Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • rs rau 78-83
  • Dina bona Lagani Edia Namba

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Dina bona Lagani Edia Namba
  • Buka Helaga Herevalaia
  • Inai Bamona Atikol
  • Lagani 1914—Baibel Ena Peroveta Herevadia Dekenai mai Anina Bada Laganina
    Baibel be Dahaka ia Hadibaia?
  • Iesu be Edena Negai King ai Ia Lao?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2012
  • Dirava ena Gavamani la Lohia Matamaia
    Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai
  • Nihi ta ese Ia Hahedinaraia Nega Ia Ore Gwauraia
    1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Buka Helaga Herevalaia
rs rau 78-83

Dina bona Lagani Edia Namba

Anina: Gau idauidau idia vara negadia edia dina bona lagani edia namba. Baibel ese gau idauidau idia vara negadia edia lagani ia gwauraia neganai, taunimanima edia mauri laganidia, o lohia taudia haida edia lohia negadia, o mai anina bada gaudia ma haida edia vara negadia hegeregeredia ia gwauraia. Dirava ese Adam ia karaia negana amo, gau idauidau idia vara negadia edia lagani be Baibel sibona lalonai idia gwauraia hedinarai. Baibel ese danu nega vairai Dirava ena palani hegeregerena do idia vara gaudia edia nega ia gwauraia. Gregorian kalenda, hari inai negai bese momo ese idia gaukaralaia gauna, be idia gaukaralaia matamaia lasi ela bona lagani 1582 C.E. Ena be taunimanima haida ese idaunegai gaudia momo idia vara negadia idia lalo-tamonalaidia lasi, to gau haida idia vara laganidia idia lalo-tamonalaidia. Unai bamona laganidia rua be inai: lagani 539 B.C.E., Babulono ia moru laganina unai, bona lagani 537 B.C.E., Iuda taudia be Babulono idia rakatania bona Ierusalem idia lou henia laganina unai. (Esera 1⁠:​1-3) Bema nega be unai lagani amo ita duahia matamaia, Baibel ese ia gwauraia gaudia, idaunegai idia vara gaudia, edia lagani be iseda kalenda hegeregerena ita gwauraia diba.

Baibel ia gwau taunimanima be lagani 6,000 sibona lalonai tanobada idia noholaia, to saiens taudia ese idia hamomokania vadaeni idia be lagani milion momo lalonai idia noholaia, a?

Saiens taudia ese idaunegai gaudia edia lagani edia namba davaria totona idia lalohadailaia daladia be nega haida idia hegeregere, to nega momo, idaunegai gauna ta ena lagani idia tahua neganai, dala ta amo idia laloa davari laganina ena namba be idau, dala idauna amo idia laloa davari laganina ena namba hegeregerena lasi. Unai dainai, unai lagani edia namba idia haidaudia loulou.

Ripoti ta, New Scientist magasin, March 10, 1982 gauna lalonai, ia gwau: “ ‘Lagani gunanai lau gwauraia hedinarai herevana dainai lau laloa momo.’ Vanegai Friday, Royal Institution taudia vairadiai Richard Leakey be unai bamona ia hereva. Ia gwau, BBC televisen dekenai program ta ladana The Making of Mankind lalonai ia gwauraia herevadia ‘haida be reana idia kerere.’ Gau ta be inai: Unai negai ia gwau taunimanima edia tubuna ginigunana be lagani 15-20 milion idia lao vadaeni ia vara, to hari ia gwau unai nega murinai nega daudau ia ore neganai ia vara.”​—⁠P. 695.

Nega ta ta ai, lagani edia namba davaridia daladia matamatadia idia laloa davari. Unai dala idia maoro momokani, a? Unai dala ta idia gwauraia thermoluminescence. The New Encyclopædia Britannica (1976, Macropædia, Vol. 5, p. 509) ese unai dala inai bamona ia gwauraia: “Ia hahedinaraia gaudia dainai lasi, to edia helaro dainai idia gwau thermoluminescence amo lagani edia namba davaria dalana be hegeregere.” Danu, Science magasin (August 28, 1981, p. 1003) ia gwau tauanina turiana ta ena lagani ena namba be dala rua amo idia tahua neganai, dala ta (amino acid racemization) amo idia gwau ena lagani be 70,000 bona dala ma ta (radioactive dating) amo idia gwau ena lagani be 8,300 eiava 9,000.

Popular Science (November 1979, p. 81) magasin ena sivarai ta ia gwau, saiens tauna ta ladana Robert Gentry “ia laloa radioactive decay dalana amo gau ta ena lagani ena namba idia davaria neganai unai namba ia kerere reana​—⁠ia kerere sisina lasi, to ia kerere bada herea.” Ma ia gwau Gentry ese ia davaria gaudia ese idia hahedinaraia “taunimanima be lagani 3.6 milion lalodiai tanobada idia noholaia lasi, to reana lagani tausen haida sibodia lalodiai idia noholaia.”

Saiens taudia idia gwau tanobada ena lagani ese taunimanima edia lagani ia hanaia momokani. Baibel ese unai hereva ia gorea lasi.

Abata Badana do lasi neganai idia noho taudia edia mauri laganidia, Baibel ese ia gwauraia laganidia, ta ena daudau be hari inai nega ena lagani ta ena daudau hegeregerena, a?

Bema ta ia gwau unai “lagani” ta ena daudau be iseda hua ta ena daudau bamona, anina be Enos ena mauri laganidia be 7 neganai natuna ia havaraia, bona Kenan ena mauri laganidia be 5 neganai natuna ia havaraia. (Gen. 5⁠:​9, 12) Unai ia vara diba lasi momokani.

Baibel ese Abata Badana ena negai idia vara gaudia edia nega ia gwauraia neganai, hua bona lagani edia daudau unai nega lalonai be ia hahedinaraia. Genese 7⁠:​11, 24 bona Gen 8⁠:​3, 4 ese idia hahedinaraia, hua 5 (hua iharuana ena dina namba 17 ela bona hua namba 7 ena dina namba 17) be dina 150, anina be unai hua ta ta lalonai be dina 30. Baibel be ma ia hahedinaraia ‘hua namba 10’ murinai dina ma haida idia ore bena lagani matamatana ia matamaia. (Gen. 8:​5, 6, 8, 10, 12-14) Unai negai, hua 12, idia ta ta edia dina be 30, be lagani ta idia gwauraia. To tanobada ese dina ia gegea negana ena daudau be taina idau dainai, nega ta ta lagani ta dekenai dina ma haida idia atoa kau; unai amo Israel taudia ese edia uma anidia haboudia neganai idia karaia ariana be ena dina korikori dekenai idia karaia.​—⁠Lev. 23⁠:39.

Mani inai oi laloatao, Dirava ese taunimanima ia karadia idia noho hanaihanai totona. Adam ena kara dika dainai mase ia vara. (Gen. 2:17; 3:​17-19; Roma 5:12) Abata Badana be do lasi neganai idia noho taudia idia mauri daudau herea, badina idia be tau goevadaena Adam ena nega kahirakahira dekenai idia noho. To idia be lagani 1,000 idia do abia lasi neganai idia mase.

Dahaka dainai Iehova ena Witness taudia idia gwau Dirava ena Basileia be lagani 1914 ai ia haginia?

Gau rua ese unai lagani idia duanaia: (1) Baibel ese ia gwauraia laganidia bona (2) lagani 1914 murinai peroveta herevadia hegeregeredia idia vara gaudia. Inai kahana dekenai, Baibel ese ia gwauraia laganidia tahua dalana do ai herevalaia. Peroveta herevadia edia anina idia vara dalana be inai sinado badana “Diba Gabedia” henunai oi duahia.

Daniel 4:​1-17 duahia. Da 4 Siri 20-37 ese idia hahedinaraia unai peroveta herevana ena anina be Nebukadnesara dekenai ia vara. To ena anina be dala badana ai ia vara danu. Edena bamona unai ita diba? Da 4 Siri 3 bona 17 ese idia hahedinaraia, Dirava ese King Nebukadnesara ia henia nihina ese Dirava ena Basileia ia hahedinaraia, bona Dirava ena gwauhamata be unai Basileia be ‘ia ura do ia henia tauna be ia henia, bona henu herea tauna be kwara tauna ai ia halaoa.’ Baibel ibounai ese ia hahedinaraia Iehova ena ura be iena Natuna, Iesu Keriso, ese taunimanima iboudiai do ia lohiadia Iena ladana ai. (Sal. 2:​1-8; Dan. 7:​13, 14; 1 Kor. 15:​23-25; Apok. 11:15; 12:⁠10) Baibel ese Iesu ena kara ia herevalaia neganai, ia hahedinaraia ia be ‘henu herea tauna.’ (Fil. 2:​7, 8; Mat. 11:​28-30) Unai peroveta nihina ese Iehova be taunimanima lohiadia siahuna iena Natuna do ia henia negana ia duanaia.

Unai nega ia do ginidae lasi neganai dahaka do ia vara? Taunimanima lohiadia siahuna, unai au ena badina mai ramuna ese ia laulaulaia gauna, ese “boroma lalona” do ia abia. (Dan 4⁠:16) Unai nega lalonai, uda boromadia edia kara idia tohotohoa gavamanidia ese taunimanima do idia lohiadia. Hari inai negai, bea amo Russia idia laulaulaia, ugava amo United States idia laulaulaia, leona amo Britain idia laulaulaia, bona huala amo China idia laulaulaia. Baibel danu ese tanobada ena gavamani idauidau ta ta bona taunimanima edia lohia dalana ibounai Satana ena siahu henunai be uda boromadia amo ia laulaulaidia. (Dan. 7:​2-8, 17, 23; 8:​20-22; Apok. 13:​1, 2) Iesu ese tanobada oromana ena dokona ia perovetalaia neganai, ia gwau: “Idau bese taudia ese Ierusalema do idia moia diho, ia lao bona unai idau bese edia nega do ia ore.” (Luka 21⁠:24) “Ierusalema” ese Dirava ena Basileia ia laulaulaia, badina idia gwau iena pavapava be “Iehova ena basileia teronona latanai” idia helai. (1 Sis. 28:​4, 5; Mat. 5:​34, 35) Unai dainai, idau bese gavamanidia, uda boromadia amo idia laulaulaidia gaudia, ese Dirava ena Basileia ena maoro taunimanima lohiadia totona do idia “moia diho,” bena idia sibodia be Satana ena siahu henunai taunimanima do idia lohiadia.​—⁠Luka 4⁠:​5, 6 itaia.

Baibel ia gwau lagani hida lalodiai unai gavamani ese taunimanima do idia lohiadia bena Iehova ese Basileia be Iesu Keriso do ia henia? Daniel 4⁠:16 ia gwau “laḡani hitu.” Baibel ese ia hahedinaraia peroveta negadia ita duahia neganai, dina ta ena anina be lagani ta. (Esek. 4⁠:6; Num. 14⁠:34) Vadaeni, unai ‘lagani 7’ lalodiai “dina” be hida? Apokalupo 11⁠:​2, 3 ia gwau iena peroveta herevana lalonai hua 42 (lagani 3 1/2) be dina 1,260. Unai hegeregerena lagani 7 be dina 2,520. Baibel ena hereva hegeregerena “dina ta ta be laḡani ta ta toadia,” unai dainai unai nega ena daudau be lagani 2,520.

Unai ‘lagani 7’ be edena lagani amo idia duahia matamaia? Babulono taudia ese Dirava ena tanobada Basileiana ena pavapava ginigabena, Sedekia, be ena terona amo idia kokia murinai. (Esek. 21⁠:​25-27) Lagani 607 B.C.E. ai, October matamanai, Iuda taudia edia lohia siahuna ibounai ia ore vaitani. Unai neganai Iuda taudia edia gavana, Gedalia, Babulono pavapavana ese dagi ia henia tauna, idia gwadaia mase vadaeni, bona Iuda taudia oredia be Aigupito dekenai idia heau vadaeni. (Ieremia, karoa 40-43) Baibel ena peroveta herevana maorona ese ia hahedinaraia unai be lagani 607 B.C.E. lalonai ia vara, badina be ia gwau unai do ia vara guna bena ma lagani 70 do idia ore murinai Babulono amo do idia giroa mai, bona idia be lagani 537 B.C.E. lalonai idia giroa mai.​—⁠Ier. 29:10; Dan. 9:⁠2.

Nega be edena bamona ita duahia ela bona lagani 1914 ita davaria? October matamana, lagani 607 B.C.E. amo lagani 2,520 ita duahia neganai, October matamana, 1914 C.E. ita davaria, maua lalonai ia hedinarai hegeregerena.

‘LAGANI 7’ DUAHIA DALANA

‘Lagani 7’ = 7 X 360 = lagani 2,520

Baibel lalonai lagani ta = 12 X dina 30 = 360. (Apok. 11:​2, 3; 12:​6, 14)

Unai ‘lagani 7’ herevana hamomokania lalonai, dina ta anina be lagani ta. (Esek. 4:6; Num. 14:34)

October matamana, 607 B.C.E. ela bona December 31, 607 B.C.E.= lagani 1/4

January 1, 606 B.C.E. ela bona December 31, 1 B.C.E. = lagani 606

January 1, 1 C.E. ela bona December 31, 1913 = lagani 1,913

January 1, 1914 ela bona October matamana, 1914 = lagani 3/4

Iboudiai: lagani 2,520

Unai negai dahaka ia vara? Iehova ese ena Natuna, Iesu Keriso, guba dekenai hairai ia abia vadaeni tauna, taunimanima lohiadia siahuna ia henia.​—⁠Dan. 7:​13, 14.

Dahaka dainai kara dika momo be tanobada ai ia do vara noho? Keriso ese pavapava dagina ia abia neganai, Satana bona ena demoni be guba amo ia negedia diho tanobada dekenai. (Apok. 12⁠:12) Unai negai, Iehova ena lohia siahuna bona sibona ena Mesia dagina idia dadaraia taudia be karaharaga ia hamasedia lasi. To, ia peroveta vadaeni hegeregerena, unai murinai tanobada hegegemadai haida ese haroro gaukarana idia karaia. (Mat. 24⁠:14) Ia gwau ia be Pavapava dainai tanobada bese taudia iboudiai haridia gaukarana do ia biagua; kara maoromaoro taudia ese mauri hanaihanai do idia abia, bona kara dika taudia ese mase hanaihanai do idia abia. (Mat. 25⁠:​31-46) Unai ia do vara lasi neganai, Baibel ena peroveta herevana hegeregerena, “nega dokonai” nega dikadia do idia vara. Inai buka ena sinado badana “Dina Gabedia” henunai ai hahedinaraia hegeregerena, unai gau dikadia idia vara noho lagani 1914 amo ema bona hari. Lagani 1914 ena uru taudia ginigabedia do idia mase ore lasi neganai, Baibel ese ia perovetalaia gaudia iboudiai, “hisihisi” badana bona ma gau haida danu, do idia vara, bona unai “hisihisi” lalonai inai tanobada ena oromana dikana do ia doko.​—⁠Mat. 24:​21, 22, 34.

Edena negai inai tanobada oromana dikana do ia doko?

Iesu ia haere, ia gwau: “Unai dina, unai hora gauna, ta ia diba lasi, guba aneru danu idia diba lasi, Taunimanima ena Natuna ia diba lasi, to Tamana sibona ia diba.” To, ma ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, inai nega idia noho taudia [‘nega dokona’ ena “toana” ia vara matamaia neganai idia noho taudia] do idia mase ore lasi neganai be inai gaudia ibounai do idia vara momokani.”​—⁠Mat. 24:​36, 34.

Danu, lagani 1914 ai Iesu Keriso ese Basileia siahuna ia abia negana murinai do idia vara gaudia be Baibel ese ia gwauraidia guna, bena Apokalupo 12⁠:12 ai ia gwau: “Guba e, bona gubai noho taudia e! Unai kara dainai do umui moale bada! To tanobada bona davara, madi o, nega dika bada do umui davaria! Badina be Satani ese umui dekenai ia lao vadaeni, mai ena badu dikadika. Ia badu, badina ia diba iena nega be ia kwadogi sibona.”

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia