Hel Ena Lahi—Ia Bada Eiava Ia Maragi?
PROTESTAN haroro tauna Jonathan Edwards be hel ena sivarai ia gwauraia hedinarai neganai lagani 1700 ia lao 1799 idia noho America taudia ia hagaridia bada. Nega ta ia gwau Dirava ese kara dika taudia be magera dikadia bamona lahi ataiai ia dogodia tao. Edwards be ena kongregesen taudia ia sisiba henidia, ia gwau: “Kara dika tauna e, oi ia dogoatao noho varona be goada momokani lasi, Dirava ena badu ese unai varo ia botaia noho, bona ia hegaegae unai varo araia totona, bena ia ore.”
To, Edwards ese unai gari sivaraina ia harorolaia daudau lasi murinai, taunimanima edia abidadama hel ena hahediba herevana dekenai ia maragi ia lao.a Tau ta, D. P. Walker be ia torea bukana, The Decline of Hell, lalonai ia gwau “lagani 1730 murinai kara dika taudia be hisihisi hanaihanai idia abia ena hahediba herevana be taunimanima ese idia hepapahuahulaia.” Lagani 1800-1899 ai, hel ena lahi ia maragi ia lao noho, Edwards ia gwau hel be ‘siahu bada lahina bona unuseniai taunimanima edia lalohadai bona edia tauanina dekenai hisihisi mamina bada idia abia ela bona hanaihanai,’ to lagani 1950 murinai taunimanima be unai hereva idia kikilaia momo lasi. Nius torea tauna Jeffery Sheler ia gwau: “Hari inai nega ena aonega herevadia bona Hiroshima bona Holocaust edia dika ena bada be hel ena dika ena bada idia hanaia, guna hel idia gwauraia hedinarai sivaraina be mai garina, to hari be unai bamona lasi.”
Haroro taudia momo be idia ura lasi hel ena lahi sivaraina idia gwauraia. Kerisendom ena dubu badadia dekenai hel ena gari sivaraina idia harorolaia lasi. Tomadiho stadilaia taudia momo idia laloa hel be sivarai gunana dainai edia sikuli lalonai idia hadibaia be gau badana ta lasi. Lagani haida gunanai, iunivesiti dekenai hel ena hereva ena anina do ia gwauraia totona, dubu ena sivarai gunana ia tahua tauna be aonega hereva edia buka momo edia indeks ia sekedia unai hereva ia tahua totona. To, hel ena hereva ta ia davaria lasi. Newsweek magasin ia gwau sivarai gunana ia tahua tauna ia gwau: “Hel be ia boio. Bona taunimanima be idia diba lasi.”
Hel Idia Abia Dae Lou
Ia boio, a? Ia boio momokani lasi. Hari inai negai, hel ena hahediba herevana be ia hedinarai lou. America lalonai, lagani 1981 ai, taunimanima 100 100 amo 53 53 be hel ena hahediba idia abia dae, to lagani 1990 ai, unai namba be ia bada daekau, taunimanima 100 100 amo 60 60 ese idia abia dae. Danu, tanobada hegegemadai hel ena hahediba idia harorolaia oreadia be momo, unai dainai ia hedinarai goevagoeva, Kerisendom ena dubu taudia be tanobada ibounai dekenai hel ena hahediba ma idia laloa lou.
To dubu dekenai idia lao taudia sibodia eiava haroro taudia danu be unai hereva idia abia dae, a? Lagani 250 gunanai, Jonathan Edwards ese hel ena lahi ia harorolaia, bona Kerisendom ena dubu haida dekenai idia do harorolaia noho. Lagani 1991 ai, U.S.News & World Report pepana ia gwau: “Ia hedinarai, tomadiho orea badadia haida danu be hel ena hahediba idia laloa lou, to guna idia ore laganidia momo lalodiai idia laloa momo lasi.” Hari, tanobada hegegemadai, tomadiho orea be hel ena lahi hahediba herevana idia kikilaia lou bona idia laloa bada. To, ena lahi sivaraina idia do kikilaia noho, a?
Idia Gwauraia Henanadaidia
Tomadiho stadilaia tauna W. F. Wolbrecht ia gwau: “Hel gabuna ia noho, bona taunimanima edia ura eiava edia lalohadai idauna be unai panisi hanaihanai karana do idia haidaua diba lasi.” To dubu dekenai idia lao taudia momo be iena hereva idia abia dae momokani lasi. Ena be idia laloa hel gabuna ia noho, to hel dekenai dahaka ia vara idia daradaralaia. Tomadiho stadilaia tauna ma ta ia gwau: “Lau danu, lau laloa hel be momokani ia noho, badina Baibel ese ia gwauraia hedinarai goevagoeva, to unuseniai dahaka ia vara be hepapahuahu gauna.” Oibe, idia henanadai lasi “Hel be momokani ia noho, a?” to idia henanadai momo herevana be “Hel be dahaka?”
Edena bamona do oi haere? Hel ena sivarai dekenai oi idia hadibaia herevana be dahaka? Bona dahaka dainai mai edia abidadama Keristen taudia be unai hahediba herevana dainai idia lalohisihisi?
[Footnotes]
a July 8, 1741 ai, Edwards ese ia harorolaia herevana ena ladana be “Kara Dika Taudia be Ia Badu Diravana Ena Imana Lalonai Idia Noho.”
[Picture Credit Line on page 2]
Cover: Dante ena Divine Comedy buka totona Doré ena Diabolo bona Virgil laulauna
[Picture Credit Line on page 3]
Dante ena Divine Comedy buka totona Doré ena Diabolo bona Virgil laulauna