Dirava Ena Peroveta Taudia Edia Kara Oi Tohotohoa
“Lauegu varavara taudia e, peroveta taudia do umui laloa. Lohiabada ena ladanai idia hereva neganai hisihisi lalonai idia haheauka bona idia goada. Edia kara bamona do umui karaia be namo.”—IAKOBO 5:10.
1. Haida ese idia dagedage henidia negadiai danu, dahaka dainai Iehova ena hesiai taudia idia moale?
ENA be inai dina gabedia ai tanobada be lalo-metau ai ia honu, to Iehova ena Witness taudia idia moale, badina be idia diba Iehova idia hamoalea. Dagedage bona edia haroro gaukarana badulaia karadia idia haheaukalaidia, badina be idia diba kara maoromaoro dainai hisihisi idia ania. Iesu Keriso ese ena orea taudia ia hamaorodia, ia gwau: “Bema lau murinai umui raka dainai idia hadikaia umui, bona idia hisihisi henia umui, bona koikoi dikana idia gwauraia umui dekenai lau totona, umui danu namo. Umui moale bada momokani, badina be emui davana guba dekenai ia bada, badina be unai bamona umui idia gunalaia peroveta taudia danu taunimanima ese idia dagedage henia.” (Mataio 5:10-12) Momokani, Dirava ena hesiai taudia ese edia abidadama idia tohoa gaudia idia davaridia negadiai, idia laloa idia be moale gaudia mo.—Iakobo 1:2, 3.
2. Iakobo 5:10 ena hereva hegeregerena, dahaka ese ita ia durua do ita haheauka totona?
2 Hahediba tauna Iakobo ia gwau: “Lauegu varavara taudia e, peroveta taudia do umui laloa. Lohiabada ena ladanai idia hereva neganai hisihisi lalonai idia haheauka bona idia goada. Edia kara bamona do umui karaia be namo.” (Iakobo 5:10) W. F. Arndt bona F. W. Gingrich idia gwau, inai siri lalonai Greek gado ai ia torea herevana, hy·poʹdeig·ma, ena anina be, “haheitalai namona, ta ia ha-uraia do ia tohotohoa gauna.” Unai dainai, Iehova ena hesiai taudia hari inai negai ese iena peroveta taudia mai edia kamonai edia haheitalai, “hisihisi lalonai idia haheauka bona idia goada” haheitalaina, idia tohotohoa be namo. Edia mauri sivaraidia ita tahudia neganai, dahaka danu ita dibaia? Bona unai ese ita edena bamona ia durua diba iseda haroro gaukarana lalonai?
Hisihisi Idia Ania
3 Nega momo Iehova ena peroveta taudia idia hadikadia. Lagani 900 B.C.E. murinai, hahelaga tauna Amasia, boromakau tomadiho henia tauna, ese peroveta tauna Amos ia inai henia. Ia samania koikoi, ia gwau Amos be King Ieroboam Iharuana hadikaia dalana ia tahua, badina be ia gwau tuari kaiana amo do ia mase bona Israel taudia be edia tano amo do idia abidia oho. Amasia ese Amos ia gwau dika henia, ia gwau: “Matahanai tauna e, oi lao, Iuda tanona oi heau lao, unuseniai oi aniani bona oi peroveta. To nega ta ai Betele ai oi peroveta lou lasi, badina be ia be pavapava ena gabu helagana bona basileia ena dubu.” Amos ese ena hereva ia garilaia lasi; ia haere henia, ia gwau: “Lau be peroveta tauna lasi, bona peroveta tauna ena natuna lasi; lau be mamoe naria tauna bona sukamore audia edia huahua kinia tauna. Iehova ese mamoe oreana gavaia karana amo lau ia abia. Bena Iehova ese lau ia hamaoroa, ia gwau, ‘Oi lao, egu bese Israel dekediai oi peroveta.’ ”—Amos 7:10-15.
3, 4. Amasia ese ia inai henia neganai, peroveta tauna Amos be edena bamona ia kara?
4 Iehova ena lauma ese Amos ia hasiahua dainai, ia peroveta mai ena boga-auka ida. Amasia ia hereva henia, ia gwau: “Iehova ena hereva oi kamonai, ia gwau, ‘Oi gwau, “Israel taudia latadiai do oi peroveta lasi bona Isako iduhuna taudia latadiai do oi haroro lasi,” a? Vadaeni Iehova be inai bamona ia gwau: “Oiemu adavana be ariara hahinena ai do ia lao, hanua lalonai; emu natuna mamaruanedia bona hahinedia be tuari kaiana amo do idia mase, bona emu tano be hahetoho varona amo do idia hahetohoa bena haida do idia henia. Oi be goeva lasi tanona ai do oi mase; bona Israel be momokani edia tano amo do idia abidia oho, daudau ai do idia hanohodia.” ’ ” Dirava ia matauraia lasi tauna Amasia ia hoa bada unai! (Amos 7:16, 17) Gabeai unai peroveta herevana ena anina ia vara.
5. Amos dekenai ia vara gauna bona hari inai negai Iehova ena hesiai taudia dekediai ia vara gauna be edena dala ai idia hegeregere?
5 Unai hegeregerena, hari inai negai ita Iehova ena hesiai taudia be hisihisi ita ania, Dirava ena hereva ita harorolaia dainai, bona taunimanima momo ese iseda haroro gaukarana idia gwauraia dika. Momokani, gwaumaoro be tomadiho sikulina ta amo ita abia lasi, to Iehova ena lauma helaga ese ita ia hasiahua, Basileia ena sivarai namona do ita harorolaia totona. Dirava ena hereva ita haidaua lasi. Amos hegeregerena, Iena hereva ita harorolaia mai eda kamonai ida; haida ese idia badulaia be herevana.—2 Korinto 2:15-17.
Idia Haheauka
6 Dirava ena peroveta taudia idia haheauka. Idia ta be Isaia, lagani 800 B.C.E. murinai Iehova ena ladana ai ia peroveta. Dirava ese ia hamaoroa, ia gwau: “Oi lao, inai bese oi hamaoroa, oi gwau: ‘Umui kamonai loulou, to umui lalo-parara lasi; umui itaia loulou, to diba umui abia lasi.’ Inai taunimanima edia lalodia oi haduhudia, bona edia taiadia oi hakudimadia, bona edia matadia oi hakapudia, bena edia matadia amo do idia itaia lasi bona edia taiadia amo do idia kamonai lasi, bona edia lalodia do idia parara lasi bona do idia helalo-kerehai lasi bona do idia namo lou lasi.” (Isaia 6:9, 10) Unai neganai taunimanima be momokani unai bamona idia karaia. To unai dainai Isaia ese ena gaukara ia rakatania, a? Lasi, Iehova ena sisiba herevadia ia gwauraidia loulou mai ena haheauka bona mai ena goada ida. Heberu gado ai unai siri ese idia hahedinaraia, ia be “nega daudau ia haroro loulou noho” lalonai, ena hereva idia kamonai “loulou.”—Gesenius’ Hebrew Grammar.
6, 7. (a) Isaia ia peroveta mai ena dahaka ida? (b) Iehova ena hesiai taudia hari inai negai ese Isaia edena bamona idia tohotohoa?
7 Hari inai negai sivarai namona idia kamonai neganai, taunimanima momo idia kara, Isaia ese Iehova ena hereva ia gwauraia neganai taunimanima idia kara hegeregerena. To, Isaia hegeregerena, ita ese Basileia sivaraina ita gwauraia “loulou” mai eda goada bona mai eda haheauka ida, badina be Iehova ena ura be unai.
“Unai Bamona Mo Idia Karaia”
8 Peroveta tauna Mose ena haheauka bona ena kamonai be haheitalai namona. Aigupito taudia ese Israel taudia idia hahekwarahidia neganai, ia ura ia be Israel taudia ida do idia hisihisi hebou. Bena lagani 40 lalodiai Midian ai ia noho mai ena haheauka ida ela bona Dirava ese ia siaia, Israel taudia be igui hesiai gaukarana amo do ia hakaudia oho totona. Farao vairanai, Mose bona ena kakana Arona be Dirava ena hahegani hegeregeredia idia hereva bona idia kara. Momokani, “unai bamona mo idia karaia.”—Esodo 7:1-6; Heberu 11:24-29.
8, 9. Edena dala idauidau ai Iehova ena peroveta tauna Mose be haheitalai namona?
9 Lagani 40 lalodiai tano gagaena ai Mose ese Israel ena noho aukana ia haheaukalaia. Israel ena dubu haginia gaukarana ai bona tomadiho kohudia karadia gaukarana ai, Dirava ena hahegani ia badinadia namonamo mai ena kamonai ida. Baibel ia gwau: “Mose be unai bamona ia kara. Iehova ese ia hagania hegeregerena, unai bamona mo ia kara.” (Esodo 40:16) Ita be Iehova ena orea ida iseda hesiai gaukarana ita karaia neganai, namona be Mose ena kamonai karana ita laloa bona Paulo ena sisiba ita badinaia; ia gwau: “Umui idia hakaua taudia do umui kamonai henia.”—Heberu 13:17.
Edia Lalodia Idia Goada
10 Peroveta herevadia, Dirava ena hebogahisi Israel ena kamonai taudia dekediai idia hahedinaraia herevadia, bona hahemaoro herevadia danu, be peroveta taudia ese idia harorolaidia neganai, edia lalodia idia goada be namo. Idia ta, Hosea, ese lagani 59 bamona lalodiai Iehova ena hereva ia harorolaia loulou mai ena lalona goadana ida. Ena peroveta bukana ena dokonai ia gwau: “Daika mai ena aonega, ia ese inai gau do ia lalodia davari? Daika mai ena lalo-parara, ia ese do ia dibadia? Badina be Iehova ena dala be maoromaoro, kara maoromaoro taudia be idia lalodiai do idia raka; to kara kerere taudia be idia lalodiai do idia hekwakwanai.” (Hosea 14:9) Iehova ese haroro dalana ia do koua lasi neganai, namona be iseda lalona do idia goada bona Dirava ena hebogahisi do idia abia dae taudia do ita tahudia noho.
10, 11. (a) Dahaka ese ia hahedinaraia peroveta tauna Hosea ena lalona ia goada? (b) Iseda teritori ai taunimanima ita lao henidia negadiai, edena bamona iseda lalona idia goada noho diba?
11 ‘Kara namo taudia tahudia totona,’ namona be ita haheauka bona iseda lalona idia goada. (Mataio 10:11) Bema iseda ki ita haboiodia, reana do ita davaridia lasi ela bona ita lao henidia vadaeni gabudia iboudiai do ita lou henidia loulou. Unai hegeregerena, namona be mamoe bamona taudia do ita tahudia loulou mai eda haheauka ida. Ita haroro loulou gabudia ai sivarai namona idia abia dae neganai, ita moale bada, ani? Bona gavamani ese guna iseda gaukara idia taravatua to hari unai taravatu idia kokia tanodia lalodiai, Dirava ese iseda haroro gaukarana ia hanamoa dainai ita moale, ani?—Galatia 6:10.
Iseda Lalona Idia Hagoadadia
12 Iehova ena peroveta taudia edia hereva ese iseda lalona idia hagoadadia bada diba, iseda haroro gaukarana lalonai. Ioel be lagani 900 B.C.E. murinai ia gwauraia herevana mani oi laloa. Ia lalonai be hahemaoro herevadia, Dirava idia rakatania Israel taudia bona ma haida latadiai ia gwauraidia. To, Dirava ena lauma ese ia hasiahua dainai, Ioel be ma ia peroveta, ia gwau: “Lau [Iehova] egu lauma do lau bubua diho taunimanima idauidau iboudiai latadiai, bena emui natudia memerodia bona kekenidia do idia peroveta. . . . Bona unai dinadia ai hesiai taudia bona hesiai hahinedia latadiai danu lauegu lauma do lau bubua diho.” (Ioel 2:28, 29) Pentekoste 33 C.E. amo ema bona hari, unai hereva ena anina be Iesu murinai idia raka taudia dekediai ia vara. Bona iseda nega lalonai ena anina be dala badana ai ia vara! Taunimanima milion haida idia “peroveta,” anina be Iehova ena hereva idia harorolaia—idia 600,000 mai kahana be ful-taim pioneer gaukarana idia karaia.
13, 14. Dahaka ese Keristen memerodia bona kekenidia ia durudia diba, haroro gaukarana lalonai moale do idia davaria totona?
13 Basileia harorolaia taudia momo be memero bona kekeni. Nega haida, taunimanima badadia dekediai Baibel idia herevalaia be auka, badina be idia hamaorodia, idia gwau: ‘Inai haroro gaukarana ai emui nega umui haorea kava’ bona ‘namona be kara idauna ta umui karaia.’ Reana Witness memerodia bona kekenidia be mai edia hemataurai ida idia hamaorodia idia sori unai bamona idia laloa dainai. Ta ese inai bamona ma ia haere henidia, ia gwau: “Lau laloa lau be taunimanima badadia, oi bamona, ida ai herevahereva ese lau ia durua, bona inai lau moalelaia.” Momokani, sivarai namona harorolaia gaukarana ai iseda nega ita haorea kava lasi, badina be idia abia dae taudia sibodia mo do idia mauri. Ioel ena amo, Iehova be ma ia gwau: “Iehova ena ladana do idia boiboi henia taudia iboudiai be do idia mauri.”—Ioel 2:32.
14 Basileia harorolaia gaukarana be edia tamadia sinadia ida idia karaia memerodia bona kekenidia idia ura idia ese do idia durudia, unai gaukara do idia manadalaia toho totona. Baibel sirina ta duahia hedinarai karana do idia manadalaia murinai, Baibel amo idia abia helarona do idia gwauraia hedinarai bona magasin o buka do idia henia toho. Idia goada idia lao dalana be idia itaia bona Iehova ena hahenamo idia abia neganai, unai gaukara idia moalelaia bada.—Salamo 110:3; 148:12, 13.
Ita Goada Bona Ita Naria
15 Dirava ena peroveta taudia ese goada bona henari lalohadaina ita idia haheitalaia—iseda hesiai gaukarana lalonai do ita hahedinaraidia be namo gaudia unai. Guna, Baibel ena hereva momokani ita dibaia matama neganai, ita ia ha-uraia dainai, ita gwauraia mai eda goada ida. To, reana lagani haida idia ore vadaeni, bona nega momo iseda teritori lalonai ita haroro loulou vadaeni. Reana guna momo ese Basileia sivaraina idia abia dae to hari be lasi. Unai ese iseda goada ia hamaragia a? Bema oibe, mani peroveta tauna Esekiel oi laloa, ena ladana ena anina be “Dirava ese Ia Hagoadaia.” Idaunegai Israel lalonai Esekiel be lalo-auka taudia bogaragidiai ia noho, to Dirava ese ia hagoadaia hegeregere ena baguna ia ha-aukaia bamona, unai dainai ia be lagani momo lalodiai ia haroro, herevana idia kamonai eiava lasi. Unai ese ia hahedinaraia ita danu be unai bamona ita karaia diba, bona ita ia durua, haroro gaukarana do ita goadalaia lou totona.—Esekiel 3:8, 9; 2 Timoteo 4:5.
16. Edena bamona lalohadai, Mika ese ia abia hegeregerena, ita abia be namo?
16 Mika, lagani 800 B.C.E. murinai ia peroveta tauna, ena haheauka be bada. Ia gwau: “Lau ese Iehova do lau hagerea. Lau ia hamauria Diravana do lau naria. Egu Dirava ese lau do ia kamonai henia.” (Mika 7:7) Mika ena lalona ia goada, badina be ena abidadama ia goada. Peroveta tauna Isaia hegeregerena, Mika ia diba Iehova ese ia lalohadailaidia vadaeni karadia be momokani do ia karadia. Ita danu be unai ita diba. (Isaia 55:11) Unai dainai, Dirava ese iena gwauhamata do ia hamomokanidia negana do ita naria be namo. Bona namona be sivarai namona do ita harorolaia mai eda goada ida, Basileia sivaraina idia laloa maragi taudia edia gabu ai danu.—Tito 2:14; Iakobo 5:7-10.
Haheauka, Hari Inai Nega Lalonai
17 Iehova ena peroveta taudia haida be lagani momo lalodiai edia gaukara lalonai idia haheauka, to edia peroveta herevadia edia anina ia vara negana be idia itaia lasi. To, edia haheauka, taunimanima ese idia hadikadia negadiai danu idia hahedinaraia haheaukana, ese ita ia hadibaia, ita danu ese iseda hesiai gaukarana ita hagugurua diba. Horoa taudia mai edia kamonai, lagani 1900 C.E. murinai idia noho taudia, edia haheitalai danu ese ita ia durua diba. Ena be edia guba helarona ena anina be idia laloa negana ai idia abia lasi, to Dirava ena ura idia karaia mai edia goada ida, idia dekediai ia hahedinaraia hegeregerena.
17, 18. Daidia edia haheitalai idaunegai bona inai nega ai ese ita idia durua diba, do ita haheauka totona?
18 Lagani momo lalodiai, unai Keristen taudia momo ese Gima Kohorona bona Noga! magasin be dala ai bona taunimanima edia ruma ai idia hariharilaidia loulou mai edia goada ida. Taihu burukana ta ia mase murinai, guna dala ai magasin ia hariharilaidia negadiai idia itaia loulou taudia ese karaharaga idia henanadailaia, ia noho lasi dainai. Lagani momo lalodiai Dirava ena hereva ia harorolaia badabada mai ena kamonai ida; ena haroro gaukarana ai idia itaia taudia edia hahenamo herevadia ese unai idia hamomokania! Oi ese Basileia harorolaia gaukarana ai oi hedavari henidia taudia be Gima Kohorona bona Noga! magasin oi henidia loulou, a?
19. Heberu 6:10-12 ese ita edena bamona ia hagoadaia?
19 Iehova ena Witness taudia edia Hakaua Oreana taudia edia haheauka bona edia gaukara namona danu mani oi lalodia. Idia haida edia mauri laganidia be 80 o 90 bamona, to Basileia sivaraina idia do harorolaia noho bona edia gaukara idia do karaia noho mai edia goada ida. (Heberu 13:7) Bona buruka taudia oredia, edia helaro be guba ai mauri do idia abia taudia, bona “mamoe idaudia” taudia burukadia danu, be edena bamona? (Ioane 10:16) Idia diba momokani Dirava ia kara gagevagageva lasi; edia gaukara bona edia lalokau iena ladana dainai idia hahedinaraia vadaeni be do ia laloaboio lasi. Edia goada hegeregerena, Iehova ena Witness taudia burukadia be edia orea taudia ida Dirava ena hesiai do idia lao henia mai edia abidadama bona mai edia haheauka ida be namo. (Heberu 6:10-12) Bena, peroveta taudia gunadia hegeregeredia do idia toreisi lou, eiava “hisihisi bada herea” amo do idia roho mauri; unai dala ta amo idia ese davana namona, mauri hanaihanai, do idia abia.—Mataio 24:21.
20. (a) Peroveta taudia edia haheitalai amo dahaka oi dibaia? (b) Peroveta taudia ese idia hahedinaraia haheaukana ese ita edena bamona ia durua diba?
20 Dirava ena peroveta taudia ese dala maorona idia hahedinaraia ita dekenai! Hisihisi idia haheaukalaia, idia haheauka, bona Dirava ena kara ma haida idia tohotohodia, unai dainai hahenamo idia abia—Iehova ena ladana ai idia hereva. Ita, Iehova ena Witness taudia hari inai negai, ese edia kara ita tohotohoa bona peroveta tauna Habakuku hegeregerena ita goada be namo; ia gwau: “Do lau gima noho, kohoro ai do lau gini noho; do lau roharoha noho, do lau itaia [Dirava] ese lau egu amo edena bamona do ia hereva.” (Habakuku 2:1) Unai hegeregerena, namona be do ita haheauka noho bona iseda Dirava Badana, Iehova, ena ladana namona be taunimanima vairadiai do ita gwauraia hedinarai noho mai eda moale ida!—Nehemia 8:10; Roma 10:10.
Inai Oi Lalo-Pararalaia A?
◻ Peroveta tauna Amos ena boga-auka karana namona be dahaka?
◻ Edena dala idauidau ai Iehova ena peroveta tauna Mose be haheitalai namona?
◻ Edena dala ai Iehova ena Witness taudia hari inai negai ese Amos bona Isaia edia kara idia tohotohodia diba?
◻ Keristen haroro taudia ese Hosea bona Ioel edia kara amo dahaka idia dibaia?
◻ Esekiel bona Mika edia haheitalai ese ita edena bamona idia durua diba?
12. Edena peroveta herevana Ioel ese ia gwauraia ena anina be hari inai negai ia vara, bona edena dala ai?
15. Esekiel ena haheitalai ese ita edena bamona ia durua diba, Basileia harorolaia gaukarana do ita goadalaia lou totona?
[Picture on page 16]
Ena be Amasia ia badu dikadika, to Iehova ena lauma ese Amos ia hasiahua do ia peroveta mai ena boga-auka ida totona
[Picture on page 18]
Horoa taudia mai edia kamonai edia haheitalai be namo; Dirava ena hesiai idia lao henia mai edia haheauka ida