KAHULUGAN SANG NGALAN SANG DIOS
ANG ngalan nga Jehova naghalin sa isa ka Hebreo nga tinaga nga nagakahulugan “mangin amo.” Gani para sa madamo, ang ngalan sang Dios nagakahulugan sing “Ginapahanabo Niya nga Mangin Amo.” Ini nga kahulugan bagay gid kay Jehova bilang Manunuga. Sia ang nagtuga sang uniberso kag sang maalam nga mga tinuga kag padayon sia nga nagapanghikot para matuman ang iya kabubut-on kag katuyuan.
Gani, paano naton dapat hangpon ang sabat ni Jehova sa pamangkot ni Moises sa Exodo 3:13, 14? Si Moises namangkot: “Pananglitan nag-abot na ako sa mga Israelinhon kag magsiling ako sa ila, ‘Ginpadala ako sa inyo sang Dios sang inyo mga katigulangan,’ kag magsiling sila sa akon, ‘Ano ang iya ngalan?’ Ano ang isiling ko sa ila?” Si Jehova nagsabat: “Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako.”
Talupangda nga wala ginpamangkot ni Moises kon ano ang ngalan ni Jehova. Kilala na ni Moises kag sang mga Israelinhon ang ngalan sang Dios. Gusto ni Moises nga ang ihambal ni Jehova magapabakod sang pagtuo sa kon ano Sia nga sahi sang Dios, kag may kaangtanan ini sa kahulugan sang iya ngalan. Gani, paagi sa pagsabat sing “Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako,” ginpahayag ni Jehova ang isa ka aspekto sang iya personalidad: Sa kada sitwasyon, mangin amo sia kon ano ang kinahanglanon para matuman ang iya katuyuan. Halimbawa, para kay Moises kag sa mga Israelinhon, si Jehova nangin Manluluwas, Manughatag sing Kasuguan, Manug-aman—kag madamo pa. Gani, si Jehova nagahimo sang iya kaugalingon nga mangin bisan ano nga kinahanglan para matuman ang iya mga promisa sa iya katawhan. Pero, lakip man sa kahulugan sang ngalan ni Jehova ang ideya nga ginapahanabo niya sa iya mga tinuga kon ano ang kinahanglanon para matuman ang iya katuyuan.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Exodo 2:10) Sang magdaku na ang bata, gindala niya sia sa anak nga babayi sang Paraon, kag ginkabig niya sia nga anak. Ginhingalanan niya sia nga Moises kag nagsiling sia: “Bangod ginkuha ko sia sa tubig.”
Si Moises—Nagkabuhi nga Tawo Ukon Mito Lamang?
Apang, mapatihan bala nga ang isa ka Egiptohanon nga prinsesa mag-adoptar sini nga bata? Huo, bangod ang relihion sang Egipto nagatudlo nga kinahanglanon ang maayo nga mga buhat agod ang isa makapalangit. Kon tuhoy naman sa pag-adoptar, ang arkeologo nga si Joyce Tyldesley nagsiling: “Alalangay lang ang Egiptohanon nga mga babayi sa Egiptohanon nga mga lalaki. Pareho ang ila kinamatarong sa kasuguan kag palangabuhian, sa di-magkubos sa teoriya, kag . . . ang mga babayi puede makaadoptar.” Ang isa ka dumaan nga papiro nagadokumento tuhoy sa pag-adoptar sang isa ka Egiptohanon nga babayi sa iya mga ulipon. Tuhoy naman sa pagsuhol sa iloy ni Moises nga mangin yaya, ang The Anchor Bible Dictionary nagsiling: “Ang pagbayad sa matuod nga iloy ni Moises sa pag-atipan sa iya . . . isa ka kahimusan nga makita man sa mga kontrata sang pag-adoptar sa Mesopotamia.”
(Exodo 3:1) Si Moises nangin manugbantay sang panong sang iya ugangan nga si Jetro, nga saserdote sang Midian. Gindala niya ang panong sa nakatundan sang kamingawan, kag sang ulihi nakalab-ot sia sa Horeb, ang bukid sang matuod nga Dios.
