Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w93 10/15 rau 27-30
  • Toi Tamona—Baibel Lalonai Idia Hadibaia, A?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Toi Tamona—Baibel Lalonai Idia Hadibaia, A?
  • 1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Baibel Ena Hereva
  • Baibel Ena Anina Korikori
  • Lauma Helaga ese Hereva Momokani Ibounai Ia Hahedinaraia
  • Kahana 1—Iesu bona Iena Hahediba Taudia be Toi Tamona Hahedibana Idia Hadibaia, A?
    1991 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Tamana, Natuna, Bona Lauma Helaga be Dirava Tamona, A?
    Baibel be Dahaka ia Hadibaia?
1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w93 10/15 rau 27-30

Toi Tamona—Baibel Lalonai Idia Hadibaia, A?

“Katolik Abidadama Hereva be inai, ai be Dirava tamona Toi Tamona dekenai bona Toi Tamona Ena Tamona ai tomadiho henia. Unai dainai Tamana be Dirava, Natuna be Dirava, bona Lauma Helaga be Dirava. To idia be Dirava Toiosi lasi, to Dirava Tamona.”

UNAI hereva dekenai, Atanasia Herevana be Kerisendom ena hahediba hereva badana​—Toi Tamona​—ia gwauraia.a Bema oi be dubu tauna ta, Katolik eiava Protestan, sedira oi idia hadibaia unai hahediba hereva badana oi abia dae. To unai hahediba herevana ena anina oi gwauraia diba, a? Kerisendom ena diba momo taudia haida idia gwau Toi Tamona dekenai idia lalo-parara lasi.

Unai dainai, dahaka dainai unai hahediba idia abia dae? Baibel ese unai hahediba herevana ia hadibaia dainai, a? Ia mase vadaeni Anglican bisop tauna John Robinson be lalona veria haere ta unai henanadai dekenai ia henia, unai be taunimanima idia hoia bada Honest to God bukana lalonai. Ia torea, ia gwau:

“Idia karaia dalana be inai: nega momo edia haroro bona hadibaia gaukarana dekenai Keriso be ia herea momokani herevana idia gwauraia, to unai hereva be Taravatu Matamatana dekenai idia hamomokania diba lasi. Idia gwau Iesu be Dirava, bona idia gwauraia dalana dekenai idia gwau ‘Keriso’ be ‘Dirava’ eiava ‘Dirava’ be ‘Keriso.’ To Baibel lalonai unai bamona ia hereva lasi. Taravatu Matamatana ia gwau Iesu be Dirava ena Hereva, ia gwau Dirava be Keriso lalonai, ia gwau Iesu be Dirava ena Natuna; to ia gwau lasi Iesu be Dirava.”

Anglican Dubu lalonai John Robinson be idia hepapahuahulaia momo. To, ia gwau neganai “Taravatu Matamatana” dekenai ia gwau lasi “Iesu be Dirava,” ia hereva maoro, a?

Baibel Ena Hereva

Haida be unai henanadai idia haerelaia neganai, sedira Ioane ena Evanelia bukana ia hamatamaia sirina idia gwauraia, ia gwau: “Matamana neganai Hereva be ia noho, bona Hereva be Dirava ida, bona Hereva be Dirava.” (Ioane 1:​1, King James Version) Unai be unai Anglican bisop tauna ena hereva amo ia idau, ani? Lasi. Ita daradara lasi, John Robinson ia diba hari inai negai gado idia hahanaia taudia haida be King James Version lalonai unai siri hahanaia dalana idia abia dae lasi. Badina be dahaka? Badina unai hereva “Hereva be Dirava” dekenai Greek gado gunana ai, idia hahedinaraia lasi unai hereva “Dirava” be edena taunimanima. Hereva ena kahana ginigunana ai, “Hereva be Dirava ida” dekenai, “Dirava” idia torea dalana ia hahedinaraia ia be edena taunimanima. Unai dainai ita gwau diba unai hereva rua edia anina be idau.

Unai dainai, Baibel haida dekenai, reana Dirava be daika idia hahedinaraia. Hegeregere, haida be unai hereva idia hahanaia “Hereva ena mauri be Dirava ena mauri hegeregerena.” (An American Translation, Schonfield) Moffatt ese ia hahanaia “Logos ena mauri be Dirava ena mauri hegeregerena.” To, John Robinson bona Baibel ena hereva ia tahua Britain tauna Sir Frederick Kenyon, idia hahedinaraia bema Ioane ena hereva anina be unai, ia be unai hereva “Dirava ena mauri hegeregerena” totona Greek herevana theiʹos bema gaukaralaia. New World Translation Baibel lalonai idia laloa idia gwauraia diba lasi unai “Dirava” be edena taunimanima, unai dainai inai bamona idia hahanaia: “Hereva be dirava ta.”

Profesa C. H. Dodd, New English Bible hahanaia gaukarana ena dairekta, be unai hahanaia dalana ia gwauraia, ia gwau: “Sedira inai bamona . . . idia hahanaia diba, ‘Hereva be dirava ta’. Unai dala ai hereva ta ta iboudiai idia hahanaia be kerere lasi.” To, The New English Bible ese unai dala ai unai siri ia hahanaia lasi. Unai Baibel dekenai, Ioane 1:1 ia gwau: “Gau iboudiai idia matamaia neganai, Hereva ia noho vadaeni. Hereva be Dirava ida ia noho, bona Dirava bona Hereva idia hegeregere.” Dahaka dainai unai Baibel idia hahanaia komiti taudia be auka lasi dalanai unai siri idia hahanaia lasi? Profesa Dodd ia haere, ia gwau: “Ai karaia lasi badina unai be Ioane ena lalohadai hegeregerena lasi, bona unai be Keristen lalohadai badadia hegeregerena lasi.”​—Technical Papers for the Bible Translator, Volume 28, January 1977.

Baibel Ena Anina Korikori

Bema ita gwau Iesu be dirava ta bona ia be Havaraia Diravana hegeregerena lasi, unai neganai ita gwau Ioane (unai be aposetolo Ioane) ena lalohadai, bona Keristen lalohadai momo, ita dadaraia lasi, a? Namona be Iesu bona Dirava idia gwauraidia Baibel siri haida ita tahua, bona do ita itaia Atanasia Herevana idia do haginia lasi neganai idia noho taudia haida be dahaka idia gwau.

“Lau bona egu Tamana, ai be tamona.”​—IOANE 10:30.

Novatian (200-258 C.E. bamona) ia gwau: “Ia gwau gau ‘tamona’ dainai,[b] namona be dubu ena hereva idia dadaraia taudia idia diba Ia gwau lasi taunimanima ‘tamona.’ Badina gau tamona ia gwauraia neganai, ia hahedinaraia idia be turadia bamona, idia be taunimanima tamona lasi. . . . Ma danu, Ia gwau tamona neganai, unai ese edia lalohadai, edia hahemaoro hereva tamona, bona edia lalokau hebamo karana, ia herevalaia, badina ia laloa diba Tamana bona Natuna be lalohadai dekenai, lalokau dekenai, bona turana karana dekenai, idia tamona.”​—Treatise Concerning the Trinity, karoa 27.

“Tamana ese lau ia hanaia.”​—IOANE 14:28.

Irenaeus (130-200 C.E. bamona): “Reana Ia [Keriso] dekena amo ita diba Tamana be gau iboudiai ia hereadia. Badina Ia gwau ‘Tamana ese lau ia hanaia.’ Unai dainai, iseda Lohiabada ia gwau Tamana be diba dekenai ia herea.”​—Against Heresies, Buka Iharuana, karoa 28.8.

“Mauri hanaihanai be inai, idia ese oi Dirava momokani tamona do idia diba, bona Iesu Keriso danu, oi ese oi siaia tauna.”—IOANE 17:3.

Alexandria tauna Clement (150-215 C.E. bamona): “Ia noho hanaihanai Diravana, hanaihanai gauna ia henia tauna, ita diba totona, bona diba bona lalo-parara amo Dirava ita davaria totona, ia be ginigunana, herea tauna, bona tamona, bona namona. . . . Mauri momokanina ia ura ia abia tauna be Ia ia diba be namo, ‘ta be ia dekenai diba ia abia diba lasi, to Natuna ese (Ia) ia hahedinaraia.’ (Mat. 11:27) Gabeai namona be danu ia diba Ia murinai Hahemauri Tauna ena anina badana be dahaka.”​—Who Is the Rich Man That Shall Be Saved? Namba 7, Namba 8.

“Dirava danu be tamona, ia be ita ibounai iseda Tamana. Ia be ibounai edia Lohiabada, bona ibounai edia lalona dekenai ia gaukara, bona ibounai edia lalona dekenai ia noho.”​—EFESO 4:6.

Irenaeus: “Unai dainai Dirava be Tamana tamona sibona ia herevalaia, ia be gau iboudiai ataiai, gau iboudiai dekenai, bona gau iboudiai lalonai. Momokani Tamana be gau iboudiai ataiai, bona Ia be Keriso ena Kwarana.”​—Against Heresies, Buka Namba 5, karoa 18.2.

Unai toretore taudia gunadia idia lalo-parara namonamo unai siri idia hahedinaraia Tamana be herea, gau iboudiai bona taunimanima iboudiai, Iesu Keriso danu, ataiai ia noho. Edia hereva dekenai Toi Tamona abia dae lalohadaina ta be lasi.

Lauma Helaga ese Hereva Momokani Ibounai Ia Hahedinaraia

Iesu ese iena hahediba taudia ia gwauhamata henidia, ia gwau iena mase bona toreisi lou murinai, lauma helaga be heduru totona do ia henia. Ia gwauhamata: “Hereva Momokani Laumana do ia mai, vadaeni ia ese hereva momokani ibounai dekenai umui do ia hakaua, . . . gabeai do idia vara gaudia danu umui dekenai do ia hamaoroa guna.”​—Ioane 14:​16, 17; 15:26; 16:13.

Iesu ia mase murinai, unai gwauhamata ia guguru. Baibel ena sivarai lalonai ia hahedinaraia edena dala ai hahediba hereva matamatadia idia hahedinaraia eiava anina idia hedinarai Keristen kongregesen dekenai, unai be lauma helaga ena heduru amo. Unai hahediba hereva matamatadia be buka dekenai idia torea, gabeai Baibel ena kahana iharuana ai idia halaoa, unai be Keristen Greek Revarevadia, eiava “Taravatu Matamatana.” Unai lalo-parara matamata negana dekenai, Toi Tamona herevana ia noho, a? Lasi. Lauma helaga ese Dirava bona Iesu ia hahedinaraidia dala idauna ai.

Hegeregere inai bamona, Pentekoste 33 C.E. ai, lauma helaga be Ierusalem dekenai idia hebou hahediba taudia dekediai ia bubua murinai, aposetolo Petero be murimuri ai idia noho hutuma taudia dekenai Iesu ia harorolaia. Toi Tamona ia herevalaia, a? Iena hereva haida oi laloa, bona oi sibona do oi diba: “Iesu, . . . Dirava ese umui dekenai ia siaia hedinaraia, bona siahu kara bona hoa kara bona toa kara umui emui huanai Dirava ese ia karaia iena imana dekenai, umui danu diba.” “Inai Iesu Dirava ese ia hatorea isi vadaeni, ai ibounai be ai itaia, bona ai diba vadaeni.” “Inai Iesu, satauro dekenai umui hamasea tauna, Dirava ese Lohiabada bona Keriso ia halaoa vadaeni.” (Kara 2:​22, 32, 36) Toi Tamona ia hadibalaia lasi, to Petero be lauma helaga ia abia dainai iena hereva idia hahedinaraia bada Iesu be iena Tamana henunai, ia be Dirava ena ura hagugurua dalana.

Nega sisina murinai, abidadama Keristen tauna ma ta ese Iesu ia herevalaia. Stefano be Sanhedrin vairanai idia kota henia totona ia gini. To, Stefano ese unai kota ia hagiroa, ia idia samania taudia ia samanidia, ia gwau idia be edia gwau-edeede sene taudia bamodia. Vadaeni, unai sivarai ia gwau: “[Ia] be Lauma Helaga dekenai ia honu, bona matana ia itaia noho guba dekenai, Dirava ena hairaina ia itaia, bona Iesu danu, Dirava ena idiba kahana dekenai ia gini noho. Bona ia gwau, ‘Inai, lau itaia guba ia kehoa, Taunimanima ena Natuna danu lau itaia, Dirava ena idiba kahanai ia gini noho.’ ” (Kara 7:​55, 56) Dahaka dainai lauma helaga ese ia hahedinaraia Iesu be “Taunimanima ena Natuna” Dirava ena idiba kahanai ia gini, to ia hahedinaraia lasi ia be iena Tamana ida ia hegeregere diravana ta? Ia hedinarai goevagoeva, Stefano be Toi Tamona ia diba lasi.

Petero be Korenelio dekenai Iesu ena sivarai namona ia abia lao neganai, ma dala ta ia noho Toi Tamona hahedibana ia hahedinaraia totona. Dahaka ia vara? Petero ia hahedinaraia Iesu be “taunimanima ibounai edia Lohiabada.” To ia hahedinaraia unai lohiabada dagina be atai amo ia abia. “Dirava ese” Iesu “ia abia hidi vadaeni, mauri taudia bona mase taudia edia kota naria tauna gaukara do ia karaia totona.” Iesu ena toreisi lou murinai, iena Tamana ‘ese [gwaumaoro ia henia]’ ia murinai idia raka taudia dekenai ia ‘hedinarai’ totona. Bona lauma helaga be edena bamona? Unai hereva dekenai idia gwauraia, to idia gwauraia lasi ia be Toi Tamona ena taunimanima ihatoina ta. To ia gwau, “Dirava ese Iesu Lauma Helaga dekenai ia hasiahua.” Unai dainai, lauma helaga be taunimanima ta lasi, to ia be gau ta, unai siri lalonai ia gwauraia ‘siahuna’ bamona. (Kara 10:​36, 38, 40, 42) Baibel oi tahua namonamo, bona ma hamomokania herevadia do oi davaria lauma helaga be taunimanima ta lasi to taunimanima ia hahonua diba siahuna, ia doridia diba siahuna, bona ia hadiaridia diba, idia latanai ia bubua diba gauna.

Gabeai, Atena taudia ia haroro henidia neganai dala namona ia kehoa aposetolo Paulo ese Toi Tamona ia gwauraia totona​—bema unai be hahediba hereva momokanina. Iena hereva dekenai, edia boubou patana ta ladana “Ita diba lasi Dirava ena,” ia herevalaia bona ia gwau: “Umui diba lasi Diravana to umui tomadiho henia gauna, unai Dirava do lau hadibaia umui.” Ia ese Toi Tamona ia hadibaia, a? Lasi. Ia be “tanobada bona ena lalonai noho gaudia ibounai ia karaia Diravana be guba bona tanobada ena Lohiabada” ia herevalaia. To Iesu be edena bamona ia gwauraia? “Dirava ese dina ta ia abia hidi vadaeni, unai dina dekenai iena abia hidi tauna ese tanobada ibounai do ia kota henia mai maoromaoro danu.” (Kara 17:​23, 24, 31) Unai dekenai Toi Tamona herevana ta be lasi momokani!

Momokani, Paulo be Dirava ena ura ia gwauraia dalana dekenai ia hahedinaraia Iesu bona iena Tamana be Toi Tamona ena kahana rua hegeregeredia dalana be lasi. Ia torea, ia gwau: “ ‘Dirava ese gau ibounai iena aena henunai ia atoa.’ Ita diba inai anina be gau ibounai lasi, badina be Dirava ese sibona Keriso ena aena henunai do ia atoa lasi. To Dirava ese gau ibounai Keriso henunai ia atoa murinai, Natuna ese sibona Dirava henunai do ia atoa. Oibe, Dirava, gau ibounai Keriso henunai ia atoa Diravana, be unai neganai gau ibounai edia biaguna momokani do ia lao.” (1 Korinto 15:​27, 28) Unai dainai, Iesu dekenai danu, Dirava be do gau iboudiai ataiai.

Baibel ese Toi Tamona herevana ia hadibaia, a? Lasi. John Robinson ia hereva maoro. Ia be Baibel lalonai lasi, bona ia be “Keristen lalohadai” dekenai lasi. Oi laloa unai be mai anina bada oiemu tomadiho dekenai, a? Namona be unai bamona oi laloa. Iesu ia gwau: “Mauri hanaihanai be inai, idia ese oi Dirava momokani tamona do idia diba, bona Iesu Keriso danu, oi ese oi siaia tauna.” (Ioane 17:3) Bema iseda tomadiho karana Dirava dekenai ita laloa namonamo, gau badana be ia dekenai ita diba momokani, ita dekenai sibona ia hahedinaraia hegeregerena. Unai neganai sibona ita gwau diba ita be “mai momokani danu” “Tamana do idia tomadiho henia . . . taudia” ta.​—Ioane 4:23.

[Footnotes]

a The Catholic Encyclopedia, 1907 gauna, volume 2, rau 33 dekenai ia hereva hegeregerena.

b Novatian ia gwauraia gauna be unai siri dekenai “tamona” be tau ta eiava hahine ta ia herevalaia lasi. Unai dainai, ena anina be ia be “gau tamona.” Namona be Ioane 17:21 oi itaia danu, unuseniai Greek gado herevana “tamona” be unai bamona idia hahanaia danu. Inai oi laloa, ena be Novatian ena De Trinitate toretorena dekenai ia gwau “Lauma Helaga be Dirava hegeregerena Taunimanima ta lasi,” to New Catholic Encyclopedia (1967 gauna) dekenai nega momo idia gwau iena hereva idia abia dae.

[Blurb on page 28]

Baibel ena anina korikori ese ia hahedinaraia Iesu bona iena Tamana be Dirava tamona lasi

[Blurb on page 29]

Dahaka dainai Pentekoste 33 C.E. murinai lauma helaga ese ia hahedinaraia lasi Iesu be Dirava?

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia