Taunimanima be Paradaiso Namona Lalonai Mauri Namona Do Idia Abia
‘Dirava ese ia hanamodia, idia dekenai ia gwau: “Emui bese umui havaraia, do umui hutuma. Tanobada ena gabu ibounai dekenai umui noho, bona umui biagua. Davara ena gwarume bona atai manudia, bona mauri gaudia tanobada dekenai idia marere gaudia umui biagua.” ’—GENESE 1:28.
1, 2. Iehova be mai ena lalokau ida dahaka totona ia gaukara goadagoada, bona Adam dekenai dahaka gaukara ia henia?
BUKA Helaga ia gwau: “Dirava be lalokau.” Lalokau dainai, sibona ia laloa lasi to hanaihanai ia gaukara taunimanima be maino dekenai mauri namona, tanobada paradaisona dekenai, idia moalelaia totona. (1 Ioane 4:16; Salamo 16:11 danu hahegeregerea.) Tau ginigunana, tau goevadaena Adam, ena mauri dekenai maino ia noho bona gaukara namona ia abia. Taunimanima Ia Havaraia Tauna ese gaukara ia henia Eden umana hairaina ia naria totona. Taunimanima Ia Havaraia Tauna ese ma gaukara ta ia henia, gaukara badana ta, gaukara mai hekwarahi sisina. Sivarai be inai bamona:
2 “Bona Dirava ese tano dekena amo tanobada ena boromakau ibounai ia karaia, bona atai manudia ibounai danu. Vadaeni, ia ese unai tau vairana dekenai ia hakaudia lao, do ia diba dahaka bona dahaka ladana ia hatoa totona. Bona dahaka ladana unai tau ese inai mauri gaudia dekenai ia hatoa, be edia ladana. Vadaeni, unai tau ese boromakau ibounai dekenai ladana ia hatoa, bona atai manudia bona tanobada boroma ibounai danu.”—Genese 2:19, 20.
3. Badina be dahaka Adam bona animal idia gari heheni lasi?
3 Unai tau ese hosi ena ladana ia hatoa sus, tau boromakau ena ladana ia hatoa shohr, mamoe ena ladana ia hatoa seh, nani ena ladana ia hatoa ʽez, manu be ʽohph, dove be yoh·nahʹ, peacock be tuk·kiʹ, leona be ʼar·yehʹ eiava ʼariʹ, bea be dov, monkey badana be qohph, sisia be keʹlev, bona gaigai be na·chashʹ.a Unai tau be Eden amo ia aru lao sinavai dekenai ia loaloa neganai, ia be gwarume ia itaia. Gwarume ladana ia hatoa da·gahʹ. Tau dekenai tuari gaudia be lasi, to ia gari lasi ruma ena animal dekenai eiava uda ena animal dekenai. Eiava manu dekenai ia gari lasi bona ia dekenai idia gari lasi, badina idia diba ia be edia biaguna, bona iena diba be bada. Idia be Dirava ese ia havaraia mauri gaudia, Ia ena amo mauri idia abia, bona tau ia ura lasi idia ia hadikaia eiava edia mauri ia kokia.
4. Adam ese animal bona manu iboudiai edia ladana ia henia dainai, dahaka ita laloa diba, bona unai gaukara be edena bamona?
4 Bible ia gwau lasi tau ese animal iboudiai bona guba dekenai idia roho manudia ia itaia ena nega ena lata be dahaka. Unai ibounai be Dirava ese ia naria gaukarana. Reana Adam ese nega ia atoa animal ta ta ibounai ia raraia bona ena toana bona kara ia stadilaia, bena ia ese edia ladana namodia ta ta ia henia. Reana nega bada herea ia lao unai bamona ia karaia neganai. Unai dainai, Adam ese tanobada ena mauri gaudia iboudiai dekenai diba ia abia neganai, unai be gaukara namo herea; bona unai ia karaia totona ia be darana goadana bona hereva karaia diba siahuna ia abia be namo, animal oreadia idauidau iboudiai edia ladana ta ta ia henia totona.
5-7. (a) Reana dahaka henanadai idia vara? (b) Genese 1:1-25 lalonai be gau iboudiai ia havaraia negana ena sivarai dekenai, dahaka haere idia noho?
