Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w94 6/15 rau 12-17
  • Kara Dika Ena Siahu Tauanina Dekenai Tuari Henia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Kara Dika Ena Siahu Tauanina Dekenai Tuari Henia
  • 1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Kara Dika Ena Siahu Tauanina Dekenai
  • Tauanina Laloa Karana
  • Lauma Helaga Dekenai Ita Laloa
  • Mauri Bona Maino Gwauhamatana
  • Lauma Helaga Oi Laloa Bona Do Oi Mauri!
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2001
  • Lauma Helaga Ena Ura Badinaia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu—2011
  • Sibona Ita Biagua
    Iehova Dekenai Ane Abia
  • “Lauma Helaga Ena Gaudia Laloa Karana ese Mauri Bona Maino Ia Mailaia”
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2016
Ma Haida Itaia
1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w94 6/15 rau 12-17

Kara Dika Ena Siahu Tauanina Dekenai Tuari Henia

“Tauanina dekenai oi laloa, be mase oi davaria, to Lauma Helaga dekenai oi laloa, be mauri bona maino oi davaria.”​—ROMA 8:6.

1. Taunimanima idia vara ena badina be dahaka?

“DIRAVA ese taunimanima ia karaia, ia sibona ena laulau bamona, Dirava ena toana hegeregerena ia karaia. Tau bona hahine ia karaia.” (Genese 1:27) Laulau be gau ta eiava gau ta ena badina ena toana ia hahedinaraia. Vadaeni, Dirava ena hairai hahedinaraia totona taunimanima idia vara. Taunimanima ese Dirava ena kara idia hahedinaraia neganai​—hegeregere lalokau, kara namo, hahemaoro maoromaoro, bona lauma gaudia​—edia kara iboudiai lalodiai, idia ia Havaraia Diravana ena ladana idia hanamoa, bona sibodia dekenai moale bona lalo-namo idia davaria.​—1 Korinto 11:7; 1 Petero 2:12.

2. Taunimanima ginigunadia rua be edena dala amo Dirava ena hairai idia reaia?

2 Taunimanima ginigunadia rua idia vara neganai idia goevadae, bona idia hegeregere Dirava ena ladana idia hanamoa totona. Idia hagoevaia hevarivari gaudia bamona, idia hegeregere momokani Dirava ena hairai idia hahedinaraia goevagoeva totona. To, idia ia Havaraia Tauna, edia Dirava unai, be mai edia ura danu idia gwau-edeede henia neganai, idia be hevarivari mirona bamona idia noho. (Genese 3:6) Unai nega murinai, Dirava ena hairai idia hahedinaraia goevagoeva diba lasi. Dirava ena hairai idia abia lasi, bona Dirava ena toana hegeregerena ai Ia havaradia ena badina, idia reaia. Oibe, idia kara dika unai.a

3. Kara dika ena anina momokani be dahaka?

3 Unai ese ita ia durua bena ita lalo-parara kara dika be dahaka, bona dahaka dainai taunimanima be Dirava ena kara bona ena hairai idia hahedinaraia goevagoeva diba lasi. Kara dika dainai taunimanima idia helaga lasi, ena anina be lauma dalanai bona mauri ena kara goeva dekenai idia miro. Taunimanima iboudiai be Adam bona Eva edia tubudia, mai edia miro danu idia vara, bona idia hegeregere lasi Dirava ena ura ena natudia dekenai idia hagugurua totona. Dahaka ia vara? Baibel ia gwau: “Tau tamona dekena amo kara dika ia vareai mai tanobada dekenai, bona iena kara dika ese mase ia mailaia. Unai dainai mase be taunimanima ibounai ese idia abia, badina be ibounai be mai edia kara dika.”​—Roma 5:12; Isaia 64:6 itaia danu.

