Dahaka Dainai Sibomu emu Kerere Oi Gwauraia Hedinarai be Namo?
NEGA ta, tuari taudia 400 ese ia gwauraidia dika tauna ena davana do idia henia totona idia raka lao neganai, boga-auka hahinena ta be dala ai idia ida idia hedavari. Ia gunalaidia tauna ese ena noinoi ia kamonai neganai, ia karaia gwauraia karana amo ia helalo kerehai.
Tauna be David, gabeai Israel ena pavapava ai ia lao tauna. Hahine Abigail ia kamonai henia, badina be ia ura Dirava do ia hamoalea. Hahine ese ia hamaoroa bema ena adavana Nabal ena davana do ia henia, rara bubua karana ai do ia kerere. David ia gwau: “Iehova, Israel Diravana, lau hanamoa, badina be hari dina ai oi ia siaia, bena ita ruaosi ita hedavari! Bona oiemu lalo-maoro lau hanamoa, bona oi danu lau hanamoa, badina be hari dina ai oi ese rara bubua karana bona sibogu egu imana be lau ia hamauria karana amo lau oi koua.” David ese Dirava ia tanikiu henia, badina be Abigail ena amo ia koua, kerere badana do ia karaia garina.—1 Samuel 25:9-35.
David ia henanadai, ia gwau: “Daika ese ena kara kereredia ia diba?” (Salamo 19:12) Ia hegeregerena, reana eda kerere ita diba lasi, ta ese ita ia hadibalaia lasi neganai. Eiava, eda kara ena anina dikana dainai, ita diba ita kara kerere vadaeni.
Ita Lalohisihisi Lasi be Namo
Ena be ita ibounai be ita kerere loulou, to namona be unai ita lalohisihisilaia lasi. Edward John Phelps ia gwau: “Kerere ia karaia lasi tauna ese gau ta ia karaia lasi.” Bona Iakobo ia gwau: “Ita ibounai ita hekwakwanai loulou.” (Iakobo 3:2, NW) Bema maragina ta be nega ta ia hekwakwanai lasi, raka do ia manadalaia a? Lasi, badina be ena kerere amo diba ia abia, bona ia raka toho loulou ela bona ia raka namonamo diba.
Do ita noho namonamo totona, namona be ita danu be eda kerere bona ma haida edia amo diba do ita abia. Baibel lalonai idia sivarailaidia taudia dekediai idia vara gaudia be reana ita dekenai idia vara gaudia hegeregeredia; unai dainai unai sivarai ese ita idia durua, edia kerere do ita karadia lasi totona.
Lalo-Manau be Gau Badana
Dirava ese kerere taudia iboudiai ia kota henidia lasi, to edia kerere hamaoromaorodia urana idia ura lasi taudia mo sibodia. King Saulo ese Iehova ena hahegani, Amalek taudia do ia hamasedia ore, be ia badinaia lasi. Peroveta tauna Samuel ese ia gwau henia neganai, ena kerere ia hamaragia toho, bena ia gwau unai be haida edia kerere. Ena orea taudia vairadiai do ia hemarai hemaraina ia laloa bada, ena kerere hamaoromaoroa dalana ia laloa maragi. Unai dainai, ‘Iehova ese ena pavapava dagina ai ia dadaraia.’—1 Samuel 15:20-23, 30.
Ena be King David ese kerere badadia ia karadia, to Dirava ese ia gwaudiatao, badina be sisiba bona matahakani ia abia dae mai ena manau ida. Ena lalo-manau dainai ia ese Abigail ena hereva ia abia dae. Iena tuari taudia vairaidiai ena kerere ia gwauraia hedinarai. Ena mauri dinadia iboudiai lalodiai David ena lalona be unai bamona ia manau dainai, hegwautao ia tahua bona ena raka ia hamaoromaoroa.
Lalo-manau ese danu Iehova ena hesiai taudia ia doridia edia hereva kereredia idia hamaoromaorodia totona. Paulo idia kota henia neganai, hahelaga tauna badana ia haganidia do idia botaia. Aposetolo ia haere, ia gwau: “Dirava ese do ia botaia oi, oi be magu idia penia kurokuro gauna bamona.” (Kara 23:3) Ia diba lasi ia ese daika ia hereva henia, reana badina be ena matana idia dika. Ia badinai idia gini taudia ese idia nanadaia, idia gwau: “Dirava ena dubu biaguna badana oi hadikaia, a?” Kara haraga, Paulo ese sibona ena kerere ia gwauraia mai ena manau ida, ia gwau: “Egu varavara e, lau diba lasi ia be dubu biaguna badana, badina be Buka Helaga ia gwau, ‘Oiemu bese ena lohia ena ladana oi hadikaia lasi.’ ”—Kara 23:4, 5; Esodo 22:28.
Edia Kerere Idia Gwauraidia Hedinarai
Baibel ese danu ia hahedinaraia haida ese edia lalohadai kereredia idia haidaudia. Toana be kara dika taudia idia kwalimu, unai dainai Asaf ia gwau: “Lauegu lalona lau hagoevaia vadaeni . . . be anina lasi.” To Iehova ena ruma ia lao bona tomadiho goevana ena hahenamo ia lalodia neganai, ena lalona ia parara. Bena iena kerere be Salamo 73 lalonai ia gwauraia hedinarai.
Iona danu be ia laloa kerere. Nineve ai ia haroro murinai, sibona ena maoro ia laloa bada, hanua taudia hamauridia karana ia laloa maragi. Iona ia badu, badina be Nineve taudia idia helalo kerehai dainai Iehova ese ia panisidia lasi. To Dirava ese ia hamaoromaoroa, bena ena lalona ia parara ena lalohadai be kerere. Iena kerere be ena buka lalonai ia gwauraia hedinarai.—Iona 3:10–4:11.
Iobu ia laloa kerere, ia laloa ia hahisia tauna be Iehova Dirava, Satana Diabolo lasi. Unai dainai ia gwau unai bamona ia hahisia be kerere. Ia diba lasi henanadaina badana be inai: Hetoho ai Dirava ena hesiai taudia ese ia do idia badinaia eiava? (Iobu 1:9-12) Elihu bona Iehova ese Iobu ena kerere idia hadibalaia neganai, ia gwau: “Egu lalona ia parara lasi gaudia lau gwauraidia . . . Unai dainai lauegu lalohadai lau haidaua, kahu bona lahi momoruna ai lau helalo kerehai.”—Iobu 42:3, 6.
Bema eda kerere ita gwauraidia hedinarai, unai ese ita do ia durua, Dirava ena lalo-namo do ita abia noho totona. Unai sivarai ese idia hahedinaraia hegeregerena, bema eda kerere ita gwauraidia hedinarai bona ita hamaoromaorodia toho, ita do ia gwauraia dika lasi. Unai ita diba dainai dahaka ita karaia be namo?
Iseda Kerere Dainai Ita Kara
Bema ta ese sibona ena kerere ia gwauraia hedinarai mai ena manau ida bona ia dainai kara ta ia karaia, unai ese ia bona ena ruma taudia edia hebamo heheni karana ia hanamoa diba. Reana tama ta ia hesiku o ia badu dainai ena natuna ia panisia bada. Bema ena kerere ia hamaoromaoroa lasi, dika do ia vara diba. Unai dainai aposetolo Paulo ia gwau: “Tamana bona sinana e, emui natuna do umui habadua lasi, to Lohiabada ena hadibaia hereva idia dekenai do umui hadibaia.”—Efeso 6:4.
Keristen merona ta ladana Paulo ia gwau: “Bema tamagu ia laloa ia kerere vadaeni, nega iboudiai sori herevana ia gwauraia. Unai dainai lau matauraia.” Namona be ta be sibona do ia laloa, sori herevana do ia gwauraia be namo eiava lasi. To, ia gwauraia murinai, namona be dala ia tahua, unai bamona do ia kerere lou lasi totona.
Bema tau o hahine ena kerere ese ena adavana ena lalona ia hahisia, namona be ia gwauraia hedinarai, ia gwau ia sori, bona ena adavana ese ena kerere ia gwauatao; unai amo do idia lalokau heheni noho. (Efeso 5:33; Kolose 3:13) Jesús, Spain tauna ta mai ena lalo-goada, ena lalona ia hegeregere, ena adavana, Albina dekenai sori herevana do ia gwauraia. Albina ia gwau: “Ta ese ta ena lalona ia hahisia neganai, inai bamona ai karaia. Inai dainai ai haheauka heheni mai emai lalokau ida.”
Elda ta Ia Kerere Neganai
Bema elda taudia be edia kerere idia gwauraidia hedinarai bona sori herevadia idia gwauraidia mai edia momokani ida, unai ese do ia durudia, do idia gaukara mai edia lalo-tamona bona ‘idia ta ta do idia matauraia’ totona. (Roma 12:10) Reana elda ta ia ura lasi ena kerere do ia gwauraia hedinarai, unai ese ena siahu kongregesen lalonai do ia hamaragia garina. To, bema ena kerere ia gwauraia maoro toho, o ia laloa lasi, o ia hamaragia toho, reana unai dainai haida ese ia na ena dagi ai do idia abidadama henia lasi. To, bema sori herevana ia gwauraia mai ena lalo-manau ida, do idia matauraia.
Fernando, elda ta Spain ai, ese nega ta ia laloa; unai neganai sekit naria tauna ta be elda taudia edia hebou badana ia gunalaia neganai, ia ese hebou ta naria dalana ia herevalaia kerere. Tadikaka ta ese ena hereva ia hamaoromaoroa mai ena hemataurai ida neganai, maoromaoro ia be sibona ena kerere ia gwauraia hedinarai. Fernando ia gwau: “Unai elda taudia iboudiai vairadiai ena kerere ia gwauraia hedinarai be lau itaia neganai lau hoa. Unai murinai lau matauraia bada. Ena haheitalai ese lau ia hadibaia, sibogu egu kerere do lau dibalaidia be gau badana.”
Oi Gwauraia Hedinarai Haraga
Sori herevana ita gwauraia haraga bona eda kerere ita gwauraia hedinarai haraga be namo. October 31, 1992 ai, Pope John Paul Iharuana ese Inkwisisen ena kerere ta ia gwauraia hedinarai, ia gwau lagani 360 idia lao vadaeni Galileo idia panisia neganai idia “kerere.” To, bema ta ia naria daudau, ena sori herevana ena anina be maragi.
Unai hegeregerena, hebogahisi lasi herevana o karana amo ta ena lalona ita hahisia murinai, bema kara haraga sori herevana ita gwauraia, reana unai amo ena lalona do ita hanamoa lou. Iesu ia gwau namona be maino do ita tahua haraga, ia gwau: “Oiemu harihari gauna pata helaga dekenai oi atoa gwauraia neganai be do oi laloa guna, oiemu tadikakana dekenai mai emu kerere. Bema unai bamona, oiemu harihari gauna pata helaga ena vairana dekenai do oi rakatania, oi lao, oiemu tadikakana danu maino do umui ruaosi karaia guna, gabeai oi giroa lou, oiemu harihari gauna Dirava dekenai do oi henia.” (Mataio 5:23, 24) Nega momo, maino karaia dalana be inai sibona: Eda kerere ita gwauraia hedinarai bona ita noia do ia gwauatao. Bema ita naria daudau, unai bamona do ita karaia be auka.
Moale Davaria Dalana
Saulo bona David edia sivarai ese idia hahedinaraia hegeregerena, eda kerere dainai ita karaia karadia be mai anina eda mauri dekenai. Saulo ese sisiba ia dadaraia, bona ena kerere idia momo daekau, ela bona Dirava ena badu ai ia mase. To, ena be David ia kara kerere bona ia kara dika, to ia helalo kerehai, matahakani ia abia dae bona Iehova ia badinaia noho. (Salamo 32:3-5 itaia.) Iseda ura be unai ani?
Bema ta ese ena kerere ia gwauraia hedinarai bena ia hamaoromaoroa eiava ena kara dika amo ia helalo kerehai, ia abia davana namona be inai: Ia diba Dirava ese ena dika ia gwauatao vadaeni. David ia gwau: “Ena kara dika ia gwauatao tauna be ia moale. . . . Iehova ese ena kerere ia gwauraia lasi tauna be ia moale.” (Salamo 32:1, 2) Iseda kerere ita gwauraia hedinarai be aonega bada karana!
[Picture on page 29]
Bema maragina ta be nega ta ia hekwakwanai lasi, raka do ia manadalaia a?