Sekreto 1: Husto nga Prioridad

“Pat-ura ninyo ang mas importante nga mga butang.’—Filipos 1:10.

Ano ang buot silingon sini? Sa madinalag-on nga pag-asawahay, ginauna sang kada isa ang kinahanglanon sang iya bana ukon asawa sangsa iya kaugalingon, pagkabutang, trabaho, mga abyan, kag bisan gani sa iya mga paryente. Ang bana kag asawa nagahatag sing madamo nga tion sa isa kag isa kag sa ila kabataan. Handa sila nga magsakripisyo para sa kaayuhan sang ila pamilya.—Filipos 2:4.

Ngaa importante ini? Ginapabaloran gid sang Biblia ang pamilya. Ang matuod, si apostol Pablo nagsulat nga ang isa ka tawo nga wala nagaaman sa iya pamilya “malain pa sa tawo nga wala sing pagtuo.” (1 Timoteo 5:8) Pero pagligad sang tion, mahimo magbag-o ang mga prioridad sang isa ka tawo. Halimbawa, ang isa ka manuglaygay sang pamilya nagsiling nga madamo sang mga nagtambong sa iya seminar ang nagauna sang ila trabaho sangsa ila pamilya. Nagsiling sia nga daw nagapaabot sila nga makatuon sing mahapos nga mga paagi para mahimo nila ang ila mga obligasyon sa pamilya agod makakonsentrar sila liwat sa ila mga obra. Ginapakita sini nga mas mahapos lang isiling nga ginauna naton ang aton pamilya sangsa himuon ini.

Tilawi ini. Hibalua kon daw ano ka importante sa imo ang imo pamilya paagi sa pagsabat sang masunod nga mga pamangkot.

◼ Kon gusto ako istoryahon sang akon asawa ukon bana ukon anak, ginapamatian ko bala sila dayon?

◼ Kon nagaistorya ako sa iban, pirme ko bala ginasugid sa ila ang mga butang nga ginahimo ko upod sa akon pamilya?

◼ Ginabalibaran ko bala ang dugang nga mga responsibilidad (sa trabaho ukon bisan diin) kon kinahanglan sang akon pamilya ang akon tion?

Kon huo ang imo sabat sa sini nga mga pamangkot, mahimo nga nagahunahuna ka nga husto ang imo mga prioridad. Pero ano ayhan ang masiling sang imo asawa ukon bana kag mga anak? Ang aton pagtamod sa aton kaugalingon indi lamang ang basihan kon ano gid ang aton prioridad. Matuod man ini sa iban pa nga mga sekreto para magmadinalag-on ang pamilya nga pagabinagbinagon sa masunod nga mga pahina.

Ang puede mo himuon. Maghunahuna sing isa ukon duha ka paagi nga mahimo mo agod ipakita nga ginauna mo ang imo pamilya. (Halimbawa: Buhini ang imo tion sa iban nga mga butang agod mas daku ang imo tion para sa imo asawa ukon bana kag mga kabataan.)

Ngaa indi mo pag-isugid sa imo pamilya ang imo mga plano nga himuon? Kon ang isa ka miembro sang pamilya handa nga maghimo sing mga pagbag-o, ang iban mahimo magsunod man.

[Retrato sa pahina 3]

Ginauna sang isa ka maayo nga ginikanan ang iya asawa ukon bana kag ang ila kabataan

Sekreto 2: Pagtuman sa Ginsumpaan

“Ang gintingob sang Dios indi pagbulagon sang tawo.”—Mateo 19:6.

Ano ang buot silingon sini? Ginatamod sang madinalag-on nga mga mag-asawa nga permanente ang ila pag-asawahay. Kon may problema sila, ginatinguhaan nila nga masolbar ini, sa baylo nga himuon ini nga rason sa pagbulagay. Kon himuon ini sang mag-asawa, may kalig-unan sila bangod nagasalig sila nga padayon nga tumanon sang isa kag isa ang ila ginsumpaan.

Ngaa importante ini? Ang pagtuman sa ginsumpaan amo ang pundasyon sang pag-asawahay. Pero kon pirme na lang sila nagaaway, ang ila ginsumpaan nga mag-unungay mangin kabug-atan sa baylo nga mangin kalig-unan. Bangod sini, ang ila ginsumpaan nga “mag-unungay tubtob sa kamatayon” isa na lamang ka kontrata nga gusto sang bana ukon asawa nga matapos na. Mahimo nga indi sila literal nga magbulagay. Pero mahimo nila ini sa iban nga paagi subong sang indi pagbugnuhanay kon may dalagku nga mga problema nga dapat hambalan.

Tilawi ini. Hibalua kon bala ginatuman mo ang imo ginsumpaan paagi sa pagsabat sa masunod nga mga pamangkot.

◼ Kon nagabaisay kami, nagahinulsol bala ako nga ginpakaslan ko ang akon asawa ukon bana?

◼ Pirme bala ako nagadalamguhanon nga may iban ako nga ginaupod magluwas sa akon asawa ukon bana?

◼ Ginahambalan ko bala kon kaisa ang akon asawa ukon bana sing, “Bulagay na lang ta” ukon “Mangita ako sing iban nga magapalangga sa akon”?

Ang puede mo himuon. Maghunahuna sing isa ukon duha ka butang nga mahimo mo agod labi mo nga matuman ang imo ginsumpaan. (Mga panugda: Maghimo sing malip-ot nga sulat para sa imo asawa ukon bana, ibutang ang iya retrato sa imo lamesa sa trabaho, ukon tawgi sia kada adlaw bisan sa trabaho ka pa, para kamustahon sia.)

Ngaa indi magpamensar sang iban pa nga paagi kag dayon papilia ang imo asawa ukon bana kon ano gid ang iya nagustuhan?

[Retrato sa pahina 4]

Ang pagtuman sa ginsumpaan magaamlig sa pag-asawahay kaangay sang isa ka baral sa dalan

[Credit Line]

© Corbis/age fotostock

Sekreto 3: Pagbuligay

“Mas maayo nga may upod ka sang sa isa ka lang, kay . . . kon ara ka sa kalisod mabuligan ka sang imo upod.”—Manugwali 4:9, 10, Ang Pulong sang Dios.

Ano ang buot silingon sini? Ang madinalag-on nga mag-asawa nagatahod sang kahimusan sang Dios parte sa pagkaulo subong sang ginapakita sang Biblia. (Efeso 5:22-24) Ginagamit sang bana kag asawa sa ila pag-asawahay ang mga termino nga “aton” kag “kita” sa baylo nga “akon” kag “ako.” Kon nagabuligay ang bana kag asawa, nahibaluan nila nga indi na sila mga soltero kag dalaga kundi “mangin-isa sila ka unud.” Amo ini ang termino nga ginagamit sang Biblia nga nagapakita nga ang pag-asawahay permanente kag isa ka suod nga kaangtanan.—Genesis 2:24.

Ngaa importante ini? Kon wala kamo nagabuligay nga mag-asawa, ang gamay nga problema mahimo magdaku kag mahimo pangitaan ninyo sing sala ang isa kag isa sa baylo nga solbaron ang problema. Mangin kaangay kamo sang duha ka piloto nga nagapalupad sang lainlain nga mga eroplano kag dayon magbungguanay. Pero kon magbuligay kamo, mangin kaangay kamo sang duha ka piloto nga nagabuligay sa pagpalupad sang isa ka eroplano. Kon wala kamo nagaugyunay, nagapangita kamo sing solusyon sa baylo nga ubuson ang inyo tion sa pagbinasulay.

Tilawi ini. Hibalua kon bala nagabuligay gid man kamo nga mag-asawa paagi sa pagsabat sang masunod nga mga pamangkot.

◼ Ginatamod ko bala ang akon kuarta nga “akon lang,” kay akon man ini kinitaan?

◼ Ginalikawan ko bala ang mga paryente sang akon asawa ukon bana bisan pa nga suod sia sa ila?

◼ Agod makarelaks sing maayo, nagapalayo bala ako sa akon asawa ukon bana?

Ang puede mo himuon. Maghunahuna sing isa ukon duha ka paagi agod mapauswag pa ninyo nga mag-asawa ang inyo pagbuligay.

Ngaa indi mo pagpamangkuton ang imo bana ukon asawa kon ano ang iya matugda?

[Retrato sa pahina 5]

Ang pagbuligay mapaanggid sa duha ka piloto nga nagabuligay sa pagpalupad sang isa ka eroplano

Sekreto 4: Pagtahod

“Ang tanan nga . . . sininggitanay kag nagapakalain nga hambal kuhaon gikan sa inyo.”—Efeso 4:31.

Ano ang buot silingon sini? Ang mga di-paghangpanay nagakatabo sa problemado kag madinalag-on nga mga pamilya. Pero ginahambalan sang madinalag-on nga mga pamilya ang mga problema nga wala nagainsultuhanay kag wala nagabuhi sing masakit nga mga tinaga. Ginatratar sang mga miembro sang madinalag-on nga pamilya ang isa kag isa suno sa kon ano ang gusto nila nga pagtratar sa ila.—Mateo 7:12.

Ngaa importante ini? Ang mga tinaga mahimo mangin makamamatay nga mga armas. Ang isa ka hulubaton sa Biblia nagsiling: “Mas maayo pa nga mag-estar sa desierto sang sa mag-estar sa balay upod sa palaaway kag mainiton nga asawa.” (Hulubaton 21:19, APD) Siempre, maaplikar man ini sa palaaway nga bana. Kag kon parte naman sa pagpadaku sa kabataan, ang Biblia nagsiling: “Indi ninyo pagpaakiga ang inyo mga anak, agod indi sila maluyahan sing buot.” (Colosas 3:21) Ang mga kabataan nga pirme ginaakigan mahimo magbatyag nga daw imposible gid nga makahimo sila sing husto, amo nga wala na lang sila nagatinguha.

Tilawi ini. Hibalua kon bala may pagtinahaay sa inyo pamilya paagi sa pagsabat sa masunod nga mga pamangkot.

◼ Kon magbinaisay kami sa balay, pirme lang bala may nagagua nga akig bisan wala pa matapos ang paghambalanay?

◼ Kon nagaistorya ako sa akon asawa ukon bana ukon sa amon kabataan, nagagamit bala ako sing masakit nga mga tinaga subong sang “ka mango sa imo,” “daw hangag ka,” kag iban pa?

◼ Nagdaku bala ako sa pamilya nga normal lang ang paghambal sing masakit nga mga tinaga?

Ang puede mo himuon. Maghunahuna sing isa ukon duha ka paagi nga mapakita mo ang pagtahod sa imo panghambal. (Panugda: Tinguhai nga maggamit pirme sing “ako” sa baylo nga “ikaw.” Halimbawa, “Nagasakit ang akon buot kon . . . ,” sa baylo sang “Pirme ka lang . . . ”)

Ngaa indi pag-isugid sa imo asawa ukon bana ang imo mga plano? Pagkatapos sang tatlo ka bulan, pamangkuta sia kon bala nahimo mo ini.

Maghunahuna sing mga paagi nga mahimo mo agod malikawan mo ang paghambal sing masakit nga mga tinaga kon nagaistorya sa imo kabataan.

Ngaa indi magpangayo sing pasaylo sa imo kabataan kon masing-alan mo sila ukon mahambalan sing masakit nga mga tinaga?

[Retrato sa pahina 6]

Pareho sa mga balod nga amat-amat nga makaguba sang dalagku nga mga bato, ang paghambal pirme sing masakit nga mga tinaga makaguba sang pamilya

Sekreto 5: Pagkamakatarunganon

“Ipakita sa tanan . . . ang inyo pagkamakatarunganon.”—Filipos 4:5.

Ano ang buot silingon sini? Sa madinalag-on nga mga pamilya, ang mga bana kag asawa pirme nagapatawad sa isa kag isa. (Roma 3:23) Indi man sila sobra ka estrikto ukon ginapagustuhan lang pirme ang ila kabataan. Ang ila mga pagsulundan sa puluy-an makatarunganon. Kon kinahanglan ang disiplina, ginahatag nila ini “sing nagakaigo.”—Jeremias 30:11, APD.

Ngaa importante ini? Ang Biblia nagasiling nga “ang kaalam nga gikan sa hitaas . . . makatarunganon.” (Santiago 3:17) Ang Dios wala nagapaabot nga mangin perpekto ang indi perpekto nga mga tawo. Gani indi man mapaabot sang mag-asawa nga mangin perpekto ang isa kag isa. Ang matuod, ang pagbantay pirme sa magagmay nga mga sala indi makabulig, sa baylo magaresulta lamang ini sing kaugot. Dapat naton batunon nga “kita tanan nagakasandad sing madamong beses.”—Santiago 3:2.

Ang madinalag-on nga mga ginikanan nagapakita sing pagkamakatarunganon kon nagapakig-angot sa ila kabataan. Balanse ang ila pagdisiplina, kag indi man sila ‘mabudlay pahamut-an.’ (1 Pedro 2:18) Ginahatagan nila sing kahilwayan ang ila tin-edyer nga mga kabataan kon responsable na ini. Wala nila ginabantayan ang tanan nga hulag sang ila tin-edyer nga mga kabataan. Ang isa ka reperensia nagsiling nga ang pagbantay sang tanan nga hulag sang mga tin-edyer “pareho sa makakalapoy nga pagsaot para mag-ulan. Kapuyon ka lang pero indi gid magtupa ang ulan.”

Tilawi ini. Hibalua kon daw ano ikaw ka makatarunganon paagi sa pagsabat sa masunod nga mga pamangkot.

◼ San-o mo pinakaulihi nga gindayaw ang imo asawa ukon bana?

◼ San-o mo pinakaulihi nga ginpakalain ang imo asawa ukon bana?

Ang puede mo himuon. Kon nabudlayan ka magsabat sang una nga pamangkot sa kahon sa wala, pero nasabat mo dayon ang ikaduha, maghunahuna sang puede mo himuon agod mangin mas makatarunganon ka.

Ngaa indi ninyo pag-istoryahan nga mag-asawa ang puede ninyo mahimo parte sa sini?

Maghunahuna sing pila ka kahilwayan nga mahatag ninyo sa inyo tin-edyer nga mga anak kon makita ninyo nga responsable na sila.

Ngaa indi ninyo pag-istoryahan upod sa inyo tin-edyer nga kabataan ang mga butang pareho sang curfew?

[Retrato sa pahina 7]

Pareho sang isa ka mahalungon nga drayber, ang isa ka makatarunganon nga miembro sang pamilya handa magpaiway

Sekreto 6: Pagpatawad

“Padayon nga batasa ninyo ang isa kag isa kag patawaron sing kinabubut-on ang isa kag isa.”—Colosas 3:13.

Ano ang buot silingon sini? Ang madinalag-on nga mag-asawa nakatuon sing mga leksion sang nagligad; pero wala nila ini ginaungkat kag ginagamit para suknaan ang isa kag isa sing mga tinaga subong sang, “Pirme ka lang late” ukon “Wala mo gid ko ginapamatian.” Nagapati sila nga mag-asawa nga “himaya . . . ang pagpasaylo sang paglalis.”—Hulubaton 19:11.

Ngaa importante ini? Ang Dios “handa sa pagpatawad,” pero ang tawo kon kaisa nabudlayan sa pagpatawad. (Salmo 86:5) Ang madugay na nga mga paglainay sing buot nga wala masolbar, mahimo magsupot asta nga mabudlay na ini patawaron. Mahimo nga hipsan na lang sang kada isa ang ila ginabatyag, kag wala na sila sing labot sa isa kag isa. Mahimo pareho sila nga nagabatyag nga indi na sila makagua sa wala sing gugma nga pag-asawahay.

Tilawi ini. Tan-awa ang mga retrato ninyo sang bag-o pa lang kamo ginkasal ukon sang naganobyahanay pa lang kamo. Dumduma ang inyo paghigugmaanay sang wala pa kamo sing problema kag wala pa nagbag-o ang inyo pagtamod sa isa kag isa. Dayon dumduma ang mga kinaiya nga una mo nga naluyagan sa imo asawa ukon bana.

◼ Ano nga mga kinaiya ang nanamian mo gid sa iya subong?

◼ Hunahunaa ang positibo nga mga epekto sa imo kabataan kon makita nila nga mapinatawaron ka.

Ang puede mo himuon. Maghunahuna sing isa ukon duha ka paagi nga mahimo mo agod indi mo na pag-ungkaton ang nagligad nga mga sayop kon indi kamo mag-ugyunay sang imo asawa ukon bana.

Ngaa indi mo pagdayawon ang mga kinaiya nga nanamian mo gid sa imo asawa ukon bana?—Hulubaton 31:28, 29.

Binagbinaga ang pila ka paagi nga mapakita mo ang pagkamapinatawaron sa imo kabataan.

Ngaa indi ninyo pag-istoryahan sang inyo kabataan ang parte sa pagkamapinatawaron kag kon paano ini makahatag sing kaayuhan sa tagsa ka miembro sang inyo pamilya?

[Retrato sa pahina 8]

Kon may ginpatawad ka, pareho lang nga nabayaran na niya ang iya utang sa imo. Wala mo na ini ginasukot liwat

Sekreto 7: Isa ka Malig-on nga Pundasyon

Ano ang buot silingon sini? Indi insigida nga mangin mabakod ang isa ka pamilya. Kaangay ini sang isa ka balay nga kinahanglan mentinahon agod magdugay. Ang isa ka mabakod nga tinukod nagakinahanglan sing mabakod nga pundasyon, kag amo man ini sa isa ka mabakod nga pamilya. Ang isa ka madinalag-on nga pamilya may ginasunod nga epektibo nga panuytoy.

Ngaa importante ini? Madamo sing laygay para sa pamilya nga makita sa mga libro, magasin, kag mga programa sa TV. Ang iban nga mga manuglaygay sa pag-asawahay mahimo magsiling sa mag-asawa nga magpadayon sa pag-upod, samtang mahimo nga laygayan sila sang iban nga magbulagay na lang. Nagabag-o man ang pagtamod bisan sang mga eksperto parte sa sini nga topiko. Halimbawa, sang 1994, ang isa ka espesyalista sa mga problema sang mga pamatan-on nagsulat nga sang bag-o pa lang sia sa iya propesyon, nagapati sia nga “mas maayo para sa kabataan ang nagasolo pero malipayon nga ginikanan, sangsa kompleto pero problemado nga mga ginikanan. Abi ko mas maayo ang magdiborsio sangsa antuson ang magamo nga pag-asawahay.” Pero pagligad sang duha ka dekada, nagbag-o ang iya pagtamod. Nagsiling sia: “Malain gid ang epekto sang diborsio sa kabataan.”

Nagabag-o pirme ang mga opinyon, pero ang pinakamaayo nga laygay masami nga nabase sa mga prinsipio sang Pulong sang Dios, ang Biblia. Samtang ginabasa mo ang nauna nga mga artikulo, mahimo natalupangdan mo nga ang mga prinsipio sa Biblia ginsulat sa ibabaw nga bahin sang pahina 3-8. Ini nga mga prinsipio nakabulig agod magmadinalag-on ang madamo nga pamilya. Pareho sa iban nga mga pamilya, may problema man sila. Pero, ang mga prinsipio sa Biblia amo ang nangin pundasyon sang ila pag-asawahay kag sang ila pamilya. Matuod gid ini, kay ang Awtor sang Biblia, nga si Jehova nga Dios, amo ang Tagtukod sang pamilya.—2 Timoteo 3:16, 17.

Tilawi ini. Ilista ang mga bersikulo nga makita mo sa ibabaw sang mga pahina, halin sa pahina 3 asta 8. Dugangi ini sang iban pa nga mga bersikulo halin sa Biblia nga nakabulig sa imo. Ibutang ini nga listahan sa lugar nga mahapos mo makita para mabasa mo ini pirme.

Ang puede mo himuon. Tinguhai nga tumanon ang mga prinsipio sa Biblia sa inyo pagkabuhi subong pamilya.

[Retrato sa pahina 8, 9]

Sa bulig sang mga prinsipio sa Biblia, mangin mabakod ang inyo pamilya sa pag-atubang sa mga problema