Matakepulu Taudia do Idia Namo Lou A?
ENA be ena matana idia kepulu, to John Milton ese ane latadia rua, Paradise Lost bona Paradise Regained, ia toredia. Ena be Helen Keller ena matana idia kepulu bona ena taiana idia kudima, to ia ese tauanina dika taudia ia hadibadia bona ia durudia. Oibe, matakepulu taudia momo be gaukara idauidau idia karaia diba. To bema taunimanima iboudiai edia matadia be namo, unai be namo herea ani? Bema emu lalokau tauna ta o emu turana ta ena matana idia kepulu eiava idia valahu-valahu, oi ura bada do idia namo lou.
Momokani, tano haida lalodiai orea haida ese matakepulu taudia be gaukara idauidau idia hadibalaidia. Matakepulu taudia edia revareva ladana Braille amo, bona idia hadibadia vadaeni sisiadia edia heduru dainai, gaukara idauidau idia karaia diba. To, taunimanima momo idia laloa matakepulu be gau dika rohorohona. Ta ia gwau: “Bema ta ena matana idia kepulu, ia be dala lasi idia vara gaudia momo do ia dibadia.” Bona idia momo be haida edia heduru idia abia noho be gau badana.
Dahaka dainai taunimanima momo edia matadia idia kepulu? Taunimanima 9 milion bamona be trakoma gorerena dainai idia matakepulu. The New Encyclopædia Britannica bukana ese trakoma inai bamona ia gwauraia: “Ia be daihanai gorerena ta; taunimanima hutuma be miro gabudia ai idia noho kahirakahira neganai, ia bada ia lao haraga. Hurihuri ranuna bema ia hegeregere lasi, bona bema kukuri dainai lao be momo herea, inai gorere be momo dekenai ia hanai diba. . . . Bema taunimanima momo idia noho kahirakahira lasi bona lao be momo lasi bona ranu be hegeregere, taunimanima momo ese trakoma gorerena do idia abia lasi.” Taunimanima milion ta bamona be edia matadia ai gorere ma ta ladana onkosaikaiasas idia abia. Siroftalmia gorerena danu ese momo edia matadia ia hakepuludia. Mata idia hakepuludia diba goreredia ma haida be inai: daiabitis, diptiria, misels, skalet fiva, bona mahuta hebou karadia amo idia vara goreredia.
Taunimanima idia buruka idia lao neganai, reana idia itaia namonamo diba lasi, badina be gorere idauidau, hegeregere glokoma bona matalahuru (katarak), ese edia matadia idia hadikadia. The New Encyclopædia Britannica bukana ia gwau: “Tano momo lalodiai matalahuru ese taunimanima momo edia matadia ia hadikadia, bona unai be dika herea, badina be opereiseni amo idia hanamoa haraga diba.”
Ena be mata goreredia hanamodia daladia matamatadia idia davaridia, to toana be matakepulu haorea vaitani negana be do daudau. Unai buka be ma ia gwau: “Matakepulu koua bona matakepulu taudia edia matadia be opereisini bona muramura amo hanamodia karadia edia heduru be hospital idia lao henia diba taudia mo sibodia ese idia abia diba. Taunimanima momo edia aniani be hegeregere lasi bona miro ai idia noho; bema unai dika idia haorea lasi, idia momo edia matadia do idia kepulu.”
Antibaiotik muramuradia bona opereisini ese matakepulu taudia idia durudia diba, to lagani daha rua bamona gunanai ia vara gauna dainai matakepulu koua vaitani helarona ia noho.
Iesu ese Matakepulu Taudia Ia Hamauridia
Mani inai oi laloa: Tau matamatana ta be dala ai ia raka. Matakepulu taudia rua dala badinai idia helai be ia raka hanai sivaraina idia kamonai, bena idia boiboi, idia gwau: “Oi bogahisihisi ai dekenai.” Ena be hutuma ese idia gwau henidia, do idia hereva lasi idia gwau, to idia boiboi badabada lou, idia gwau: “Oi bogahisihisi ai dekenai.” Hari tau ese ia gado namo henidia, ia gwau: “Dahaka umui ura lau karaia umui dekenai?” Idia gwau: “Ai ura aiemai matana oi kehoa.” Madi, edia matadia ia daua toho, bena idia kehoa!—Mataio 20:29-34.
Unai tatau, guna edia matadia idia kepulu, be idia moale dikadika! To, taunimanima momo edia matadia idia kepulu. Dahaka dainai unai kara tamona sivaraina ita laloa be namo? Badina be Nasareta tauna Iesu ese unai matakepulu taudia edia matadia ia hapapadia. Dirava ena lauma ese Iesu ia hahonua, sivarai namona ogogami taudia do ia harorolai henidia bona ‘matakepulu taudia edia matana kehoa herevana do ia gwauraia’ totona.—Luka 4:18.
Dirava ena lauma helaga ena siahu amo hoa dalanai ia hamauridia negadiai, “taunimanima momo idia hoa, badina be idia itaia . . . matakepulu taudia idia itaia diba. Vadaeni Israela edia Dirava idia hanamoa.” (Mataio 15:31) Iesu ese taunimanima ia hamauridia negadiai, davana ia abia lasi eiava ena diba ia heagilaia lasi eiava sibona hanamoa dalana ia tahua lasi, to Iehova Dirava ena lalokau bona ena hebogahisi ia hahedinaraia. To lauma dalanai edia matadia idia kepulu taudia bona “edia tauanina idia manokamanoka, bona idia lao idau gabu idau gabu dekenai, mamoe idia naria lasi bamona” taudia danu be Iesu ese ia bogadia hisi.—Mataio 9:36.
Ena be unai sivarai be namo, to reana oi henanadai, oi gwau, Hari inai nega be edena bamona? Hari inai negai ta ese taunimanima ia hamauridia lasi, Iesu ese ia hamauridia bamona, unai dainai Iesu ena kara ena anina ita dekenai be dahaka? Matakepulu taudia do idia namo lou a? Mani hereva gabena oi duahia.
[Box on page 4]
“Taunimanima momo edia aniani be hegeregere lasi bona miro ai idia noho; bema unai dika idia haorea lasi, idia momo edia matadia do idia kepulu.”—The New Encyclopædia Britannica