Ita Gwauatao Heheni Ena Badina be Dahaka?
DIBA tahua bona toretore Iuda tauna Joseph Jacobs be nega ta ia gwau, gwauatao heheni karana be “mauri ena taravatu hereadaena to karaia be ia auka.” Oibe, taunimanima momo dekenai ia auka do idia gwau “Oiemu kerere lau gwauatao.”
Reana, gwauatao karana be moni bamona. Mai hebogahisi ida oi gaukaralaia momo diba taunimanima haida oi durudia totona, eiava oi gogoa diba oi sibona oi durua totona. Hereva gunana be Dirava ena dala. Namona be gwauatao heheni momo karana ita habadaia. Dahaka dainai? Badina Dirava ese ita ia hagoadaia unai ita karaia totona, bona bema ita gwauatao heheni lasi, unai ese dika do ia habadaia.
Nega momo inai hereva ita kamonai: “Lau badu lasi; to dika davana lau henia!” Madi, hari inai negai, taunimanima momo be unai hereva hegeregerena idia karaia. Hegeregere, hahine ta be lagani 7 bona ma haida lalodiai ena nakimi hahinena ia hereva henia lasi, ia gwau ena badina be “lau dekenai dika bada ia karaia bona iena dika lau gwauatao diba lasi.” To bema ta oi hereva henia lasi badina oi ura sori herevana do ia gwauraia oi dekenai, eiava oi ura ena lalona oi hahisia, unai bamona davana oi henia karana amo moale do oi davaria lasi. To, reana unai kara ese hepapahuahu do ia hadaudaua, bona nega daudau lalonai badu ia noho diba. Bema unai herevahereva hebou lasi karana oi hadokoa lasi, dika davana henia karana ena siahu badana ese emu hebamo karana do ia hadikaia bona oi dekenai gorere ia henia diba danu.
Dika Gwauatao Lasi Karana ese Ia Havaraia Dikana
Tau ta be dika ia gwauatao lasi neganai, hepapahuahu ia vara bona unai ese lalo-hekwarahi bada ia havaraia. Bena lalo-hekwarahi bada karana ese gorere dikadia idia havaraia diba. Dr. William S. Sadler ia toretore, ia gwau: “Taunimanima momo idia diba lasi, to doketa taudia idia diba momokani taunimanima momo ese gorere idia davaria badina idia lalo-hekwarahi bada, idia gari, idia hepapahuahu, . . . lalohadai dikadia bona edia mauri lalonai goeva lasi karadia idia karaia.” To, lalo-hekwarahi bada karana amo idia vara gau dikadia ena bada be dahaka? Medikal buka ta lalonai haere ia henia, ia gwau: “Unai kara idia tahua neganai . . . ia hedinarai taunimanima toi toi amo rua rua be doketa dekenai idia lao neganai, idia davaria gorere idia abia badina idia lalo-hekwarahi bada dainai.”
Oibe, badu, hedadarai, bona taunimanima inai henia karadia be dika. Unai karadia be motuka ena kopina be sisina sisina raraka ia hadikaia bamona. Motuka ena kopina toana be mai hairaina, to peni henunai raraka ese ia ania noho.
Anina bada gauna be inai: Bema dala ia noho hebogahisi karana amo tau ta ena dika ita gwauatao totona to ita gwauatao lasi, lauma dalanai dika ita davaria diba. Unai neganai Iehova Dirava matanai ita be Iesu ena parabole lalonai ia gwauraia hesiai tauna bamona. Hesiai tauna ena abitorehai be bada herea, to ena biaguna ese ia gwauatao. To, unai hesiai tauna dekenai ena bamona hesiai tauna ta ia abitorehai gauna be maragi, bona ia noia do ia gwauatao totona, to ia kara auka henia bona ia ura lasi ia gwauatao. Iesu ese ia hahedinaraia goevagoeva, bema unai bamona ita ura lasi dika ita gwauatao, Iehova ese iseda kara dika do ia gwauatao lasi. (Mataio 18:21-35) Vadaeni, bema ita ura lasi dika ita gwauatao, Dirava vairanai iseda lalona ena mamina goevana bona iseda helaro vaira negana totona do ita haboioa diba! (Timoteo Iharuana 1:3 itaia.) Vadaeni, dahaka do ita karaia diba?
Gwauatao Karana Oi Dibaia
Gwauatao karana momokani be kudouna amo ia mai. Anina be bema tau ta be oi dekenai dika ia karaia neganai, ena dika oi gwauatao bona oi ura lasi dika davana oi henia. Unai neganai, kara maoromaoro bona hahemaoro karana be Iehova imana dekenai ia noho.—Roma 12:19.
To, namona be inai oi laloa, “taunimanima edia kudouna be koikoi bona dika rohoroho,” bona ena be dika ita gwauatao be namo to nega haida ita karaia lasi. (Ieremia 17:9) Danu Iesu ia gwau: “Tau ta ena lalona dekena amo idia mai gaudia be inai: laloa dikadia, taunimanima alaia, heudahanai, mata bodaga, henaoa, samania koikoi, hereva dikadia.”—Mataio 15:19.
To ita moale badina kara maoromaoro ita karaia totona iseda kudouna ita hadibaia diba. To, ita ia hadibaia herevadia be atai kahana amo do ita abia be namo. Ita sibona ita hegeregere lasi. (Ieremia 10:23) Lauma siahuna ese ia rohea salamo torea tauna ta be unai ia diba, bona ia guriguri Dirava ese ia hakaua totona. Guriguri amo Iehova be inai bamona ia noia: “Emu taravatu lau dekenai oi hadibaia. Lau oi doria emu hahegani dekenai lau lalo-parara totona.”—Salamo 119:26, 27.
Salamo ma ta dekenai, idaunegai Israel ena Pavapava David be Iehova ena “hahegani dekenai [ia] lalo-parara.” Ia dekena amo hahegani haida ia abia bona unai amo diba ia abia. Unai dainai, ia gwau diba: “Iehova be mai ena hebogahisi bona mai ena lalokau, ia badu haraga lasi bona ena hariharibada be bada herea. Tamana be natuna dekenai ia hebogahisi hegeregerena, Iehova ese hebogahisi ia hahedinaraia ia idia gari henia taudia dekenai.”—Salamo 103:8, 13.
Namona be David bamona diba ita abia. Dirava bona iena Natuna ese gwauatao karana goevadaena idia hahedinaraia, namona be mai guriguri danu edia kara ita stadilaia bona ita tohotohoa. Unai neganai, mai eda kudouna ibounai ida gwauatao karana ita karaia diba.
To, reana haida do idia gwau: Kara dika badana be edena bamona? Kara dika iboudiai do ita gwaudia tao be namo, a?
Laloa Namonamo
Tau ta ese oi dekenai kara dika badana ta ia karaia neganai, oi lalohisihisi bada herea. Unai be momokani bema oi kerere lasi to unai dika badana oi davaria. Reana haida do idia gwau, ‘Bema tau ta be mai ena badu danu lau ia samania koikoi bona egu lalona ia hahisia bada, edena bamona iena kara dikana lau gwauatao diba?’ Bema kara dika badana ia karaia bona unai dainai orea murimurinai idia atoa diba, namona be dika ia davaria tauna ese Mataio 18:15-17 ena sisiba ia badinaia.
To, murinai dahaka do oi karaia be dika ia karaia tauna ena kara hegeregerena. Unai kara dika ia karaia murinai, ena toana be ia helalo-kerehai momokani, a? Unai kara dika tauna ena kara ia haidaua, reana guna ia karaia kara dikana ia hamaoromaoroa toho, a? Iehova matanai, ena be ta ese dika badana ia karaia to bema ia helalo-kerehai unai ese dala ia kehoa ena dika ia gwauatao totona. Hegeregere, Israel ena histori lalonai, Manase be kara dika badadia karaia pavapavana, to Iehova ese ena dika ia gwauatao. Ena badina be dahaka? Dirava ese Manase ena dika ia gwauatao badina sibona ia hamanaua bona ena kara dika dalana amo ia helalo-kerehai dainai.—2 Sisiga 33:12, 13.
Baibel lalonai, ta ia helalo-kerehai momokani ena anina be ena lalohadai gunana do ia haidaua momokani, bona guna ia karaia kara dikadia dainai mai ena lalona ibounai ida ia sori bada herea. Bema ia maoro bona ia be mai ena dala neganai, ia helalo-kerehai tauna be ia havaraia dikana ia hamaoromaoroa toho. (Luka 19:7-10; 2 Korinto 7:11) Kara dika amo idia helalo-kerehai lasi neganai, Iehova ese edia dika ia gwauatao lasi.a Danu, bema guna haida be lauma dalanai idia raka, to murinai mai edia ura danu kara dika idia karaia bona idia helalo-kerehai lasi, Dirava ia gwau lasi Keristen taudia ese idia edia dika idia gwauatao. (Heberu 10:26-31) Kara dika badadia haida idia gwauatao be reana maoro lasi.—Salamo 139:21, 22; Esekiel 18:30-32.
Ena be dika gwauatao dalana ia noho eiava lasi, to idia kara dika henia bada tauna be reana inai henanadai ia laloa be namo: Lau dara doko, egu lalona ia hisihisi bada bona lau badu ela bona unai dika do idia hamaoromaoroa be namo, a? Inai sivarai ta oi laloa. Pavapava David ena tuari oreana ena biaguna, Ioab, ese Abnere bona Amasa ia aladia mase dainai ia lalohisihisi bada, badina “kara maoromaoro ai bona kara namo ai, ia [Ioab] idia hereaia.” (1 Hanua Pavapavadia 2:32) David ese ena badu ia gwauraia hedinarai bona reana guriguri amo Iehova ia hamaoroa danu. To, nega ia hanai murinai, reana David ena badu bada herea mamina be sisina sisina ia ore ia lao. Ela bona ia mase badu ese ena mauri ia biagua lasi. David be Ioab ida ia gaukara hebou, to unai helalo-kerehai lasi ala-ala tauna ena dika ia gwauatao kava lasi. David ese dala ia hegaegaelaia Ioab ese hahemaoro do ia abia totona.—2 Samuel 3:28-39; 1 Hanua Pavapavadia 2:5, 6.
Reana nega do ia hanai bona idia hekwarahi murinai taunimanima amo dika bada idia davaria taudia edia badu mamina ia ore diba. Bema dika ia karaia tauna be ena dika dainai ia sori bona ia helalo-kerehai, dika ia davaria tauna ena lalona do ia namo lou haraga diba. Ena be ia kerere lasi to dika ia davaria tauna be lalo-maino bona mamina namo ia abia diba, badina ia lalo-parara, herevana kara dika tauna be dahaka ia karaia, Keristen kongregesen lalonai danu, Iehova ese hahemaoro maoromaoro bona aonega do ia gaukaralaia.
Danu, namona be inai oi lalo-pararalaia, kara dika tauna ena dika oi gwauatao neganai, unai anina be oi gwau lasi unai dika be namo. Keristen tauna dekenai, dika gwauatao karana ena anina be mai emu abidadama danu Iehova ena imana dekenai oi atoa. Ia be guba bona tanobada ibounai ena Hahemaoro maoromaoro Tauna, bona nega korikori dekenai hahemaoro maoromaoro do ia karaia. Unai neganai “heudahanai taudia bona headava hadikaia taudia” do ia hahemaoro henidia danu.—Heberu 13:4.
Dika Gwauatao Ena Namo
Salamo torea tauna David be ane amo ia gwau: “Iehova e, oi be namo, oi ese dika oi gwauatao; emu hebogahisi be bada, oi idia tai henia taudia iboudiai dekenai.” (Salamo 86:5) Oi be Iehova bamona, “dika oi gwauatao,” a? Unai dala amo hahenamo momo oi davaria diba.
Hahenamo ginigunana be inai: Haida edia dika oi gwauatao neganai unai ese hetura namonamo karana ia habadaia. Baibel ese Keristen taudia ia hagoadadia herevana ta be inai: “Umui ibounai ta ta do umui durua, bona ibounai ta ta do umui [hebogahisi heheni]. Bona ibounai ta ta edia kara dika do umui gwauatao, Dirava ese Keriso dainai emui dika ia gwauatao hegeregerena.”—Efeso 4:32.
Hahenamo iharuana be inai: Dika gwauatao karana ese maino ia havaraia. Unai be taunimanima huanai maino karana sibona lasi, to ita ta ta ibounai iseda lalona dekenai maino ita abia karana danu.—Roma 14:19; Kolose 3:13-15.
Hahenamo ihatoina be inai: Ma haida edia dika ita gwauatao neganai, unai ese ita ia durua bena ita laloatao iseda kara dika dainai gwauatao ita abia danu be namo. Oibe, “ita ibounai ita kara dika vadaeni, bona Dirava ena hairaina ita abia be hegeregere lasi.”—Roma 3:23.
Hahenamo ginigabena be inai: Taunimanima edia dika ita gwauatao neganai, unai ese dala ia kehoa Dirava ese iseda dika do ia gwauatao totona. Iesu ia gwau: “Bema taunimanim edia dika umui gwauatao neganai, emui Tamana guba dekenai ia noho ese emui dika danu do ia gwauatao.”—Mataio 6:14.
Iesu ia mase gwauraia ena adorahi kahanai, reana ia ese gau momo ia lalodia. Ena hahediba taudia, haroro gaukara, bona iena abidadama karana Iehova dekenai ia lalohadailaidia bada. Bona ena be hisihisi auna dekenai hisihisi mamina bada ia abia, to dahaka ia herevalaia? Ena hereva ginigabedia haida be, ‘Tamagu e, inai taudia edia dika mani oi gwauatao.’ (Luka 23:34) Iesu be haheitalai goevadaena bona iena kara ita tohotohoa neganai, iseda kudouna amo dika ita gwauatao heheni diba.
[Footnotes]
a To, Iehova ese kara idauidau ia laloa guna, bena dika ia gwauatao eiava lasi. Hegeregere, bema kara dika ia karaia tauna be Iehova ena taravatu ia diba lasi, reana unai ese iena dika ena metau ia hamaragia. Iesu ese ena Tamana ia noia idia hamasea gwauraia taudia edia dika do ia gwauatao totona neganai, Iesu ese idia hamasea Roma tuari taudia ia gwauraidia. Idia ‘diba lasi dahaka idia karaia,’ idia diba lasi ia be daika. To, tomadiho gunalaia taudia edia siahu dainai idia hamasea, unai dainai, idia edia dika ena metau be bada herea—bona unai dika idia karaia dainai idia momo edia dika gwauatao dalana be lasi.—Ioane 11:45-53; Kara 17:30 itaia danu.
[Picture on page 5]
Iesu ena parabole lalonai ia gwauraia gwauatao lasi hesiai tauna ena anina oi abia, a?
[Picture on page 7]
Haida edia dika oi gwauatao neganai unai ese hetura namonamo karana ia habadaia bona moale ia havaraia