Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w92 4/15 rau 12-17
  • Iehova Ena Harihari Gauna, “Henai Taudia” Unai

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Iehova Ena Harihari Gauna, “Henai Taudia” Unai
  • 1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Israel Taudia be Babulono amo Idia Giroa Lou
  • Israel Lasi Taudia Danu Idia Giroa Lou
  • Hari Ia Laulaulaia Gauna
  • Idia Henidia Gaukara Badana Idia Karaia Totona
  • Hari Ita Sibona Ita Henia Dalana
  • Hereva Badana Ta
    1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Esera Bukana Ena Hereva Badadia
    2006 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2006
  • “Dirava Ena Israela” Bona ‘Hutuma Bada Herea’
    1995 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ia Namo Lou ‘Tanona’ ai Idia Noho Hebou Taudia
    1995 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w92 4/15 rau 12-17

Iehova Ena Harihari Gauna, “Henai Taudia” Unai

“Idau taudia do idia gini, emui mamoe do idia naridia.”​—⁠ISAIA 61:⁠5.

1. Unai hereva “ia henia” ita gwauraia neganai, dahaka dainai reana Iehova ita laloa?

DIRAVA be hariharibada ia henia Diravana! Aposetolo Paulo ia gwau: “[Iehova] sibona ese mauri bona laga bona gau ibounai ia henia noho taunimanima dekenai.” (Kara 17:25) Dirava dekena amo ita be ‘gau namodia bona harihari gaudia’ ita abia, bona unai ita laloa noho neganai namo do ita davaria diba.​—⁠Iakobo 1:​5, 17; Salamo 29:11; Mataio 7:7; 10:19; 13:12; 21:⁠43.

2, 3. (a) Dirava ese ita ia henia harihari gaudia dainai, dahaka ita karaia be namo? (b) Edena dala amo Levi taudia be “henia taudia” bamona?

2 Mai ena badina namona dainai salamo torea tauna be Iehova ena harihari gaudia dainai edena bamona davana do ia henia ia laloa noho. (Salamo 116:12) Taunimanima ese edia Havaraia Diravana dekenai edia gau ta eiava idia henia diba gauna ta idia henia be anina lasi badina gau ta dekenai ia dabu lasi. (Salamo 50:​10, 12) To, Iehova ese ia hahedinaraia ia moale bema taunimanima be mai edia ura danu sibodia idia henia tomadiho momokanina idia karaia totona. (Heberu 10:​5-7 itaia danu.) Namona be taunimanima iboudiai be edia Havaraia Diravana dekenai edia mauri idia gwauhamatalaia, bena, reana idia dekenai gaukara maduna ma haida do ia henidia, idau negai Levi taudia dekenai ia henidia bamona. Ena be Dirava dekenai Israel taudia iboudiai ese edia mauri idia gwauhamatalaia, to ia ese Levi besena amo Aaron ena iduhu taudia ia abia hidi hahelaga taudia ai idia lao, tomadiho kalagana bona dubu lalonai boubou karadia idia karaia totona. To Levi taudia oredia be edena bamona?

3 Iehova be Mose dekenai ia gwau: “Levi taudia do oi hakaua mai . . . Bona hebou kalagana ena kohu iboudiai do idia naridia . . . Bona Levi taudia be Aaron bona ena natudia dekenai do oi henidia; idia be henia taudia [Heberu, nethu·nimʹ], Israel dekena amo ia idia henia.” (Numera 3:​6, 8, 9, 41) Levi taudia idia “henia” Aaron dekenai tomadiho kalaga rumana ena hesiai gaukara do idia karaia totona, bena unai neganai Dirava ia gwau diba: “Idia be henia taudia, Israel taudia bogaragidia amo lau idia henia.” (Numera 8:​16, 19; 18:⁠6) Levi taudia haida edia gaukara be auka lasi; to ma haida edia gaukara be mai anina bada, hegeregere Dirava ena taravatu idia hadibaia. (Numera 1:​50, 51; 1 Sisiga 6:48; 23:​3, 4, 24-32; 2 Sisiga 35:​3-5) Harihari, namona be “henia taudia” ma haida ita lalodia, idia be hari inai nega taudia idia laulaulaidia.