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Exodo
3:1—Ano nga sahi sang saserdote si Jetro? Sang panahon sang mga patriarka ang ulo sang pamilya nagapangalagad subong saserdote para sa iya pamilya. Si Jetro maathag nga amo ang patriarka nga ulo sang isa ka tribo sang mga Midianhon. Sanglit ang mga Midianhon mga kaliwat ni Abraham kay Ketura, ayhan may ihibalo sila tuhoy sa pagsimba kay Jehova.—Genesis 25:1, 2.
Pagbasa sa Biblia
(Exodo 2:11-25) Isa ka adlaw, sang daku na si Moises, nagkadto sia sa iya mga kauturan agod tan-awon kon daw ano kabudlay ang ginapaobra sa ila. Nakita niya nga ginasakit sang isa ka Egiptohanon ang isa ka Hebreo nga isa sang iya mga kauturan. 12 Nanghulonghulong sia kag sang masigurado niya nga wala sing tawo sa palibot, ginpatay niya ang Egiptohanon kag gintampukan sing balas. 13 Apang pagkadason nga adlaw sang nagalakat sia, nakita niya nga nagaaway ang duha ka Hebreo nga lalaki. Nagsiling sia sa isa nga may sala: “Ngaa ginasakit mo ang imo kaupod?” 14 Nagsabat sia: “Sin-o ang naghimo sa imo nga prinsipe kag hukom sa amon? Patyon mo man bala ako pareho sang pagpatay mo sa Egiptohanon?” Hinadlukan si Moises kag nagsiling sia: “May nakahibalo na sang natabo!” 15 Nabalitaan ini sang Paraon, gani luyag niya patyon si Moises; apang nagpalagyo si Moises sa Paraon kag nag-istar sia sa duta sang Midian. Pag-abot niya didto, nagpungko sia sa tupad sang isa ka bubon. 16 May saserdote sa Midian nga may pito ka anak nga babayi, kag suno sa kinaandan, nag-abot sila kag nagsag-ub sing tubig kag ginpuno nila ang mga pasungan agod paimnon ang mga sapat sang ila amay. 17 Apang subong sang nagakatabo pirme, nag-abot man ang mga manugbantay sang karnero kag gintabog sila. Gani nagtindog si Moises kag ginbuligan niya ang mga babayi kag ginpainom ang ila panong. 18 Sang nagpauli sila kay Reuel nga ila amay, natingala sia kag nagpamangkot: “Ngaa temprano pa kamo nagpauli subong?” 19 Nagsabat sila: “Ginbuligan kami sang isa ka Egiptohanon batok sa mga manugbantay sang karnero, kag ginsag-uban pa niya kami sing tubig kag ginpainom niya ang panong.” 20 Nagsiling sia sa iya mga anak nga babayi: “Diin na sia? Ngaa ginbayaan ninyo sia didto? Tawga ninyo sia agod makakaon sia upod sa aton.” 21 Pagkatapos sini, nagpasugot si Moises nga mag-istar sa iya balay, kag ginpaasawa niya ang iya anak nga si Zipora kay Moises. 22 Sang ulihi, nagbun-ag si Zipora sing anak nga lalaki kag ginhingalanan sia ni Moises nga Gersom, kay siling niya: “Nangin dumuluong ako nga pumuluyo sa iban nga kadutaan.” 23 Pagligad sang malawig nga tion, napatay ang hari sang Egipto, apang ang mga Israelinhon padayon sa pag-ugayong bangod sang pag-ulipon sa ila kag sa pagsinggit tungod sa kasakit, kag nakalab-ot sa matuod nga Dios ang ila singgit sa pagpangayo sing bulig bangod sang pag-ulipon sa ila. 24 Nabatian sang Dios ang ila pag-ugayong, kag gindumdom sang Dios ang iya katipan kay Abraham, kay Isaac, kag kay Jacob. 25 Gani gintan-aw sang Dios ang kahimtangan sang mga Israelinhon; kag nakita sang Dios ang ila pag-antos.
HUNYO 29–HULYO 5
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | EXODO 4-5
“Kaupod Mo Ako Samtang Nagahambal Ka”
(Exodo 4:10) Nagsiling si Moises kay Jehova: “Pasayluha ako, Jehova, apang indi ako maayo maghambal, bisan sang una pa ukon bisan sang nagpakighambal ka na sa imo alagad, kay mahinay ako maghambal kag mahinay ang akon dila.”
(Exodo 4:13) Apang nagsiling sia: “Pasayluha ako, Jehova, palihug iban na lang ang ipadala mo.”
Mga Balibad—Paano Ini Ginatamod ni Jehova?
“Indi ko ina masarangan.” Mahimo magbatyag ka nga indi ka kalipikado nga mangin ministro sang maayong balita. Amo man sina ang ginbatyag sang matutom nga mga alagad sang Dios sang panahon sang Biblia. Nagbatyag sila nga indi nila masarangan ang hilikuton nga ginhatag ni Jehova sa ila. Ang isa ka halimbawa amo si Moises. Sang ginhatagan sia ni Jehova sang espesipiko nga sugo, si Moises nagsiling: “O, Ginoo ko, indi ako madagmit maghambal, bisan tubtub karon ukon kutub sang pagpamolong mo sa imo alagad; kondi makuli ako sa paghambal kag mabug-at sing dila.” Bisan pa ginpasalig sia ni Jehova, si Moises nagsiling: “O, Ginoo ko, ginaampo ko, ipadala ang iban nga tawo.” (Ex. 4:10-13) Ano ang ginhimo ni Jehova?
(Exodo 4:11, 12) Nagsiling si Jehova sa iya: “Sin-o ang naghimo sang baba sang tawo, ukon naghimo sa ila nga mangin apa, bungol, makakita sing maathag, ukon bulag? Indi bala ako, si Jehova? 12 Gani maglakat ka na, kag kaupod mo ako samtang nagahambal ka, kag tudluan ko ikaw kon ano ang isiling mo.”
Makita Mo Bala ang “Isa nga Di-makita”?
5 Antes nagbalik si Moises sa Egipto, gintudluan sia sang Dios sing importante nga prinsipio. Ini man nga prinsipio ang ginrekord niya sang ulihi sa tulun-an sang Job: “Ang kahadluk sa GINOO, ina amo ang kaalam.” (Job 28:28) Para mabuligan si Moises nga makatigayon sini nga kahadlok kag manghikot sing maalamon, ginpakita ni Jehova ang kinatuhayan sang mga tawo kag sang Labing Gamhanan nga Dios. Namangkot sia: “Sin-o bala ang naghimo sing baba sang tawo? Sin-o bala ang nagahimo sa iya nga apa, ukon bungul, ukon makakita, ukon bulag? Indi bala ako, ang GINOO?”—Ex. 4:11.
6 Ano ang leksion sini? Indi dapat mahadlok si Moises. Si Jehova ang nagpadala sa iya, kag ang magahatag sang tanan niya nga kinahanglanon para mapahayag ang mensahe sang Dios kay Paraon. Luwas sini, indi makasarang si Paraon kay Jehova. Kay man, indi lang ini ang una nga tion nga ang mga alagad sang Dios yara sa katalagman sa paggahom sang mga Egiptohanon. Mahimo nga ginpamalandungan ni Moises kon paano gin-amligan ni Jehova sanday Abraham, Jose, kag bisan sia mismo sang naggahom ang nagligad nga mga Paraon. (Gen. 12:17-19; 41:14, 39-41; Ex. 1:22–2:10) Paagi sa pagtuo kay Jehova, ang “Isa nga di-makita,” maisugon nga gin-atubang ni Moises si Paraon kag ginpahayag ang tanan nga ginsiling ni Jehova.
(Exodo 4:14, 15) Gani naakig si Jehova kay Moises, kag nagsiling sia: “Ano abi kon ang utod mo na lang nga si Aaron nga Levinhon? Nahibaluan ko nga maayo sia maghambal. Nagapakadto sia diri agod sugataon ka. Malipay gid sia kon makita ka niya. 15 Magpakighambal ka sa iya kag isiling mo sa iya kon ano ang ginhambal ko, kag kaupod ninyo ako samtang nagapakighambal kamo, kag tudluan ko kamo kon ano ang inyo himuon.
Mga Balibad—Paano Ini Ginatamod ni Jehova?
Wala ginhatag ni Jehova sa iban ang asaynment nga ginpahimo niya kay Moises. Apang, gintangdo ni Jehova si Aaron agod magbulig kay Moises sa pagtuman sang iya hilikuton. (Ex. 4:14-17) Dugang pa, wala ginpabay-an ni Jehova si Moises kundi ginhatagan sia sang iya mga kinahanglanon agod magmadinalag-on sa pagtuman sang sugo sang Dios. Sa karon, makasalig ka man nga gamiton ni Jehova ang eksperiensiado nga mga kauturan agod buligan ka sa pagtuman sang imo ministeryo. Labaw sa tanan, ginapasalig kita sang Pulong sang Dios nga buligan kita ni Jehova nga mangin kalipikado sa hilikuton nga gintugyan niya sa aton.—2 Cor. 3:5; tan-awa ang kahon nga “Ang Pinakamalipayon nga mga Tuig sang Akon Kabuhi.”
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Exodo 4:24-26) Sa ila paglakbay, nagpakita si Jehova sa iya sa isa ka lugar nga palahuwayan kag luyag niya nga patyon sia. 25 Apang nagkuha si Zipora sing matalom nga bato kag gintuli ang iya anak kag ang panit nga iya nakuha gintandog niya sa iya tiil kag nagsiling sia: “Ini bangod ikaw nobyo sang dugo sa akon.” 26 Gani ginpabay-an sia sang Dios. Dayon nagsiling si Zipora, “ang nobyo sang dugo,” bangod sang pagtuli.
Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa
Ang ekspresyon ni Zipora nga “ikaw isa ka nobyo sa dugo sa akon” di-kinaandan. Ano ang ginapahangop sini nga ekspresyon tuhoy sa iya? Paagi sa pagsunod niya sa mga ginapatuman sang katipan sa sirkunsisyon, ginkilala ni Zipora ang pagpakigkatipan kay Jehova. Ang Kasuguan nga katipan nga ginhimo sang ulihi upod sa mga Israelinhon nagpakita nga sa isa ka pagpakigkatipan, si Jehova mahimo makabig subong bana kag ang pihak nga partido subong asawa. (Jeremias 31:32) Gani, sang gintawag si Jehova (paagi sa iya tiglawas nga anghel) subong “isa ka nobyo sa dugo,” daw ginakilala ni Zipora ang pagpasakop niya sa mga kondisyon sini nga katipan. Daw subong bala nga ginbaton niya ang katulad-asawa nga posisyon sa sirkunsisyon nga katipan, kag si Jehova nga Dios ang bana. Diin man sa sini, bangod sang iya desidido nga buhat sang pagkamatinumanon sa ginapatuman sang Dios, ang kabuhi sang iya anak nga lalaki wala na nabutang sa katalagman.
(Exodo 5:2) Apang nagsiling ang Paraon: “Sin-o si Jehova, nga tumanon ko ang iya tingog kag palakton ang Israel? Indi ko kilala si Jehova, kag indi ko pagpalakton ang Israel.”
it-2-E 12 ¶5
Jehova
Gani ang “pagkilala” wala lamang nagakahulugan sang simple nga pagkilala ukon ihibalo sa isa ka butang ukon tawo. Kilala sang buangbuang nga si Nabal si David, pero namangkot sia, “Sin-o gid bala si David?” nga daw pareho lang nga nagapamangkot sia, “Sin-o gid na sia haw?” (1Sa 25:9-11; ipaanggid ang 2Sa 8:13.) Amo man ang Paraon nga nagsiling kay Moises: “Sin-o si Jehova, nga tumanon ko ang iya tingog kag palakton ang Israel? Indi ko kilala si Jehova, kag indi ko pagpalakton ang Israel.” (Ex 5:1, 2) Sa pagsiling sini, ginapakita sang Paraon nga wala niya ginakilala si Jehova bilang matuod nga Dios ukon ang isa nga may awtoridad sa hari sang Egipto kag sa iya mga ginahimo. Wala man sia nagapati nga may gahom si Jehova sa pagtuman sang iya kabubut-on subong sang ginsiling ni Moises kag ni Aaron. Pero makilala sang Paraon kag sang tanan nga Egiptohanon, pati na sang mga Israelinhon, ang matuod nga kahulugan sina nga ngalan, ang persona nga ginarepresentar sina. Subong sang ginpakita ni Jehova kay Moises, magaresulta ini sa pagtuman sang Dios sa Iya katuyuan para sa Israel, bangod hilwayon niya sila kag ihatag sa ila ang Ginsaad nga Duta, gani matuman gid ang Iya katipan sa ila mga katigulangan. Amo nga nagsiling ang Dios, “Mahibaluan ninyo nga ako si Jehova nga inyo Dios.”—Ex 6:4-8; tan-awa ang LABING GAMHANAN.
Pagbasa sa Biblia
(Exodo 4:1-17) Apang nagsabat si Moises: “Pananglitan indi sila magpati sa akon kag indi sila magpamati sa akon isiling, kay magasiling sila, ‘Si Jehova wala magpakita sa imo.’” 2 Nagsiling si Jehova sa iya: “Ano inang ginauyatan mo?” Nagsabat sia: “Isa ka sungkod.” 3 Nagsiling sia: “Ihaboy ina sa duta.” Gani ginhaboy ini ni Moises sa duta, kag nangin man-ug ini; kag nagpalagyo sia sa sini. 4 Nagsiling si Jehova kay Moises: “Dakpa ina sa ikog.” Gani gindakop niya ini, kag nangin sungkod ini sa iya kamot. 5 Dayon nagsiling ang Dios: “Sa sining paagi magapati sila nga nagpakita sa imo si Jehova nga Dios sang ila mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac, kag ang Dios ni Jacob.” 6 Nagsiling pa si Jehova sa iya: “Palihug, ipasulod ang imo kamot sa imo bayo.” Gani ginpasulod niya ang iya kamot sa iya bayo. Sang ginpagua niya ini, may aro na ang iya kamot kag nagputi ini pareho sang mapino nga yelo! 7 Dayon nagsiling sia: “Ipasulod liwat ang imo kamot sa imo bayo.” Gani ginpasulod niya liwat ang iya kamot sa iya bayo. Sang ginpagua niya ini, naulian ini! 8 Nagsiling sia: “Kon indi sila magpati sa imo kag indi sila magsapak sa una nga tanda, magapati sila sa masunod nga tanda. 9 Apang, kon indi pa gid sila magpati sa sining duha ka tanda kag indi sila magpamati sa imo, magkuha ka sing tubig sa Suba Nilo kag ibubo ini sa mamala nga duta, kag ang tubig nga kuhaon mo sa Nilo mangin dugo sa mamala nga duta.” 10 Nagsiling si Moises kay Jehova: “Pasayluha ako, Jehova, apang indi ako maayo maghambal, bisan sang una pa ukon bisan sang nagpakighambal ka na sa imo alagad, kay mahinay ako maghambal kag mahinay ang akon dila.” 11 Nagsiling si Jehova sa iya: “Sin-o ang naghimo sang baba sang tawo, ukon naghimo sa ila nga mangin apa, bungol, makakita sing maathag, ukon bulag? Indi bala ako, si Jehova? 12 Gani maglakat ka na, kag kaupod mo ako samtang nagahambal ka, kag tudluan ko ikaw kon ano ang isiling mo.” 13 Apang nagsiling sia: “Pasayluha ako, Jehova, palihug iban na lang ang ipadala mo.” 14 Gani naakig si Jehova kay Moises, kag nagsiling sia: “Ano abi kon ang utod mo na lang nga si Aaron nga Levinhon? Nahibaluan ko nga maayo sia maghambal. Nagapakadto sia diri agod sugataon ka. Malipay gid sia kon makita ka niya. 15 Magpakighambal ka sa iya kag isiling mo sa iya kon ano ang ginhambal ko, kag kaupod ninyo ako samtang nagapakighambal kamo, kag tudluan ko kamo kon ano ang inyo himuon. 16 Si Aaron ang magahambal para sa imo sa katawhan. Sia ang mangin imo humalambal, kag ikaw ang mangin representante sang Dios para sa iya. 17 Uyatan mo ining sungkod kag makahimo ka sing mga tanda paagi sa sini.”