Dika Karaia Taudia
BAIBEL lalonai ia hahedinaraia demoni edia gaukara be dahaka taunimanima edia kara dekenai, dika karadia dekenai iseda henanadai edia haere be Baibel lalonai sibona ita davaria diba. Hegeregere, inai oi laloa, International Herald Tribune niuspepa lalonai Balkans dekenai idia karaia noho tuarina ia herevalaia, ia gwau: “European Community ese idia siaia tahua taudia idia gwau [ami taudia] ese Muslim hahine bona kekeni 20,000 idia hadikadia . . . unai idia karaia taunimanima idia hagaridia, idia hametaudia, bona edia ruma amo idia luludia totona.”
Time magasin lalonai sivarai ta ese unai kara ena badina ia gwauraia toho, ia gwau: “Nega haida, tuari lalonai uhau be hahine idia hadikadia badina idia ura tatau badadia, edia opesa taudia, idia hamoaledia totona, hegeregere natuna ese tamana ia hamoalea toho bamona. Hahine hadikaia dalana amo idia ese idia hahedinaraia edia ami grup be mai edia dagedage. Uhau idia ura gau dikadia idia karaia neganai, sibona edia lalona ena mamina idia koua bona idia hahedinaraia edia ami orea sibona ena ura idia karaia. Gau dika rohoroho karaia karana amo idia hamomokania edia ami orea ena idau diba lasi urana idia badinaia momokani.”
To badina be dahaka ami orea ena taunimanima ta ta sibona sibona edia lalona ena mamina ia dika sisina to “edia ami orea ena idau diba lasi urana” ia dika momokani? Taunimanima ta ta kahirakahira iboudiai idia ura dekena taudia ida maino dekenai idia noho. Unai dainai, badina be dahaka tuari negadiai, taunimanima ese hahine idia hadikaia, taunimanima idia hahisidia, bona idia ala-ala heheni? Badina badana ta be demoni ese edia siahu idia gaukaralaia.
Demoni edia gaukara ita lalo-pararalaia neganai, haida ese idia gwauraia “tomadiho taudia edia hekwakwanai” hanaia dalana ita diba danu. Hekwakwanai be, edena dala ai inai gau toi idia hahegeregeredia diba: (1) Dirava be siahu herea; (2) Dirava be lalokau bona ia namo; bona (3) gau dikadia idia vara. Haida idia gwau unai gau rua oi hahegeregerea diba, to unai gau toi oi hahegeregeredia diba lasi. Dirava ena Hereva ese haere ia henia, bona unai haere ese ita itaia diba lasi laumadia, dika karaia taudia, ia herevalaidia.
Gwau-Edeede Tauna Ginigunana
Baibel ese ita ia hadibaia Dirava be lauma ta. (Ioane 4:24) Gabeai, ia ese aneru milion momo ia havaraia, idia be iena natudia. Mata-hanai lalonai, Dirava ena hesiai tauna Daniel ese aneru handred milion ia itaia. Iehova ese ia havaraia laumadia iboudiai idia kara maoromaoro bona iena ura hegeregerena idia karaia.—Daniel 7:10; Heberu 1:7.
Gabeai, Dirava ‘ese tanobada ia havaraia’ neganai, Dirava ena aneru natudia “be mai edia moale ida idia boiboi hebou” bona “hanamoa hereva idia boiboilaia.” (Iobu 38:4-7) To idia ta ia ura lasi gau ibounai Havaraia Diravana ia tomadiho henia, ia ura ia sibona dekenai idia tomadiho. Dirava ia gwau-edeede henia neganai, unai aneru be satana (anina be “inai henia tauna”) ai bona diabolo (anina be “ladana gwauraia dika tauna”) ai sibona ia halaoa.—Esekiel 28:13-15 itaia danu.
Satana ese Eden umana lalonai ia noho gaigaina ia gaukaralaia hahine ginigunana, Eva, ia hereva henia totona, Satana ese ia veria Dirava ena taravatu, uma lalonai au ta ena huahua ania lasi taravatuna, ia kamonai henia lasi totona. Gabeai, iena adavana be ia bamona ia karaia. Unai dainai, tau bona hahine ginigunadia be unai aneru bamona Iehova idia gwau-edeede henia.—Genese 2:17; 3:1-6.
Sedira ena be Eden dekenai idia vara gaudia be Adam bona Eva edia kamonai ia tohoa karana sibona, to Satana ese kara namo dekenai henanadai badadia rua ia havaraia. Gau ginigunana be inai, Satana ia gwau Iehova be dala maoromaorona ai bona durudia dalana ai ia havaradia gaudia ia lohiadia lasi. Ia gwau reana taunimanima be sibodia idia lohiaia dalana idia karaia namonamo diba. Gau iharuana be inai, Satana ia gwau sedira aonega taudia be Dirava do idia abidadama bona tabekau henia lasi bema kamonai karana dainai kohu do idia abia lasi.a
Eden lalonai idia vara henanadaidia dekenai ita lalo-parara, bona Iehova ena kara dekenai diba ita abia neganai, “tomadiho hahediba tahua taudia edia hekwakwanai” hanaia dalana ita davaria diba, hekwakwanai be inai, bema Dirava be mai ena siahu bona mai ena lalokau edena bamona dika ia noho diba. Momokani Iehova ena siahu be dokona lasi, bona ia be lalokau, to danu, ia be aonega bona hahemaoro maoromaoro ia karaia. Unai kara hani ia hahedinaraia namonamo. Unai dainai, iena siahu bada ia gaukaralaia lasi unai gwau-edeede taudia toi ia hamasedia haraga totona. Unai be hahemaoro maoromaoro to ia be aonega eiava lalokau karana lasi. Ma danu, ia ese dika ia gwauatao kava lasi bona ia laloaboio lasi, ena be taunimanima haida idia laloa unai be lalokau hahedinaraia dalana. Bema ia gwauatao kava unai be aonega lasi bona maoro lasi karana.
Satana ese ia havaraia henanadai edia haere abia totona nega ia daudau be namo. Nega ia daudau ia lao neganai taunimanima do idia hamomokania diba Dirava ena heduru idia abia lasi neganai sibodia idia lohiaia diba, eiava lasi. Gwau-edeede taudia toi ia hamasedia haraga lasi karana amo, Iehova ese dala ia karaia taunimanima be hekwarahi negadia ai, edia abidadama karana amo Dirava idia hesiai henia noho bona idia ese danu Satana ena hereva idia hakoikoia.b
Iehova ese Adam bona Eva ia hadibadia namonamo, bema taravatu huahuana idia ania, do idia mase. Ena be Satana ese Eva ia hamaoroa do ia mase lasi, to idia mase. Satana danu be do ia mase; to harihari, taunimanima ia koidia noho. Oibe, Baibel ia gwau: “[Satana] ese tanobada taudia ibounai ia gunalaia noho.”—1 Ioane 5:19; Genese 2:16, 17; 3:4; 5:5.
Aneru Ma Haida Idia Gwau-Edeede
Eden lalonai idia vara gaudia edia nega sisina murinai, ma aneru haida ese Iehova ena lohia dalana idia gwau-edeede henia. Baibel ia gwau: “Nega ia mai vadaeni, taunimanima be momo tanobada dekenai, bona natuna kekeni idia vara noho. Bona Dirava ena natuna haida ese idia itaia, inai hahine be mai edia hairai. Vadaeni, idia ura henia kekeni idia abia, idia adavaia.” Anina be, unai aneru be “edia dagi korikori ena maka [guba] dekenai idia noho lasi” bona tanobada ai idia diho, taunimanima toana idia abia, bona hahine ida kopina idia moalelaia.—Genese 6:1, 2; Iuda 6.
Genese 6:4 dekenai unai sivarai ia gwau: “Unai dinadia dekenai bona gabeai danu taunimanima badadia badadia tanobada dekenai idia noho. Gabeai Dirava ena natuna taudia ese taunimanima hahine idia adavaia bona natudia idia havaraia. Idia be gunaguna neganai goada taudia mai ladana, edia sivarai danu be bada.” Hahine amo aneru ese idia havaradia natudia memero idia goada herea, “goada taudia.” Idia be dagedage taudia, eiava Nephi·limʹ, unai Heberu hereva ena anina be “ma haida idia hamorudia taudia.”
Mai anina gauna ita laloa, idaunegai taudia edia gori herevadia dekenai unai kara idia sivarailaidia. Hegeregere inai bamona, lagani 4,000 lalonai idia gwauraia Babulono sivaraina ta ese goada tauna Gilgamesh ena kara ia herevalaia, ia be dagedage dirava goadana bamona, bona iena “hegahusi bona mata-ganigani dainai rami-hebou kekenidia ia sihari henidia [ta ia rakatania lasi] ma tau ta ia lalokau henia totona.” Ma haheitalai ta be Greece ena gori herevana ta amo, taunimanima edia goada ia hereaia tauna Hercules (eiava Heracles) ia herevalaia. Iena sinana be Alcmene, bona dirava ta, Zeus, be iena tamana. Ia kavakava negana ta ai, iena adavana bona natudia ia hamasedia, bona unai murinai ia lao dagedage karadia haida ia karaia. Uru ta ia lao ma uru ta dekenai, unai gori idia herevalaidia bona idia gwauraia neganai idia haidaua sisina, to idia be Baibel ena hereva bamona, Nephilim bona edia gwau-edeede aneru tamadia ia herevalaia.
Aneru dikadia edia siahu bona edia natudia goadadia edia kara dainai danu, tanobada be dagedage amo ia honu momokani. Unai dainai, Iehova ia gwau abata badana ta amo tanobada do ia hadikaia ore. Unai Nephilim taudia be Dirava idia badinaia lasi taudia iboudiai ida idia mase hebou; idia roho-mauri tanobada taudia be kara maoromaoro tauna Noa bona ena ruma bese sibodia.—Genese 6:11; 7:23.
To, kara dika anerudia idia mase lasi. Edia tanobada tauanidia idia rakatanidia bona lauma taudia edia gabu dekenai idia giroa. Edia gwau-edeede kara dainai, Dirava ena kara maoromaoro anerudia edia bese lalonai idia vareai lou diba lasi; bona Noa ena negai idia karaia karana, taunimanima edia tauanidia atoa karana, idia karaia lou diba lasi. To taunimanima edia kara idia hakererea noho diba, Satana Diabolo, “lauma dikadia edia lohia,” ena siahu henunai.—Mataio 9:34; 2 Petero 2:4; Iuda 6.
Taunimanima Idia Inai Henidia
Ema bona hari Satana bona iena demoni be ala-ala bona dagedage taudia. Dala idauidau amo, Satana ese Iobu ena boromakau bona ena hesiai taudia momo ia hamasedia. Murinai, Satana be “lai badana ta” ia havaraia bona Iobu ena natudia 10 ese idia noholaia rumana ia hamorua bena idia mase. Unai murinai, Satana be “io-hururu dika hereadia amo” Iobu “ia hahisia, ena aena lalona amo ela bona ena kwarana tubuana.”—Iobu 1:7-19; 2:3, 7.
Demoni be unai bamona dika karana idia hahedinaraia. Iesu ena nega lalonai, taunimanima edia gadona bona edia matana idia hadikaia. Tau ta idia veria nadi amo sibona ia utua totona. Nega ta mero ta idia negea tano dekenai bona “ena tauanina ia auka masemase.”—Luka 9:42; Mataio 9:32, 33; 12:22; Mareko 5:5.
Tanobada gabudia momo amo edia sivarai ese idia hahedinaraia Satana bona iena demoni idia do kara dika noho mai dagedage danu. Taunimanima haida be gorere amo idia botadia. Ma haida idia hahisidia, badina edia mahuta idia hadikaia eiava nihi dikadia idia henidia, eiava mahuta hebou karana amo idia hadikadia. Ma haida be kavakava ai idia halaodia, eiava idia veridia idia ala-ala, eiava sibodia idia hamasea totona.
Ela Bona Edena Negai Do Idia Haheaukalaidia?
Satana bona ena demoni be do ia haheaukalaidia ela bona hanaihanai lasi. Iehova be badina namona dainai ia rakatanidia ia mai bona hari, to edia nega ia kwadogi. Lagani 1900 C.E. murinai, kara badana ta amo edia gaukara gabuna idia hamaragia. Apokalupo bukana ese ia gwauraia hedinarai, ia gwau: “Guba dekenai tuari ia vara. Mikael mai ena aneru danu ese huala idia tuari henia. Huala mai ena aneru danu idia tuari henia. To huala ena goada hegeregere lasi dainai ia kwalimu lasi. Unai dainai huala mai ena aneru be dala lasi guba dekenai do idia noho. Vadaeni unai huala badana, be Dirava ena aneru ese idia negea diho. Ia be unai idaunegai gaigaina, bona iena ladana be Diabolo bona [Satana]. Ia be tanobada taudia ibounai ia koia noho gauna. Oibe, ia, mai ena aneru ibounai danu, be idia ese tanobada dekenai idia negea diho.”—Apokalupo 12:7-9.
Dahaka ia vara? Unai sivarai ia hereva noho, ia gwau: “Guba e, bona gubai noho taudia e! Unai kara dainai do umui moale bada!” Kara maoromaoro anerudia idia moale diba badina Satana bona iena demoni be guba dekenai idia noho lasi. To tanobada taudia be edena bamona? Baibel ia gwau: “Tanobada bona davara, madi o, nega dika bada do umui davaria! Badina be [Satana] ese umui dekenai ia lao vadaeni, mai ena badu dikadika. Ia badu, badina ia diba iena nega be ia kwadogi sibona.”—Apokalupo 12:12.
Idia badu dainai Satana bona ena hesiai taudia be idia do mauri noho neganai idia ura hisihisi bada do idia havaraia. Lagani 1900 C.E. murinai, tanobada ibounai dekenai tuari badadia rua idia vara, bona tanobada ibounai tuarina iharuana murinai, tuari maragidia 150 idia vara. Hari ita gwauraia herevadia haida be inai uru ena dagedage toana idia hahedinaraia: “germ warfare,” “Holocaust,” “ala-ala mase gabudia,” “kekeni bona hahine hadikadia kamepadia,” “taunimanima idia alaia taudia,” bona “atom bomu.” Nius dekenai inai sivarai ita kamonai momo: drag dikadia, ala-ala, bomu negea karadia, kava taudia ese taunimanima idia anidia, taunimanima hutuma hamasedia karana, aniani lasi, bona taunimanima hahisidia karana.
Sivarai namona be unai gaudia be nega sisina murinai do idia ore. Daudau lasi, Dirava be Satana bona iena demoni do ia hadikadia. Dirava ena amo mata-hanai ia abia neganai, aposetolo Ioane ia gwau: “Aneru ta lau itaia, guba dekena amo ia diho. Iena imana dekenai guri dobu masemase ena ki ia dogoatao, bona auri seini badana ta danu. Inai aneru ese unai huala, unai idaunegai gaigaina, ma iena ladana be ‘Diabolo’ bona ‘[Satana]’ ia dogoatao, seini dekenai ia guia. Vadaeni do ia guia noho ela bona lagani 1,000 idia ore. Aneru ese huala unai guri dobu masemase lalonai ia negea diho. Vadaeni unai guri ia lokaia, bona koua toana ia karaia. [Satana] be unai bamona ia koua, tanobada bese do ia koia diba lasi totona, lagani 1,000 lalonai.”—Apokalupo 20:1-3.
Unai murinai, Diabolo bona iena demoni be “do idia ruhaia lou nega sisina sibona” lalonai, bena murinai do idia hadikadia ore vaitani. (Apokalupo 20:3, 10) Unai be nega namo herea! Satana bona ena demoni be do idia ore ela bona hanaihanai, bena unai neganai Iehova be ‘gau ibounai edia biaguna momokani ai do ia lao.’ Bona taunimanima iboudiai be momokani “maino bada dainai do idia moalelaia dikadika.”—1 Korinto 15:28; Salamo 37:11.
[Footnotes]
a Gabeai unai ia hedinarai Satana be Dirava ena hesiai tauna Iobu ia herevalaia neganai, ia gwau: “Kopi ena davana be kopi. Tau ta ese ena gau iboudiai do ia henia, ena mauri davana. To harihari emu imana oi negea, ena turiana bona ena hidiona dekenai oi atoa, bena ia ese oiemu vairanai oi do ia gwauraia dika.”—Iobu 2:4, 5.
b Dirava ese dika ia koua lasi ena badina ena sivarai be Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai bukana dekenai oi itaia diba, Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese ia printaia.
[Pictures on page 7]
Taunimanima sibodia be unai kara idia karaia, eiava ita itaia diba lasi, hehuni siahuna ena kerere dainai idia vara danu?
[Pictures on page 7]
Demoni ese taunimanima do idia hahisia lasi neganai be moale bada negana!
[Credit Line]
Oil wells burning in Kuwait, 1991: Chamussy/Sipa Press