Israel Taudia be Babulono amo Idia Giroa Lou

4, 5. (a) Babulono amo idia giroa lou Israel taudia be daidia? (b) Hari inai nega lalonai, guna Israel taudia idia giroa lou karana ese dahaka ia laulaulaia?

4 Esera bona Nehemia edia revareva ese idia hahedinaraia Gavana Serubabele be Israel taudia oredia ia hakaudia Babulono idia rakatania neganai, bona edia tano korikori dekenai idia giroa lou tomadiho momokanina idia haginia lou totona. Unai sivarai rua lalodiai idia gwau idia giroa lou taudia edia namba be 42,360. Unai namba amo taunimanima tausen momo be “tatau Israel dekena amo.” Unai sivarai ese hahelaga taudia edia namba ia gwauraia. Bena murinai ia gwau Levi taudia 350 bamona, ane abia bona ikoukou idia naria Levi taudia danu, idia lao. Esera bona Nehemia edia revareva ese idia hahedinaraia edia iduhu korikori idia hamomokania diba lasi Israel taudia tausen momo, reana haida be hahelaga taudia, be idia giroa lou danu.​—⁠Esera 1:​1, 2; 2:​2-42, 59-64; Nehemia 7:​7-45, 61-66.

5 Unai Israel orena taudia be igui hesiai dekenai idia laohaidia bona murinai idia giroa lou Ierusalem bona Iuda dekenai, bona idia hahedinaraia Dirava dekenai edia abidadama karana be ia bada herea bona tomadiho momokanina idia laloa bada. Guna ita gwau bamona, hari inai nega lalonai, lagani 1919 ai, lauma Israel orena taudia be Babulono Badana idia rakatania karana idia laulaulaia.

6. Hari inai nega lalonai, Dirava ese lauma Israel taudia be edena bamona ia gaukaralaidia?

6 Lagani 1919 ai Iehova ese idia ia ruhaia ena nega amo, Keriso ena horoa tadikakadia be mai lalo-goada danu idia raka lao tomadiho momokanina dekenai. Idia hekwarahi “Dirava ena Israela” ena 144,000 taudia oredia idia gogodia totona, bona Iehova ese edia gaukara ia hanamoa. (Galatia 6:16; Apokalupo 7:​3, 4) Horoa orena taudia iboudiai be “hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena kara maoromaoro” oreana, bona Dirava ese idia dekena amo mauri ia henia lauma anianina bada herea ia henia, bona idia gaukara goadagoada unai aniani be tanobada ibounai dekenai idia hariharilaia totona.​—⁠Mataio 24:​45-47.

7. Tomadiho momokanina dekenai daidia ese horoa taudia idia bamodia?

7 Sivarai gunana ese ia hahedinaraia vadaeni, harihari “mamoe idaudia” milion momo be Iehova ena taunimanima ai idia lao bona idia be Dirava dekena amo helaro namona idia abia, idia be kahirakahira do ia vara hisihisi badana amo do idia roho mauri diba. Idia ura dikadika inai tanobada dekenai Iehova ena hesiai gaukara idia karaia ela bona hanaihanai, unuseniai hitolo, ranu mase, bona lalohisihisi ia havaraia taitai karadia do idia noho lasi. (Ioane 10:16; Apokalupo 7:​9-17; 21:​3-5) Babulono idia rakatania bona edia tano dekenai idia giroa lou taudia edia sivarai ese hari inai nega lalonai taunimanima haida idia laulaulaidia, a? Oibe!

Israel Lasi Taudia Danu Idia Giroa Lou

8. Daidia ese Israel taudia idia bamodia idia be Babulono amo idia giroa lou neganai?

8 Babulono dekenai idia boiboi neganai Iehova idia lalokau henia taudia be Gwauhamata Tanona dekenai idia giroa lou totona, Israel lasi taudia momo herea ese unai hereva idia badinaia. Esera bona Nehemia edia revareva lalonai idia torea lista dekenai, ita duahia haida be “Nethinim” (anina be, “Henia Taudia”) bona haida be “Solomon ena hesiai taudia edia tubudia,” bona edia namba ibounai be 392. Unai sivarai rua lalonai taunimanima 7,500 bona ma haida idia gwauraidia danu: ‘hesiai tatau bona hesiai kekenidia,’ bona Levi lasi “ane abia tatau bona hahinedia.” (Esera 2:​43-58, 65; Nehemia 7:​46-60, 67) Dahaka ese unai Israel lasi taudia momo herea ia hasiahudia idia giroa lou totona?

9. Igui hesiai gaukara amo idia giroa lou neganai, lauma helaga ena gaukara be dahaka?

9 Esera 1:5 ia gwau, “Dirava momokanina ena lauma ese ia hasiahua taudia iboudiai, Iehova ena dubu Ierusalem dekenai do idia haginia lou totona.” Oibe, Iehova ese idia giroa lou taudia iboudiai ia hasiahudia. Ia ese ia doridia, unai anina be edia lalona ena ura ia habadaia. Ena be guba dekenai ia noho, to Dirava ese ena lauma helaga, ena gaukara siahuna, ia gaukaralaia karana amo unai ia karaia diba. Vadaeni, idia toreisi bona ‘Iehova ena ruma idia haginia lou totona idia giroa lou taudia’ iboudiai be heduru idia abia ‘Dirava ena lauma helaga amo.’​—⁠Sekaria 4:​1, 6; Hagai 1:⁠14.

Hari Ia Laulaulaia Gauna

10, 11. Babulono amo idia giroa lou Israel lasi taudia ese daidia idia laulaulaidia?

10 Idia giroa lou Israel lasi taudia ese daidia idia laulaulaidia? Reana Keristen taudia momo edia haere be inai: ‘Nethinim taudia be hari inai nega ena “mamoe idaudia” idia laulaulaidia.’ Momokani, to Nethinim taudia mo sibona lasi; badina idia giroa lou Israel lasi taudia iboudiai ese hari inai nega lalonai lauma Israel lasi Keristen taudia idia laulaulaidia.

11 You May Survive Armageddon Into God’s New Worlda bukana lalonai, ia gwau: “Israel ena orena taudia 42,360 mo sibona lasi be gavana Serubabele danu Babulono idia rakatania . . . Israel lasi taudia tausen momo danu idia giroa lou . . . Hegeregere Nethinim bona Israel lasi taudia ma haida, igui hesiai taudia, ane abia tatau bona hahinedia bona Pavapava Solomon ena hesiai taudia edia tubudia.” Unai buka ia gwau: “Nethinim taudia, igui hesiai taudia, ane abia taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia iboudiai be Israel lasi taudia, bona igui hesiai lalonai idia noho ena tano idia rakatania bona Israel orena taudia ida idia giroa lou . . . Unai dainai ia maoro bema ita laloa lauma Israel lasi idau bese taudia be lauma Israel orena taudia idia bamoa Iehova Dirava ena tomadiho momokanina habadaia totona, a? Oibe.” Unai bamona taudia be ‘hari inai nega lalonai, Nethinim taudia, ane abia taudia, bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia idia laulaulaidia.’

12. Lauma Israel taudia sibodia totona Dirava ese ena lauma helaga amo dahaka ia karaia? To dahaka dainai ita diba Dirava idia tomadiho henia taudia iboudiai ia durudia diba danu?

12 Idau negai ia karaia hegeregerena, Dirava ese iena lauma helaga amo tanobada dekenai mauri hanaihanai ena helaro idia dogoatao taudia ia durudia. Momokani, idia be vara lou lasi taudia. Idia be 144,000 taudia bamona lasi. Unai 144,000 taudia ta ta iboudiai sibona be vara lou taudia, Dirava ese iena lauma helaga amo ia horodia bona iena lauma natudia ai idia lao. (Ioane 3:​3, 5; Roma 8:16; Efeso 1:​13, 14) Momokani, unai horoa karana be Dirava ena lauma helaga ena gaukara idauna, mamoe orea maragi taudia sibona dekenai. To danu Dirava ena ura ita karaia totona iena lauma helaga ena heduru ita abia be gau badana. Unai dainai, Iesu ia gwau: “Tamana guba dekenai ia noho ese Lauma Helaga idia noinoi taudia dekenai do ia henidia.” (Luka 11:13) Herevana ia noinoi tauna ena helaro be guba dekenai do ia lao eiava ia be mamoe idauna ena helaro ia abia, to Iehova ena lauma helaga ia noho bona ia hegeregere Iena ura ia havaraia totona.

13. Lauma helaga ese Dirava ena hesiai taudia iboudiai be edena bamona ia durudia diba?

13 Dirava ena lauma helaga ese Israel bona Israel lasi taudia ia hasiahudia Ierusalem dekenai idia giroa lou totona, bona hari inai nega lalonai, iena abidadama taudia iboudiai ia hagoadaia bona ia durudia danu. Herevana Dirava ese Keristen tauna ia henia helarona be guba maurina do ia abia eiava tanobada maurina do ia abia, to gau badana be ia ese sivarai namona ia harorolaia, bona lauma helaga ese ia durua, mai ena abidadama danu unai gaukara ia karaia totona. Herevana iseda helaro be dahaka, ita ta ta ibounai be lauma ena huahua hahedinaraia karana ita habadaia be namo, badina ita ibounai be unai dala amo heduru badana ita abia be gau badana.​—⁠Galatia 5:​22-26.

Idia Henidia Gaukara Badana Idia Karaia Totona

14, 15. (a) Idia giroa lou Israel lasi taudia iboudiai amo, Bible ese edena orea rua ia herevalaia momo? (b) Nethinim taudia be daidia, bona edia gaukara be dahaka?

14 Lauma helaga ese Israel lasi taudia tausen momo ia hasiahudia idia giroa lou totona, bona Bible ena Hereva ese idia edia amo orea rua ia herevalaia momo​—⁠Nethinim taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia. Idia be daidia? Edia gaukara be dahaka? Bona hari inai nega lalonai reana unai ena anina be dahaka?

15 Orea ta be Nethinim taudia; idia be Israel lasi taudia, to gaukara namona idia karaia bona idia be Levi taudia ida hesiai gaukara idia karaia. Kanana tanona ena Gibeon taudia oi laloatao, idia be “au siria taudia bona ranu utua taudia ai ia halaodia. Israel taudia edia, bona Iehova dekenai idia bouboulaia patana ena.” (Iosua 9:27) Nethinim taudia be Babulono amo idia giroa lou neganai, reana Gibeon taudia edia tubudia haida, bona David ena lohia negana lalonai bona ma nega haida danu Nethinim orea lalonai idia vareai taudia ma haida danu be idia ida idia giroa lou. (Esera 8:20) Nethinim taudia edia gaukara be dahaka? Levi taudia idia henia hahelaga taudia idia durudia totona, bona murinai Nethinim taudia idia henia Levi taudia idia durudia totona. Ena be edia kopina idia utua, to idau bese taudia dekenai unai hesiai gaukara idia abia be hahenamo badana.

16. Nega ia hanai ia lao murinai, Nethinim taudia edia gaukara be edena bamona ia idau?

16 Unai orea be Babulono amo idia giroa lou neganai, idia dekenai Levi taudia be momo lasi, to hahelaga taudia eiava Nethinim bona “Solomon ena hesiai taudia edia tubudia” be sisina momo. (Esera 8:​15-20) Doketa James Hastings ese ia torea Dictionary of the Bible bukana lalonai, ia gwau: “Nega ia hanaia murinai, ita itaia [Nethinim taudia] be helaga orea ta ena dagi taudia ai idia lao, unai dainai, gaukara namodia momo idia henidia.” Diba taudia totona idia torea magasin Vetus Testamentum lalonai, ia gwau: “Kara idauna ta ia vara. Igui Hesiai amo idia Giroa Lou murinai, taunimanima idia gwau lasi unai [idau bese] taudia be Dubu ena igui hesiai taudia, to idia gwau Dubu lalonai idia be gaukara taudia, idia be Dubu lalonai idia gaukara taudia edia orea ma haida hegeregerena.”​—⁠Maua dekenai hereva ta ladana “Edia Hesiai Gaukara Ia Idau” oi itaia.

17. Dahaka dainai Nethinim taudia dekenai gaukara ma haida idia henia, bona Bible ese unai edena bamona ia hamomokania?

17 To, Nethinim taudia ese hahelaga taudia bona Levi taudia edia dagi idia abia diba lasi. Israel lasi taudia be unai Israel taudia edia gabu idia abia diba lasi. To, Bible ese ia hahedinaraia Levi taudia be momo lasi dainai, Nethinim taudia dekenai Dirava ena hesiai gaukara ma haida idia henidia. Dubu kahirakahira dekenai mahuta rumadia idia henidia. Nehemia ena nega lalonai idia be hahelaga taudia ida idia gaukara hebou, dubu kahirakahira magudia idia hanamoa lou totona. (Nehemia 3:​22-26) Bona Parasa taudia edia pavapava ese taravatu ta ia karaia, ia gwau Nethinim taudia amo takisi monina do idia noia lasi, Levi taudia amo idia noia lasi hegeregerena, badina idia be dubu gaukarana idia karaia dainai. (Esera 7:24) Unai ese ia hahedinaraia unai “henia taudia” (Levi bona Nethinim taudia unai) be idia gaukara hebou lauma gaudia idia naria totona bona gaukara ia bada neganai Nethinim taudia dekenai gaukara ma haida idia henidia, to idia gwau lasi idia be Levi taudia. Nega ia hanaia murinai, Esera ese igui hesiai taudia haida ia haboudia idia giroa lou totona, to guna idia huanai Levi tauna ta be lasi. Unai dainai, ma ia goada karaia idia haida do ia tahudia totona. Bena Levi taudia 38 bona Nethinim taudia 220 ia haboudia do idia giroa lou “Dirava ena dubu ena hesiai taudia” ai do idia lao totona.”​—⁠Esera 8:​15-20.

18. Reana Solomon ena hesiai taudia edia tubudia edia gaukara be dahaka?

18 Orea iharuana be Israel lasi taudia, idia be Solomon ena hesiai taudia edia tubudia. Bible ese idia ia gwauraia momo lasi. Idia haida be “Sotai [Sophereth] tubudia.” Esera ese unai ladana ia haidaua sisina, ia gwauraia Has·so·pheʹreth, reana unai ena anina be “toretore tauna.” (Esera 2:55; Nehemia 7:57) Unai dainai, reana idia be toretore eiava torea hanai gaukarana taudia, reana dubu gaukaradia naria toretore taudia. Ena be idia be idau bese taudia, to Dirava ena tomadiho karana idia haginia lou totona Babulono idia rakatania bona idia giroa lou neganai, Solomon ena hesiai taudia edia tubudia ese edia abidadama karana Iehova dekenai idia hamomokania.

Hari Ita Sibona Ita Henia Dalana

19. Hari inai negai, horoa taudia bona mamoe idaudia edia gaukara hebou karana be dahaka?

19 Hari iseda nega lalonai, tomadiho momokanina bona sivarai namona harorolaia gaukaradia gunalaia totona, Dirava ese horoa orena taudia ia gaukaralaidia bada. (Mareko 13:10) Unai orena taudia idia moale bada herea badina idia itaia idia ida idia tomadiho mamoe bamona taudia be tausen momo amo idia bada daekau ia lao milion haida dekenai! Bona orena taudia bona mamoe idaudia idia gaukara hebou namonamo be moale bada gauna!​—⁠Ioane 10:⁠16.

20. Nethinim taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia idia laulaulaia taudia dekenai, lalohadai matamatana ta be dahaka? (Hereva Lada-isidia 4:⁠18)

20 Idau negai Babulono amo idia giroa lou Israel lasi taudia iboudiai ese hari inai negai lauma Israel orena taudia ida idia gaukara hebou mamoe idaudia idia laulaulaidia. To, dahaka dainai Bible ese Nethinim taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia sibodia ia herevalaidia dagi idia abia? Unai nega lalonai, Nethinim taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia dekenai gaukara namodia haida idia henidia, to idia ida idia giroa lou Israel lasi taudia ma haida ese unai bamona gaukara idia abia lasi. Reana unai ese ia perovetalaia, hari inai nega lalonai, Dirava ese idia lo bona mai edia ura mamoe taudia haida dekenai dagi bona gaukara namodia ma haida ia henidia.

21. Tanobada helarona idia abia tadikakadia haida idia henia gaukara bona dagi ma haida be dahaka?

21 Nethinim taudia idia henidia gaukara ma haida be lauma gaudia idia naria. Solomon ena hesiai taudia edia tubudia idia henia gaukarana be reana dubu ena kohu bona gaukara idia naria. Unai hegeregerena, hari inai nega lalonai, Iehova ese tatau haida ia henia, “harihari gaudia” bamona, iena taunimanima idia naridia totona. Unai be hahenamo badana ta. (Efeso 4:​8, 11, 12) Idia lo bona idia manada tadikaka handred momo ese ‘mamoe seridia’ naria gaukarana idia karaia, unai be sekit bona distrik naria taudia, bona Watch Tower Society ena branch 98 dekenai Branch Komiti dekenai idia vareai taudia. (Isaia 61:⁠5) Society ena tanobada ibounai hedikwota gabuna dekenai, “hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena kara maoromaoro” orea ena Hakaua Oreana ena siahu henunai, mai edia diba tataudia idia hadibaia lauma aniani hegaegaelaia karana idia durua dalana idia diba totona. (Luka 12:​42) Nega daudau edia mauri idia gwauhamatalaia vadaeni bona gaukara totona idia volantia taudia ma haida idia hadibaia Betele rumadia bona faktori naria gaukara idia diba totona, bona tanobada ibounai lalonai branch matamatadia bona Keristen tomadiho totona idia hebou rumadia haginia gaukaradia idia naria totona. Idia be horoa orena taudia idia durua bada herea, unai horoa taudia be pavapava bona hahelaga oreana taudia.​—⁠1 Korinto 4:17; 14:40; 1 Petero 2:⁠9 itaia danu.

22. Dahaka dainai ia maoro hari inai negai mamoe idaudia haida dekenai mai anina bada gaukaradia idia henidia, bona namona be iseda lalohadai unai kara dekenai be dahaka?

22 Idau negai, hahelaga taudia bona Levi taudia be Iuda edia hesiai gaukara idia karaia noho. (Ioane 1:19) To, hari inai nega lalonai, tanobada dekenai lauma Israel orena taudia edia namba ia diho ia lao noho. (Ioane 3:30 itaia danu.) Gabeai, Babulono Badana do ia ore murinai, ‘maka idia abia’ 144,000 taudia iboudiai be Mamoe ena headava totona guba dekenai do idia noho. (Apokalupo 7:​1-3; 19:​1-8) To hari mamoe idaudia edia namba do ia bada ia lao noho. Nethinim taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia hegeregeredia, horoa orena taudia edia hakaua siahuna henunai, haida be mai anina bada gaukaradia idia karaia, to unai gaukara dainai idia hekokoroku lasi bona sibodia idia gwauraia bada lasi. (Roma 12:⁠3) Unai ese ita ia hamoalea, badina Dirava ena taunimanima be ‘hisihisi badana amo’ do idia roho mauri neganai, mai edia diba tataudia​—⁠“lohia” taudia⁠—​do idia noho bona do idia hegaegae mamoe idaudia do idia hakaudia totona.​—⁠Apokalupo 7:14; Isaia 32:1; Kara 6:​2-7 itaia danu.

23. Dirava ena hesiai gaukara dekenai, dahaka dainai ita ese iseda kudouna ibounai ida henia karana ita habadaia be namo?

23 Babulono amo idia giroa lou taudia iboudiai be mai edia ura danu idia gaukara goada herea bona unai amo idia hahedinaraia mai edia lalona bona kudouna ibounai ida Iehova idia tomadiho henia. Unai be hari inai nega lalonai hegeregerena. Horoa orena taudia ida, ‘idau taudia idia gini bona mamoe taudia idia naridia.’ (Isaia 61:⁠5) Unai dainai, herevana Dirava ese ita ia henia helarona be dahaka, bona herevana lauma helaga ese ia abia hidi elda taudia dekenai idia henia dagi gaukarana be dahaka, Iehova ena ladana be Aramagedono ai do ia hanamoa ena nega ia do mai lasi neganai, to namona be ita ibounai be sibona ita laloa lasi to taunimanima durua karana do ita habadaia. Ena be Iehova ese ita ia henia gau namodia momo edia davana ita haloua diba lasi, to herevana dahaka gaukara iena orea dekenai ita karaia, namona be mai iseda kudouna ibounai ida do ita karaia. (Salamo 116:​12-14; Kolose 3:23) Unai dala amo ita ibounai ese iseda goada ita henia tomadiho momokanina dekenai, mamoe idaudia be horoa taudia ida idia gaukara hebou bona unai horoa taudia edia helaro be ‘tanobada do idia lohiaia.’​—⁠Apokalupo 5:​9, 10.

[Footnotes]

a Rau 142-8; Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. idia karaia bukana.

Inai Hereva Oi Laloatao

◻ Idau negai Israel lalonai edena dala amo Levi taudia be “henia taudia” bamona?

◻ Idia giroa lou Israel lasi taudia be daidia, bona idia be daidia idia laulaulaidia?

◻ Nethinim taudia edia dagi dekenai dahaka ia idau?

◻ Hari ita diba Nethinim taudia bona Solomon ena hesiai taudia edia tubudia ese daidia idia laulaulaidia?

◻ Horoa taudia bona mamoe idaudia idia gaukara hebou karana ese ita edena bamona ia hagoadaia?

[Box on page 14]

EDIA HESIAI GAUKARA IA IDAU

Bible dikseneri bona encyclopedia bukadia momo edia hereva ia gwau idia giroa lou Israel lasi taudia momo edia gaukara idia haidaua. Hegeregere, Encyclopædia Biblica bukana ena sinado “Change in their position” (“Edia gaukara ia idau”) henunai, ia gwau: “Ia hedinarai vadaeni, taunimanima edia lalohadai idia dekenai be ia idau, hari idia lalodia bada. Hari, [Nethinim taudia] be igui hesiai taudia bamona idia lalodia lasi.” (Cheyne bona Black idia hegaegaelaia, Volume 3, rau 3399) The Cyclopædia of Biblical Literature bukana lalonai, torea tauna John Kitto ia gwau: “Taunimanima idia diba unai [Nethinim taudia] be Palestine dekenai idia giroa lou neganai, idia momo be igui hesiai gaukara ma idia karaia lou lasi . . . Nethinim taudia be mai edia ura danu gaukara idia karaia namonamo dainai, taunimanima ese idia lalo-namo henidia.” (Volume 2, rau 417) The International Standard Bible Encyclopedia bukana ia gwau: “Edia hebamo karana dainai bona edia tubudia be Solomon ena nega lalonai idia noho dainai, ita gwau diba dubu iharuana dekenai Solomon ena hesiai taudia edia gaukara be mai anina bada.”​—⁠G. W. Bromiley ese ia hegaegaelaia, Volume 4, rau 570.

[Picture on page 15]

Ierusalem idia haginia lou totona Israel taudia idia giroa lou neganai, Israel lasi taudia tausen momo ese idia bamodia

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture on page 17]

Branch Komiti taudia Korea dekenai. Idau negai Nethinim taudia bamona, hari inai negai, tomadiho momokanina dekenai mamoe idaudia edia gaukara be bada

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia