Dagedage be Gabu Ibounai Dekenai
TAU ta be ena motuka lalonai trafik lait gabuna ai ia naria noho lalonai, tau badana ta ia raka mai ia itaia. Unai tau badana be ena imana ia abia isi mai badu ida bona hereva dikadia ia gwauraia. Motuka ia taria tauna ese ena iduara ia lokaia haraga bona uindo ia koua, to tau badana ia raka mai noho. Ia ginidae neganai, motuka ia hamarerea bona iduara ia veria bona ia kehoa toho. Vadaeni, mai ena badu ida ena imana badana amo motuka ena vaira galasi ia paisia bona makohia maragimaragi.
Unai be muvini piksa amo, a? Lasi! Oahu, Hawaii dekenai, momo idia laloa maino bona laga-ani motumotu namona ta ai unai heai ia vara.
Ita hoa lasi. Iduara be mai edia lokaia gaudia, uindo be mai edia auri gaudia, ruma momo be mai edia gadi taudia, gabu haida dekenai basi ese saini ta idia hahedinaraia, “Taria taudia ese moni idia dogoatao lasi.” Unai gaudia iboudiai ese inai gau tamona idia hahedinaraia: Dagedage be gabu ibounai dekenai ia noho!
Dagedage, Ruma Ai
Guna taunimanima momo idia laloa edia ruma be edia roho mauri gabuna. To hari unai lalohadai namona ia ore ia lao haraga noho. Tanobada hegegemadai, famili lalonai dagedage idauidau hegeregere natu hadikaia, adavana botaia, bona ala-ala be nius dekenai nega momo ita kamonai.
Haheitalai ta be Manchester Guardian Weekly lalonai, ia gwau: “Britain lalonai natu 750,000 be nega daudau lalonai lalo-metau ena hisihisi do idia abia badina edia ruma dekenai dagedage karana idia itaia.” Ripoti ta ia kikilaia bona ia gwau: “Idia nanadaia hahine hani hani amo toi toi idia gwau edia natu be dagedage karana idia itaia vadaeni bona edia natudia 75 pesen ese edia sinana dekenai ia vara dadabaia karana idia itaia.” Danu, U.S. News & World Report ese U.S. Advisory Board on Child Abuse and Neglect ena ripoti ia herevalaia, ia gwau: “Lagani ta ta ai natu 2,000, momo be lagani 4 idia do abia lasi, be edia tama sina o naria taudia ese idia hamasedia.” Unai ripoti ia gwau motuka edia aksiden, o idia maloa, o idia moru dainai idia mase natudia edia momo ia hanaia.
Ruma bese lalonai ia vara dagedage ta be adavana dagedage henia karana. Ena toana idauidau be inai: Idia doria auka, edia vairana idia pataia, aena dekena amo idia botaia, aiona idia gigia, idia dadabaia, kaia o ipidi amo idia hagaria, eiava idia hamasea. Hari iseda nega lalonai be tatau sibona idia karaia lasi. Ripoti ta ia gwau tau bona hahine ihuanai ia vara heai, hani hani amo ta ta be tau ese ia hamatamaia, bona ta ta be hahine ese ia hamatamaia, bona ia noho kahana be idia ruaosi ese idia hamatamataia bona idia ruaosi idia kerere.
Dagedage, Gaukara Gabuna Ai
Guna, ta be ruma ia rakatania bona ia lao gaukara gabuna neganai, unuseniai gaukara ia heau namonamo, bona taunimanima idia hemataurai bona kara namo. To hari unai be momokani lasi. Haheitalai ta be U.S. Department of Justice ena ripoti ta ese ia hahedinaraia lagani ta ta ai taunimanima 970,000 be edia gaukara gabuna dekenai dagedage dainai dika idia davaria. Professional Safety—Journal of the American Society of Safety Engineers ia gwau: “Edia gaukara gabuna ai, gaukara taudia hani hani amo ta ta ese dagedage do idia mamia.”
Heai bona hereva aukadia idia davaria sibona lasi edia gaukara gabuna ai. Unai ripoti ia gwau: “U.S. ai, nega momo gaukara taudia ese edia gaukara biagudia bona gaukara taudia idia dagedage henia dainai, gaukara gabuna ai ia vara ala-ala edia momo ia bada daekau haraga.” Lagani 1992 ai, edia gaukara gabuna dekenai idia mase tatau 6 6 amo ta ta be ala-ala dainai ia mase; hahine be rua rua amo ta ta idia alaia mase. Dagedage be hurehure badana bamona bona guna idia heau namonamo gaukara gabudia ai ia vareai.
Dagedage, Spot Bona Moale Karadia Ai
Guna, spot bona moale karadia edia badina be ta ia laga-ani bena mai anina bada gaudia karaia totona goada do ia abia. Hari moale karadia amo kina bilioni momo bisinesi badana ia vara. Moale havaraia gaudia hoihoilaia taudia idia ura moni bada idia abia dainai, taunimanima edia lalona veria daladia iboudiai idia gaukaralaia, herevana idia namo, eiava. Unai dala ta be dagedage.
Haheitalai ta be Forbes, bisinesi magasin ta, ia gwau vidio gadara ia karaia kampani ta ese ia hoihoilaia tuari gadara ta lalonai tuari tauna ta ese ma tuari tauna ta ena kwarana bona doruna turiana ia kokia oho bona idia itaia taudia idia boiboi: “Hamasea ore! Hamasea ore!” Ma kampani ta ese unai bamona gadara gauna ia hoihoilaia to unai dagedage kahana ta ia noho lasi. Edena bamona? Idia hoia taudia ima ima amo toi toi ese dagedage bada gadara idia hoia bona rua rua ese ma ta idia hoia. Ena anina be kampani ese moni bada idia abia. Gabeai taunimanima ese edia ruma dekenai idia gadaralaia diba gauna idia hoihoilaia neganai, kampani be wiki rua murinai dola milioni 65 idia abia! Dagedage idia gaukaralaia taunimanima edia lalona veria totona, bona moni bada idia abia.
Dagedage, spot gadara lalodia, be gau idauna ta. Gadara taudia ese ma ta idia haberoa neganai, unai idia heagilaia. Lagani 1990 ai, hoki gadara idia karaia negana ta ai, penalti 86 idia henia—guna unai namba idia davaria lasi. Hora toi mai kahana lalonai be idia gadara lasi to idia heai sibona. Gadara tauna ta be ena vairana turiana ta idia makohia, ena matana anina idia kakasia, bona bero dikana ta ia abia. Dahaka dainai dagedage ia vara? Gadara tauna ta ia gwau: “Heai momo gadarana ta lalonai umui kwalimu neganai, ruma dekenai oi giroa bona emu mamina be gadara taudia oi hetura henia karana ia goada. Lau laloa heai ese gadara ena mamina ia hanamoa.” Hari, spot gadara lalonai, toana be idia kwalimu totona dagedage idia gaukaralaia sibona lasi, to dagedage be edia tahua gauna badana.
Dagedage, Sikuli Ai
Guna, matamata taudia be edia lalo-hekwarahi gaudia idia rakatania bona idia lao edia sikuli ai, lalona bona tauanina ia hagoadaia gabuna unai. To hari sikuli be gabu namona ta lasi. Gallup ripotina ia gwau lagani 1994 ai dagedage bona raskol karadia be United States ena pablik sikuli edia hekwakwanai badana, bona sikuli totona moni abia hekwarahina, lagani 1993 ena hekwakwanai badana, ia hereaia. Ena dika ena bada be edena bamona?
Inai henanadai, “Nega ta sikuli lalonai o sikuli kahirakahira ai oi dekenai dagedage ia vara, a?” idia haerelaia stiuden taudia hani hani amo ta ta idia gwau oibe. Bona tisa taudia 10 10 amo ta ta idia gwau oibe danu. Ripoti idia karaia taudia idia davaria stiuden taudia 13 pesen, kekeni bona memero, idia gwau sikuli dekenai kaia o ipidi idia mailaia. Idia gwau idia ura idia heagilaia eiava dagedage idia davaria lasi totona idia mailaia. To lagani 17 merona ta ese ena tisa tauna be ena kemena dekenai ia pidia badina tisa ia ura ena ipidi ia kokia.
Dagedage Maurina
Ita gwau diba dagedage be gabu ibounai dekenai. Ruma lalonai, gaukara gabuna ai, sikuli ai, moale karadia ai, dagedage ia vara momo. Dina ta ta ai, idia itaia loulou dainai, haida idia laloa ia be gau idauna ta lasi—ela bona idia dekenai ia vara. Bena idia henanadai, Do ia ore, a? Oi danu oi ura haere oi diba, a? Mani hereva gabena oi duahia.