Karoa 13
Kara Maoromaoro ese Moale Ia Havaraia
1. Dahaka dainai ita gwau diba Iehova ena dala ese moale ia havaraia?
IEHOVA be “moale Diravana,” bona ia ura emu mauri do oi moalelaia. (1 Timoteo 1:11, NW) Bema iena dala dekenai oi raka, emu namo do oi habadaia, bona lalo-maino, ia aru hanaihanai sinavaina dobuna ta bamona, be do oi davaria. Bona Dirava ena dala dekenai oi raka dainai, kara maoromaorodia, “davara ena hurehure” hegeregeredia, be nega ibounai do oi karaia diba. Unai ese moale korikori do ia havaraia.—Isaia 48:17, 18.
2. Dahaka dainai ena be Keristani taudia be nega haida idia hadikadia to idia moale diba?
2 To reana haida idia gwau, ‘Nega haida taunimanima be idia kara maoromaoro dainai hisihisi idia ania.’ Unai be momokani, bona unai dika be Iesu ena aposetolo taudia dekenai ia vara. To, ena be idia dagedage henidia, to idia moale bona “Iesu Keriso ena Sivarai Namona idia gwauraia noho.” (Kara 5:40-42) Unai ese gau badadia ita ia hadibaia. Ta be inai: Ena be ita kara maoromaoro, to reana haida ese ita do idia kara dika henia. Aposetolo Paulo ia gwau: “Keriso Iesu danu idia hakapua dainai, Dirava badinaia idia ura taudia ibounai ese dagedage ena hisihisi do idia abia.” (2 Timoteo 3:12) Badina be Satani bona ena tanobada ese kara maoromaoro taudia idia inai henidia. (Ioane 15:18, 19; 1 Petero 5:8) To moale korikori ena badina be murimuri gaudia lasi. Ia vara, badina be ita diba momokani ita kara maoromaoro noho bona unai dainai Dirava ese ita ia lalo-namo henia.—Mataio 5:10-12; Iamesi 1:2, 3; 1 Petero 4:13, 14.
3. Namona be Iehova tomadiho henia karana ese dahaka anina be taunimanima ta ena mauri lalonai ia havaraia?
3 Haida idia laloa, ena be nega ta ta mo tomadiho karadia idia karaia bona nega idaudia ai Dirava idia laloaboio, to ia ese ia lalo-namo henidia. To Dirava ia tomadiho henia momokani tauna ena kara be unai bamona lasi. Lagani ta ta amo, dina dina iboudiai ena tomadiho ese ia biagua, iena kara iboudiai lalodiai. Unai dainai inai tomadiho be “Lohiabada ena Dala” idia gwauraia. (Kara 19:9; Isaia 30:21) Inai dala maorona ita badinaia, anina be Dirava ena Hereva hegeregerena ita hereva bona ita kara.
4. Dahaka dainai namona be ta ese ena kara ia haidaua, Dirava ena dala do ia rakalaia totona?
4 Baibel idia stadilaia matamata taudia ese idia davaria, Dirava hamoalea totona edia kara do idia haidaua be namo. Reana edia lalona ai idia henanadai, idia gwau, ‘Kara maoromaoro be momokani mai ena anina namona, eiava?’ Momokani, ia be mai ena anina namona. Badina be “Dirava be lalokau” dainai, ena dala ese ita idia hanamoa diba. (1 Ioane 4:8) Dirava be mai ena aonega, bona iseda namo habadaia dalana be ia diba. Iehova be Siahu Ibounai Diravana, unai dainai ita ia hagoadaia diba, iseda ura, ia hamoalea totona kara dikana ta do ita hadokoa urana, do ita hagugurua totona. (Filipi 4:13) Vadaeni, kara maoromaoro dalana ai ita do idia hakaua herevadia mani ita laloa, bena badinadia karadia ese moale idia havaraia dalana do ita diba.
KARA MOMOKANI DAINAI MOALE IA VARA
5. Baibel ese koikoi bona henaohenao be edena bamona ia gwauraia?
5 Iehova be “kara momokani ena Dirava.” (Salamo 31:5) Momokani, oi ura ia do oi tohotohoa bena do idia diba oi be kara momokani tauna. Kara momokani taudia idia hemarai lasi bona edia lalona idia namo. To inai tanobada dikana dekenai koikoi be momo dainai, Keristani taudia ese inai hereva do idia laloa be namo: “Umui ibounai ta ta dekenai hereva momokani do umui gwauraia . . . Henaoa tauna be do ia henaoa lou lasi. To gaukara namona . . . do ia karaia, vadaeni ia ese ogogami taudia do ia durua diba.” (Efeso 4:25, 28) Keristani gaukara taudia ese gaukara namona idia karaia. Bema edia biaguna ese gwaumaoro ia henidia lasi, iena gau idia abia lasi. Iehova ia tomadiho henia tauna—herevana ia be gaukara gabuna ai, o sikuli ai, o ruma lalonai—‘nega ibounai kara maoromaoro ia karaia.’ (Heberu 13:18) Koikoi taudia bona henaohenao taudia be Dirava ese ia lalo-namo henidia lasi.—Deuteronomi 5:19; Apokalupo 21:8.
6. Dirava ia badinaia tauna ena kara momokani ese Iehova be edena bamona ia hanamoa diba?
6 Kara momokani ese hahenamo momo ia havaraia. Selina be Africa vabuna ogogamina ta, Iehova bona ena taravatu maoromaorodia ia ura henia. Dina ta, baege ta ia davaria, ia lalonai be banika bukana ta bona moni momo. Telefon bukana amo biaguna ia davaria—ia be sitoa biaguna ta, raskol ese ena gau idia henaodia tauna. Ena be Selina ia gorere, to ia dekenai ia lao, baege mai ena anina ibounai ia henia. Unai tau ia hoa bada. Selina ia hamaoroa, ia gwau: “Emu kara momokani ena davana do oi abia be maoro,” bena moni ia henia. Gau badana be inai: Selina ena tomadiho dalana ia hanamoa. Oibe, Iehova tomadiho henia taudia edia kara momokanidia ese Baibel ena hereva idia hahairaia bona Iehova Dirava idia hanamoa, bona unai kara amo idia sibodia ese moale idia davaria.—Tito 2:10; 1 Petero 2:12.
HARIHARIBADA DAINAI MOALE IA VARA
7. Laki gadaradia edia dika be dahaka?
7 Hariharibada taudia idia moale, to mataganigani taudia be ‘Dirava ena Basileia do idia davaria lasi.’ (1 Korinto 6:10) Mataganigani karana ta, momo ese idia karaia karana, be laki gadara; unai dala amo lusi taudia edia moni idia abia toho. Iehova ese ‘moni idia mataganigani henia’ taudia ia lalo-namo henidia lasi. (1 Timoteo 3:8) Ena be gavamani ese laki ia taravatua lasi bona ta ia laloa unai be gadara mo, to reana ia ese momo edia mauri ia hadikaia vadaeni karana do ia manadalaia bona ia habadaia, bena do ia rakatania be auka. Laki gadara ese idia gadaralaia taudia momo edia famili ia hahekwarahia, bena reana edia moni be hegeregere lasi aniani bona dabua do idia hoia.—1 Timoteo 6:10.
8. Iesu ese ena hariharibada be edena bamona ia hahedinaraia namo herea, bona edena bamona ita harihari bada diba?
8 Keristani taudia be mai edia lalokau ida idia harihari bada dainai, ma haida durudia karadia idia moalelaia, bona unai be mai anina bada, edia orea taudia ogogamidia durua karadia dekenai. (Iamesi 2:15, 16) Iesu be tanobada dekenai ia do mai lasi neganai, ia ese Dirava ena hariharibada taunimanima dekenai be ia itaia. (Kara 14:16, 17) Iesu ese ena nega, ena goada, bona ena mauri danu ia henia, taunimanima durudia totona. Unai dainai ia be hegeregere do ia gwau: “Henia kara ena moale be bada, abia kara ena moale be maragi.” (Kara 20:35) Iesu ese danu vabu ogogamina ta, moni maragidia rua be dubu ena maua lalonai ia udaia hahinena, ia hanamoa, badina be “iena moni ibounai” ia henia dainai. (Mareko 12:41-44) Idaunegai Israela taudia bona Keristani taudia aposetolo edia negai be haheitalai namodia, badina be kongregesen bona Basileia gaukarana be edia moni amo idia durua bada mai edia moale ida. (1 Sivarai 29:9; 2 Korinto 9:11-14) Hari inai negai Keristani taudia be edia moni amo unai bamona idia heduru sibona lasi. Dirava idia hanamoa, bona edia mauri be ena hesiai gaukarana lalonai idia gaukaralaia mai edia moale ida. (Roma 12:1; Heberu 13:15) Iehova ese ia hanamodia, badina be edia nega, edia goada, bona edia moni idia gaukaralaia, tomadiho momokanina durua bona Basileia sivaraina namona tanobada hegegemadai harorolaia gaukarana habadaia totona.—Aonega Herevadia 3:9, 10.
MOALE HAVARAIA DALADIA MA HAIDA
9. Inuinu kekero karana ena dika be dahaka?
9 Do idia moale totona, namona be Keristani taudia ese ‘edia laloa namonamo karana do idia gimaia’ danu. (Aonega Herevadia 5:1, 2, NW) Unai dainai Dirava ena Hereva bona Baibel gwauraia bukadia namodia do idia duahia bona edia hereva edia anina do idia laloa namonamo be namo. To, kara haida do idia karaia lasi be namo. Ta be inuinu kekero karana, badina be unai ese taunimanima ia hakavakavadia diba. Idia kekero negadiai, momo idia lebulebu, idia dagedage, bona aksiden amo mase idia havaraia. Unai dainai Baibel ia gwau kekero taudia be Dirava ena Basileia do idia davaria lasi! (1 Korinto 6:10) Keristani taudia momokanidia idia ura bada do “idia laloa maoromaoro” noho, unai dainai idia kekero lasi, bona unai ese ia hamoaledia.—Tito 2:2-6.
10. (a) Dahaka dainai Keristani taudia be kuku idia ania lasi? (b)Unai bamona gaudia rakatania karana ena namo be dahaka?
10 Bema ta ena tauanina ia goeva, unai ese ena moale ia habadaia. To, momo ese tauanina hadikaia gaudia idia manadalaia. Idia ta be kuku. World Health Organization ia gwau, kuku ania karana ese “lagani ta ta ai taunimanima milioni toi ia hamasedia.” Ta be unai kara ia hadokoa be auka, ena tauanina bona ena lalona be nega sisina do idia hisihisi dainai. To, idia rakatania vadaeni taudia ese idia davaria edia tauanidia idia namo, bona moni ma haida ia noho, edia tauanidia durua gaudia do idia hoia totona. Oibe, bema ta ese kuku o hadikaia gaudia idaudia ia negea, unai ese do ia durua, ena tauanina bona ena lalona do idia goeva, bona do ia moale momokani totona.—2 Korinto 7:1.
MOALE, HEADAVA LALONAI
11. Edena bamona headavana be gavamani vairanai ia maoro bona taunimanima ese idia matauraia bona ia makohi lasi?
11 Tau bona hahine, headava lalonai idia noho taudia, edia headava be gavamani ena taravatu hegeregerena ia maoro be namo. (Mareko 12:17) Namona be idia abia dae headava be maduna badana. To, momokani, bema tau ta ia hegeregere to ena adavana ia naria lasi, o ia hadikaia momokani, o ena abidadama ia hadikaia momokani, reana do idia parara diba. (1 Timoteo 5:8; Galatia 5:19-21) To 1 Korinto 7:10-17 ai, Paulo ese headava taudia ia hagoadadia, edia adavadia ida do idia noho hebou. Do idia moale momokani totona, do idia badinaia heheni be namo. Paulo ia gwau: “Taunimanima iboudiai ese headava do idia matauraia, bona headava gedana do idia hadikaia lasi be namo, badina be Dirava ese sihari kava taudia bona heudahanai taudia do ia hahemaoro henidia.” (Heberu 13:4, NW) Inai hereva “headava gedana” anina be tau be dala maorona ai ia adavaia hahinena ida idia mahuta hebou karana. Tau be hahine ida idia noho daladia idaudia iboudiai, ta be adavana rua o haida ia abia karana danu, be ‘taunimanima iboudiai ese idia matauraia’ karadia lasi. Inai danu, Baibel ese idia do headava lasi taudia edia mahuta hebou karadia bona tatau be tatau ida idia mahuta hebou karadia ia gwauraia dika.—Roma 1:26, 27; 1 Korinto 6:18.
12. Sihari kava karana ena anina dikadia haida be dahaka dahaka?
12 Reana sihari kava taudia be edia mahuta hebou karadia amo edia tauanina ai mamina namona be nega sisina idia abia, to moale korikori idia davaria lasi. Unai kara ese Dirava idia habadua, bona idia karaia taudia edia lalona idia hadikaia diba. (1 Tesalonika 4:3-5) Reana sihari kava karadia amo AIDS o pokese goreredia idaudia idia abia. Doketa edia ripoti ta ia gwau: “Idia laloa, tanobada hegegemadai lagani ta ta iboudiai taunimanima 250 milioni bamona be gonaria gorerena idia abia, bona 50 milioni be sifilis gorerena idia abia.” Bona hekwakwanai ma ta be, kekeni idia rogorogo to unai idia ura lasi. Orea ta ladana The International Planned Parenthood Federation be ia gwau, tanobada hegegemadai, lagani iboudiai kekeni milioni 15, edia lagani be 15 bona 19 padadiai taudia, be idia rogorogo, bona toi toi amo ta ta ese edia beibi be edia bogana ai idia hamasedia. Ripoti ta ese ia hahedinaraia Africa tanona ta dekenai kekeni badadia momo (72 pesen) be unai kara dainai idia mase. Ena be sihari kava kekenidia haida be gorere ese ia abidia lasi bona idia rogorogo lasi, to lalohisihisi amo idia roho mauri lasi. Momo be hemarai bada idia davaria bona idia be sibodia idia inai henia.
13. Heudahanai ese dahaka hekwakwanai ma haida ia havaradia, bona sihari kava taudia bona heudahanai taudia bema edia kara idia hadokoa lasi, dahaka do idia davaria?
13 Ta ese ena adavana ena heudahanai karana ia gwauatao diba, to bema ia ura neganai, ia be unai kara dainai edia headava be Baibel ena taravatu hegeregerena ia hadokoa diba. (Mataio 5:32; ma Hosea 3:1-5 danu itaia.) Bema unai heudahanai karana dainai ena headava ia hadokoa, reana ia bona ena natuna do idia lalohisihisi daudau. Taunimanima hanamodia totona, Dirava ena Hereva ese ia hahedinaraia, sihari kava taudia bona heudahanai taudia bema idia helalo-kerehai lasi, do ia panisidia. Ma ia hahedinaraia kara bodaga taudia be “Dirava ena Basileia dekenai do idia vareai diba lasi.”—Galatia 5:19, 21.
“TANOBADA ENA LASI”
14. (a) Dirava idia badinaia taudia be dahaka kaivakuku tomadiho henidia daladia amo idia raka siri? (b) Ioane 17:14 bona Isaia 2:4 edia sisiba be dahaka?
14 Iehova hamoalea bona Basileia ena hahenamo abia urana idia ura taudia ese kaivakuku tomadiho henidia karadia iboudiai idia dadaraia. Baibel ese ia hahedinaraia kaivakuku karaia bona tomadiho henia karadia be kerere; anina be Iesu bona ena sinana Maria edia laulau danu. (Esodo 20:4, 5; 1 Ioane 5:21) Unai dainai, Keristani taudia momokanidia ese laulau helagadia, korosi, bona kaivakuku idia tomadiho henia lasi. Unai bamona karadia, hegeregere pepe hanamoa karana bona bese hanamoa anedia abia karana unai, idia dadaraia danu. Haida ese idia doridia unai kara do idia karaia totona neganai, Iesu ena hereva ta idia laloa lou; ia ese Satani ia hamaoroa, ia gwau: “[Iehova] oiemu Dirava do oi tomadiho henia, ia sibona dekenai hesiai gaukara do [oi] karaia.” (Mataio 4:8-10) Iesu ia gwau iena hahediba taudia be “tanobada ena lasi.” (Ioane 17:14) Anina be, politikol karadia amo idia gini siri bona Isaia 2:4 hegeregerena maino dekenai idia noho mai edia lalo-tamona ida. Unai siri ia gwau: “[Iehova] ese, bese badadia edia heai, bona edia hepapahuahu do ia hamaoromaoroa. Idia ese edia tuari kaia be hama dekenai do idia makohia, bona unai makohia auri dekena amo, tano geia auri do idia karaia. Bona idia edia io ena auri danu do idia botaia palaka, au rigi utua kaia do idia halaoa. Bese ta ese bese ta dekenai do ia tuari henia lou lasi, bona tuari dalana be do idia hadibaia lou lasi.”
15. Babulonia badana be dahaka, bona Baibel idia stadilaia matamata taudia be dahaka idia karaia, do idia rakatania totona?
15 Ta be “tanobada ena lasi” ena anina ma ta be, ia ese “Babulonia badana,” tomadiho koikoi basileiana badana, ia rakatania. Gunaguna tomadiho mirona be Babulonia amo ia bada ia lao, ela bona tanobada ibounai lalonai taunimanima be lauma dalana dikana ai ia biagudia. Tomadiho oreadia, edia hahediba herevadia bona edia kara be Dirava diba maoro karana hegeregerena lasi oreadia, iboudiai be “Babulonia badana” lalonai. (Apokalupo 17:1, 5, 15) Iehova idia tomadiho henia momokani taudia, ta lasi be tomadiho oreadia idaudia ida do ia gaukara hebou o Babulonia badana ena orea ta ida do ia tomadiho hebou. (Numera 25:1-9; 2 Korinto 6:14) Unai dainai, Baibel idia stadilaia matamata taudia momo ese edia tomadiho oreadia idia tore henidia, idia hamaorodia idia rakatanidia vadaeni. Dirava momokanina ena gwauhamata hegeregerena, unai ese ia durudia, ia kahirakahira dekenai idia lao totona. Ia gwau: “Umui ese idia do umui rakatania, bona idia dekena amo do umui parara. Miro gaudia ibounai dekena amo do umui raka siri, vadaeni umui do lau abia dae.” (2 Korinto 6:17; Apokalupo 18:4, 5) Oi ura bada iseda Tamana guba dekenai ia noho ese oi unai bamona do ia abia dae, ani?
LAGANI ENA DINA BADADIA TOHOA
16. Dahaka dainai Keristani taudia korikoridia ese Kerisimasi idia hahelagaia lasi?
16 Tanobada ena dina badadia hahelagaia karana be mai ena hekwarahi, to Dirava badinaia karana ese unai hekwarahi amo ita ia ruhaia. Hegeregere, Baibel ese ia hahedinaraia lasi Iesu be edena dina ai ia vara, to reana haida idia gwau, ‘Lau laloa ia be December 25 ai ia vara!’ Unai be maoro lasi, badina be iena mauri laganidia be 33 mai kahana neganai ia be lagani 33 C.E. ena April huana lalonai ia mase. Ia vara neganai, mamoe naridia taudia be “uda dekenai idia noho, hanuaboi neganai edia mamoe orea idia naria noho.” (Luka 2:8) Israela tanona ai, December ena dokona kahana be medu negana parakana, ia lalonai hanuaboi ai mamoe be ruma lalodiai idia koudia, paraka ese do ia hadikadia garina. December 25 be Roma taudia ese idia abia hidi, edia dina diravana ena vara dinana. Iesu be tanobada ai ia noho, bena lagani haida idia ore murinai, Keristani taudia koikoidia ese unai dina idia abia hidi, ia dekenai Iesu ena vara dinana do idia moalelaia. Unai dainai, Keristani taudia momokanidia ese Kerisimasi bona tomadiho koikoidia edia dina badadia oredia idia hahelagaia lasi. Iehova sibona mo idia tomadiho henia dainai, taunimanima o bese edia ladadia abia isi dinadia idia hahelagaia lasi.
17. Dahaka dainai Dirava badinaia taudia ese vara dinadia dekenai pati idia karaia lasi, bona dahaka dainai ena be idia karaia lasi to edia natudia idia moale?
17 Baibel ese tatau rua mo edia vara dinadia moalelaia karadia ia gwauraia, Dirava idia tomadiho henia lasi taudia unai. (Genese 40:20-22; Mataio 14:6-11) Baibel ese ia hahedinaraia lasi tau goevadaena Iesu be edena dina ai ia vara; vadaeni, goevadae lasi taudia edia vara dinadia ita laloa bada be badina lasi, ani? (Hadibaia Tauna 7:1) Dirava idia badinaia taudia ese dina badana ta idia naria lasi, edia natudia dekenai lalokau do idia hahedinaraia totona. Lagani 13 Keristani kekenina ta ia gwau: “Lau be egu famili ida ai moale momo. . . . Lau be egu tamana sinana ida ai hetura namo herea, bona dina badadia lau laloa lasi ena badina be haida ese lau idia nanadailaia neganai, lau hamaorodia lau be dina iboudiai lau moale.” Lagani 17 Keristani merona ta ia gwau: “Emai ruma lalonai, lagani lalonai harihari gaudia be nega momo ai henia.” Sibona ena ura hegeregerena harihari gaudia ia henia tauna ena moale be bada.
18. Iesu ese ena hahediba taudia ia haganidia dahaka be lagani ta ta ai do idia karaia, bona ia dainai dahaka ita laloa lou?
18 Dirava idia badinaia taudia ese lagani ta ta amo dina tamona idia hahelagaia, Lohiabada ena Anibou unai. Ia be Iesu ena mase laloa dinana dainai, ena ladana ma ta idia hatoa Memorial. Iesu ese ena hahediba taudia ia haganidia, ia gwau: “Inai bamona do umui karaia, lau dekenai do umui laloa totona.” (Luka 22:19, 20; 1 Korinto 11:23-25) Nisana 14, 33 C.E. ai, Iesu ese unai anibou ia karaia matamata neganai, ia ese hatubua lasi paraoana bona uaina kakakakana ia gaukaralaia, iena tauanina mai ena dika lasi bona iena rara goevadaena edia toadia unai. (Mataio 26:26-29) Keristani taudia haida mo, Dirava ese ena lauma helaga amo ia horodia taudia unai, ese paraoa idia ania bona uaina idia inua. Gwauhamata matamatana bona Basileia gwauhamatana lalodiai ia abidia vareai vadaeni. (Luka 12:32; 22:20, 28-30; Roma 8:16, 17; Apokalupo 14:1-5) To, idaunegai Iuda besena ena kalenda ena Nisana 14 hegeregerena adorahina ai idia ida idia hebou taudia iboudiai ese hahenamo idia abia. Unai hebou dainai idia ese Iehova Dirava bona Iesu Keriso edia lalokau, kara dika kokia boubouna lalonai ia hedinarai lalokauna, idia laloa lou. Unai boubou dainai, Dirava ese ia lalo-namo henidia taudia be mauri hanaihanai do idia abia diba.—Mataio 20:28; Ioane 3:16.
MONI GAUKARA BONA MOALE KARADIA
19. Edia moni gaukara dekenai, Keristani taudia ese dahaka hekwakwanai idia davaria diba?
19 Namona be Keristani taudia idia gaukara goadagoada edia tauanina durua gaudia abia totona. Ruma bese kwarana be unai ia kwalimulaia neganai, iena lalona ia hegeregere. (1 Tesalonika 4:11, 12) To, momokani, bema Keristani tauna ta ena moni gaukarana ese Baibel ena taravatu ia utua, unai tau ia moale diba lasi. To nega haida Baibel ena taravatu ia utua lasi gaukarana davaria be auka. Badina ta be, bosi haida ese edia gaukara taudia idia haganidia edia kastoma do idia koidia. To kara momokani taudia haida be edia biagudia ese edia ura idia abia dae, badina be idia abidadama henidia, bona unai dainai idia ura lasi do idia rakatanidia. Herevana dahaka do ia vara, namona be oi diba momokani, emu lalona do ia hamiroa lasi gaukarana oi tahua dainai, Iehova ese oi do ia hanamoa.—2 Korinto 4:2.
20. Dahaka dainai moale karadia ita abia hidi namonamo be namo?
20 Dirava ia ura ena hesiai taudia do idia moale, unai dainai namona be nega haida iseda gaukara aukana amo do ita laga-ani, iseda lalona do idia goada lou totona. (Mareko 6:31; Hadibaia Tauna 3:12, 13) Satani ena tanobada ese moale karadia dikadia ia havaraia. To Dirava do ita hamoalea totona, namona be ita duahia bukadia, bona reidio ai ita kamonaidia miusiki bona herevadia, bona ita raraia gaudia, koneseti, muvini piksa, drama, bona TV program unai, be do ita abia hidi namonamo be namo. Bema guna ita abia hidi moale karadia be Deuteronomi 18:10-12, Salamo 11:5, bona Efeso 5:3-5 edia sisiba hegeregeredia lasi, namona be iseda kara do ita haidaua. Unai amo Iehova do ita hamoalea bona siboda eda moale do ita habadaia.
MAURI BONA RARA MATAURAIA
21. Bema mauri ita matauraia, beibi be ena sinana ena bogana lalonai hamasea karana, bona siboda eda kara danu, be edena bamona ita laloa be namo?
21 Do ita moale momokani totona, namona be Iehova hegeregerena do ita laloa taunimanima edia mauri be gau helagana. Iena Hereva ese ala-ala ia taravatua. (Mataio 19:16-18) Israela ia henia Taravatuna amo Dirava ese ia hahedinaraia, beibi be ena sinana ena bogana lalonai ia noho neganai, ena mauri be mai anina bada dainai, hamasea be kerere. (Esodo 21:22, 23) Inai danu, kuku do ita ania lasi, iseda tauanina be drag o kekero muramuradia amo do ita hadikaia lasi, bona siboda eda mauri eiava ma haida edia mauri do idia hadikaia diba karadia be do ita karaia lasi. Seifiti taravatudia do ita utua lasi, iseda kerere dainai ta do ia mase garina.—Deuteronomi 22:8.
22. (a) Dirava ese rara bona gaukaralaia daladia be edena bamona ia laloa? (b) Daika ena rara mo ese ita ia hamauria momokani?
22 Iehova ese Noa bona ena famili ia haganidia rara do idia ania lasi badina be rara be mauri ena toana. (Genese 9:3, 4) Ita be edia bese taudia, unai dainai unai taravatu be mai ena siahu ita ibounai dekenai. Iehova ese Israela taudia ia haganidia, rara be sibodia edia ura karadia dekenai do idia gaukaralaia lasi, to tano latanai do idia bubua. (Deuteronomi 12:15, 16) Dirava ena rara taravatuna be aposetolo edia negai idia gwauraia lou; Keristani taudia idia haganidia, idia gwau: “Rara . . . umui dadaraia noho.” (Kara 15:28, 29, NW) Dirava idia badinaia taudia ese mauri ena helaga idia matauraia dainai, ena be doketa idia gwau rara amo do idia hamauridia, to idia abia dae lasi. Medikal gaudia idaudia momo, Iehova ena Witness taudia ese idia abia dae diba gaudia, ese anina namona idia havaraia, bona transfusen edia dika idia havaraia lasi. Keristani taudia idia diba Iesu ena rara, ia hebubu gauna, sibona mo ese ia hamauridia momokani. Unai rara idia abidadama henia dainai, Dirava ese edia dika ia gwauatao, bona mauri hanaihanai helarona idia abia.—Efeso 1:7.
23. Dirava badinaia karana ena davana namodia be dahaka dahaka?
23 Momokani, Dirava badinaia karana be mai ena hekwarahi. Reana emu varavara o emu turana ese oi do idia kirikirilaia. (Mataio 10:32-39; 1 Petero 4:4) To emu kara ena davana namona ese hetoho iboudiai ia hereaia. Unai kara dainai, emu lalona do ia goeva, bona Iehova idia tomadiho henia taudia edia hebamo namona do oi abia. (Mataio 19:27, 29) Inai danu, Dirava ena kara maoromaoro tanobadana matamatana dekenai do oi noho negana be mani oi laloa. (Isaia 65:17, 18) Bona, Baibel ena sisiba idia badinaia dainai Iehova ena lalona idia hamoalea taudia edia moale be bada herea! (Aonega Herevadia 27:11) Momokani, Dirava badinaia karana ese moale ia havaraia!—Salamo 128:1, 2.
EMU DIBA OI TOHOA
Dirava idia badinaia taudia idia moale ena badina haida be dahaka?
Reana ta ese ena kara edena bamona ia haidaua be namo, Dirava do ia badinaia totona?
Dahaka dainai oi ura Dirava do oi badinaia?
[Picture on page 124, 125]
Dirava idia badinaia taudia be idia moale, badina be ena hesiai idia lao henia bona nega ta ta idia laga-ani danu