Kara Dika Ena Siahu Tauanina Dekenai

4 Hari inai negai, taunimanima momo idia laloa lasi idia be mai edia miro, idia goeva lasi, eiava idia be mai edia kara dika. Oibe, hari inai negai taunimanima kahirakahira iboudiai edia gado dekenai inai hereva, kara dika, idia gwauraia momo lasi. Reana kara kerere, taunimanima edia raka kerere karadia, bona gaukara haida idia karaia namonamo lasi karadia do idia kikilaia. To taunimanima idia abia kara dikana idia kikilaia momo, a? Lasi momokani! Hekwakwanai idia vara ena badina ia stadilaia profesa tauna Alan Wolfe ia gwau, ena be taunimanima haida idia gwau Dirava idia do abidadama henia, to “idia laloa iena hahediba herevadia, mauri ena kara goeva dekenai be heduru herevadia bamona, idia be taravatu bamona lasi. Idia laloa idia be ‘heduru hereva 10,’ to idia laloa lasi idia be taravatu hereva 10.”

4-6. (a) Hari inai negai, taunimanima momo edia lalohadai kara dika dekenai be dahaka? (b) Hari, taunimanima edia lalohadai kara dika dekenai ese dahaka ia havaraia?

5 Unai bamona lalohadai amo dahaka ia vara? Kara dika be momokani ia noho herevana idia dadaraia, eiava idia ura lasi laloa. Unai dainai hari idia noho uruna be dahaka be maoro bona dahaka be kerere idia lalohadailaia namonamo diba lasi, idia laloa sibodia edia ura idia karaia be maoro, bona herevana dahaka idia karaia to taunimanima ta ese idia ia samania diba lasi. Unai bamona taudia dekenai, bema kara ta idia karaia gwauraia bona hemarai mamina idia abia lasi, idia laloa unai kara idia karaia be ia maoro.​—Hereva Lada-isidia 30:​12, 13; Deuteronomi 32:​5, 20 itaia danu.

6 Hegeregere, televisen dekenai, memero kekeni idia henanadai henidia, idia gwau edia lalohadai kara dika badadia 7 dekenai do idia gwauraia hedinarai.b Ta ia gwau: ‘Heagi be kara dikana lasi. Sibona oi lalo-namo henia be maoro.’ Lahedo karana dekenai ma ta ia gwau: “Nega haida ita lahedo be ia namo. . . . Nega haida ita laga-ani bona sibona ita laloa be namo.” Televisen tauna be inai bamona ia hereva: ‘Kara dika badadia 7 be dika rohoroho gaudia lasi, to tanobada hegegemadai idia be vaia taunimanima edia ura karadia, ena be hekwakwanai idia havaraia diba, to karaia taudia idia moalelaia bada.’ Oibe, taunimanima idia laloa kara dika be gau badana lasi dainai hemarai ena mamina ia boio, badina idia ura lasi idia hemarai bona edia lalo-namo idia hadikaia.​—Efeso 4:​17-19.

7. Baibel ena hereva hegeregerena, kara dika ese taunimanima be edena bamona ia hadikadia?

7 To Baibel ena hereva be idau, ia gwau: “Ita ibounai ita kara dika vadaeni, bona Dirava ena hairaina ita abia be hegeregere lasi.” (Roma 3:23) Aposetolo Paulo danu ia gwau: “Lau diba lauegu lalona dekenai bona lauegu kudouna dekenai be namo ia noho lasi. Badina be lau ura kara namo do lau karaia, to karaia totona be lau hegeregere lasi. Kara namodia lau ura karaia neganai be lau karaia diba lasi. Bona kara dikadia lau ura lasi karaia neganai be lau karaia inai.” (Roma 7:​18, 19) Unai siri lalonai Paulo be sibona dekenai ia lalohisihisi lasi. To, ia diba momokani, taunimanima be idia hegeregere lasi Dirava ena hairai idia abia totona, bona ia diba kara dika ena siahu tauanina dekenai be ia bada herea momokani. Ia gwau: “Lau madi o! Lau be dika momokani inai! Lauegu tauanina ese lau ia hamasea noho, be daika ese lau do ia hamauria?”​—Roma 7:24.