5 To edena negai unai mauri gaudia iboudiai idia vara? Tano dekenai idia loaloa animal ia karaia guna eiava manu ia karaia guna? Bona tau ia vara guna eiava idia diba momo lasi mauri gaudia ibounai idia vara guna? Dirava ese edena dala amo tano ia hegaegaelaia mauri gaudia idauidau momo ese idia noholaia totona? Edena dala amo ia ese hodahoda ia atoa manu idia roho totona? Edena dala amo inuinu ranu ia atoa bona uma aniani ia henia? Edena dala ai ia ese dina ena diari badana ia karaia taunimanima idia itaia diba totona, bona hanuaboi ena diari maragina ia karaia hanuaboi ia hahairaia totona? Badina be dahaka keru bona siahu idia hegeregere, tau be kopi kavakava dekenai ia gaukara bona ia mahuta diba?
6 Tau be haere totona ia daradara lasi. Iena lalona dekenai be henanadai momo ia laloa, bona diba ibounai tauna ta ese haere korikori ia henia be maoro. Dirava ese Adam ia negea lasi, diba lasi natuna ta bamona. Lasi, to iena diba be bada dainai, ia be Genese 1:1-25 ena sivarai, tanobada ena vara dalana dekenai, ia lalo-pararalaia diba.
7 Adam be gau ibounai idia vara dalana ena sivarai ia diba neganai, reana ia moale bada. Gau momo edia badina ia hahedinaraia. Unai sivarai idia gwauraia dalana amo, ia diba Dirava ese nega daudau toi Ia gwauraia neganai, unai nega ta ia gwauraia dina toi. Bona ia diba dina toi dekenai, gau iboudiai Ia havaraia totona, nega bada ia hanai, bena dina namba 4 lalonai, Dirava ese guba ena diari badadia rua ia karaia taunimanima edia dina, hora 24 unai, idia makaia totona. Taunimanima edia dina kwadogina tanobada dekenai, ia matamaia, dina badana ia diho neganai ela bona ia daekau bona ma ia diho lou. Adam ia lalo-parara danu ia ena nega be lagani amo idia makaia, bona ita daradara lasi ia ese iena mauri ena lagani ia makaia matamaia. Guba ena diari badana amo unai bamona ia karaia diba. To Dirava ena dina dekenai, gau ibounai Ia havaraia ena dina namba 6 dekenai unai tau ia noho. Dirava ia gwau lasi dina namba 6 ai tano ena animal iboudiai ia havaraia, bena tau ia havaraia bena unai dina ia ore. Lasi. Tau ia lalo-parara edena negai gau iboudiai idia vara, tubutubu gaudia, davara ena mauri gaudia, manu, bona tano edia animal iboudiai. To Eden umana dekenai Adam sibona ia noho dainai, Dirava ese tanobada Paradaisona lalonai ia noho tauna dekenai iena lalokau ibounai bona ena ura ia do hahedinaraia lasi.
Hahine Ginigunana Ia Havaraia
8 Tau ginigunana, be mai ena darana goevadaena bona gau iboudiai ia raraia namonamo bona edia mauri ia diba dainai, ia itaia manu bona animal iboudiai dekenai, tau bona hahine idia noho bona idia be sibodia edia toana bamona natudia idia havaraia noho. To, unai neganai, unai tau dekenai, unai bamona ia vara lasi. Bema unai lalohadai dainai, ia be turana ta ia tahua, ta ia davaria lasi animal iboudiai dekenai, monkey badadia danu be hegeregere lasi. Adam do ia laloa iena turana be lasi badina bema ta ia noho, Dirava ese ia henia vadaeni, ani? Dirava ese taunimanima ia havaraia neganai animal iboudiai amo ia idau, bona unai be maoro! Tau ia ura lasi sibona ena lalohadai ia veria bona hekokoroku dekenai, Dirava, ia Ia Havaraia Tauna, ia nanadaia iena turana be edeseni. Tau goevadaena ese gau iboudiai Dirava ena imana dekenai ia atoa, badina nega sisina murinai ia davaria Dirava danu be unai lalohadai ia abia. Gabeai idia vara gaudia ena sivarai be inai:
9 ‘To unai tau dekenai durua tauna ta ia bamona be lasi. Vadaeni Iehova Dirava ese unai tau ia hamahutaia. Bona ia mahuta lalonai ena ruduna turia ta ia kokia, bona turia gabuna ia koua hidio dekenai. Bona Iehova Dirava ese unai tau amo ia kokia turia dekenai hahine ta ia karaia, vadaeni tau dekenai ia abia lao. Bena unai tau ia gwau: “Inai hari lau bamona tauna ia noho. Ia be lauegu turia ena turia, bona lauegu hidio ena hidio, Iena ladana do idia hatoa, Hahine, badina be Tau dekena amo ia kokia. Unai dainai tau ese tamana sinana do ia rakatania, ena adavana dekenai do ia noho, ruaosi be tauanina tamona do idia lao.” Idia ruaosi, tau mai ena adavana danu be kopina kavakava, to idia hemarai lasi.’—Genese 2:20-25.
10. Tau goevadena ese hahine goevadaena ia itaia neganai, dahaka ia gwau, bona reana iena hereva ena anina be dahaka?
10 Ia be hahine goevadaena ia abia iena durua tauna totona neganai, inai bamona ia hereva mai moale bada: ‘Inai hari lauegu bamona ia noho. Ia be lauegu turia ena turia, bona lauegu hidio ena hidio.’ Iena vara matamata hahine ia davaria neganai, unai bamona ia hereva dainai, ita gwau diba, reana ia be nega daudau ia naria, ia bamona taunimanima ta, turana ia abia totona. Iena adavana ia hatoa “Hahine” (ʼish·shahʹ eiava “hahine tauna”), badina be ‘Tau dekena amo ia kokia.’ (Genese 2:23, New World Translation Reference Bible ena hereva rau ena henu kahana dekenai) Dirava ese Adam dekenai roho manudia bona tano animal momo ia mailaidia ia ese ladana ia henia totona, to ia laloa lasi idia be iena varavara ta. Iena kopina be edia kopina amo ia idau. To hari hahine be momokani iena bamona. Iena ruduna amo idia abia turiana ese rara ia karaia iena tauanina lalonai ia noho rarana ia karaia hegeregerena. (Mataio 19:4-6 itaia.) Unai neganai ma taunimanima ta ia noho, bena ia be Dirava ena peroveta tauna ai ia lao diba, bona unai taunimanima ta dekenai gau iboudiai idia vara ena sivarai do ia hadibaia diba.
11 To, badina be dahaka Havaraia Tauna ese adavana ta ia henia? Turana bona durua tauna ia henia kava, tau ia hesiku garina, a? Bible ena sivarai ese Dirava ena ura ia herevalaia. Dirava ena hahenamo henia dalana idia dekenai ia gwauraia, idia be headava idia karaia neganai:
11-13. (a) Adam ese hahine ia abia dainai, reana dahaka henanadai idia vara? (b) Dirava ia ura tau bona hahine ginigunadia be dahaka do idia karaia? (c) Taunimanima goevadaedia edia aniani be dahaka?
12 ‘Bona Dirava ma ia gwau: “Taunimanima ita karaia be namo, iseda toana bona iseda laulau hegeregerena. Davara gwarume bona atai manudia bona boromakau, bona tano dekenai idia rau gaudia ibounai, ia ese do ia biagua.” Vadaeni Dirava ese taunimanima ia karaia, ia sibona ena laulau bamona, Dirava ena toana hegeregerena ia karaia. Tau bona hahine ia karaia. Bona Dirava ese ia hanamodia, idia dekenai ia gwau: “Emui bese umui havaraia, do umui hutuma. Tanobada ena gabu ibounai dekenai umui noho, bona umui biagua. Davara ena gwarume bona atai manudia, bona mauri gaudia tanobada dekenai idia marere gaudia umui biagua.” ’
13 ‘Ma Dirava ia gwau: “Umui itaia, tanobada idoinai latanai uhe idia atoa ava ibounai, bona huahua idia atoa au ibounai umui dekenai lau henia vadaeni, inai be emui aniani. To tanobada ena boroma idauidau ibounai, bona atai manudia ibounai, bona tanobada dekenai idia rau mauri gaudia ibounai dekenai, ava ena rau lau henia vadaeni. Inai be edia aniani.” Vadaeni unai bamona ia vara.’—Genese 1:26-30.
Tau Bona Hahine Ginigunadia Edia Helaro
14 Tau goevadaena bona hahine goevadaena idia kamonai Dirava ese ia hereva henidia, bona ia hadibadia dahaka idia karaia bona ia hanamodia. Edia mamina be namo herea! Dirava ese ia hanamodia neganai, mauri be mai ena anina, bona ia hadibaia gaudia do idia karaia diba. Idia laloa gabeai negana be do ia namo herea! Headava taudia idia moale, edia noho gabuna, Eden umana dekenai idia gini, bona idia laloa dahaka do ia vara bema Dirava ena ura idia karaia neganai. Edia lalona ena matana amo gabeai negana idia laloa neganai, idia be ‘Eden umana east kahana dekenai’ sibona idia itaia lasi to tanobada ibounai be tatau bona hahine moaledia amo do ia honu. (Genese 2:8) Tau bona hahine be mai moale bada idia laloa unai taunimanima iboudiai be edia natudia, edia garana. Idia iboudiai idia goevadae, tauanina bona toana be namo, idia iboudiai be gorere lasi, bona mauri idia moalelaia. Idia iboudiai be lalokau goevadae idia hahedinaraia heheni, bona mai edia tamana bona sinana ginigunadia ida, lalo-tamona dekenai Havaraia Tauna, edia guba Tamana, do idia tomadiho henia. Tau bona hahine ginigunana be idia laloa unai bamona ruma bese do idia abia neganai, edia kudou idia moale bada herea!
15 Unai ruma bese ese tanobada ibounai idia hahonua bona aniani bada do ia noho idia dekenai. Eden umana dekenai, matamana neganai, aniani be bada herea. Dirava ese aniani ia henidia, idia dekenai huahua idia havaraia tubutubu gaudia iboudiai ia henidia, idia be goada bona mauri idia henia anianidia idia abia totona. Mai ena huahua audia danu idia abia.—Salamo 104:24 danu hahegeregerea.
15, 16. (a) Badina be dahaka taunimanima edia aniani be bada herea? (b) Ruma bese moalena ia hutuma ia lao neganai, dahaka gaukara Eden ena murimuri ai ia noho?
16 Edia ruma bese moalena idia hutuma idia lao neganai, idia be Eden umana ena hetoana idia habadaia, badina Dirava ena hereva ia hahedinaraia, Eden ena murimuri ai, tano ia do hegaegae lasi. Eiava, ita laloa taunimanima ta ese ia naria lasi eiava ia hanamoa lasi, Eden umana ena toana namona idia naria hegeregerena. Unai dainai, idia Ia Havaraia Tauna ese idia ia hadibaia tano idia hahonua neganai idia “biagua” danu.—Genese 1:28.
17. Badina be dahaka idia hutuma idia lao taudia edia aniani be hegeregere, bona uma idia habadaia neganai tanobada ena toana be dahaka ai do ia lao?
17 Naria taudia bona biagua taudia goevadaedia ese uma idia habadaia neganai, idia biagua tanona amo aniani bada do idia gogoa, taunimanima idia hutuma dainai bona unai aniani idia ania totona. Bena, ia bada ia lao noho umana ese tanobada ibounai do ia koua, bona tanobada ibounai dekenai paradaiso do ia noho, taunimanima edia noho gabuna hereadaena ai do ia noho hanaihanai totona. Guba amo do idia itaia ia be hairai gauna ta, bona guba Havaraia Tauna ese do ia gwauraia diba ia be namo herea.—Iobu 38:7 danu hahegeregerea.
18. Badina be dahaka Eden umana ese tanobada ibounai, ia abia neganai dika do ia noho lasi, bona dahaka maino do ia noho bada?
18 Tanobada ibounai be maino dekenai ia noho bona hadikaia gauna ta be lasi, Eden umana ena headava matamata tau bona hahine ese idia moalelaia gabuna hegeregerena. Tau ginigunana, Adam, ese ia stadilaia bona edia ladana ia henia manu bona animal iboudiai dainai do idia gari lasi. Edia tamana bona sinana ginigunadia hegeregerena, tanobada Paradaisona ena goevadae taudia iboudiai ese davara ena gwarume, guba ena roho manudia bona tano dekenai idia loaloa mauri gaudia iboudiai do idia biagua, uda animal iboudiai danu. Taunimanima be ‘Dirava ena toana’ dekenai idia vara dainai. Mauri gaudia iboudiai ese do idia badinaia bona maino dekenai do idia noho tamona. Edia goevadae biagudia ese idia hebogahisi henia, bona idia be mauri gaudia idia biagua neganai, idia be animal dekenai maino ena toana idia karaia. Dirava ena toana dekenai ia karaia taudia be edia biagudia bona idia ese unai mauri gaudia idia naria namonamo. Bona gau badana be, taunimanima goevadaedia be Dirava ida do idia maino, iena hahenamo be nega hanaihanai idia dekenai do ia noho.—Isaia 11:9 hahegeregerea.
Dirava be Havaraia Gaukara Amo Ia Laga-Ani
19 Tau bona hahine goevadaedia ese Dirava ena ura tanobada dekenai idia laloa neganai, idia be gau ta idia diba. Dirava ena ura idia karaia totona, nega idia abia be namo. Nega ena lata be edena bamona? Idia Ia Havaraia Tauna, edia guba Tamana, ia diba. Ia hahedinaraia idia dekenai gau iboudiai ia havaraia ena dina ma ta ia ore gwauraia bona idia be “hanuaboi” dekenai idia mai. Unai be Dirava ese ia makaia dina ma ta ena matamaia negana. Unai be dina helagana, Dirava ese do ia hahelagaia iena ura goevana bona maorona totona. Tau goevadaena, Dirava ena peroveta tauna, ese unai ia laloa. Bible ena sivarai ese ita ia hadibaia:
20. Bible ena sivarai be dahaka ia gwau “dina namba 7” dekenai?
20 “Dirava ese ia karaia vadaeni gaudia ibounai ia itaia bona momokani idia be namo herea. Adorahi ia ore, bona daba ia mai, be dina namba 6. Vadaeni, guba bona tanobada mai edia anina idoinai be ia karaia haorea. Dina namba 7 dekenai, Dirava ese ena gaukara ibounai be ia ore vadaeni. Dina namba 7 lalonai ia laga-ani sibona, ena gaukara ia rakatania. Bona Dirava ese dina namba 7 ia hanamoa bona dina helaga ia karaia badina be unai dina dekenai Dirava ese ena gau ibounai karaia gaukara ia rakatania, ia laga-ani. Guba bona tanobada bona noho gaudia ibounai karaia dalana be inai bamona.”—Genese 1:31–2:4.
21. (a) Bible ia gwau Dirava ese iena laga-ani dinana ia hadokoa bona ia namo herea, a? Mani oi herevalaia. (b) Dahaka henanadai idia vara?
21 Bible ia gwau lasi Dirava ese iena laga-ani dinana ia hadokoa bona ia itaia ia namo herea bona hanuaboi bona dina ia diho, dina namba 7 unai. Idia lao vadaeni dina namba 6 ia gwauraidia namo herea to dina namba 7 ia do gwauraia lasi ia namo herea, badina ia do doko lasi. Ema bona hari, Iehova Dirava ese ia gwauraia diba dina namba 7 ia namo herea, a? Ia dekenai inai be maino laga-ani dinana ta, a? Kudou ia hamoalea lalohadaina, tau bona hahine Paradaiso dekenai idia laloa gauna, edia headava dinana ai, idia itaia gauna be edena bamona? Gabeai sivarai dekenai ita itaia dahaka ia vara.
[Footnotes]
a Inai ladana ibounai be Genese buka Heberu gado dekenai, bona Dirava ese ia havaraia ma Heberu Revareva haida dekenai, idia noho.
Edena Bamona Oi Haere?
◻ Dirava ese uma naria gaukara Adam dekenai ia henia, bona ma dahaka gaukara danu ia henia? Bona unai gaukara dekenai dahaka ia karaia?
◻ Genese 1:1-25 dekenai havaraia gaukara ena sivarai amo dahaka ia hahedinaraia?
◻ Hahine ginigunana be edena bamona ia havaraia, bona Adam be dahaka ia gwau edia headava dinana dekenai?
◻ Tau bona hahine ginigunadia be edena bamona mauri do idia moalelaia diba?
◻ Dirava be edena bamona ia hahedinaraia havaraia dinana ma ta ia ore gwauraia?
8, 9. (a) Tau goevadaena be animal edia noho dekenai, dahaka ia itaia, to sibona dekenai dahaka ia laloa? (b) Badina be dahaka ia maoro, tau goevadaena ese Dirava ia noia lasi, turana ia henia totona? (c) Bible be edena bamona hahine ginigunana ia havaraia dalana ia gwauraia?
14. Dirava ese ia hanamodia dainai, tau bona hahine goevadaedia be gabeai edena bamona mauri do idia abia diba, bona dahaka idia laloa hegaegae diba?
19. (a) Tau bona hahine ginigunadia be dahaka idia diba Dirava ena ura dekenai? (b) Dirava ese unai nega ena lata dekenai dahaka ia hahedinaraia?