Iehova Tomadiho Henia Karana Ena Gabu Korikorina Iseda Mauri Lalonai
“Dina ibounai oi do lau hanamoa, bona oiemu ladana do lau hanamoa ela bona hanaihanai.”—SALAMO 145:2.
1. Iehova be edena tomadiho karana ia ura?
“LAU Iehova oiemu Dirava be lau ura oi be lau sibona egu.” (Esodo 20:5) Iehova be unai ia gwauraia neganai Mose ia kamonai, bona gabeai Israel bese taudia ia hereva henidia neganai unai hereva ia gwauraia. (Deuteronomi 5:9) Mose ia daradara lasi, ia diba Iehova Dirava ia ura Iena hesiai taudia ese Ia sibona do idia tomadiho henia.
2, 3. (a) Dahaka dainai Israel taudia idia diba Sinai Ororona kahirakahira ai ia vara gauna be idau momokani? (b) Israel taudia edia tomadiho karana bona hari inai negai Dirava ena hesiai taudia edia tomadiho karana dekenai dahaka henanadai do ita tahudia?
2 Sinai Ororona kahirakahira ai idia kamepa neganai, Israel taudia bona idia ida Aigupito idia rakatania ‘orea idauidau taudia momo herea’ be kara idauna ta idia itaia. (Esodo 12:38) Unai kara be Aigupito edia dirava tomadiho henidia karana bamona lasi, hisihisi eiava gau dikadia 10 dainai unai dirava idia hemarai. Iehova be Mose dekenai iena noho ia hahedinaraia neganai, guba dekenai gari bada gaudia idia vara: guba ia boiboi, kevaru, bona kibi hiriria regena badana dainai unai kamepa ibounai ia heudeheude. Unai murinai ororo ia mareremarere bona lahi bona kwalahu idia diho. (Esodo 19:16-20; Heberu 12:18-21) Bema Israel tauna ta ia ura ma gau ta ese ia hamomokania ia vara gauna be idau momokani, kahirakahira ia itaia. Mose ese Dirava ena taravatu ena kopi iharuana ia abia murinai ororo amo ia diho neganai Mose ena vairana ia itaia be namo. Baibel ena sivarai lalonai ia gwau, “Mose ena vairana ia hururuhururu bona bese taudia be ia kahirakahira ai idia raka totona idia gari.” Momokani, unai kara be taunimanima ese idia laloaboio diba lasi!—Esodo 34:30.
3 Dirava ena bese taudia idia daradara lasi, idia diba Iehova tomadiho henia karana edia mauri lalonai idia atoa guna be gau badana. Ia be edia Hahemauri Tauna. Ia ese mauri ia henidia. Ia be edia Taravatu Henia Tauna. To nega ibounai Iehova tomadiho henia karana idia atoa guna, a? Bona hari inai negai Dirava ena hesiai taudia be edena bamona? Edia mauri lalonai Iehova tomadiho henia karana idia atoa guna, a?—Roma 15:4.
Israel ese Iehova Idia Tomadiho Henia Dalana
4 Bema manu bamona atai gabuna amo tano gagaena dekenai Israel taudia edia kamepa oi itaia diba, dahaka oi itaia? Idia gini namonamo, palai rumadia idauidau momo herea, idia lalodiai reana taunimanima milion toi bona ma haida idia noho, bona iduhu toi toi edia orea dekenai idia hapararadia, not kahanai, saut kahanai, ist kahanai, bona west kahanai. Bema oi itaia namonamo, oi itaia kamepa ena bogaraginai kahirakahira ai be orea maragina ma ta danu. Unai palai oreadia maragidia hani be Levi iduhuna besedia edia. Kamepa ena bogaraginai, dabua amo idia karaia haba ta ese idau momokani gauna ta ia gegea ahu. Unai be “hebou kalagana,” eiava kalaga helagana, “mai edia diba” Israel taudia ese Iehova ena hahegani hegeregerena ai idia haginia.—Numera 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Esodo 35:10.
5. Israel dekenai kalaga helagana ia noho ena badina be dahaka?
5 Tano gagaena ai idia loaloa negana lalonai, edia kamepa gabudia 40 dekenai Israel taudia ese kalaga helagana idia haginia, bona edia kamepa lalonai ia be mai anina bada gabuna. (Numera, karoa 33) Baibel ia gwau Iehova be iena bese taudia bogaragidiai ia noho, edia kamepa ena bogaragina ai, bona unai be maoro. Iena hairai ese kalaga helagana ia hahonua. (Esodo 29:43-46; 40:34; Numera 5:3; 11:20; 16:3) Our Living Bible bukana ia gwau: “Idia abia loaloa tomadiho rumana be mai anina bada gauna, badina iduhu iboudiai be tomadiho totona unuseniai idia hebou diba. Unai amo lagani momo lalodiai tano gagaena ai idia loaloa neganai idia lalo-tamona bona idia gaukara hebou diba.” Unai sibona lasi, to kalaga helagana dainai Israel taudia be hanaihanai idia laloa diba edia Havaraia Tauna idia tomadiho henia be gau badana edia mauri lalonai.
6, 7. Kalaga helagana ia boloa tomadiho rumana be dahaka, bona Israel besena be edena dala ai idia gaukaralaia?
6 Israel taudia be Gwauhamata Tanona ai idia ginidae murinai, kalaga helagana be do Israel taudia edia tomadiho gabuna. (Iosua 18:1; 1 Samuel 1:3) Gabeai, Pavapava David ia gwau namona be ia gini hanaihanai rumana ta do idia haginia. Unai be dubu, gabeai iena natuna Solomon ese ia haginia. (2 Samuel 7:1-10) Idia hahelagaia neganai ori ta ia diho bona unai ese ia hahedinaraia Iehova be unai ruma ia moalelaia. Solomon ia guriguri, ia gwau: “Lau ese ruma hereadaena ta oiemu lau haginia, emu noho gabuna ai do ia lao ela bona hanaihanai.” (1 Hanua Pavapavadia 8:12, 13; 2 Sisiga 6:2) Idia haginia dubu matamatana be unai bese edia tomadiho gabu badana ai ia lao.
7 Lagani tamona lalonai Israel tataudia be nega toi Ierusalem ena dubu dekenai idia lao, Dirava ena hahenamo idia abia dainai moale ariadia idia lao henidia totona. Unai hebou idia gwauraidia “Iehova ena aria” be maoro, badina unai negadia ai Dirava tomadiho henia karana idia laloa bada. (Levitiko 23:2, 4) Tomadiho idia laloa bada hahinedia be edia ruma bese taudia ida idia lao danu.—1 Samuel 1:3-7; Luka 2:41-44.
8. Salamo 84:1-12 be edena dala ai ia hamomokania Iehova tomadiho henia karana be mai anina bada?
8 Dirava ena lauma helaga ese ia hasiahudia salamo torea taudia be hereva namodia amo idia hahedinaraia edia mauri lalonai tomadiho be mai anina bada. Kora ena natudia be ane idia abia, idia gwau: “Tuari orea iboudiai edia Iehova e, emu kalagana be namo herea!” Idia be ruma ta idia hanamoa sibona lasi. To, Iehova Dirava hanamoa totona edia gadona idia habadaia, idia gwau: “Egu lalona bona egu hidio be mai moale ida mauri Diravana dekenai ane idia abia.” Edia hesiai gaukara dainai Levi taudia be moale bada idia davaria. Idia gwau: “Emu ruma ai idia noho taudia idia moale! Idia ese oi idia hanamoa anedia idia abia hanaihanai.” Israel taudia iboudiai be inai ane idia abia diba: “Oi dekena amo goada idia abia taudia idia moale, oiemu lalona ai be Siona lao henia daladia. . . . Edia goada do ia bada ia lao; idia ta ta iboudiai be Siona dekenai Dirava vairanai idia hedinarai.” Ena be Ierusalem dekenai lao henia dalana be daudau bona ia hesiku, to Israel tauna be hanua badana ai ia ginidae neganai goada ia abia lou. Iehova tomadiho henia karana ena namo ia gwauraia neganai iena kudouna be moale amo ia honu diba: “Badina dina tamona emu magu lalonai be dina daha idau gabu ai ia hereadia. Egu Dirava ena ruma dekenai lau gini be namo herea, to kara dika taudia edia kamepa ai lau noho be namo lasi. . . . Tuari orea iboudiai edia Iehova e, oi ia abidadama henia tauna be namo.” Unai hereva ese idia hahedinaraia Israel taudia be Iehova tomadiho henia karana idia laloa bada.—Salamo 84:1-12.
9. Israel besena be Iehova tomadiho henia karana idia laloa bada lasi neganai dahaka ia vara?
9 Madi, Israel taudia be tomadiho momokanina laloa bada karana idia rakatania. Dirava koikoidia tomadiho henidia karana dainai Iehova idia ura henia goadagoada karana ia manoka. Unai dainai, Iehova ese edia inai taudia dekenai ia rakatanidia, bona Babulono ai idia abidia lao neganai dala ia koua lasi. Lagani 70 muridiai, edia tano ai idia giroa lou neganai, Iehova be Israel taudia dekenai hagoadaia herevadia be abidadama peroveta taudia Hagai, Sekaria, bona Malaki amo ia henidia. Hahelaga tauna Esera bona Gavana Nehemia ese Dirava ena taunimanima idia veridia dubu idia haginia lou bona unuseniai tomadiho momokani idia karaia lou totona. To lagani handred momo idia hanaia murinai, unai bese taudia be tomadiho momokani karana ma idia laloa bada lasi.
Keristen Gunadia Edia Nega ai Tomadiho Momokani Goadalaia Karana
10 Iehova ese ia gwauraia negana ai, Mesia ia hedinarai. Abidadama taudia be Iehova dekenai hahemauri idia tahua. (Luka 2:25; 3:15) Luka ena Evanelia ese unai ia hahedinaraia lagani 84 vabuna Ana ia herevalaia neganai, ia gwau ia be “Dubu Helaga ia rakatania lasi, Dirava dekenai ia tomadiho henia, ia guriguri noho, aniani ania lasi ena taravatu ia badinaia noho.”—Luka 2:37.
10, 11. Iesu be tanobada ai ia noho neganai, abidadama taudia edia mauri lalonai Iehova tomadiho henia karana be edena bamona idia laloa?
11 Iesu ia gwau: “Egu aniani be inai, lau ia siaia Diravana ena ura do lau karaia, iena gaukara do lau karaia haorea momokani.” (Ioane 4:34) Dubu dekenai moni idia senisia taudia ia davaridia neganai Iesu ena kara oi laloa. Edia pata bona manu idia hoihoilaia taudia edia pata ia negedia. Mareko ia gwau: “Dubu Helaga lalonai hanaia lao kohu huaia taudia edia kara [Iesu] ia koua. Idia dekenai ia hadibaia, ia gwau, ‘Buka Helaga lalonai inai bamona ia torea vadaeni, “Lauegu ruma be bese ibounai edia guriguri rumana gwauraia?” To umui be henaoa taudia edia noho ruma umui halaoa vadaeni.’ ” (Mareko 11:15-17) Oibe, hanua ena gabu ma ta dekenai kohu idia abia lao neganai, Iesu ese dubu ena magu amo idia lao dalana ia koua. Iesu ena kara be iena sisiba gunana ena anina ia habadaia, ia gwau: “Iena Basileia bona iena kara maoromaoro do umui tahua guna.” (Mataio 6:33) Iehova sibona tomadiho henia karana dekenai Iesu ese haheitalai namo hereana ia karaia. Ia haroro hegeregerena ia karaia.—1 Petero 2:21.
12. Iesu ena hahediba taudia be edena dala ai idia hahedinaraia Iehova tomadiho henia karana idia laloa bada?
12 Iesu ia abia gaukarana be metau idia abia to idia abidadama noho Iuda taudia be tomadiho koikoi kara metaudia amo ia ruhadia totona, bona unai gaukara ia haguguru dalana amo iena hahediba taudia dekenai haheitalai ia karaia. (Luka 4:18) Iesu ena hahegani be taunimanima be hahediba taudia ai do idia halaoa bona idia habapatisodia, bona Keristen ginigunadia be gari lasi dekenai edia toreisi lou Lohiabadana amo Iehova ena ura do ia guguru dalana idia harorolaia. Iehova ia moale bada badina Iena tomadiho idia laloa bada. Unai dainai, Dirava ena aneru be hoa dalana amo aposetolo Petero bona Ioane be dibura rumana amo ia ruhadia bona ia hadibadia, ia gwau: “Vadaeni umui lao, Dubu Helaga lalonai umui gini, bona inai mauri matamata herevana ibounai hanua taudia dekenai umui hadibaia.” Goada idia abia lou unai, bena unai hereva idia badinaia. Dina iboudiai, Ierusalem ena dubu lalonai bona ruma ta ruma ta ai “taunimanima idia hadibaia bona Iesu Keriso ena Sivarai Namona idia gwauraia, inai gaukara idia hadokoa lasi.”—Kara 1:8; 4:29, 30; 5:20, 42; Mataio 28:19, 20.
13, 14. (a) Keristen ginigunadia edia nega amo, Satana ese dahaka ia karaia toho Dirava ena hesiai taudia dekenai? (b) Dirava ena abidadama hesiai taudia be dahaka idia karaia noho?
13 Edia haroro gaukara dainai dagedage ia bada noho lalonai, Dirava ese iena abidadama hesiai taudia ia hakaudia nega korikori ai heduru hereva idia torea totona. Lagani 60 C.E. murinai, Petero ia toretore, ia gwau: “Emui laloa hekwarahi gaudia ibounai iena [Iehova] imana dekenai do umui atoa. Do umui laloa maoromaoro bona naria namonamo. Umui ia tuari henia tauna, Satani be leona mai ena boiboi bada bamona. Ia ese hunia dekenai ia raka loaloa noho, do ia ania ore taudia ia tahua noho. Emui abidadama dekenai do umui gini goada, vadaeni Satani do umui koua. Namo umui diba, emui ekalesia varavara tanobada kahana ibounai dekenai, be hisihisi inai bamona idia abia noho.” Keristen ginigunadia be sedira unai hereva amo lalo-goada idia abia. Idia diba nega sisina lalonai idia hisihisi murinai, Dirava ese idia do ia hadibadia guguru. (1 Petero 5:7-10) Iuda bese taudia edia dina gabedia lalodiai, Keristen momokani taudia ese Iehova tomadiho henia karana be lalokau dalana ai idia abia isi bada.—Kolose 1:23.
14 Aposetolo Paulo ese ia gwauraia guna hegeregerena, tomadiho momokani negea karana, hereva momokani amo raka oho karana unai, ia vara. (Kara 20:29, 30; 2 Tesalonika 2:3) Lagani 100 C.E. ia kahirakahira neganai idia hamomokania herevadia amo ita diba unai ia vara. (1 Ioane 2:18, 19) Satana ese Keristen momokanidia bogaragidiai koikoi Keristen taudia ia hadodia, bona “ava” bamona Keristen taudia bona uiti bamona Keristen taudia edia idau idia itaia be ia auka. To, idia hanai lagani handred momo lalodiai, ena be idia mase diba to taunimanima haida be Dirava tomadiho henia karana idia laloa guna. To ena tomadiho momokani do ia habadaia totona Dirava ese hesiai taudia ia haboudia lasi ela bona “idau bese edia nega” ena lagani ginigabedia ai.—Mataio 13:24-30, 36-43; Luka 21:24.
Hari, Iehova Tomadiho Henia Karana Idia Gwauraia Bada
15 Lagani 1919 ai, Iehova ese horoa orena taudia ia hasiahudia gari lasi dekenai idia haroro totona, bona unai ese Dirava momokani tomadiho henia karana ia abia isi. Lagani 1935 amo ema bona hari, laulau dalana ai “mamoe idaudia” momo herea be lauma dalana ai “Iehova ena ororo” dekenai idia daekau noho, bona edia namba ia do bada noho. Lagani 1993 ena hesiai laganina lalonai, Iehova ena Witness taudia 4,709,889 ese ia idia hanamoa dalana be ma haida idia boiridia ia idia tomadiho henia totona. Unai be idau momokani tomadiho koikoi ena tanobada ibounai oreana edia dubu “ororodia” amo; idia be lauma dalana ai idia miro, unai kara be bada Kerisendom dekenai!—Ioane 10:16; Isaia 2:2-4; Mika 4:1-4.
16. Isaia 2:10-22 dekenai ia perovetalaia gaudia dainai, namona be Dirava ena hesiai taudia be dahaka idia karaia?
16 Tomadiho koikoi idia badinaia taudia idia laloa edia dubu bona edia cathedral, bona edia dubu gunalaia taudia danu, be “hereadae,” bona idia dekenai dagi badadia bona ladana badadia idia henidia. To Isaia ena peroveta hereva oi laloa, ia gwau: “Tanobada tauna ena hekokoroku karana do ia diho, bona taunimanima be sibodia idia abia isi karana do ia moru; bona unai nega lalonai Iehova tamona sibona be ataiai ia noho.” Unai be edena negai do ia vara? Unai be kahirakahira do ia vara hisihisi bada herea negana ai, “anina lasi diravadia do idia ore vaitani” neganai. Unai gari bada negana be ia kahirakahira dainai, namona be Dirava ena hesiai taudia iboudiai be edia mauri dalana idia tahua namonamo, Iehova tomadiho henia karana idia laloa bada eiava lasi.—Isaia 2:10-22.
17. Hari inai negai, Iehova ena hesiai taudia be edena dala ai idia hahedinaraia Iehova tomadiho henia karana be gau badana idia dekenai?
17 Idia be tanobada ibounai tadikaka oreana dainai, taunimanima momo idia diba Iehova ena Witness taudia be Basileia harorolaia goadagoada taudia. Edia tomadiho be karaia kava tomadiho karana sibona lasi, unai be wiki ta ta iboudiai hora tamona sibona lalonai idia karaia gauna lasi. Lasi, unai tomadiho be edia mauri dalana. (Salamo 145:2) Momokani, lagani gunanai Witness taudia 620,000 be edia mauri daladia idia hegaegaelaia ful-taim Keristen hesiai gaukara idia karaia totona. Witness oredia be Iehova tomadiho henia karana idia laloaboio lasi. Ena be edia ruma bese naridia totona moni gaukara dekenai idia hekwarahi, to dina ta ta iboudiai edia kiki lalonai bona edia haroro gaukara dekenai unai tomadiho be gau badana.
18, 19. Witness taudia edia mauri sivarai bema oi duahia, dahaka hereva ese oi ia hagoadaia oi gwauraia hedinarai.
18 Witness taudia haida edia sivarai be Gima Kohorona lalonai idia printaia, bona idia amo ita diba tadikaka bona taihu be edia mauri lalonai edena dala amo Iehova tomadiho henia karana idia atoa guna. Taihu maragina ta be lagani 6 ia abia neganai Iehova dekenai iena mauri ia gwauhamatalaia bona ena lalona ia hadaia misinari hesiai gaukarana do ia karaia totona. Umui tadikaka bona taihu maragidia e, emui mauri lalonai Iehova tomadiho henia karana umui atoa guna totona, dahaka tahua gauna umui abia hidi diba?—Gima Kohorona, March 1, 1992 gauna, rau 26-30 dekenai, “Lagani 6 Negana amo Lau Tahua Gauna” sivaraina oi itaia.
19 Vabu taihu burukana ta be Iehova tomadiho henia karana ia laloa bada dainai ia be haheitalai namona. Hereva momokani ia hadibadia taudia dekena amo goada ia abia do ia haheauka noho totona. Idia be iena “varavara.” (Mareko 3:31-35) Bema emu lalokau tauna ta ia mase, oi danu be kongregesen lalonai lagani matamata taudia edia amo goada bona heduru do oi abia dae, a? (Mani Taihu Winifred Remmie ena hereva, “Uiti Ena Anina Gogoa Neganai Lau Heduru” sivaraina, Gima Kohorona, July 1, 1992 gauna, rau 21-3 dekenai, oi laloa.) Umui ful-taim hesiai gaukara taudia e, namona be umui hahedinaraia emui mauri lalonai Iehova tomadiho karana umui atoa guna, umui idia siaia gabuna ai manau dekenai hesiai gaukara umui karaia noho, bona mai emui ura bada ida tiokratik hakaua dalana umui badinaia. (Mani Tadikaka Roy Ryan ena haheitalai oi laloa, Gima Kohorona, December 1, 1991 gauna, rau 24-7, “Dirava Ena Orea Lau Badinaia Namonamo” sivaraina dekenai.) Namona be umui laloatao, Iehova tomadiho henia karana ita atoa guna neganai, ita ia gwauhamata henia ita do ia naria. Mauri gaudia be edeseni amo do idia mai ita lalo-hekwarahilaia be namo lasi. Taihu Olive bona Sonia Springate edia ekspiriens ese unai ia haheitalaia.—Gima Kohorona, February 1, 1994 gauna lalonai, rau 20-5 dekenai “Basileia Ai Tahua Guna” sivaraina, oi itaia.
20. Namona be ita ta ta ibounai sibona dekenai ita nanadaia anina bada henanadaidia be dahaka?
20 Vadaeni, namona be ita ta ta iboudiai be henanadai amo siboda eda kara ita tahua, ani? Egu mauri lalonai Iehova tomadiho henia karana lau atoa guna, a? Egu goada ibounai ida, egu gwauhamata Dirava ena ura karaia totona lau hagugurua, a? Egu mauri lalonai dahaka kara lau hanamodia diba? Murina sivaraina do ita laloa namonamo neganai, do ita itaia diba edena dala idauidau ai iseda kohu ita gaukaralaia diba Atai Herea Lohiabadana Iehova, iseda lalokau Tamana, ita tomadiho henia totona—iseda mauri lalonai ita abia hidi gau bada hereana unai.—Kohelete 12:13; 2 Korinto 13:5.
Riviu
◻ Iehova be edena tomadiho karana ia ura henia?
◻ Kalaga helagana ia noho dainai dahaka idia laloa hanaihanai?
◻ Keristen ginigunadia edia nega lalonai, tomadiho momokani goadalaia karana dekenai daidia be haheitalai namodia, bona edena dala ai?
◻ Lagani 1919 murinai, Iehova tomadiho henia dalana be edena dala amo idia habadaia?
4. Tano gagaena ai idia loaloa neganai Israel taudia edia kamepa toana be edena bamona, bona kamepa ena bogaragina ai dahaka ia noho?
15. Lagani 1919 murina amo, Isaia 2:2-4 bona Mika 4:1-4 edia peroveta herevadia be edena dala ai idia guguru?