“Emui Lalokau Iena Ladana Dainai Umui Hahedinaraia” be Dirava ese Ia Laloaboio Lasi
“DIRAVA ena kara be gagevagageva lasi; emui gaukara bona emui lalokau iena ladana dainai umui hahedinaraia vadaeni, helaga taudia umui durudia vadaeni bona umui durudia noho, ia ese do ia laloaboio lasi.” (Heberu 6:10, NW) Unai be aposetolo Paulo ena hereva, bona Iehova ena Witness taudia Eastern Europe ai idia noho ese idia hamomokania. Lagani momo herea lalodiai, ena be Soviet ese ia biagudia gavamanidia ese edia gaukara idia taravatua, to Iehova ena ladana dainai iena hesiai idia lao henia mai edia momokani ida. Iehova ese edia kara namodia ia lalodiatao bona Basileia hahenamodia ia henidia badabada. Hesiai laganina ena ripoti, unai gabu toi sibodia edia, mani ita tahudia.
Soviet Union ese Guna Ia Biagudia Tanodia
Soviet Union ese guna ia biagudia tanodia amo inai ripoti ai abia: Hesiai laganina 1992 ai Basileia harorolaia taudia edia namba be 49,171 amo ia daekau 66,211! Idia gaukara goadagoada; buka bona magasin, Baibel idia gwauraia gaudia, momo idia hariharilaidia. Lagani 1991 ai buklet 477,235 idia hariharilaidia, to lagani 1992 ai 1,654,559 idia hariharilaidia! Unai dainai dahaka ia vara? Baibel stadi edia namba be nega rua idia habadaia, hari 38,484 idia karadia.
Ma danu, heduru pioneer gaukarana idia karaia taudia edia namba be 94 pesen amo ia bada daekau. Lagani 1991 ai hahediba taudia 6,570 idia bapatiso, to pioneer taudia edia heduru dainai lagani 1992 ai 26,986 idia bapatiso!
Dahaka dainai bapatiso matamata taudia haida ese guna sivarai namona idia ura henia matamaia? Stadi idia karaia Witness taudia edia kara ese idia haida edia lalodia idia anidia. Kongregesen gunalaia tauna ta Moldova ai ia gwau:
“Lau mai adavagu ida ai lao hahine ta itaia totona. Guna ia ese Baibel ena hereva momokanina ia ura henia. Baibel stadi ta be ia ida ai hamatamaia, to ena adavana ese stadi ia laloa lasi. Dina ta, stadi totona ena ruma ai lao henia neganai, sinou ia diho bona ia paraka herea . . . to nega korikori ai ginidae ena ruma ai. Hahine ese ena adavana ia hamaoroa, ia gwau: ‘Oi itaia, idia ese ita idia laloa bada. Ena be sinou ia diho, to nega korikori ai idia ginidae.’ Edia kara dainai ena tau ia laloa namonamo. Ena lalona ia hadaia ia danu do ia stadi, bona hari ia mai ena hahine be bapatiso Witness taudia.”
Witness taudia edia hereva manau dainai haida ese sivarai namona idia ura henia. Elda tauna ma ta Moldova ai ese inai sivarai ia gwauraia:
“Lau haroro neganai tau ta lau davaria, ia gwau Iehova ena Witness taudia ia ura henidia lasi. Ia gwau ena tomadiho be Orthodox, ena tamana bona ena tubuna edia hegeregerena. Unai dainai lau ia noia ena ruma do lau rakatania. Lau do rakatania lasi neganai, lau hamaoroa dahaka dainai ena ruma dekenai lau mai. Mataio 28:19 ena hereva lau gwauraia; hereva be inai: ‘Umui lao, bese ibounai be diba tahua taudia do umui halaoa, bona Tamana, Natuna, Lauma Helaga ena ladanai do umui bapatiso henia idia dekenai.’ Bena emai hebou gabuna ena adres lau henia bena lau rakatania. Pura ta murinai lau hoa maragi lasi—emai hebou ai ia vareai! Ia noho ela bona program ia doko. Ia gwau unai pura lalonai ena lalona ia metau badina be lau ia dadaraia dainai. Maoromaoro Baibel stadi be ia ida lau karaia matamaia, bona hari ia be iseda tadikaka.”
Hesiai laganina 1992 ai ia vara gauna namona ma ta be, keru neganai tadikaka ese aniani 400 ton bona dabua momo herea idia siaia, iseda tadikaka unai tano ai idia noho edia dabu ai idia durudia totona. Unai aniani bona dabua be Soviet Union ena teritori gunadia kahirakahira iboudiai lalodiai idia hariharilaidia. Unai ese ia hahedinaraia iseda tadikaka be iena ladana dainai idia hahedinaraia lalokauna be Iehova ese ia laloaboio lasi! Iehova ena lauma ese lalokau ia havaraia, bona edia tadikaka edia lalokau karadia ese idia na edia orea ida idia hatamonadia, tanobada hegegemadai ia noho oreana unai. Ukraine ai, taihu ta ese branch opesi ia tore henia, ia gwau:
“Ai umui henia heduruna ai laloa bada. Ia dainai ai tai bona Iehova Dirava ai tanikiu henia, badina be ai ia laloaboio lasi. Momokani, tauanina durua gaudia ai ai dabu momokani, to iseda tadikaka West kahanai idia noho edia heduru dainai tauanina durua gaudia ai hari ai hegeregere vadaeni. Emui heduru dainai, hari emai ruma bese be mai emai dala hora momo lalodiai Iehova ena hesiai gaukarana do ai karaia. Bema Iehova ia ura, lau bona egu natuna kekenina be siahu negana ai heduru pioneer gaukarana do ai karaia.”
Unai heduru karadia dainai murimuri taudia idia diba Witness taudia be mai edia lalokau. Kongregesen ta ena famili ta ese branch opesi idia tore henia, idia gwau: “Heduru gaudia, aniani bona dabua, ai davaridia vadaeni. Idia be momo herea! Ai umui durua bona emai lalona umui hagoadaia dainai, ai diba namona be ai danu ese taunimanima ai kara namo henidia. Kamonai lasi taudia bona kamonai taudia mai edia ruma bese ida ese emui lalokau karana idia itaia; orea momokanina taudia edia kara korikori ia hahedinaraia goevagoeva.”
Distrik hebouheboudia ima bona intenesenel hebouhebouna tamona be June bona July 1992 ai idia karaia, edia sinado be “Diari Loalaia Taudia.” Unai hebouhebou ese idia hahedinaraia Iehova ese ena Witness taudia edia hekwarahi bona edia lalokau, iena ladana gwauraia hedinarai karana ai idia hahedinaraia lalokauna, be ia ese ia hanamodia. Taunimanima 91,673 be unai hebouhebou ai idia hebou bona 8,562 idia bapatiso. St. Petersburg ai, intenesenel hebouhebouna ai idia hebou taudia be momo—46,214. Unai tano taudia mo sibodia lasi, to tano ma 30 amo idia mai taudia danu be Kirov Stadium ai idia hebou.
Siberia ai, Irkutsk ai, tau burukana ta be hebouhebou gabuna ai ia vareai, itaia totona. Ia gwau: “Hebou taudia iboudiai edia dabua edia toana be namo, edia vairadia ese moale toana idia hahedinaraia, bona idia kara namo heheni. Idia be famili ta bamona idia lalo-tamona. Mamina lau abia, idia hetura heheni, steidiam ai sibona lasi to nega ibounai. Baibel idia gwauraia bukadia namodia lau abidia bona edia orea ena toana lau dibaia namonamo danu. Lau ura Iehova ena Witness taudia do lau davaridia lou bona idia ida Baibel do lau stadilaia.”
Irkutsk ai taunimanima 5,051 be unai hebouhebou ai idia hebou. Idia ta be kamonai hahinena, Yakut Republic, Siberia amo. Ia gwau: “Taunimanima lau itadia neganai, lau ura moale dainai do lau boiboi. Iehova lau tanikiu henia bada, badina lau ia durua, inai bamona taudia lau dibadia totona. Inai hebouhebou ai buka haida lau abidia, bona lau ura do lau gwauraidia ma haida dekediai. Lau ura dikadika Iehova tomadiho henia hahinena ai do lau lao.”
Kazakhstan ai, Alma Ata ai, taunimanima 6,605 be Central Stadium ai idia hebou. Steidiam biaguna ia gwau: “Emui kara lau moalelaia. Hari lau diba momokani, umui ibounai, burukadia bona matamatadia, be taunimanima namodia. Lau abia dae lasi Dirava ia noho, to gau helagadia, emui abidadama bona emui lalohadai lauma gaudia bona tauanina gaudia ediai ese idia hahedinaraidia gaudia, be lau abia dae.”
Unai hebouhebou gabuna ai pulisi tauna ta ia gwau: “Nega rua emui orea taudia lau hedavari henidia, unai be hebouhebou rua ai. Iehova ena Witness taudia ida lau gaukara be namo herea.”
Romania
Iehova ese tadikaka Romania ai edia lalokau, ia ladana dainai idia hahedinaraia lalokauna, be ia laloaboio lasi. Hesiai laganina gunanai gau namodia momo be idia dekediai idia vara. Branch opesi idia kehoa lou Bucharest ai. Guna, lagani 1949 ai, gavamani ese edia gaukara ia koua. Branch opesi matamatana ai tadikaka bona taihu 20 idia gaukara. Branch opesi ese pablisa 24,752 ia naridia; unai namba ese lagani 1991 ena namba be 21 pesen amo ia hanaia.
Lagani momo lalodiai idia haroro hehuni, to hari idia ese ruma ta ruma ta ai haroro gaukarana idia manadalaia sisina. Witness taudia haida idia laolao negadiai, bema mai dalana idia haroro. Branch opesi ese tadikaka ta Mureş County ai ena sivarai ia gwauraia, ia gwau:
“Pablisa ta ese ena lalona ia hadaia tereini ena kahana iboudiai idia gui taudia do ia haroro henidia. Taunimanima momo ese ena hereva idia kamonai, to kahana ginigabena ai idia helai taudia iboudiai idia ura lasi eda magasin do idia abidia. Tau ta ia badu, ia gini tore, ia boiboi, ia gwau: ‘Emu magasin iboudiai be uindo amo do lau negedia murimuri ai! Dahaka dainai emu tomadiho amo ai oi hahekwarahia?’ Pablisa be mai manauna ida ia haere henia, ia gwau bema magasin iboudiai be murimuri do ia negedia, reana ena kara dainai ma haida ese namo do idia davaria—magasin do idia davaridia taudia unai. Hari tau ese pablisa ena manau karana ia hoalaia dainai, magasin ia abidia bena unai kaha ai idia helai taudia dekediai ia hariharilaidia. Idia iboudiai ese idia abidia dae. Magasin iboudiai ia henidia ela bona idia ore. Unai dainai pablisa ese ia nanadaia, ia gwau: ‘Tau badana e, oi ura lasi magasin ta oi abia oiemu, a?’ Bena hari tau ese magasin ta be gui tauna ta mai ena magasin rua ena amo ia veria, bena ia gwau: ‘Hari lau danu be mai egu!’ ”
Tano momo lalodiai nega haida Iehova ena Witness taudia edia haroro gaukarana ese Kerisendom ena haroro taudia ia habadudia. Romania ai, nega momo Orthodox Church ena pris taudia ese Witness taudia idia badu henidia. To Iehova ese ena orea taudia ia hanamodia noho, badina be edia lalokau iena ladana dainai idia hahedinaraia. Sekit naria tauna ta ena sivarai be inai:
“Ai be kongregesen taudia 100 ida ai lao gunika, haroro totona. Basi ta ai abia, ena davana ai karaia, bena ai heau lao kilomita 55 ela bona hanua maragina ta. Hanua taudia momo ai boiridia, haroro herevana ta be Cultural Home ai do idia kamonai. Hebou ia matamaia neganai, Orthodox pris tauna ta ia ginidae, aiemai hebou do ia hadikaia totona. Pulisi taudia ese idia koua toho, to edia hereva ia dadaraia. Hebou ia hadokoa, ruma ena iduara badana ena galasi ia hamakohia neganai. To, hanua taudia momo ese iena kara idia moalelaia lasi. Unai dainai ai ese hebou taudia iboudiai ai haroro henidia namonamo diba, bona buka bona magasin momo ai henidia.”
Madi, tano ena kahana haida ai Witness taudia be momo lasi. Regular pioneer tauna ta be Olt provinsi ai ia ginidae neganai, tadikaka 9 sibodia ia davaridia. Lagani ta murinai Witness taudia be 27. Pioneer tauna ese mahuta gabuna ta ia davaria Corabia ai, unuseniai Witness taudia be lasi. Dina 45 murinai, unai hanua ena haroro tauna badana be Craiova reidio ai Witness taudia edia gaukara ia gwauraia dika. Ia gwau edia hahediba herevadia be Corabia hanuana badana ibounai lalonai idia harorolaidia, bona taunimanima idia doridia toho edia tomadiho do idia haidaua totona. Ia ese Witness taudia ia gwauraidia dika loulou, edia ladana namona hadikaia totona. Gabeai, unai gabu ena tadikaka be distrik hebouhebouna totona idia lao Bucharest. Unai neganai Corabia ena Orthodox haroro tauna badana be ena dubu lalonai ia haroro goadagoada, ia gwau: “Namona be ita ibounai be dala ai do ita raka hebou, unai amo pulisi taudia edia lalodia do ita veridia Witness taudia do idia koudia totona, badina be inai gabu ibounai be edia buka bona magasin amo idia hadikaia bona taunimanima edia lalodia idia hadikadia.” Unai bamona do idia karaia dinana ia gwauraia hidi, to idia do karaia lasi hanuaboina ai hoa gauna ta ia vara. Raskol taudia ese edia dubu badana bona City Cultural Home idia hadikadia ore. Unai dainai, dala ai idia raka hebou lasi, Witness taudia edia kara maumauraia totona!
Yugoslavia ese Guna Ia Naridia Tanodia
Yugoslavia ai, hesiai laganina 1992 lalonai, tadikaka idia hekwarahi bada, to gau haida ese idia hamoaledia. Iehova ese edia gaukara bona iena ladana dainai idia hahedinaraia lalokauna ia lalodiaboio lasi.
Tuari be Slovenia, Croatia, Bosnia, bona Herzegoniva ai idia vara. Guna, gavamani be tamona, to lagani tamona lalonai ia parara bena gavamani matamatadia ima ese sibodia edia tano hetoadia idia makadia toho, sibodia edia taravatu idia atodia toho, bona sibodia edia moni idia karaia toho. Witness taudia handred handred ese edia ruma idia heautanidia, gabu idaudia ai roho mauri gabudia idia tahudia edia tadikaka dekediai. Siti badadia ai Witness taudia ese komiti haida idia karaia, mahuta gabudia, aniani, bona dabua ai idia dabu tadikakadia durudia totona. Unai lagani lalonai aniani 55 ton be tuari gabudiai idia noho tadikakadia idia harihari henidia. Edia tanikiu herevadia be revareva momo ai idia abidia vadaeni.
Dubrovnik ai, tadikaka idia gwau idia abia heduruna idia moalelaia bada. Taihu ta ese ia abia anianina be ena ruma dekenai ia laohaia neganai, ena dekena hahinena ese ia nanadaia gatoi be edeseni ia abidia. Taihu ese ia hamaoroa ena tomadiho oreana taudia ese idia siaidia, bena hahine ia hoa. Sivarai ma ta be inai: Slovenia tauna ta ese kongregesen ena elda tauna ta ia rini henia, ia gwau: “Lau kamonai Iehova ena Witness taudia ese edia tadikaka edia amo idia abia anianina be idia haria maoromaoro. Lau ese ikumi momo taunimanima dekediai lau siaidia, to idia davaridia lasi. Lau ese unai gau be oi dekenai do lau siaidia bena oi ese do oi haridia be hegeregere, a?” Niuspepa bona reidio ai iseda heduru karana idia gwauraia namo.
Tadikaka ta, lagani 1991 ai ia bapatiso tauna, be aniani sitoa ta ia hoia, badina ia diba hekwakwanai do idia bada idia lao. Aniani ibounai be ena ruma dekenai ia laohaia, tuari gabuna kahirakahira dekenai. Tadikaka be aniani ai idia dabu neganai, unai aniani ia henidia.
Ai moale, badina tadikaka ese gwaumaoro idia abia bena aniani momo be taraka badana amo Sarajevo ai idia laohaia, iseda tadikaka, tuari ese ia koudia taudia, edia.
Tuari ai hanua taudia momo idia mase. Madi, iseda tadikaka bona taihu sikis bona kamonai taudia rua idia mase, bona haida idia bero.
To, sivarai momo ese idia hahedinaraia bema ta be Iehova ena Witness tauna, nega momo unai ese ia naria. Sivarai ta be inai: Tadikaka be basi ta ai Belgrade distrik hebouhebouna idia lao henia neganai, ami taudia ese edia basi idia koua, tomadiho oreana ta ena ladana idia gwauraia bona idia nanadaidia unai orea taudia haida be idia bogaragidiai idia noho eiava lasi. Tadikaka idia gwau, Lasi. Bena ami taudia ese idia haganidia edia aidentiti kadi do idia hahedinaraidia. Haida edia ladadia idia itadia neganai idia gwau idia koikoi, badina be edia ladadia ese idia hahedinaraia idia be unai tomadiho oreana taudia. Unai tadikaka be mai edia pepa ma ta, ia hahedinaraia ena be unai orea lalonai idia vara, to idia rakatania vadaeni bona hari idia be Iehova ena Witness taudia. Ami taudia ese unai pepa idia itaia neganai idia kahudia nege.
Pioneer taudia idia gaukara noho mai edia goada ida, bona unai ese haroro gaukarana ia durua bada. Gima Kohorona, mai ena kala momo gauna, be nega tamona unai gabu ena gado badadia ai idia halasia. Unai magasin amo idia ese hereva momokani bona kara maoromaoro idia ura henidia taudia edia lauma anianina be nega korikori ai idia henidia. (Luka 12:42) Hesiai laganina 1992 lalonai tadikaka bona taihu 674 idia bapatiso.
Momokani, Dirava ese tadikaka Eastern Europe ai edia gaukara bona iena ladana dainai idia hahedinaraia lalokauna ia lalodiaboio lasi. Ia ura ia idia tomadiho henia taudia iboudiai ese Paulo ena sisiba namona Heberu 6:11 ai do idia badinaia; Paulo ia gwau: “Ai ura bada umui ta ta ese unai bamona do umui karaia goadagoada noho ela bona emui mauri dokona. Badina be unai neganai umui naria noho davana namona do umui abia.”