8. Ita sibona dekenai dahaka henanadai ita henia be namo? Badina be dahaka?

8 Oiemu lalohadai unai hereva dekenai be dahaka? Reana oi gwau Adam amo oi vara dainai, oi be mai emu kara dika, bona taunimanima iboudiai hegeregeredia oi goevadae lasi. Ena be unai oi diba, to edena bamona unai ese oiemu lalohadai bona oiemu mauri dalana ia haidaua diba? Do oi gwau, unai be vaia mauri ena kara bona oi sibona emu ura oi karaia noho, a? Eiava hanaihanai oi hekwarahi noho kara dika ena siahu emu tauanina dekenai oi tuari henia totona, bona emu kara iboudiai dekenai Dirava ena hairai oi hahedinaraia totona? Unai be mai anina bada ita ta ta ibounai dekenai, badina Paulo ia gwau: “Tauanina ena ura hegeregerena idia karaia taudia be tauanina ena ura gaudia sibona idia laloa. To Lauma Helaga ena ura hegeregerena idia karaia taudia be Lauma Helaga ena ura gaudia sibona idia laloa. Tauanina dekenai oi laloa, be mase oi davaria, to Lauma Helaga dekenai oi laloa, be mauri bona maino oi davaria.”​—Roma 8:​5, 6.

Tauanina Laloa Karana

9 Paulo ia gwau “tauanina dekenai oi laloa, be mase oi davaria,” unai ena anina be dahaka? Baibel dekenai nega momo unai hereva “tauanina” idia gaukaralaia goevadae lasi taudia, gwau-edeede tauna Adam amo ‘kara dika lalonai idia vara taudia’ unai, idia gwauraidia totona. (Salamo 51:5; Iobu 14:4) Unai dainai, Paulo ese Keristen taudia ia sisiba henidia, ia gwau namo lasi kara dika bona goevadae lasi tauanina ena ura bona kara dikadia idia lalohadailaidia. Dahaka dainai? Ma siri ta dekenai Paulo ese ita ia hadibaia tauanina ena ura dikadia be dahaka, bona sisiba ia henia, ia gwau: “Unai bamona idia karaia taudia ese Dirava ena Basileia do idia abia lasi.”​—Galatia 5:​19-21.

10. “Ta ese tauanina dekenai ia laloa” ena anina be dahaka?

10 To, kara ta oi laloa bona kara ta oi karaia be idau, ani? Momokani, ena be kara ta oi lalohadailaia to nega haida unai kara do oi karaia lasi. To, kara ta oi laloa ena anina be nega tamona sibona oi laloa lasi, to ma nega haida danu. Paulo ia gaukaralaia Greek herevana be phroʹne·ma, bona ena anina be “lalohadai dalana, lalona(-hadaia), . . . ura, tahua gauna, hekwarahilaia gauna.” Unai dainai, “tauanina dekenai oi laloa” ena anina be tauanina ena ura ese oi ia hakaua, oi ia guia, oi ia biagua.​—1 Ioane 2:16.

11. Kain be edena dala amo tauanina ia laloa, bona dahaka ia vara?

11 Kain ese ia badinaia dalana ese unai hereva ia hamomokania. Kain ena kudouna be mama bona badu amo ia honu neganai, Iehova Dirava be ia dekenai ia sisiba, ia gwau: “Badina be dahaka oi badu noho? Badina dahaka oiemu vairana ia metau noho? Bema kara namo oi karaia vadaeni, be oiemu boubou do lau abia dae. To dika oi karaia vadaeni dainai, kara dika be uda boroma bamona, ia naria noho, oi do ia hadarerea totona. Kara dika be ia ura biagua oi, to oi ese oi hadarerea be namo.” (Genese 4:​6, 7) Kain vairanai dala rua idia noho. Ia ese ‘kara namo do ia karaia diba,’ anina be ena lalona do ia hadaia, do ia hekwarahi, do ia ura kara namo ia tahua, a? Eiava tauanina do ia laloa noho, bona ena lalona ia hadaia bona kudouna dekenai kara dika do ia lalohadailaia noho? Iehova ia gwau, bema Kain ese dala ia koua lasi, kara dika be “ia naria noho,” ia do ia hadarerea totona. Namona be Kain ese ena ura dikana ia koua bona ‘ia hadarerea,’ to ia koua lasi dainai unai ese ena lalona ia biagua​—bona dika bada ia vara.

12. “Kain ena dala” ai ita raka garina, dahaka do ita karaia be namo?

12 Hari inai negai ita be edena bamona? “Kain ena dala” ita ura lasi badinaia, Keristen ginigunadia edia nega lalonai haida ese idia karaia bamona, bona unai dainai Iuda ese ia taitailaia. (Iuda  11) Namo lasi ita lalohadai kerere, ita gwau iseda tauanina ena ura sisina ita karaia eiava taravatu ita hamakohia sisina be ia dika lasi. Lasi, namona be ita gima noho bona iseda kudouna bona lalona dekenai bema Dirava ia ura henia lasi lalohadaina eiava ita ia hadikaia diba gauna ta ita laloa, namona be karaharaga ita kokia, ia tubu garina. Kara dika ena siahu tauanina dekenai tuari henia totona, iseda lalona dekena amo ura dikana ita kokia guna.​—Mareko 7:21.

13. “Tau ta sibona ena ura dainai kara dika ta ese ia veria noho” dalana be dahaka?

13 Hegeregere, gau dika rohorohona ta, oi ia hagaria dikadika gauna, eiava matabodaga lalohadaina ia havaraia laulauna ta reana oi itaia. Reana unai be buka ta eiava magasin ta ena laulau, muvini piksa eiava televisen dekenai oi itaia gauna, hoihoi totona dala badinai idia hahedinaraia gaudia, eiava emu matana korikori amo oi itaia gauna. Unai oi itaia dainai oi lalo-hekwarahi bada lasi, badina nega haida unai ia vara diba. Ena be sekeni haida sibona oi raraia, to oi itaia laulauna eiava karana be emu lalona dekenai do ia noho bona reana nega ta ta ai do oi lalohadailaia lou. Unai bamona ia vara neganai dahaka do oi karaia? Karaharaga kara ta oi karaia unai lalohadai be emu lalona amo do oi kokia totona, a? Eiava emu lalona dekenai oi dogoatao, bona nega ta ta ai unai lalohadai oi davaria neganai guna oi itaia gauna do oi lalohadailaia loulou? Bema lalona dekenai oi dogoatao noho Iakobo ia gwauraia karana do ia vara diba, ia gwau: “Hedibagani ena badina korikori be, tau ta sibona ena ura dainai kara dika ta ese ia veria noho, bona ia koia noho. Vadaeni iena ura dikadia be idia rogorogo bamona, unai murinai kara dika ia havaraia. Bona kara dika ia tubu bona ia bada neganai, mase ia havaraia.” Unai dainai Paulo ia gwau: “Tauanina dekenai oi laloa, be mase oi davaria.”​—Iakobo 1:​14, 15; Roma 8:6.

14. Dina ta ta iboudiai dahaka ita itaia, bona dahaka ita karaia be namo?

14 Hari ita noholaia tanobadana dekenai, sihari kava, dagedage, bona kohu tahua karadia idia gwauraia gau namodia​—nega momo buka, magasin, muvini piksa, televisen, bona miusik dekenai unai karadia idia hahedinaraia​—dina ta ta iboudiai lalohadai bona kara kereredia ese iseda lalona idia botaia. Dahaka oi karaia? Idia hahedinaraia karadia dainai oi kiri bona oi moalelaia, a? Eiava kara maoromaoro tauna Lot bamona oi laloa, ‘ia be unai lebulebu taudia edia kara dainai iena lalona be ia metau, . . . ia be kara maoromaoro tauna dainai edia dika ia itaia neganai iena lalona be ia hisihisi’? (2 Petero 2:​7, 8) Kara dika ena siahu tauanina dekenai ita tuari henia bona ita hadarerea totona, gau badana be iseda lalona ita hadaia salamo tauna ena kara ita karaia totona, ia gwau: “Lauegu matana vairadiai, anina lasi gauna ta do lau atoa lasi. Raka oho taudia edia gaukara lau inai henia; lau dekenai ia noho diba lasi.”​—Salamo 101:3.

Lauma Helaga Dekenai Ita Laloa

15 Kara dika ena siahu tauanina dekenai ita tuari henia totona Paulo ese heduru gauna ia herevalaia, ia gwau: “Lauma Helaga dekenai oi laloa, be mauri bona maino oi davaria.” (Roma 8:6) Unai dainai, namo lasi tauanina ese ita ia biagua, to namona be lauma helaga ese iseda lalona ia hasiahua bona lauma gaudia ita lalodia bada. Unai gaudia be dahaka? Filipi 4:​8 (NW) dekenai, Paulo ese unai gau edia lisi ia karaia, ia gwau: “Lauegu varavara taudia e, lauegu hereva orena be inai. Inai bamona gaudia sibona do umui laloa: momokani gaudia iboudiai, hemataurai gaudia iboudiai, maoromaoro gaudia iboudiai, goevagoeva gaudia iboudiai, lalokau gaudia iboudiai, edia sivarai be namo gaudia iboudiai, kara namodia gaudia iboudiai, bona hanamoa gaudia iboudiai, umui lalodia hanaihanai.” Namona be unai gaudia ita lalodia namonamo bena ita lalo-parara dahaka ita laloa noho be gau badana.

16. Paulo ese ita ia hagoadaia dahaka “karadia sibona do [ita] laloa” noho totona, bona unai kara ta ta ena anina be dahaka?

16 Ena hereva ginigunana dekenai Paulo ese mauri ena kara goeva karadia 8 ia gwauraidia. Oibe, ita diba Keristen taudia be hanaihanai Baibel ena hereva eiava hahediba herevadia sibona do idia lalodia lasi. Ita lalohadailaia diba sivaraidia eiava herevadia idauidau be momo. To gau badana be unai kara be Paulo ia gwauraia mauri ena kara goeva karadia hegeregerena. Paulo ia gwauraia “gaudia” ta ta ita lalodia be namo. Idia ta ta hari do ita tahua.

◻ “Momokani gaudia” be ita hereva momokani eiava ita koikoi lasi, to unai sibona lasi. Ena anina be kara momokani, maoromaoro karana, bona abidadama karana, kara korikori unai, toana sibona lasi.​—1 Timoteo 6:20.

◻ “Hemataurai gaudia” be mai anina namona bona ita matauraidia gaudia. Helaga gaudia, atai herea gaudia, bona ladana namo gaudia; ia be dika gaudia bona miro gaudia lasi.

◻ “Maoromaoro gaudia” be Dirava ia gwauraia taravatudia ita badinaia, taunimanima edia lasi. Tanobada taudia momo be kara maoromaoro lasi karadia amo edia lalona idia hahonua, to ita be Dirava ena matana vairanai kara maoromaoro gaudia ita lalohadailaidia bona ita moalelaidia.​—Salamo 26:4; Amos 8:​4-6 itaia danu.

◻ “Goevagoeva gaudia” ena anina be iseda lalohadai bona ura (mahuta hebou kara bona kara ma haida dekenai) do idia miro lasi bona idia helaga. Iakobo ia gwau: “Dirava dekena amo aonega ia abia tauna ena kara ginigunana be ia goevagoeva.” Iesu, ia “goeva,” bona iena kara be Haheitalai namona ita laloa totona.​—Iakobo 3:17; 1 Ioane 3:3.

◻ “Lalokau gaudia” ese ita idia hagoadaia bona ita idia doria ita lalokau heheni totona. Namona be ‘ta ta dekenai ita lalokau heheni bona kara namodia ita karaia;’ namo lasi badu, lalohisihisi, bona hepapahuahu havaraia gaudia ita lalodia.​—Heberu 10:24.

◻ “Edia sivarai be namo gaudia” ena anina be taunimanima idia diba oi be “tau namona” eiava oiemu “sivarai be ia namo,” to unai sibona lasi, danu ena anina be kara ta oi karaia, taunimanima oi hagoadaia bona oi hanamoa totona. Iseda lalona ita hadaia kara namo bona hagoadaia gaudia ita karaia totona, bona taunimanima hahemaraia bona habadua karadia ita ura henia lasi.​—Efeso 4:29.

◻ “Kara namodia gaudia” be “kara namo” eiava “mauri ena kara goeva dainai,” to ena anina ma ta danu be kara goevadae iboudiai. Unai dainai, Dirava ena taravatu hegeregerena ma haida ese mai anina bada kara namodia, edia kara namo ta ta, bona idia hagugurua gaudia ita itaia neganai ita moale.

◻ “Hanamoa gaudia;” bema Dirava amo eiava ia abia hidi oreana amo unai hanamoa hereva idia mai, idia be hanamoa hereva momokanidia.​—1 Korinto 4:5; 1 Petero 2:14.

Mauri Bona Maino Gwauhamatana

17 Paulo ena sisiba herevana ita badinaia bona “inai bamona karadia sibona do [ita] laloa” noho neganai, “Lauma Helaga dekenai [ita] laloa” karana dekenai do ita kwalimu. Unai neganai mauri ena hahenamo, idia gwauhamatalaia tanobada matamatana lalonai mauri hanaihanai unai, do ita davaria, to unai sibona lasi, maino do ita davaria diba danu. (Roma 8:6) Dahaka dainai? Badina tauanina ena ura dikana be iseda lalona dekenai do idia vareai lasi, bona Paulo ia gwauraia tauanina gaudia bona lauma gaudia tuarina ese ita ia hametaua momo lasi. Tauanina ena ura dikana ita dadaraia neganai, Dirava danu ita maino karaia diba badina be “tauanina sibona ia laloa tauna ese Dirava dekenai ia tuari henia.”​—Roma 7:​21-24; 8:7.

18. Satana ese dahaka tuari ia karaia, bona edena bamona do ita kwalimu diba?

18 Satana bona iena orea taudia be dala idauidau amo ita idia hadikaia toho, badina idia ura lasi Dirava ena hairai ita hahedinaraia goevagoeva. Tauanina ena ura dikadia idauidau amo iseda lalona idia biagua toho, badina idia diba unai kara ese ita idia hakaua Dirava ita inai henia totona bona do ita mase. To unai tuari dekenai ita kwalimu diba. Paulo hegeregerena, ita danu ita gwau: “Dirava lau tanikiu henia, ia ese lau ia hamauria, Iesu Keriso dekena amo,” bona dala ia kehoa kara dika ena siahu tauanina dekenai ita tuari henia totona.​—Roma 7:25.

[Footnotes]

a Baibel lalonai nega momo Heberu hereva cha·taʼʹ bona Greek hereva ha·mar·taʹno idia gaukaralaia “kara dika” idia gwauraia neganai. Unai hereva rua edia anina be “reaia,” hegeregere idia tahua gauna ta, maka ta, eiava target ta, idia davaria lasi.

b Vaia taunimanima idia gwau, kara dika badadia 7 be heagi, mataganigani, ura dikana, mama, aniani momo ania, badu, bona lahedo.

Inai Oi Gwauraia Diba, A?

◻ Kara dika be dahaka, bona edena bamona kara dika ena siahu tauanina dekenai ia bada ia lao diba?

◻ “Tauanina dekenai [ita] laloa” karana be edena bamona ita tuari henia diba?

◻ “Lauma Helaga dekenai [ita] laloa” karana habadaia totona dahaka ita karaia diba?

◻ “Lauma Helaga dekenai [ita] laloa” karana be edena bamona mauri bona maino ia havaraia diba?

9. Dahaka dainai ita gwau “ta ese tauanina dekenai ia laloa, be mase ia davaria”?

15. Kara dika ena siahu tauanina dekenai ita tuari henia totona, dahaka ese ita ia durua?

17. “Lauma dekenai [ita] laloa” neganai, dahaka hahenamo do ita davaria?

[Picture on page 15]

Kain ese tauanina ena ura ia koua lasi dainai, ia idia biagua bona dika ia davaria

[Picture on page 16]

Lauma helaga dekenai ita laloa karana be mauri bona maino abia dalana

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia