Kon Mamangkot ang Imo Bata Tuhoy sa Kamatayon

NGAA MABUDLAY?

Ang imo seis anyos nga bata nagpamangkot, “Mapatay bala kamo sa pila ka adlaw?” Nakibot sa iya pamangkot, nagapalibog ka: ‘Mahangpan na ayhan sang akon bata ang sabat? Paano ko ihambal sa iya ang tuhoy sa kamatayon?’

ANO ANG DAPAT MO MAHIBALUAN?

Ginapamensar man sang kabataan ang kamatayon. Ang iban gani nagahampang nga nagapakunokuno nga patay. Gani, indi dapat pagkabigon ang kamatayon nga isa ka topiko nga indi dapat hambalan kag dapat mo sabton ang bisan ano nga pamangkot sang imo bata tuhoy sini. Paagi sa paghambalanay kon kaisa tuhoy sa kamatayon, ginatudluan mo ang imo bata kon ano ang himuon niya kon may hinigugma nga mapatay.

Indi mahadlukan ang imo bata kon maghambalanay kamo tuhoy sa kamatayon. Sa baylo, makabulig ini nga mabuhinan ang iya kahadlok. Pero, mahimo nga dapat mo tadlungon ang pila ka sayop nga paghangop. Halimbawa, nagasiling ang pila ka eksperto nga wala ginatamod sang madamo nga kabataan nga kubos sa seis anyos ang kamatayon subong amo ang katapusan. Kon nagahampang sila, ang isa ka bata “nagapapataypatay” kag dayon “mabuhi” liwat.

Pero, samtang nagadaku ang mga bata, mahangpan na nila ang pagkaserioso sang kamatayon kag mahimo magpautwas sila sing mga pamangkot, kabalaka, ukon kahadlok pa gani, ilabi na kon may hinigugma nga napatay. Gani, importante gid nga hambalan ninyo ini. Ang eksperto sa maayong panghunahuna nga si Marion Haza nagsiling: “Magakabalaka ang bata tuhoy sa kamatayon kon wala sia ginatugutan nga hambalan ini sa balay.”

Indi ka magkabalaka gid kon ano ang ihambal. Suno sa isa ka pagtuon, luyag lamang sang kabataan nga “mabatian ang kamatuoran nga ginapabutyag sa maayo nga paagi.” Magsalig ka nga sa masami ang bata indi mamangkot kon indi sia handa nga mabatian ang sabat.

ANO ANG MAHIMO MO?

Himusli ang mga oportunidad nga mahambalan ang tuhoy sa kamatayon. Kon ang imo bata may makita nga patay nga pispis sa higad sang dalan ukon mapatay ang isa ka palangga nga hinuptanan, gamita ang simple nga mga pamangkot agod pahambalon sia. Halimbawa, mamangkot ka: “Nagaantos bala ang patay nga sapat? Natugnawan man bala sia ukon nagutom? Paano mo mahibaluan nga patay na ang sapat kag tawo?”—Prinsipio sa Biblia: Manugwali 3:1, 7.

Indi pagtagua ang kamatuoran. Kon mapatay ang isa ka kakilala ukon paryente, likawi ang paghambal sing makalilibog nga hambalanon kaangay sang “Nagkadto na sia sa malayo.” Mahimo nga maghunahuna ang imo bata nga ang napatay mapauli sa indi madugay. Sa baylo, gamita ang simple kag direkta nga mga tinaga. Halimbawa, makasiling ka: “Kon mapatay si Lola, wala na sia nagahulag. Indi na kita makahambal sa iya, pero indi gid naton sia malipatan.”—Prinsipio sa Biblia: Efeso 4:25.

Pasaliga ang imo bata. Mahimo sia maghunahuna nga ang iya ginhimo ukon ginhunahuna amo ang ginbangdan kon ngaa napatay ang isa ka tawo. Imbes nga magsiling nga indi sia ang may salabton sa natabo, makapamangkot ka, “Ngaa nagahunahuna ka nga ikaw ang ginbangdan?” Mamati ka sing maayo kag indi pagpakadiutaya ang iya ginabatyag. Subong man, bangod mahimo maghunahuna ang isa ka bata nga makalalaton ang kamatayon, pasaliga sia nga indi sia maano.

Pahambala ang imo bata. Hambali ninyo ang mga hinigugma nga napatay na, pati ang mga paryente nga wala makilala sang imo bata. Mahimo ka magsugid sing makalilipay nga mga butang tuhoy sa imo tiya, tiyo, ukon lolo kag lola, kag mag-istorya ka sing makahalam-ot nga mga sugilanon. Kon hambalan ninyo ini, ginabuligan mo ang imo bata sa paghangop nga indi niya dapat likawan ang paghambal ukon paghunahuna tuhoy sa ila. Pero, indi pagpilita ang imo bata sa paghambal. Mahimo ninyo ini hambalan sa ulihi, kon sa banta mo nagakaigo ang tion.—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 20:5.