Buruka Tama Sina Matauraia Ena Ahuna Idauidau
DIRAVA tomadiho taudia korikoridia be edia buruka tama sina idia matauraia bona idia naria unai taudia idia lalokau henia dainai. Unai be edia tomadiho ena kahana ta. Baibel ia gwau: “Idia [natudia o tubudia] ese edia sinana bona tubuna idia durua be namo. Badina be Dirava do ita [hamoalea] karana ta be, iseda ruma taudia do ita laloa bona durua.” (1 Timoteo 5:4) Herevana ita matamata eiava ita buruka, namona be iseda tama sina bona tubudia ita “laloa bona durua.” Unai dala amo ita hahedinaraia edia lalokau, edia gaukara namona, bona lagani momo lalodiai ita idia naria ita laloa bada. Momokani, iseda tama sina dainai ita mauri!
Oi itaia, tama sina bona tubudia laloa bona durua karadia be ‘Dirava hamoalea karadia.’ Ia be iseda Dirava badinaia karana ta. Unai dainai, unai sisiba ita badinaia neganai, ahuna ita abia, ita diba iseda kara ese Dirava ia hamoalea. Unai ese ita ia hamoalea.
Henia karana be mai ena moale, bona mai hariharibada ida ita dekenai gau momo idia henia vadaeni taudia dekenai gau ta ita henia neganai unai moale be bada. (Kara 20:35) Baibel ena hahegani ta hegeregerena ita karaia neganai, ahuna namona do ita abia: “Emu tamana bona emu sinana dekenai badina oi henia idia moale totona, namona be oi ia havaraia hahinena ia moale bada herea”!—Aonega Herevadia 23:25, The New English Bible.
Edena dala ai iseda tama sina bona tubudia ita laloa bada bona durua? Dala toi be inai: tauanina dalanai, hemami dalanai, bona lauma dalanai. Idia ta ta be mai edia ahuna.
Tauanina Dalanai Henia Karana
Dirava idia hesiai henia taudia idia diba tauanina dalanai ruma bese momokani taudia idia durua be mai anina. Aposetolo Paulo ese ia sisiba henia, ia gwau: “Bema tau ta ese iena varavara ia naria lasi, o iena ruma taudia ia ubua lasi neganai, ia ese iena abidadama Keriso dekenai ia negea vadaeni. Iena dika ese abidadama lasi murimuri tauna ena dika ia hanaia vadaeni.”—1 Timoteo 5:8.
Tunji bona Joy idia noho West Africa dekenai. Ena be idia hekwarahi moni abia totona, to Joy ena buruka tama sina idia boiria idia danu idia noho totona. Iena tamana ia gorere bona gabeai ia mase. Tunji ese ia laloa lou, ia gwau: “Papa ia mase neganai, Mama ese egu adavana ia rosia bona ia gwau: ‘Mai emu goada ibounai ida ia oi durua. Namo lasi Papa ia mase dainai emu lalona ia hisihisi.’ Ena be Papa do ai reaia, to ai diba muramura namona ai hoia bona hanaihanai ia diba ia ai ura henia bona laloa bada noho; emai goada hegeregerena, Dirava ia henia maduna ai huaia. Unai dainai ai moale diba.”
To momokani, iboudiai be hegeregere lasi moni o kohu amo ma haida idia durua. Nigeria dekenai ia noho tauna ta ia gwau: “Bema tau ta ese sibona ena mauri gaudia ia davaria lasi, edena bamona ma ta ena mauri gaudia ia henia diba?” Tano momo lalodiai, nega ia heau noho lalonai, mauri do ia dika ia lao. United Nations idia gwau nega daudau lasi murinai sub-Saharan Africa dekenai idia noho taudia pesen 50 be do idia ogogami vaitani.
Bema oi ogogami, reana ia dabu vabuna ena sivarai momokanina ese oi ia durua. Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai, vabu ta be dubu ena moni maua lalonai moni sisina ia udaia karana ia itaia. Ia ese “moni maragimaragi rua ia udaia.” To, Iesu ese ena noho ia diba dainai, ia gwau: “Momokani umui lau hamaoroa, inai vabu mai ogogami danu ia udaia moni ese idia ibounai edia moni ia hanaia. Badina be idia ese edia moni bada herea dekena amo sisina sibona boubou maua dekenai idia udaia, to inai vabu be mai ogogami danu, to ia ese iena moni ibounai, iena mauri dekenai durua gauna ia udaia.”—Luka 21:1-4.
Unai hegeregerena, bema iseda moni hegeregerena iseda tama sina bona tubudia ita durua, ena be ia bada momokani lasi, to Iehova ese ia itaia bona ia laloa bada. Dirava ese ita henia diba gauna sibona ia ura. Reana iseda tama sina eiava tubudia edia lalohadai be unai danu.
Edia Lalona Hagoadaia
Tama sina bona tubudia naria ena anina be edia mauri gaudia henia sibona lasi. Ita ta ta ibounai be lalona ena hemami dalanai gau haida ita ura ita abia. Taunimanima ibounai, buruka taudia danu, idia ura ta ese ia lalokau henia, ta ese ia laloa bada, bona idia be mai anina famili lalonai.
Mary, Kenya dekenai ia noho hahinena, ese lagani toi lalodiai ena buruka ravana hahinena ia naria. Mary ia gwau: “Tauanina gaudia ai henia sibona lasi, to ia danu ai kiki. Sinana be gau momo ia karaia diba lasi ruma dekenai, to ai kiki bona hari ai tura heheni momokani. Nega haida Dirava ai kikilaia, nega haida guna ai noho gabunai idia noho taudia ai kikilaia. Ena be ena mauri lagani be 90 ia hanaia, gau momo ia laloatao diba. Ia be kekeni maragina, 1914 ia do vara lasi negana unai, ia laloatao bona ia herevalaia.”
Mary be ma ia gwau: “Buruka tauna naria gaukarana be auka, to ai danu ia noho dainai dava bada ahuna ia mailaia. Aiemai famili lalonai maino bona lalo-tamona idia noho. Egu henia karana ia dekenai ese unai bamona kara ia habadaia famili lalonai. Egu tau ena hemataurai lau dekenai ia habadaia. Bona bema ta ese lau ia hereva henia auka, bona Sinana ese ia kamonaia, karaharaga ia gwau henia bona lau ia hanamoa. Ia noho neganai, ta ese lau ia hereva henia mai badu ida lasi!”
Lauma Dalanai Henia Karana
Tauanina dalanai bona lalona hagoadaia dalanai ta oi durua neganai ahuna namona oi abia hegeregerena, lauma dalanai henia karana be mai ena ahuna namona danu. Aposetolo Paulo ese Keristani kongregesen Roma dekenai ia tore henia, ia gwau: “Lau ura bada umui lau itaia gwauraia, bona umui dekenai Lauma Helaga ena hanamoa do lau henia, vadaeni Lauma ena goada do umui abia. Anina be inai bamona: Lau ura umui emui abidadama ese ia durua lau, bona lauegu abidadama ese ia durua umui. Inai bamona be goada ita abia nega tamona.”—Roma 1:11, 12.
Unai dala amo, lauma dalanai Dirava idia hesiai henia buruka taudia oi hagoadaia neganai, nega momo oi idia hagoadaia danu. Osondu, Nigera dekenai ia noho tauna ta, ia gwau: “Lau laloa bada gauna be egu tubudia ese dala idia kehoa, guna idia vara gaudia lau dibaia totona. Egu tubuna tau ese lagani 1950 bona 1970 ihuana negana ai, ful-taim haroro tauna ena gaukara ia karaia teritorina ia kikilaia neganai, ena matana idia diari. Hari ia noho kongregesen ena heau dalana bona guna, Witness tauna ai ia lao negana ai, edia idau ia hahegeregerea. Ia herevalaia ekspiriens ese egu painia gaukara idia durua.”
Keristani kongregesen lalonai idia noho taudia ma haida ese buruka taudia dekenai henia karana idia karaia diba danu. Tunji, guna ena hereva ai gwauraia, ese iena kongregesen ai ia vara gaudia ia kikilaia: “Painia ta, matamata tauna, ese pablik tok do ia henia, bona ena autlain ia mailaia Papa dekenai, idia hegaegaelaia hebou totona. Gima Kohorona naria tauna ia mai bona Papa dekenai ia gwau: ‘Unai gaukara dekenai oi manada vadaeni. Edena sisiba oi henia diba, egu gaukara lau hanamoa totona?’ Papa ese unai elda dekenai sisiba namona ia henia diba. Nega haida kongregesen dekenai guriguri idia henia neganai, Papa ena ladana idia gwauraia. Unai ese ia durua ia diba ia be mai anina kongregesen dekenai.”
Kara Namo ese Taunimanima Ia Veria Lao Dirava Dekenai
Nega haida, tama sina bona tubudia dekenai lalokau bona hemataurai ita hahedinaraia neganai, taunimanima ita veria lao Dirava dekenai. Aposetolo Petero ia torea: “Dirava idia diba lasi taudia edia vairanai, kara namodia do umui karaia. Momokani, hari idia ese umui idia gwauraia kerere noho. To bema emui kara namodia idia itaia neganai, idia ese Dirava do idia hanamoa.”—1 Petero 2:12.
Andrew, West Africa dekenai ia noho Keristani elda tauna, be wiki ta ta ai nega rua ia be kilomita 95 ia lao, ena abidadama lasi gorere tamana naria totona. Ia gwau: “Iehova ena Witness tauna ta ai lau lao neganai, egu tamana ia dagedage henia bada. To ia gorere neganai, bona ia itaia ia lau naria namonamo, ia ese egu taihudia bona tadidia ia hagoadaia inai bamona, ‘Emui kakana ena tomadiho umui vareai be namo!’ Unai ese idia ia ha-uraia, bona hari egu tamana ena natudia 9 be Iehova ena Witness taudia ai idia lao.”
Buruka tama sina matauraia bona naria be mai ena hekwarahi, moni gaukara be lasi negadia unai be hekwarahi bada herea. To Keristani taudia be unai lalonai idia hekwarahi noho neganai, ahuna namodia momo idia abia. Gau badana be, henia karana ena moale idia mamia, bona idia diba “ita ibounai iseda Tamana,” Iehova Dirava, idia hamoalea.—Efeso 4:6.
[Box on page 6]
Dirava Ena Sisiba, Naria Karana Idia Karaia Bona Naria Karana Idia Abia Taudia Dekenai
Oi Hagoadaia: “Ita ibounai ta ta ese iseda badibadinai ia noho tauna do ita hamoalea, iena namo bona iena goada havaraia totona, bona iena abidadama do ia goada totona.”—Roma 15:2.
Oi Hesiku Lasi: “Kara namodia ita karaia be namo, ita hesiku lasi. Bema ita manoka lasi, nega do ia ginidae huahua do ita abia.”—Galatia 6:9.
Oi Manau: “Umui sibona emui ladana do umui habadaia gwauraia lasi, bona do umui hekokoroku lasi. To umui ibounai ta ta dekenai do umui manau. Umui ta ta nega ibounai inai bamona do umui laloa, ‘Haida be idia namo herea, to lau be namo lasi.’ ”—Filipi 2:3.
Oi Kara Namo Henia: “Tau tamona sibona ena namo do ia tahua lasi, to namona be tau haida edia namo do ia tahua.”—1 Korinto 10:24.
Oi Laloa Maoromaoro: “Emui manau bona manada kara taunimanima ibounai edia vairanai do umui hedinaraia.”—Filipi 4:5.
Oi Hebogahisi Henia: “Umui ibounai ta ta do umui durua, bona ibounai ta ta do umui bogahisihisi henia. Bona ibounai ta ta edia kara dika do umui gwauatao.”—Efeso 4:32.
[Picture on page 7]
Matamata elda taudia, ese buruka taudia edia diba amo namo idia davaria